Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

TOP 25 bài phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá hay nhất
Dàn ý phân tích Đồn thuyền đánh cá ngắn gọn
I. Mở bài:
● Giới thiệu về bài thơ đồn thuyền đánh cá
II. Thân bài: Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận
1. Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của người đi biển:
● Đoàn thuyền ra khơi vào buổi đêm
● Cảnh đoàn thuyền ra khơi trong đêm tối những hình ảnh hết sức gần gũi
và thân thương
● Con người ra khơi rất háo hức, lạc quan và niềm hi vọng mới, hi vọng về
ngày mai sẽ được nhiều cá
2. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển:
● Cảnh không gian mênh mông, rộng lớn nhưng đồn thuyền cũng lớn lao
và hùng vĩ khơng kém
● Đánh cá giống như một trận chiến hết sức oanh liệt và hào hùng
● Đoàn thuyền giữa biển khơi rộng lớn hết sức hào hùng và oai hùng
● Niềm hăng hái và mê say của những người dân trong việc đánh bắt cá
3. Cảnh đoàn thuyền đánh cá quay trở về:
● Sự nhịp nhàng và đồng bộ của đoàn thuyền
● Những tiếng hát như sự hối thúc và thể hiện sự chiến thắng sau một đêm
làm việc mệt nhọc

Tổng hợp: Download.vn

1


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

● Cảnh tượng thiên nhiên vô cùng hùng vĩ, con người cũng trở nên oai
hùng
III. Kết bài: nêu cảm nghĩ của em về Đoàn thuyền đánh cá

Dàn ý phân tích Đồn thuyền đánh cá đầy đủ
I. Mở bài:
● Giới thiệu tác giả Huy Cận và tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá
● Khẳng định tác phẩm là khúc tráng ca, ca ngợi con người lao động với
tinh thần làm chủ, với niềm vui”
II. Thân bài:
* Khái quát chung về tác phẩm
- Nêu về hoàn cảnh sáng tác bài thơ
- Giải thích ý kiến:
● Bài thơ trở thành khúc tráng ca khi nhịp điệu cộng với sự xuất hiện nhiều
từ “hát” giống như khúc ca hào hùng về lao động
● Nhận xét của Huy Cận chính là cảm hứng chủ đạo khiến tác giả viết nên
bài thơ: ca ngợi con người lao động mới trên hai đặc điểm: tinh thần làm
chủ và tràn đầy niềm vui ( đây là luồng gió mới trong phong cách sáng
tác thời kỳ miền Bắc xây dựng xã hội chủ nghĩa)
* Phân tích bài thơ
- Ý nghĩa nhan đề bài thơ thể hiện cảm hứng chủ đạo của tác phẩm về những
người lao động trong thời kì xây dựng xã hội chủ nghĩa

Tổng hợp: Download.vn

2


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

- Khúc tráng ca về con người lao động thể hiện theo chiều dài hành trình của
chuyến ra khơi
- Cảnh con người lạc quan, vui vẻ, hăng say khi ra khơi
● Đồn thuyền ra khơi trong cảnh hồng hơn huy hoàng, tráng lệ, giàu sức
sống
● Cảnh biển vào đêm đẹp, kì vĩ, tráng lệ như thần thoại đồng thời gợi được
sự thân quen gần gũi như ngôi nhà đối với người dân chài lưới
● Giữa lúc vũ trụ chuyển vào nghỉ ngơi thì con người bắt đầu ra khơi lao
động : “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi/ Câu hát căng buồm cùng gió
khơi”
● Ở đây tác giả tả khí thế của đồn thuyền ra khơi kết hợp với động từ “lại”
diễn tả công việc lao động hằng ngày đầy hứng khởi
→ Khí thế phơi phới, mạnh mẽ của người lao động trên biển làm chủ cuộc đời
đang chinh phục biển khơi
- Sự giàu có và trù phú của biển cả
● Sự giàu có, quý giá được thể hiện qua các từ ngữ “cá bạc”, ‘đoàn thoi”
● Cách sử dụng những hình ảnh so sánh nhân hóa tinh tế (phân tích từ “dệt”,
biện pháp so sánh trong câu “Cá thu biển Đơng như đồn thoi”
● Từ “ta” diễn tả tâm thế tự hào khơng cịn là cái “tơi” nhỏ bé trước biển cả
bao la
→ Cảnh ra khơi huy hoàng đầy khí thế hứa hẹn
- Niềm cảm hứng say sưa, bài ca lao động vui tươi, khỏe khoắn ngợi ca cảnh
đánh cá trên biển

Tổng hợp: Download.vn

3


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

● Hình ảnh con thuyền lướt đi trên mặt biển bao la với cái nhìn của nhà thơ
đã trở nên kì vĩ, lớn lao, sánh ngang tầm vũ trụ
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
● Con thuyền đặc biệt, có sự hịa quyện với tự nhiên, biển trời
● Con thuyền băng băng lướt sóng “dị bụng biển” – hình ảnh đẹp, kỳ ảo,
diễn tả hoạt động đánh cá như một thế trận hào hùng → gợi ra sự khéo
léo, tâm hồn phóng khống khi chinh phục biển cả
- Cảm nhận về vẻ đẹp và sự đa dạng của các loài cá quý
● Tác giả liệt kê tên các loại cá ở biển như cá nhụ, cá chim, cá đé... những
loại cá mang giá trị kinh tế
● Biển khơng chỉ giàu mà cịn đẹp thơ mộng: màu sắc lấp lánh của mn
lồi cá (lấp lánh, đen hồng, vàng chóe) tất cả tạo nên tổng thể bức tranh
sơn mài tuyệt đẹp của tạo hóa
● Đêm ở biển được miêu tả sống động, mang hơi thở của cuộc sống (tiếng
sóng nước hịa với nhịp gõ thuyền, hịa với sự khống đạt của trời cao
biển rộng)
→ Như vậy tầm vóc của người và đồn thuyền được nâng lên, hịa nhập vào
kích thước của thiên nhiên, vũ trụ. Khơng cịn cảm giác cơ đơn, nhỏ bé của con
người khi đối diện với trời rộng, sông dài trong thơ Huy Cận
- Khúc hát vui tươi trong lao động được cất lên
● “Ta hát bài ca gọi cá vào”: gợi niềm vui, sự phấn chấn trong lao động
● “Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao”: gợi cảm nhận chất thơ bay bổng, lãng
mạn
Tổng hợp: Download.vn

4

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

→ Những hình ảnh lãng mạn, giàu chất thơ làm cho công việc
vốn nặng nhọc, vất vả như nghề ra khơi trở nên rộn rã, thi vị
hơn
- Khúc khải hoàn ca trong sau một ngày ra khơi vất vả
● Cảnh đồn thuyền trở về tráng lệ trong bình minh lộng lẫy, rực rỡ “đoàn
thuyền chạy đua cùng mặt trời”
● Câu hát theo suốt hành trình của người dân chài, từ khi ra khơi cho tới khi
về nhằm nhấn mạnh niềm vui lao động làm giàu quê hương.
● Hình ảnh mặt trời lặp lại báo hiệu một sự hồi sinh, niềm vui, hạnh phúc
chào đón những người hùng của biển cả trở về
● Đồn thuyền là một hốn dụ chỉ người dân chài trong tư thế sánh ngang
với tự nhiên, thậm chí trong cuộc chạy đua với thiên nhiên họ đã chiến
thắng
● Hình ảnh “mắt cá huy hồng mn dặm phơi” là niềm vui khi được mùa
cá, niềm tin hy vọng và chiến thắng vinh quang của người lao động
III. Kết bài:
● Bài thơ thể hiện niềm lạc quan, vui tươi của người lao động và hồn thơ
phơi phới, tình yêu cuộc sống của tác giả trong những năm đầu xây dựng
chủ nghĩa xã hội
● Âm điệu bài thơ như khúc hát mê say, phóng khống ngợi ca cuộc sống,
tinh thần lao động của những người con của biển

Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá ngắn gọn

Tổng hợp: Download.vn

5

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Nhắc đến phong trào thơ mới trước Cách mạng tháng tám năm 1945, ta không
thể nào không nhắc đến nhà thơ Huy Cận. Ông là một nhà thơ với tâm hồn tươi
trẻ, dạt dào tình yêu thiên nhiên và lúc nào cũng nhìn thấy những sự sơi nổi,
tươi vui từ trong những hình ảnh của đất nước, con người ở thời đại mới. Đồn
thuyền đánh cá chính là một bài thơ nói lên cái chất riêng trong thơ của ông. Bài
thơ được sáng tác năm 1968, trong một chuyến đi thực tế của tác giả ở vùng
biển Quảng Ninh. Đọc bài thơ, ta thấy được một bức tranh thiên nhiên tràn đầy
sức sống, đây cũng là một khúc ca hùng tráng về đất nước, về con người.
Khác với cuộc sống của những người bình thường, khi họ đi làm vào ban ngày
và trở về vào buổi tối thì những người ngư dân trên biển lại bắt đầu làm việc khi
mọi người ai nấy đã trở về nhà:
"Mặt trời xuống biển như hịn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Đồn thuyền đánh cá lại ra khơi"
Một hình ảnh thiên nhiên thật đẹp được tác giả gợi tả qua câu thơ đầu tiên của
bài thơ. Đó là lúc hồng hơn bng xuống, mặt trời đỏ rực như một quả cầu lửa
đang chìm dần xuống đáy đại dương. Sóng khi ấy cũng đã cài then, để màn đêm
buông xuống với cái cửa tối đóng sầm lại. Hình ảnh so sánh giàu tính nghệ thuật,
gợi liên tưởng thật thú vị qua hai câu thơ đầu tiên. Chính trong hồn cảnh vào
ban đêm ấy, người ngư dân phải ra khơi, bắt đầu công việc của mình. Từ "lại"
cho thấy đây khơng phải cơng việc bất chợt mà nó được lặp đi lặp lại, có tính
thường nhật. Người ngư dân vốn đã quen với cái nghề "lênh đênh sóng nước"
này rồi. Bắt đầu làm việc, họ cũng bắt đầu cất lên tiếng hát yêu đời, say mê:
"Câu hát căng buồm cùng gió khơi". Người ngư dân cất lên những câu hát về
cuộc sống trong suốt hành trình làm việc kéo dài từ đêm tới sáng của mình. Họ
hát về những thứ:
Tổng hợp: Download.vn

6


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

"Hát rằng: Cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đơng như đồn thoi
Đêm ngày dệt biển mn luồng sáng
Đến dệt lưới ta, đàn cá ơi!
Trong câu hát của những người ngư dân, ta thấy được hình ảnh của các loài cá.
Nào là cá bạc, cá thu.. là những sự hiện thân sáng rõ nhất của biển cả, của đại
dương mênh mơng. Hình ảnh so sánh "Cá thu biển Đơng như đồn thoi" cho
thấy một tài ngun biển vơ cùng phong phú, giàu có ở vùng biển Quảng Ninh.
Vơ vàn những loài cá tươi ngon ấy, hãy đến dệt lưới cho người ngư dân ngay
thôi nào! Câu hát thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của người ngư dân trên
biển. Dù vất vả, khó khăn nhưng khơng gì có thể khiến họ đầu hàng được.
Với câu hát yêu đời, người ngư dân có một đêm làm việc hăng say trên biển:
"Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận, lưới vây giăng"
Nhà thơ Huy Cận đã rất khéo léo khi sử dụng hình ảnh thơ đầy thi vị: "Thuyền
ta lái gió với buồm trăng". Con thuyền được con người làm chủ tay lái, làm chủ
tự nhiên "lái gió" và thiên nhiên "buồm trăng". Lái gió và chở cả trăng, chắc có
lẽ ta khơng thể tìm được ở đâu một hình ảnh thơ độc đáo đến như vậy. Con
thuyền tự do lướt giữa bầu trời và biển cả, cũng là một hình ảnh sáng tạo như ở
câu thơ trên. Người ngư dân đang dàn thế trận, chờ đón kết quả của một buổi tối
làm việc chăm chỉ.
Khổ thơ thứ tư càng làm rõ hơn tâm thế làm chủ thiên nhiên của con người:

Tổng hợp: Download.vn

7


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

"Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển cho ta cá như lịng mẹ
Ni lớn đời ta tự buổi nào"
Một lần nữa, câu hát của người ngư dân lại cất lên, nhưng đó khơng phải câu hát
thúc đẩy, khích lệ nhau bắt đầu làm việc nữa mà có lẽ là câu hát yêu đời, tha
thiết gọi đàn cá đến đây để kéo được một mẻ lưới tươi ngon. Lời hát cùng với
tiếng sóng gõ vào mạn thuyền như bắt nhịp với nhau, vừa hát vừa có tiết tấu,
gợi hình ảnh đầy lãng mãn của con người lao động. Họ làm việc tuy vất vả
nhưng vẫn ln tươi vui. Câu thơ thứ ba là hình ảnh so sánh "Biển cho ta cá như
lòng mẹ". Biển được so sánh với "lịng mẹ", mà lịng mẹ thì bao la, rộng lớn biết
bao, biển đem đến cho ta thức cá tươi ngon, là thành quả cũng như nguồn sống
của người ngư dân. Không những thế, mẹ thiên nhiên cịn ni dưỡng ta, từ thế
hệ này đến thế hệ khác.
Sau cả một đêm làm việc vất vả, trời lúc này cũng đã sáng:
"Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vảy bạc đi vàng lóe rạng đơng
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng"
Trời đã sáng rồi, và thành quả của người ngư dân đang ở ngay trước mắt. Họ
kéo được một mẻ cá đầy, đến mức "xoăn tay", và hiện lên trước mắt họ là
những vảy cá lóe sáng lấp lánh dưới ánh nắng hồng. Có thể nói, nhà thơ đã

khơng bỏ sót bất kì một hành động nào của người ngư dân. Những hành động
rất đỗi quen thuộc hằng ngày của họ cũng có thể trở thành một hình ảnh thơ đầy
tính nghệ thuật dưới con mắt của nhà thơ Huy Cận.

Tổng hợp: Download.vn

8


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về được miêu tả thật đẹp ở khổ thơ cuối:
"Câu hát căng buồm cùng gió khơi
Đồn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhơ màu mới
Mắt cá huy hồng mn dặm khơi."
Đây là lần thứ ba câu hát được lặp lại trong bài thơ. Câu hát lúc này như trở
thành một điệp khúc, nó được cất lên mỗi khi đồn thuyền đánh cá đang muốn
truyền tải một điều gì đó. Ở trong lời thơ cuối này thì có lẽ nhà thơ muốn truyền
tải đến người đọc tinh thần lạc quan, yêu đời, tự tin chạy đua cùng với thiên
nhiên của người ngư dân. Đoàn thuyền đang chạy đua thật nhanh với biển cả, để
trở về trước khi bình minh lên cho kịp đưa những mẻ cá tới tay người bán. Hai
câu thơ cuối là hình ảnh thơ đẹp nhất trong bài:
"Mặt trời đội biển nhơ màu mới
Mắt cá huy hồng mn dặm khơi."
Mặt trời được nhân hóa đang "đội" cả biển lớn, mở ra một ngày mới tràn đầy sôi
động, đầy sức sống. Câu thơ sau với hình ảnh "Mắt cá huy hoàng" cho thấy sự
tươi ngon, mặn mà của hải sản - cái mà mẹ thiên nhiên đã trao tặng cho chúng
ta. Có thể nói, tồn bộ bài thơ là một bức tranh lao động đầy nhiệt huyết, tươi
vui của người ngư dân ở vùng biển Quảng Ninh. Bức tranh ấy mở ra trước mắt

người đọc một cuộc sống mới của đất nước khi bắt đầu xây dựng lại nền kinh tế
sản xuất.
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của nhà thơ Huy Cận đã cho thấy một cảm hứng
lãng mạn, một bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống, mang âm hưởng hào
hùng. Khơng chỉ vậy, nó cịn làm hiện lên hình ảnh đẹp đẽ của người dân lao
động và sự giàu có, phong phú của biển cả dành cho con người. Qua bài thơ, ta
Tổng hợp: Download.vn

9


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

hiểu thêm về hồn thơ Huy Cận và tấm lịng của ơng đối với q hương, đất
nước.

Phân tích Đồn thuyền đánh cá hay nhất
Nhắc đến phong trào thơ mới không thể không nhắc tới nhà thơ Huy Cận. Trong
suốt cuộc đời làm thơ của mình, ơng đã cho ra đời nhiều tác phẩm hay như Vũ
trụ ca, Lửa thiêng. Giọng thơ của Huy Cận có sự biến chuyển theo thời cuộc và
mang hơi thở của cuộc sống. Năm 1958, ông đã sáng tác bài thơ Đoàn thuyền
đánh cá khi đang tham gia chuyến thực tế dài ngày ở Hòn Gai. Bài thơ nằm
trong tập thơ Trời mỗi ngày lại sáng và tiêu biểu cho thơ ca hiện đại Việt Nam.
Đọc tựa đề người đọc có thể mường tượng ra một khung cảnh lao động hăng
say của những con người làm nghề chài lưới, đánh bắt. Vẻ đẹp của con người
kết hợp với vẻ đẹp của thiên nhiên tạo nên một bức tranh vơ cùng hồn mĩ.
Mặt trời xuống biển như hịn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đồn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi.

Bài thơ mở đầu bằng cách tái hiện lại khoảnh khắc hồng hơn trên biển. Cảnh
tượng ấy mới thật huy hoàng và lộng lẫy làm sao. Mặt trời lúc này trở nên thật
gần và cũng thật to. Mặt trời đang xuống biển, đỏ rực như một hịn lửa. Lời thơ
có sự ví von thật tinh tế và thật đẹp. Sóng cũng đã “cài then”, đêm cũng chuẩn
bị “sập cửa” để nghỉ ngơi sau một ngày dài. Đây là lúc mà lẽ ra mọi người phải
được ngơi nghỉ thì đồn thuyền đánh cá lại bắt đầu ra khơi. Từ “lại” giúp cho
người đọc thấy được sự lặp đi lặp lại của hành động. Khơng phải hơm nay đồn
thuyền mới ra khơi mà ngày nào cũng vậy. Họ căng buồm lên và rồi cất cao
tiếng hát đầy say mê.
Tổng hợp: Download.vn

10


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đơng như đồn thoi
Đêm ngày dệt biển mn luồng sáng
Đến dệt lưới ta đàn cá ơi
Giữa cảnh mênh mông sông nước cùng với đêm tôi nhưng những người đi đánh
cá vẫn giữ trong mình một tinh thần vui tươi, yêu đời. Họ nhìn thấy được cái
đẹp của biển cả vào ban đêm. Cái đẹp ấy đến từ những mẻ đầy tơm cá. Mỗi
ngày cất vó ra khơi là chỉ mong được biển hào phóng ban tặng cho cá, cho tơm.
Lời hát vừa như để thể hiện tinh thần yêu đời của mình, vừa như để cảm ơn sự
giàu có của biển. Câu thơ cất lên khiến người đọc cũng cảm thấy rộn rã.
Bằng con mắt trữ tình của mình, nhà thơ Huy Cận như hóa thân vào chính
những người đánh cá. Họ làm việc một cách hăng say quên đi những mệt mỏi
và những hiểm nguy ln rình rập. Trước mắt họ chỉ nhìn thấy niềm vui trong
lao động:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng
Ở những câu thơ này, tác giả Huy Cận đã thể hiện được cái tài hoa của mình.
Ơng sử dụng phong vị thơ cổ điển qua những hình ảnh như “lái gió”, “buồm
trăng”, “mây cao”, “biển bằng” nhưng vẫn đậm chất hiện thực. Công cuộc đánh
cá cũng giống như một trận đánh chứ không hề đơn giản là cứ thả lưới mà xong.
Những người ngư dân cũng phải thăm dị ra đậu dặm xa để tìm được đâu là bãi
cá. Rồi “dàn đan thế trận” giống như người lính bài binh bố trận để vây bắt qn
thù. Bng lưới làm sao để sớm mai trở về với một thuyền đầy cá. Quả thực
nghĩ đến thôi cũng thấy đầy phấn khích.
Tổng hợp: Download.vn

11


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Đối với người ngư dân, biển chính là linh hồn của họ. Họ gắn bó mật thiết với
biển và nếu như khơng có biển cuộc sống sẽ trở nên tăm tối. Chính sự gắn bó ấy
khiến họ thuộc biển như trong lòng bàn tay. Những cái tên của những lồi cá,
rồi thì thói quen của chúng họ đều biết cả:
Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đi em quẫy trăng vàng chóe
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long
Giữa đêm tối nơi mặt biển, ánh trăng trở nên long lanh hơn. Ánh trăng phản
chiếu xuống mặt biển, chạm vào những chú cá khiến chúng cũng như đang phát
sáng. Câu thơ miêu tả lũ cá cùng với ánh sáng thật diệu kì. Cá trở thành những

ngọn đuốc lấp lánh giữa trời. Chúng quẫy đuôi khiến trăng trở nên vàng chóe.
Ánh trăng chính là người bạn soi sáng cho ngư dân bắt được mẻ cá đầy.
Đêm dần chuyển mình, ánh mặt trời đã sắp lên, nhịp độ công việc càng trở nên
gấp gáp. Những câu thơ vang lên khiến cho người đọc cảm thấy như đang được
chứng kiến tận mắt cảnh kéo lưới với những tiếng hô theo nhịp rộn ràng:
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đơng
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng
Những câu thơ làm hiện lên dáng người ngư dân đang kéo lưới, họ dồn hết sức
mạnh vào đôi bàn tay để kéo cho được mẻ cá lên. Câu thơ “ta kéo xoăn tay
chùm cá nặng” không khiến người đọc cảm thấy nặng nề mà chỉ thấy một niềm
khoan khoái bởi kéo được mẻ cá nặng là một sự thành công lớn. Rạng đông

Tổng hợp: Download.vn

12


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

đang lóe sáng, buồm lại căng để đón nắng hồng. Đoàn thuyền đánh cá cũng
chuẩn bị trở về:
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đồn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhơ màu mới
Mắt cá huy hồng muôn dặm phơi
Khổ thơ cuối bài, tiếng hát của sự lao động hăng say vẫn được cất lên. Dường
như sau một đêm, chẳng có gì khiến cho người ngư dân cảm thấy mệt mỏi. Họ
bắt đầu chạy đua cùng với mặt trời để làm sao trở về đất liền vào trước lúc mặt

trời lên. Đó là cuộc chạy đua với thiên nhiên nhưng cũng là cuộc chạy đua với
cuộc sống. Bài thơ khép lại với hình ảnh của một ngày mới bắt đầu. Đó là một
màu sắc mới, mặc dù cũng là biển đấy, cũng là mặt trời đấy nhưng nó mang đến
một sự tươi mới. Câu thơ như báo hiệu rằng người ngư dân vẫn sẽ tiếp tục ra
biển vào những ngày sau và đó cũng là những cuộc đánh cá mới.
Bài thơ khép lại, lòng người đọc vẫn còn thấy rộn ràng. Bài thơ là sự ca ngợi
nguồn tài nguyên của đất nước, ca ngợi sự cần cù của những con người lao động
ngày ngày làm giàu cho đất nước. Bài thơ mang đến cho người đọc sự tươi vui
và nhận ra được giá trị của cuộc sống này.

Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá - Mẫu 1
“Đoàn thuyền đánh cá” là một trong những sáng tác nổi bật của Huy Cận sau
năm 1945. Tác phẩm tái hiện cảnh sắc thiên nhiên và khơng khí lao động của
một vùng biển giàu đẹp phía Bắc trong những năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Bài thơ là tiếng hát ca ngợi ngời dân lao động đánh cá trên biển, ca ngợi sự
giàu đẹp của biển cả hùng vĩ, bao la.

Tổng hợp: Download.vn

13


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Mở đầu bài thơ, Huy Cận vẽ nên bức tranh đồn thuyền ra khơi với khí thế khẩn
trương, hối hả:
“Mặt trời xuống biển như hịn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”

Cảnh hồng hơn xứ biển đẹp một cách hùng vĩ, mặt trời như hòn lửa lặn xuống
biển mà vẫn cịn rực cháy. Sóng biển được ví như chiếc then cài, màn đêm là
cánh cửa. Cửa đã sập, then đã cài, một ngày đã chấm dứt. Thế nhưng đó là thời
điểm của một hành trình mưu sinh bắt đầu: Đoàn thuyền đánh cá ra khơi.
Đêm bắt đầu là bắt đầu cảnh lao động của người ngư dân. Tiếng hát của những
người đánh cá như hòa cùng với gió khơi làm căng thêm buồm, đưa đồn
thuyền ra khơi nhanh chóng. “Câu hát” ấy chính là câu hát lao động hăng say, là
câu hát vui tươi, rộn rã, mở đầu một hành trình lao động hào hứng, khẩn trương.
Đồn thuyền ra khơi, cảnh lao động đánh cá trên biển cả bao la, hùng vĩ và giàu
có hiện ra trước mắt người đọc. Biển cả giàu có như lịng mẹ, chứa đựng biết
bao tài sản vơ giá. Đó là cá bạc, cá thu, cá song, cá nhụ v.v… những loài cá q
ở biển từng đàn nối đi tựa “đồn thoi” kéo dài bất tận. Sự ví von thú vị tạo
nên sự liên tưởng ý vị không kém: “Đêm ngày dệt biển”, “Đến dệt lưới ta, đàn
cá ơi!”.
Biển hùng vĩ với gió, với trăng, với mây, với chiều cao, chiều sâu và chiều rộng:
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển”

Tổng hợp: Download.vn

14


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Biển cả thật hùng vĩ vì thế cơng việc lao động đánh cá của người ngư dân cũng
thật “hùng tráng”. Đồn thuyền đánh cá có gió làm lái, có trăng làm buồm, lướt
giữa cái mênh mông bao la của “mây cao”, “biển bằng” để tìm kiếm tài nguyên
của biển. Biển cũng đẹp thế, cũng hiền thế, cũng nghĩa tình dang rộng vịng tay

đón chào và dâng hiến những tài nguyên của biển:
“Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe
Đêm thở: sao lùa, nước Hạ Long”
Biển đẹp. Đó là cái đẹp lấp lánh của những con cá biển. Và lại càng đẹp hơn bởi
“tiếng hát ân tình thủy chung” như người mẹ hiền bao dung, đầy tình cảm. Biển
đẹp, cá biển cũng đẹp một màu sắc lấp lánh nên việc đánh cá trên vùng biển ấy
trở nên thi vị, lãng mạn và hết sức hào hứng:
“Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao”.
Thành quả của những chuyến lao động nhọc nhằn nhưng đầy thi vị ấy chính là
cảnh đồn thuyền đầy ắp trở về trong sự háo hức, trông đợi của những người
dân biển. Tác giả lặp lại câu thơ ở khổ đầu “Câu hát căng buồm với gió khơi”
làm cho khổ thơ cuối giống như điệp khúc của một tác phẩm âm nhạc cất lên từ
cuộc sống. Đoàn thuyền ra đi hào hứng, khẩn trương, trở về cùng với tinh thần
khẩn trương, hào hứng ấy. Con người vì thế cũng hiên ngang đứng giữa bình
minh biển cả:
“Mặt trời đội biển nhơ màu mới
Mắt cá huy hồng mn dặm phơi”
Mở đầu bài thơ là cảnh hồng hơn: “mặt trời xuống biển” và kết thúc là cảnh
“mặt trời đội biển” nhô lên giữa sóng nước biển Đơng. Sự táo bạo, độc đáo, tạo
Tổng hợp: Download.vn

15


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

nên sự bất ngờ và thú vị còn được thể hiện qua việc ẩn dụ so sánh “mắt cá huy
hoàng”. Dường như trong mắt của những đàn cá biển ánh lên sự háo hức và tin

tưởng vào tương lai hay chính là những sự hứng khởi và niềm tin vào tương lai
tươi sáng của đời sống con người.
Khác với những bài thơ khác, thường nói về những cái ảo não, sầu thương trước
nỗi buồn mênh mông về vũ trụ bao la, rộng lớn. Đoàn thuyền đánh cá dẫu miêu
tả con người giữa biển cả cao rộng trong màn đêm lan tỏa thế nhưng bài thơ lại
đầy ánh sáng và tiếng hát lấn át cả không gian, thời gian, trở thành một khúc hát
ngợi ca lao động của những người ngư dân trên biển. Bài thơ lặp lại bốn lần từ
“hát”, cả bài như một khúc ca sảng khoái, giọng thơ khỏe khoắn, âm hưởng
phơi phới hào hùng, cảnh lao động miêu tả với tất cả vẻ đẹp của đất trời và sự
hào hứng sáng tạo của thi nhân. Tất cả đã vẽ nên một bức tranh sống động, nô
nức, hối hả nhịp sống mới của thời đại mới.
Không chỉ ca ngợi những con người biết làm chủ cuộc đời, làm chủ biển cả, làm
chủ thiên nhiên và tài nguyên đất nước, “Đồn thuyền đánh cá” cịn là một bản
hùng ca thể hiện sự tự hào về quê hương với biển cả bao la, giàu có và đẹp đẽ.
Miêu tả một cảnh lao động trong đêm nhưng lại đầy ánh sáng, lời ca giữa không
gian bao la rộng lớn như tác giả đã từng nhận định: “thiên nhiên đã vận động
theo một vòng quay của mặt trời và con người đã hồn thành trách nhiệm của
mình trong lao động. Khơng có gì vui bằng lao động có hiệu quả”.

Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá - Mẫu 2
Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam,
đồng thời cũng là một nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ Mới. Thơ ông dồi
dào cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ, và con người lao động. “Đoàn thuyền đánh
cá” là một trong những bài thơ đặc sắc của Huy Cận, khi bằng bút pháp lãng
Tổng hợp: Download.vn

16


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

mạn bay bổng, thi phẩm đã tái hiện sự hài hòa của vẻ đẹp thiên nhiên và con
người lao động, qua đó bộc lộ niềm tự hào, niềm vui của tác giả trước cuộc sống
mới. “Đoàn thuyền đánh cá” quả thực đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lịng
người đọc.
“Đồn thuyền đánh cá” ra đời vào năm 1958 in trong tập “Trời mỗi ngày lại
sáng”, khi đó miền Bắc đang bắt tay vào xây dựng xã hội chủ nghĩa. Trong bối
cảnh đó, Huy Cận có chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ
chuyến đi này hồn thơ Huy Cận mới thực sự nảy nở trở lại và dồi dào cảm hứng
về thiên nhiên đất nước và con người lao động, niềm vui trước cuộc sống mới.
Bài thơ có bảy khổ thơ, được triển khai theo hành trình một chuyến ra khơi. Đó
là cảnh đồn thuyền ra khơi, tiếp nối là cảnh đánh cá trên biển và cảnh đoàn
thuyền trở về. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi khi hồng hơn xuống được tác
giả miêu tả sinh động trong hai khổ thơ đầu:
“Mặt trời xuống biển như hịn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Đồn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”
Mở đầu bài thơ là hình ảnh thiên nhiên, hình ảnh “mặt trời” vào cuối ngày, đang
từ từ lặn vào dòng biển khơi, dưới sự liên tưởng phong phú của thi sĩ, mặt trời
lại được nhân hóa như con người đang xuống biển, được so sánh như “hòn lửa”
rực rỡ. Hình ảnh ấy đã gợi ra một khơng gian lung linh, tráng lệ tuyệt đẹp, mà
rất ấm áp, gần gũi với con người. Cùng với “mặt trời”, “sóng” và “đêm” cũng
được nhân hóa thực hiện những hành động “cài then”, “sập cửa” đánh dấu sự
chuyển giao giữa ngày và đêm. Đây là những liên tưởng rất thú vị và đặc sắc.
Thiên nhiên, vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ, với màn đêm là những cánh cửa
Tổng hợp: Download.vn

17

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

đang đóng sập xuống, những con sóng đang chuyển động là chiếc then cài cửa.
Lúc ấy, cũng là lúc đồn thuyền đánh cá ra khơi. Ta có thể dễ dàng thấy một
khơng khí tập thể đầy khí thế và ra khơi là hoạt động thường xuyên diễn ra khi
nhà thơ sử dụng hình ảnh “đồn thuyền” kết hợp từ “lại”. Một không gian đông
vui tấp nập đã được gợi ra qua những tiếng hát của người ngư dân làng chài trên
biển khơi rộng lớn.
“Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đơng như đồn thoi
Đêm ngày dệt biển mn luồng sáng,
Đến dệt lưới ta, đồn cá ơi!”
Nhà thơ đã sử dụng phép liệt kê và nghệ thuật so sánh tinh tế ngợi ca sự giàu có
của biển cả quê hương đêm ngày, từng đoàn cá đã dệt nên bức tranh tươi đẹp
của biển khơi với muôn luồng sáng ngồi biển. Lời thơ đã thể hiện mong muốn
cơng việc đánh cá thu được thành quả tốt đẹp. Tiếng ca trên biển mang theo
khao khát chinh phục biển rộng của những người ngư dân nơi đây.
Tiếp theo cảnh ra khơi, bốn khổ thơ sau, tác giả miêu tả cảnh đoàn thuyền đánh
cá trên biển bao la, hùng vĩ. Mỗi khổ thơ là một nét vẽ về biển, trời, trăng, sao
được thể hiện qua những liên tưởng, sáng tạo mà cũng rất đời sống, hiện thực:
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng”

Tổng hợp: Download.vn

18

Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Bằng bút pháp lãng mạn, thi sĩ đã vẽ ra trước mặt người đọc một hình ảnh thật
kỳ vĩ, khi trên biển cả mênh mông, vốn là chiếc thuyền sẽ càng trở nên nhỏ bé,
thì ở đây chiếc thuyền như hóa lớn hịa nhập với khơng gian rộng lớn của thiên
nhiên. Gió là người cầm lái, trăng là cánh buồm như đưa đoàn thuyền chạm tới
mây trời. Trên nền ấy, những người ngư dân cũng như trở thành những người
anh hùng của biển khơi. Họ ra đậu tận dặm xa dò trong lòng biển luồng cá để
khai thác, và rồi dàn đan thế trận thả lưới vây giăng. Các động từ mạnh được
nhà thơ sử dụng đã gợi tả vẻ đẹp lao động, khỏe khoắn, của người ngư dân.
Công việc lao động nhọc nhằn của người đánh cá đã trở thành bài ca đầy hứng
khởi giữa thiên nhiên. Và người lao động vừa hăng say làm việc vừa chiêm
ngưỡng vẻ đẹp của biển cả với bao loài cá:
“Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đi em quẫy trăng vàng chóe,
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”
Nghệ thuật liệt kê “cá chim, cá nhụ, cá đé, cá song” đã phát huy triệt để tác
dụng để ngợi ca sự giàu có, thật nhiều tài nguyên của biển khơi đất nước. Biển
cả không chỉ giàu mà còn rất đẹp, với ngọn “đuốc đen hồng” cá song đang lao
đi trong biển cả dưới ánh trăng lấp lánh. Tác giả đã rất tinh tế khi phát hiện ra
chấm tròn đen, hồng trên thân cá song tựa như những ngọn đuốc rực rỡ. Tô
thêm vẻ đẹp nơi biển cả, chính là ánh trăng vàng chóe, ánh trăng như dát vàng
trên mặt nước để cá quẫy đuôi như quẫy ánh trăng tan ra. Trí tưởng tượng của
Huy Cận là vơ hạn với tiếp một hình ảnh nhân hóa, “đêm thở”, “sao lùa”. Sao
trên trời in hình xuống dịng nước, những con sóng đánh lên, mà tưởng như sao

Tổng hợp: Download.vn

19


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

đang lùa dưới đáy đại dương như một sinh vật đang di chuyển, tiếng rì rào của
sóng biển chính là tiếng thở của đêm.
Sau khi thả lưới và đợi chờ, người ngư dân bắt đầu gõ thuyền, dồn cá vào lưới
trong tiếng hát ngân vang:
“Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao”
Đó là tiếng hát khỏe khoắn, vang xa đầy sự lạc quan, niềm vui phấn khởi đã tạo
động lực cho người dân chài gọi cá đến mắc lưới. Thiên nhiên dường như cũng
thức dậy góp phần sức lực trợ giúp con người. Trong đêm trăng sáng, vầng
trăng in mình trên mặt nước, sóng xơ bóng trăng vào mạn thuyền khiến nhà thơ
tưởng tượng mặt trăng đang giữ nhịp cho tiếng gõ thuyền đều đặn. Hòa với
khúc ca lao động, người dân chài cũng cất khúc ca biết ơn, tri ân với biển cả:
“Biển cho ta cá như lịng mẹ
Ni lớn đời ta tự buổi nào”
Biển được nhân hóa như lịng mẹ ân nghĩa, thủy chung bao la. Biển cho con
người cá, đem đến cuộc sống ấm no bao đời nay, lời hát đã thể hiện tình cảm
biết ơn chân thành, sâu sắc của người ngư dân với biển cả quê hương.. Khi sao
mờ dần, màn đêm dần dần nhường chỗ cho ánh sáng của một ngày mới thì cũng
là lúc người ngư dân bắt đầu kéo lưới, thu hoạch thành quả:
“Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng,
Vảy bạc đi vàng lóe rạng đơng
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.”
Tổng hợp: Download.vn

20


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Chi tiết đặc tả “ta kéo xoăn tay” đã khắc họa trực tiếp vẻ đẹp khỏe khoắn của
con người lao động miền biển. Con người như đang khẩn trương chạy đua với
thời gian, những động tác kéo lưới rất căng, rất khỏe, kéo thật mạnh, thật đều
tay để thu hoạch được những thành quả tốt nhất. Thành quả ấy chính là “chùm
cá nặng”, một hình ảnh tượng trưng cho mùa cá bội thu, một thành quả vô cùng
xứng đáng với công sức của những người ngư dân. Cùng lúc ấy, từ phía chân
trời bắt đầu bừng sáng, những con cá quẫy dưới ánh sáng rạng đơng và lóe lên
màu hồng gợi khung cảnh thật rực rỡ, huy hoàng. Phải chăng biển bạc, biển
vàng đang ban tặng cho tinh thần lao động miệt mài, hăng say, không biết mệt
mỏi của người dân làng chài?
Bài thơ kết thúc bằng cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về bến, sau một ngày lao
động. trên biển tràn ngập âm thanh tiếng hát của những người ngư dân:
“Câu hát căng buồm với gió khơi
Đồn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hồng mn dặm phơi”.
Câu hát vang lên như một điệp khúc suốt từ đầu tới cuối bài thơ, suốt hành trình
của người ngư dân. Âm hưởng lời thơ trở nên mạnh mẽ hơn, khỏe khoắn hơn,
vút cao bay bổng trong niềm hứng khởi khi tác giả thay chữ “cùng” thành chữ
“với”. Tác giả sử dụng bút pháp nhân hóa kết hợp phóng đại khi đặt “đồn
thuyền” sánh ngang, tham gia vào “cuộc đua” với mặt trời. Trong cuộc đua ấy,
hình ảnh con người được nâng cao, tầm vóc lớn lao sánh ngang vũ trụ. Đây
cũng chính là nét thay đổi trong phong cách sáng tác Huy Cận từ trước Cách
mạng tháng Tám đến thời kỳ miền Bắc đã giành hịa bình, đang xây dựng xã hội
chủ nghĩa. Khi con người về bến, mặt trời cũng bắt đầu một ngày mới. Những

Tổng hợp: Download.vn

21


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

tia nắng hồng ban mai khiến mắt cá lấp lánh như những mặt trời nhỏ trải dài bờ
biển đến muôn dặm. Bằng lao động, người dân làng chài đã viết nên bài ca
chiến thắng, bài ca cuộc đời mới tươi đẹp.
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” là một bài thơ đặc sắc thể hiện rõ phong cách
của Huy Cận. Bằng bút pháp hiện thực kết hợp lãng mạn, bay bổng, liên tưởng
phong phú, sáng tạo, nhà thơ đã ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên hài hòa với vẻ đẹp
con người lao động, tạo nên khúc tráng ca hùng tráng, mĩ lệ. Qua đó, Huy Cận
đã thể hiện tấm lịng ca ngợi, niềm tự hào về con người mới, cuộc sống mới
trong thời kì miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá - Mẫu 3
Viết về đề tài lao động, bài thơ Bài ca vỡ đất của Hồng Trung Thơng và bài
Đồn thuyền đánh cá của Huy Cận,... được người đọc yêu thích nhất. Huy Cận
viết Đoàn thuyền đánh cá vào năm 1958, tại vùng biển Quảng Ninh phản ánh
khơng khí lao động sôi nổi của nhân dân miền Bắc trong xây dựng hịa bình.
Nhà thơ ca ngợi tinh thần lao động phấn khởi và hăng say của những người dân
chài trên vùng biển quê hương.
Cảm hứng trữ tình được diễn tả theo mạch thời gian: hồng hơn-đêm trăng-và
bình minh. Cảnh bình minh như một biểu tượng mang ý nghĩa: một thời đại huy
hồng đang mở ra phía trước, cuộc sống cần lao của nhân dân ta đang nở hoa.
Hai khổ thơ đầu nói về cảnh đồn thuyền ra khơi đánh cá, cảnh biển vơ cùng
tráng lệ lúc hồng hơn. Mặt trời được ví von với hịn than đỏ rực "hịn lửa" từ từ
lăn xuống biển. Bầu trời và mặt biển bao la như ngơi nhà vũ trụ trong khoảnh

khắc phủ bóng tối mịt mù. Những con sóng, như những chiếc "then cài" của
ngôi nhà vĩ đại ấy. Cảm hứng vũ trụ, biện pháp tu từ so sánh ẩn dụ (hòn lửa, cài
then) đã tạo nên những vần thơ đẹp, cho người đọc nhiều ấn tượng:
Tổng hợp: Download.vn

22


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Mặt trời xuống biển như hịn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
Ngày đã chuyển sang đêm.
Vừa lúc đó, đoàn thuyền ra khơi:
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Khơng phải từng chiếc thuyền lẻ tẻ đi biển mà là cả một "đoàn thuyền", một sức
mạnh mới của cuộc đời đổi thay. Chữ "lại" trong ý thơ "lại ra khơi" là sự khẳng
định nhịp điệu lao động của dân chài đã ổn định, đi vào nề nếp trong hịa bình.
Khúc hát lên đường vang động. Gió biển thổi mạnh. Cánh buồm no gió
"căng"lên. Tiếng hát, gió khơi, buồm căng" là ba chi tiết nghệ thuật mang tính
chất tượng trưng diễn tả tinh thần phấn khởi, hăng say và khí thế ra khơi của
ngư dân vùng biển.
Bốn câu thơ tiếp theo nói rõ về câu hát để làm nổi bật một nét tâm hồn của
người dân chài. Tiếng hát cầu mong đi biển gặp nhiều may mắn:
“Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đơng như đồn thoi
Đêm ngày dệt biển mn luồng sáng
Đến dệt lưới ta đồn cá ơi!"
Chuyện làm ăn thường có nhiều may rủi. Ra khơi đánh cá, họ cầu mong biển

lặng sóng êm, gặp luồng cá, đánh bắt được nhiều. Niềm ước mong ấy phản ánh
tấm lòng hồn hậu của ngư dân từng trải qua nhiều nắng, gió, bão tố trên biển.
Tổng hợp: Download.vn

23


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

Giọng điệu thơ ngọt ngào, ngắn dài và vang xa: "cá bạc", "đoàn thoi", "dệt biển",
"luồng sáng", "dệt lưới" vẫn những hình ảnh so sánh ẩn dụ rất sáng tạo đem đến
cho người đọc bao liên tưởng thú vị về vẻ đẹp thơ ca viết về lao động.
Bốn khổ thơ tiếp nói về cảnh đánh cá vào một đêm trăng trên vịnh Hạ Long.
Mỗi khổ thơ là một nét vẽ về biển trời, sơng nước, trăng sao, trong đó con người
hiện lên trong dáng vẻ khỏe mạnh, trẻ trung và yêu đời.
Hạ Long là một thắng cảnh bậc nhất của đất nước ta. Hạ Long trong đêm trăng
mang vẻ đẹp thần tiên. Huy Cận, với bút pháp lãng mạn tả cảnh đánh cá trên Hạ
Long vào một đêm trăng bằng bao hình ảnh tuyệt vời.
Đồn thuyền có gió làm lái, có trăng làm buồm phóng như bay trên mặt biển về
ngư trường "dò bụng biển", ngư dân khẩn trương lao vào công việc "dàn đan thế
trận lưới vây giăng". Cuộc đánh cá thực sự là một trận đánh. Mỗi thủy thủ là
một "chiến sĩ". Con thuyền, mái chèo, lưới, ngư cụ khác đều trở thành vũ khí
của họ. Chữ "lưới" đặc tả đoàn thuyền ra khơi với vận tốc phi thường; thiên
nhiên cùng góp sức với con người trên con đường lao động và khám phá. Nhịp
thơ hối hả lơi cuốn:
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Những câu thơ tả đàn cá là đặc sắc nhất. Biển quê ta giàu có với nhiều loại cá

quý, cá ngon nổi tiếng như:"Chim, thu, nhụ, đé". Vận dụng sáng tạo cách nói
của dân gian, ở phần trên, nhà thơ đã viết: "Cá thu biển đơng như đồn thoi", ở
đây lại miêu tả: "Cá nhụ, cá chim cùng cá đé". Con cá song là một nét vẽ tài hoa:
Tổng hợp: Download.vn

24


Văn mẫu lớp 9: Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá

vẩy cá đen, hồng, lấp lánh trên biển nước chan hịa ánh trăng "vàng chóe". Cái
đi cá quẫy được so sánh với ngọn đuốc rực cháy. Nghệ thuật phối sắc tài tình
làm cho vần thơ đẹp như một bức tranh sơn mài rực rỡ. Bầy cá như những nàng
tiên nhảy múa:
Cá nhụ, cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đi em quẫy trăng vàng chóe.
Nhìn bầy cá bơi lượn, nhà thơ lắng nghe tiếng sóng vỗ rì rầm, mắt nhìn về xa.
Câu thơ huyền ảo lung linh: "Đêm thở, sao lùa nước Hạ Long", như đưa người
đọc đi vào cõi mộng. Phải có một tình yêu biển sâu nặng mới viết nên những
vần thơ tuyệt bút như vậy. Sung sướng nhìn đàn cá "dệt lưới", những người dân
chài cất lên tiếng hát ngọt ngào. Lần thứ hai tiếng hát vang lên trên biển. Tiếng
gõ thuyền đuổi cá hịa cùng sóng biển. Vầng trăng soi xuống mặt biển, mn
ngàn ánh vàng tan ra theo làn sóng, vỗ vào mạn thuyền. "Gõ thuyền đã có nhịp
trăng cao". Biển hào phóng cho nhân dân nhiều tơm cá, muối và hải sản... Biển
"như lịng mẹ" đã. ni sống nhân dân ta từ bao đời nay. So sánh biển với lịng
mẹ để nói lên lịng tự hào của dân chài đối với biển quê hương. Giọng thơ ấm
áp, chứa chan nghĩa tình:

Phân tích bài thơ Đồn thuyền đánh cá - Mẫu 4

Nổi tiếng từ phong trào Thơ mới, Huy Cận đến với nền thơ với lời thơ thấm thía
bao nỗi buồn, tràn ngập cái sầu nhân thế. Thiên nhiên trong tập thơ thường bao
la, hiu quạnh, đẹp nhưng thường buồn. Nỗi buồn đó dường như vơ cớ, siêu hình.
Nhưng xét đến cùng, chủ yếu là buồn thương về cuộc đời, kiếp người, về quê
hương đất nước. Hồn thơ "ảo não", bơ vơ đó vẫn cố tìm được sự hài hịa và
mạch sống âm thầm trong tạo vật và cuộc đời.
Tổng hợp: Download.vn

25