Hoàn thiện kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội huyện an lão, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN THỊ NHƢ Ý

HỒN THIỆN KIỂM SỐT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI
TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN AN LÃO,
TỈNH BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành: Kế Toán
Mã số: 8.34.03.01

Ngƣời hƣớng dẫn: PGS. TS. Trần Thị Cẩm Thanh


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập do tôi tự thực
hiện. Mọi số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc
ai công bố trong bất cứ một cơng trình khoa học nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Nhƣ Ý


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành bài luận văn này, tơi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Lãnh
đạo Trƣờng Đại học Quy Nhơn, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Kinh tế và
Kế tốn và q thầy/cơ giảng viên tham gia giảng dạy đã tận tình truyền đạt
những kiến thức quý báu cũng nhƣ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tơi
trong suốt q trình học tập và nghiên cứu tại Trƣờng Đại học Quy Nhơn.
Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS. TS. Trần Thị Cẩm Thanh, ngƣời

đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tơi hồn thành luận văn này.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn quý Ban lãnh đạo, quý
anh/chị/em tại các phòng chuyên môn/nghiệp vụ của BHXH huyện An Lão đã
hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành luận văn này.
Bình Định, ngày .... tháng ..... năm 2022
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Nhƣ Ý


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 1
2. Mục tiêu đề tài......................................................................................... 3
3. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã đƣợc công bố ..... 3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 5
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................ 5
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài .................................................................... 6
7. Kết cấu đề tài........................................................................................... 6
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI
TRONG CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI ..................................................... 7
1.1. Khái quát về kiểm sốt trong cơng tác quản lý ......................................... 7
1.1.1. Khái niệm và mục tiêu kiểm sốt..................................................... 7
1.1.2. Quy trình kiểm sốt ........................................................................ 10
1.2. Khái quát về hoạt động chi bảo hiểm xã hội ........................................... 11
1.2.1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội và chi Bảo hiểm xã hội ..................... 11

1.2.2. Đặc điểm chi Bảo hiểm xã hội ....................................................... 12
1.2.3. Nội dung chi Bảo hiểm xã hội ....................................................... 13
1.3. Khái quát về kiểm soát chi bảo hiểm xã hội ........................................... 15
1.3.1. Yêu cầu của kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội .................................. 15
1.3.2. Mục tiêu của kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội ................................. 15
1.3.3. Hệ thống kiểm soát nội bộ chi Bảo hiểm xã hội ............................ 16
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ............................................................................... 23


CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI
BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH ..................... 24
2.1. Khái quát chung về BHXH huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................... 24
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Bảo hiểm xã hội huyện An
Lão, tỉnh Bình Định ................................................................................. 24
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh
Bình Định ................................................................................................. 24
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định 28
2.1.4. Đặc điểm về chi Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện An
Lão, tỉnh Bình Định ................................................................................. 29
2.2. Thực trạng kiểm soát chi BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh
Bình Định ....................................................................................................... 31
2.2.1. Đặc điểm kiểm sốt chi BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão,
tỉnh Bình Định .......................................................................................... 31
2.2.2. Quy trình kiểm sốt chi BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão,
tỉnh Bình Định .......................................................................................... 42
2.3. Đánh giá thực trạng kiểm soát chi tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão,
tỉnh Bình Định ................................................................................................ 59
2.3.1. Những ƣu điểm trong kiểm soát chi BHXH tại Bảo hiểm xã hội
huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................................................. 59
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân tồn tại trong kiểm soát chi BHXH

tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................ 60
2.3.3. Nhận dạng rủi ro ............................................................................ 64
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ............................................................................... 67
CHƢƠNG 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN
KIỂM SỐT CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN
AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH ....................................................................... 68
3.1. Phƣơng hƣớng chung nhằm hoàn thiện kiểm soát chi BHXH tại Bảo hiểm
xã hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định ............................................................ 68


3.1.1. Mục tiêu chiến lƣợc phát triển của Bảo hiểm xã hội huyện An Lão,
tỉnh Bình Định .......................................................................................... 68
3.1.2. Phƣơng hƣớng hoàn thiện tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh
Bình Định …………………………………………………………………69
3.2. Một số giải pháp nhằm hồn thiện kiểm soát chi BHXH tại Bảo hiểm xã
hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................................................. 70
3.2.1. Mơi trƣờng kiểm soát ..................................................................... 70
3.2.2. Đánh giá rủi ro ............................................................................... 76
3.2.3. Thủ tục và quy trình kiểm sốt ...................................................... 77
3.2.4. Cơ sở dữ liệu và ứng dụng công nghệ thông tin ............................ 82
3.2.5. Hoạt động kiểm soát giám sát chi BHXH ...................................... 84
3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp ........................................................... 86
3.3.1. Đối với nhà nƣớc ............................................................................ 86
3.3.2. Đối với cơ quan Bảo hiểm xã hội .................................................. 87
3.3.3. Đối với đơn vị sử dụng lao động ................................................... 88
3.3.4. Đối với ngƣời lao động .................................................................. 89
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ............................................................................... 90
KẾT LUẬN .................................................................................................... 91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 92
QUYẾT ĐỊNH GIAO TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (bản sao)

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt

Nội dung chữ viết tắt

1

BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

2

BHXH

Bảo hiểm xã hội

3

BHYT

Bảo hiểm y tế

4

CBVC

Cán bộ viên chức

5

DVKT

Dịch vụ kỹ thuật

6

HSBA

Hồ sơ bệnh án

7

KCB

Khám chữa bệnh

8

KHTC

Kế hoạch tài chính

9

KSNB

Kiểm sốt nội bộ

10

NSNN

Ngân sách nhà nƣớc

11

TNHS&TKQ

12

TTTT

Thanh toán trực tiếp

13

UBND

Uỷ ban nhân dân

Tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Trình tự của quy trình kiểm sốt ................................................... 10
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy BHXH huyện An Lão .............................. 28

DANH MỤC BẢNG BIỀU
Bảng 2.1: Công tác giải quyết và chi trả chế độ, chính sách BHXH, BHTN . 30
Bảng 2.2: Cơng tác giám định, kiểm sốt chi phí khám chữa bệnh BHYT;
quản lý dƣợc và vật tƣ y tế............................................................ 30

DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 2.1: Đơn đề nghị hƣởng BHXH một lần ................................................ 47
Hình 2.2: Giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả .......................................... 48
Hình 2.3: Quyết định hƣởng BHXH một lần .................................................. 49
Hình 2.4: Bảng q trình đóng BHXH ........................................................... 50
Hình 2.5: Danh sách chi trả trợ cấp BHXH một lần ....................................... 51
Hình 2.6: Giấy ra viện ..................................................................................... 57
Hình 2.7: Danh sách giải quyết hƣởng chế độ thai sản................................... 58
Hình 2.8: Ủy nhiệm chi chi trả trợ cấp chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dƣỡng
sức phục hồi sức khỏe ................................................................... 59


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngành BHXH đã có chặng đƣờng phát triển một phần tƣ thế kỷ, với
mục tiêu lớn nhất đặt ra là góp phần xây dựng sự nghiệp an sinh xã hội bền
vững, trong đó BHXH, BHYT là những trụ cột chính.
Bảo hiểm xã hội là chính sách an sinh xã hội quan trọng trong hệ thống
chính sách xã hội đƣợc Đảng và Nhà nƣớc đặc biệt quan tâm. Chính sách bảo
hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) ra đời thể hiện quan điểm nhân

văn mang ý nghĩa nhân đạo và có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc. Quỹ BHXH,
BHYT, BHTN (bảo hiểm thất nghiệp) là quỹ tài chính độc lập ngồi ngân
sách nhà nƣớc do các bên tham gia đóng góp theo Luật BHXH, luật BHYT
với nguyên tắc “lấy số đông bù số ít”. Con ngƣời vừa là mục tiêu, vừa là động
lực trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa, là yếu tố quan trọng nhất,
có ý nghĩa quyết định trong quá trình phát triển đất nƣớc, vì vậy việc chăm
sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội là một trong những nhiệm vụ hàng
đầu của Đảng, Nhà nƣớc và cộng đồng xã hội. Chính sách bảo hiểm xã hội
hiện nay đƣợc mở rộng đến mọi ngƣời lao động thuộc các thành phần kinh tế.
Vì thế, số ngƣời lao động tham gia BHXH ngày càng gia tăng, tạo nên một
lƣợng quỹ BHXH rất lớn. Đồng thời để đảm bảo việc chi trả kịp thời, chính
xác, đúng đối tƣợng, tận tay cho ngƣời đƣợc hƣởng cũng là một việc khơng
mấy giản đơn. Cho nên việc kiểm sốt chi BHXH là một quy trình khơng thể
thiếu trong hoạt động BHXH.
BHXH huyện An Lão là đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc BHXH tỉnh
Bình Định. Tồn bộ kinh phí hoạt động đều do BHXH tỉnh Bình Định với
nhiệm vụ quản lý chi các đối tƣợng hƣởng chế độ BHXH và khai thác thu tại
các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn huyện An Lão. Với quy mô ngày
càng mở rộng, hoạt động chi BHXH của đơn vị diễn ra nhiều hơn với các nội


2
dung ngày càng đa dạng. Bên cạnh đó cơng tác kiểm tra, kiểm soát hoạt động
thu, chi BHXH đã đƣợc đặt ra tại BHXH huyện An Lão. Tuy nhiên việc thực
hiện vẫn còn một số hạn chế nhất định. Nhƣ q trình giải quyết chế độ chính
sách của hệ thống BHXH còn lỏng lẻo, tạo nhiều khe hở để ngƣời sử dụng lao
động và ngƣời lao động có cơ hội chiếm dụng một lƣợng quỹ khá lớn. Các
khoản chi nhƣ: lƣơng hƣu và trợ cấp BHXH hàng tháng, chế độ ốm đau - thai
sản - nghỉ dƣỡng sức, chế độ bảo hiểm thất nghiệp, chế độ trợ cấp 1 lần, chi
phí khám chữa bệnh… chƣa kiểm sốt đƣợc làm thất thốt một lƣợng quỹ

BHXH, quỹ BHYT rất lớn và tình trạng đó kéo dài rất nhiều năm qua.
Cơng tác tự kiểm tra, kiểm soát nội bộ, kiểm soát chi BHXH tại BHXH
huyện An Lão đã có sự quan tâm và tổ chức triển khai nhƣng vẫn chƣa
thƣờng xuyên, công tác tự kiểm tra đơi khi cịn xem nhẹ dẫn đến việc chấp
hành một số quy chế, quy trình nghiệp vụ chƣa tốt. Chính vì thế việc thiết lập
và khơng ngừng hồn thiện hệ thống kiểm sốt trong q trình quản lý và điều
hành hoạt động là yếu tố cần thiết đối với đơn vị BHXH.
Đề tài nghiên cứu hoàn thiện kiểm sốt chi BHXH tại BHXH huyện An
Lão có ý nghĩa rất quan trọng trong hệ thống quy trình kiểm sốt, nhằm tìm ra
những tồn tại trong cơng tác quản lý chi của BHXH huyện An Lão và đƣa ra
những giải pháp nhằm hồn thiện hệ thống kiểm sốt chi BHXH, đáp ứng kịp
thời và làm giảm những thất thoát quỹ BHXH cho quá trình quản lý quỹ
BHXH tại BHXH huyện trong giai đoạn kinh tế phát triển mạnh nhƣ hiện
nay. Việc tăng cƣờng kiểm soát sẽ giúp BHXH huyện An Lão chi kịp thời,
đúng đối tƣợng, đủ, đúng mục đích, đúng nội dung hoạt động, đúng quy định,
hạn chế những sai sót, cung cấp thơng tin chính xác, kịp thời cho lãnh đạo,
đáp ứng yêu cầu của Ngành BHXH.
Trƣớc tình hình đó, tơi chọn đề tài “Hồn thiện kiểm soát chi Bảo
hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định” làm đề tài
nghiên cứu nhằm hạn chế đƣợc các sai phạm trong hoạt động chi BHXH,


3
nâng cao hơn nữa chất lƣợng chi BHXH. Đề tài có ý nghĩa quan trọng, mang
tính thực tiễn cao với cơng tác kiểm sốt chi BHXH tại BHXH huyện An Lão.
2. Mục tiêu đề tài
Luận văn có 3 mục tiêu nghiên cứu nhƣ sau:
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát chi BHXH.
- Phân tích, đánh giá thực trạng kiểm sốt chi BHXH tại BHXH huyện
An Lão.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện kiểm sốt chi BHXH tại
BHXH huyện An Lão.
3. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã đƣợc cơng bố
Hiện nay về lĩnh vực chính sách BHXH đã có nhiều cơng trình nghiên
cứu đề cập đến với nhiều khía cạnh khác nhau ở phạm vi lớn trên quy mô cả
nƣớc. Các đề tài nghiên cứu đều có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, bám sát các
nhiệm vụ của BHXH Việt Nam. Nội dung nghiên cứu phong phú và đa dạng:
từ những vấn đề mang tính lý luận cơ bản đến các nhiệm vụ chuyên môn của
ngành nhƣ: quản lý thu, quản lý chi, quản lý bảo hiểm, quản lý chế độ chính
sách… Điển hình một số đề tài nghiên cứu sau:
* Đề tài “Kiểm soát chi thanh toán Bảo hiểm xã hội tại BHXH tỉnh Bình
Định” của tác giả Trần Thị Thu Hà, năm 2017. Có đối tƣợng nghiên cứu của
đề tài là cơng tác kiểm soát chi thanh toán Bảo hiểm xã hội tại BHXH tỉnh
Bình Định. Đề tài sử dụng phƣơng pháp tổng hợp - so sánh, đối chiếu giữa
thực tiễn kiểm soát ở đơn vị với lý luận kiểm soát trong các đơn vị bảo hiểm
xã hội, phƣơng pháp tổng hợp, suy luận.
Kết quả nghiên cứu đề tài, tác giả đã tìm ra những tồn tại trong kiểm sốt
chi thanh tốn bảo hiểm xã hội và đƣa ra các biện pháp ngăn ngừa, xử lý sai
sót, gian lận trong q trình thanh tốn bảo hiểm xã hội, hồn thiện kiểm sốt
chi thanh tốn bảo hiểm xã hội tại BHXH tỉnh Bình Định.
* Đề tài: “Kiểm soát chi thanh toán Bảo hiểm y tế tại Bảo hiểm xã hội thị


4
xã AyunPa, tỉnh Gia Lai” Của tác giả Trần Thị Hải Yến năm 2017. Đối tƣợng
nghiên cứu là thực trạng kiểm soát chi thanh toán Bảo hiểm y tế tại Bảo hiểm
xã hội. Tác giả đã chọn phƣơng pháp nghiên cứu phỏng vấn và khảo sát để đi
sâu vào phân tích rõ qui trình thanh tốn bảo hiểm y tế, đánh giá thực trạng
cơng tác kiểm sốt chi thanh tốn bảo hiểm y tế và đề xuất các giải pháp
nhằm tăng cƣờng cơng tác kiểm sốt chi thanh tốn bảo hiểm y tế tại BHXH

thị xã AyunPa.
- Luận văn “Kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội thành
phố Hội An” của Trần Nguyên Phúc (2018) đã nghiên cứu và phân tích thực
trạng kiểm sốt chi BHXH thành phố Hội An từ mơi trƣờng kiểm sốt, quy
trình lập kế hoạch và hoạt động kiểm soát chi trong quá trình hoạt động của
BHXH thành phố Hội An. Trong luận văn, đã nêu ra những rủi ro mà BHXH
thành phố Hội An phải đối mặt nhƣ về năng lực chun mơn của nhân viên
BHXH, khơng có hệ thống kiểm sốt đại lý chi trả BHXH, đối tƣợng cố tình
làm sai thông tin, giả mạo giấy tờ để hƣởng trợ cấp BHXH, hệ thống thủ tục
rƣờm rà, công tác kiểm tra chƣa thực hiện một cách thƣờng xuyên. Từ đó, đƣa
ra những đề xuất giải pháp và hoàn thiện các giải pháp nhằm đảm bảo cho
công tác quản lý, kiểm soát chi BHXH chặt chẽ và hiệu quả hơn.
- Luận văn “Hồn thiện cơng tác kiểm sốt chi BHXH tại Bảo hiểm xã
hội tỉnh Kon Tum” của Đỗ Thị Hiền (2020). Luận văn đã chỉ ra những mặt
còn hạn chế trong quy trình kiểm sốt chi BHXH, từ đó đánh giá những hạn
chế, tồn tại trong quá trình tổ chức thực hiện, quản lý quỹ BHXH và đã đƣa ra
những giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý quỹ BHXH tại BHXH tỉnh
Kon Tum.
Các nghiên cứu trên với mục tiêu, nhiệm vụ, đối tƣợng và phạm vi
nghiên cứu, cách tiếp cận khác nhau, mặc khác việc kiểm soát chi BHXH tại
những đơn vị cũng có những đặc thù nhất định.
Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn huyện An Lão chƣa có nghiên cứu
nào về hồn thiện cơng tác kiểm sốt chi thanh tốn BHXH, trong khi đó, đối
tƣợng ngƣời dân tham gia BHXH ngày một tăng, quỹ BHXH ngày một lớn
mạnh, tình trạng lạm dụng trục lợi quỹ BHXH ngày càng nhiều gây tác động


5
xấu đến chính sách an sinh xã hội. Do đó, tôi chọn đề tài này để làm rõ hơn về
kiểm soát chi thanh toán BHXH tại BHXH huyện An Lão, tỉnh Bình Định để

làm luận văn thạc sĩ của mình.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là kiểm soát chi BHXH tại
BHXH huyện An Lão, tỉnh Bình Định.
* Phạm vi nghiên cứu: kiểm soát chi BHXH tại BHXH huyện An Lão
từ năm 2017 đến 2021.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phƣơng pháp tổng hợp - so sánh, đối chiếu giữa thực
tiễn kiểm soát ở đơn vị với lý luận kiểm soát trong các đơn vị BHXH.
- Phƣơng pháp nghiên cứu tổng quan tài liệu: với phƣơng pháp này,
chúng ta nghiên cứu tập hợp những vấn đề cơ bản nhất về cơ sở lý luận chi
BHXH từ những nội dung cơ bản của Luật BHXH, cơ sở lý luận về công tác
kiểm sốt chi BHXH tại BHXH nói chung và BHXH huyện An Lão nói riêng.
- Phƣơng pháp tổng hợp, kết hợp và suy luận: Trên cơ sở những kết
luận và mô tả của phƣơng pháp nghiên cứu tổng quan tài liệu, phƣơng pháp
nghiên cứu thực chứng, phƣơng pháp tổng hợp về tổ chức cơng tác kiểm sốt
chi BHXH hiện hành, bản thân mong muốn nghiên cứu những giải pháp nhằm
khắc phục những hạn chế tồn tại trong công tác kiểm sốt chi BHXH. Trong
q trình đƣa ra những phƣơng hƣớng và giải pháp hồn thiện cơng tác kiểm
sốt chi BHXH tại BHXH huyện An Lão bản thân sẽ tổng hợp và đúc kết
những kinh nghiệm cho bản thân.
- Phƣơng pháp chung: Vận dụng phƣơng pháp duy vật biện chứng kết
hợp với cơ sở lý luận cơ bản của khoa học kinh tế.
Thông tin, số liệu đƣợc thu thập tại BHXH huyện An Lão ở thời điểm
từ năm 2017 đến năm 2021.


6
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Đề tài “Hoàn thiện kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội

huyện An Lão, tỉnh Bình Định” dự kiến sẽ mang lại ý nghĩa về mặt khoa
học và thực tiễn nhƣ sau:
- Giúp hiểu rõ hơn về kiểm soát chi BHXH của BHXH huyện An Lão,
tỉnh Bình Định nói riêng và của ngành BHXH nói chung;
- Mang lại những kiến thức chung về chính sách BHXH, BHYT, BHTN,
từ đó thúc đẩy nhiều ngƣời tham gia hơn vì an sinh xã hội;
- Trong q trình nghiên cứu có thể phát triển thêm nhiều giải pháp để
hồn thiện kiểm sốt chi BHXH và hạn chế sai sót trong q trình chi BHXH.
7. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn đƣợc kết cấu thành ba
chƣơng, bao gồm:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội trong cơ quan
Bảo hiểm xã hội
Chƣơng 2: Thực trạng kiểm soát chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội
huyện An Lão, tỉnh Bình Định.
Chƣơng 3: Những giải pháp nhằm hồn thiện kiểm sốt chi bảo hiểm xã
hội tại Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định.


7
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHI BẢO HIỂM XÃ
HỘI TRONG CƠ QUAN BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1. Khái qt về kiểm sốt trong cơng tác quản lý
1.1.1. Khái niệm và mục tiêu kiểm soát
1.1.1.1. Khái niệm
Kiểm soát là chức năng quan trọng của nhà quản lý nhằm thu thập thơng
tin về các q trình, hiện tƣợng đang diễn ra trong một tổ chức.
Tính chất quan trọng của kiểm soát đƣợc thể hiện ở cả hai mặt. Một mặt,
kiểm sốt là cơng cụ quan trọng để nhà quản lý phát hiện ra những sai sót và
có biện pháp điều chỉnh. Mặt khác, thơng qua kiểm sốt, các hoạt động sẽ

đƣợc thực hiện tốt hơn và giảm bớt đƣợc sai sót có thể nảy sinh. Thơng
thƣờng, ngƣời ta chỉ nhấn mạnh đến ý nghĩa thứ nhất (phát hiện sai sót) của
kiểm sốt vì cho rằng mọi hoạt động đều khơng tránh khỏi sai sót và kiểm
sốt là bƣớc cuối cùng để hạn chế tình trạng này. Điều đó đúng, nhƣng chƣa
đủ, vì trong thực tế, kiểm sốt có tác động rất mạnh đến các hoạt động. Một
công việc, nếu khơng có kiểm sốt sẽ chắc chắc nảy ra nhiều sai sót hơn nếu
đƣợc theo dõi, giám sát thƣờng xuyên. Điều đó khẳng định rằng kiểm sốt
khơng chỉ là giai đoạn cuối cùng trong quá trình hoạt động của hệ thống hoặc
là khâu sau cùng của chu trình quản lý (từ lập kế hoạch đến tổ chức lãnh đạo).
Kiểm tra cũng không phải là hoạt động đan xen mà là một quá trình liên tục
về thời gian và bao quát về khơng gian. Nó là yếu tố thƣờng trực của nhà
quản lý ở mọi lúc, mọi nơi.
Nhƣ vậy, chức năng quản lý của hoạt động kiểm soát là giám sát, đo
lƣờng và chấn chỉnh việc thực hiện nhằm để đảm bảo rằng các mục tiêu của tổ
chức và các kế hoạch vạch ra để đạt tới các mục tiêu này đã và đang đƣợc
hoàn thành. Nhiều nhà quản lý, đặc biệt là ở cấp thấp thƣờng cho rằng trách
nhiệm đầu tiên đối với thực hiện kiểm soát thuộc về các nhà quản lý cấp cao,
còn họ thƣờng quan tâm nhiều đến việc thực thi kế hoạch. Đôi khi, do quyền


8
lực của nhà quản lý cấp cao và trách nhiệm tổng hợp của họ, việc kiểm soát
cấp cao nhất và các cấp phía trên đƣợc nhấn mạnh tới mức mà mọi ngƣời cho
rằng ở các cấp dƣới chỉ cần công việc kiểm sốt ít mà thơi. Mặc dầu quy mơ
của việc kiểm soát thay đổi theo cấp bậc của các nhà quản lý, nhƣng tại mọi
cấp, các nhà quản lý đều phải có trách nhiệm đối với việc thực thi các kế
hoạch, và do đó kiểm sốt là một chức năng quản lý cơ bản ở mọi cấp.
Vì vậy, có thể khái qt rằng: Kiểm sốt là q trình giám sát, đo lường,
đánh giá và điều chỉnh hoạt động nhằm đảm bảo sự thực hiện theo kế hoạch.
Bản chất của kiểm sốt

- Kiểm sốt là việc xây dựng các chính sách, thủ tục, các bƣớc kiểm soát
do lãnh đạo đơn vị xây dựng có tính chất bao trùm tất cả mọi lĩnh vực trong
đơn vị, thiết lập mục tiêu cần đạt đến, xây dựng các hoạt động và thủ tục để
nắm bắt và điều hành hoạt động của đơn vị nhằm đảm bảo thực hiện đƣợc
mục tiêu đã định.
- Kiểm sốt là q trình nhà quản lý giám sát và điều tiết tính hiệu quả và
hiệu lực của một tổ chức và các thành viên trong việc thực hiện các hoạt động
nhằm đạt đƣợc mục tiêu của tổ chức.
- Kiểm soát trong quản lý là việc thực hiện đối chiếu kết quả đạt đƣợc
với những quy phạm, quy định chung, với kế hoạch để từ đó đánh giá, điều
chỉnh làm cho quá trình tác động của chủ thể quản lý lên đối tƣợng quản lý có
hiệu quả, hiệu lực hơn nhằm đạt đƣợc mục tiêu đƣợc lập từ trƣớc.
- Kiểm sốt có phạm vi rất rộng, có liên quan đến mọi lĩnh vực hoạt
động của đơn vị cả lĩnh vực kinh tế, tài chính và phi tài chính bao gồm cả
kiểm soát nội bộ và bản thân con ngƣời cùng với những phƣơng tiện có tính
chất kỹ thuật, cấu trúc hƣớng vào kiểm sốt mang tính bền vững, ổn định,
đảm bảo và lâu dài.
- Các đơn vị phải có trách nhiệm xây dựng, duy trì một hệ thống kiểm
sốt khoa học, phù hợp và hiệu quả để đảm bảo kiểm soát hoạt động trong


9
phạm vi đơn vị, ngăn ngừa sai phạm, đạt đƣợc mục tiêu, yêu cầu mà đơn vị
đặt ra. Tuy nhiên, một hệ thống kiểm sốt có khoa học và hiệu lực, hiệu quả
đến đâu cũng ln có những hạn chế cố hữu hay hạn chế vốn có của nó khơng
thể tránh khỏi.
1.1.1.2. Mục tiêu kiểm sốt
Mỗi đơn vị thƣờng có các mục tiêu kiểm soát cần đạt đƣợc, để từ đó xác
định các chiến lƣợc cần thực hiện, có thể là mục tiêu chung của toàn đơn vị
hay là mục tiêu cụ thể nào đó cho từng hoạt động, từng bộ phận trong đơn vị.

Có thể chia các mục tiêu kiểm soát của đơn vị cần thiết lập thành 3 nhóm:
- Nhóm mục tiêu về hoạt động: nhấn mạnh đến sự hữu hiệu và hiệu quả
của các hoạt động của cơ quan tổ chức bao gồm việc sử dụng nguồn lực, lập
dự toán. Mục tiêu hoạt động là đạt mục tiêu cụ thể đã đƣợc thiết lập trong mối
quan hệ đánh giá tổng thể (Mỗi mục tiêu cụ thể đều đạt đƣợc nhƣng mục tiêu
hoạt động chung có thể khơng đạt đƣợc); Khai thác, sử dụng tối ƣu (kinh tế,
hiệu quả, an tồn) các nguồn lực.
- Nhóm mục tiêu về báo cáo: nhấn mạnh đến tính trung thực, kịp thời và
đáng tin cậy của báo cáo tài chính mà đơn vị, tổ chức cung cấp. Mục tiêu này
dựa trên những yêu cầu, kỳ vọng của đơn vị, tổ chức.
- Nhóm mục tiêu về sự tuân thủ: nhấn mạnh đến việc tuân thủ pháp luật
và các quy định. Cho nên, mục tiêu này phụ thuộc chủ yếu cách thức tổ chức
các hoạt động nằm trong sự kiểm soát của đơn vị, tổ chức. Tăng cƣờng tính
hiệu lực về mặt điều hành, hiệu năng quản lý, hiệu quả kinh doanh của đơn vị
(quyết định quản lý phù hợp và hiệu lực, quản lý phải đem lại kết quả; kinh
doanh phải thu đƣợc lợi nhuận cao). Việc “bảo đảm” cho những mục đích trên
đây của hệ thống kiểm soát nội bộ chỉ là sự bảo đảm hợp lý theo từng góc độ
nhìn nhận và từng giai đoạn cụ thể chứ không thể là bảo đảm tuyệt đối ở mọi
góc độ và mọi giai đoạn.


10
1.1.2. Quy trình kiểm sốt
Quy trình kiểm sốt là việc cố gắng một cách có hệ thống để xác định
các tiêu chuẩn so với mục tiêu kế hoạch, thiết kế hệ thống thông tin phản hồi,
so sánh sự thực hiện với các tiêu chuẩn, xác định và đo lƣờng mức độ sai lệch
và thực hiện việc điều chỉnh để đảm bảo rằng mọi nguồn lực đã sử dụng một
cách có hiệu quả nhất trong việc thực hiện mục tiêu. Đó là khâu cuối cùng
trong một chuỗi các hoạt động của nhà quản trị, là cách duy nhất để nhà quản
trị biết đƣợc họ có đạt đƣợc mục tiêu đã đặt ra trƣớc đó hay khơng, cũng nhƣ

lý do tại sao đạt đƣợc mục tiêu hoặc không đạt đƣợc mục tiêu so với tiêu
chuẩn mà nhà quản lý đã xây dựng. Muốn vậy nhà quản lý cần phải đánh giá,
phân tích các nguyên nhân và có điều chỉnh mục tiêu kiểm sốt cho phù hợp.
Trình tự quy trình kiểm sốt thể hiện nhƣ sau:
Bƣớc 1: Xác định mục tiêu kiểm
soát
(tổng hợp và chi tiết)

Bƣớc 6:
Phân tích
nguyên
nhân
chênh
lệch và
điều
chỉnh

Bƣớc 2: Xây dựng tiêu chuẩn
kiểm soát

Bƣớc 3: Đo lƣờng kết quả thực hiện

Bƣớc 4: So sánh kết quả với
tiêu chuẩn

Bƣớc 5: Đánh giá lại kết quả, đƣa ra
hành động quản lý tiếp theo
Sơ đồ 1.1: Trình tự của quy trình kiểm sốt

(Nguồn Quyết định số 1456/QĐ-BHXH ngày 01 tháng 12 năm 2015 của

Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam)
Ở Bƣớc 1 và Bƣớc 2: Xác định tiêu chuẩn kiểm soát. Nhà quản lý cần
lƣu ý: Tiêu chuẩn kiểm soát tạo ra các “mốc” cần thiết để đánh giá xem


11
những cơng việc đã/sẽ diễn ra có cịn ở trong giới hạn cho phép hay khơng.
Ngồi ra, một tổ chức thừ có rất nhiều loại tiêu chuẩn kiểm sốt khác nhau.
Các tiêu chuẩn kiểm soát đề ra cần phải hợp lý và có khả năng thực hiện đƣợc
trên thực tế.
Ở Bƣớc 3 đến Bƣớc 5: Đo lƣờng và đánh giá việc thực hiện: Việc đo
lƣờng kết quả thực hiện kế hoạch trên thực tế cần phải đảm bảo các yêu cầu
cơ bản: Phải dựa trên các tiêu chuẩn đặt ra; Phải đảm bảo tính khách quan;
Ở Bƣớc 6: Phân tích nguyên nhân chênh lệch và điều chỉnh. Việc điều
chỉnh có thể tiến hành theo các hƣớng; Điều chỉnh kế hoạch, thay đổi mục
tiêu, hoàn thiện lại cơ cấu tổ chức, lựa chọn bố trí lại nhân sự, tăng cƣờng
huấn luyện, bồi dƣỡng nhân viên,…
1.2. Khái quát về hoạt động chi bảo hiểm xã hội
1.2.1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội và chi Bảo hiểm xã hội
1.2.1.1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội
Căn cứ theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định khái niệm bảo
hiểm xã hội nhƣ sau: Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một
phần thu nhập của ngƣời lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm
đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết,
trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Các yếu tố cấu thành các chế độ bảo hiểm xã hội
-

Đối tƣợng đƣợc hƣởng bảo hiểm xã hội;

-

Điều kiện đƣợc hƣởng bảo hiểm xã hội;

-

Mức hƣởng và thời hạn hƣởng trợ cấp bảo hiểm xã hội.
Các loại hình Bảo hiểm xã hội:

- Bảo hiểm xã hội bắt buộc: Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo
hiểm xã hội do Nhà nƣớc tổ chức mà ngƣời lao động và ngƣời sử dụng lao
động phải tham gia.
- Bảo hiểm xã hội tự nguyện: là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nƣớc


12
tổ chức mà ngƣời tham gia đƣợc lựa chọn mức đóng, phƣơng thức đóng phù
hợp với thu nhập của mình và Nhà nƣớc có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo
hiểm xã hội tự nguyện để ngƣời tham gia hƣởng chế độ hƣu trí và tử tuất.
- Bảo hiểm thất nghiệp là khoản hỗ trợ tài chính tạm thời dành cho
những ngƣời bị mất việc mà đáp ứng đủ yêu cầu theo luật định, dựa trên cơ sở
đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
1.2.1.2. Khái niệm chi bảo hiểm xã hội
Chi bảo hiểm xã hội là quá trình phân phối, sử dụng quỹ BHXH để chi
trả cho các chế độ BHXH nhằm ổn định cuộc sống của ngƣời tham gia BHXH
và đảm bảo các hoạt động của hệ thống BHXH. Đó là q trình phân phối lại
các nguồn tài chính đã đƣợc tập trung vàoquỹ BHXH. Quá trình phân phối
đƣợc thực hiện theo từng mục đích sử dụng nhất định. Chi BHXH đƣợc thực
hiện bởi hai quá trình: phân phối và sử dụng quỹ BHXH.
1.2.2. Đặc điểm chi Bảo hiểm xã hội

BHXH ra đời với mục tiêu cơ bản là đảm bảo đời sống kinh tế cho
ngƣời lao động và gia đình của họ khi bản thân ngƣời lao động bị giảm hoặc
mất khả năng lao động. Ngồi ra cịn đƣợc hƣởng lƣơng hƣu để ổn định cuộc
sống khi về già.
Hoạt động BHXH là nền tảng cơ bản cho an sinh xã hội theo đúng nhƣ
chính sách mà Đảng và Nhà nƣớc ta hƣớng tới. Cũng nhƣ vậy hoạt động chi
BHXH đƣợc coi là một hoạt động trọng tâm và có vai trị quan trọng của
ngành BHXH. Việc chi trả đƣợc dựa trên các văn bản qui định của Nhà nƣớc
và đƣợc thống nhất bởi BHXH Việt Nam. Hiện nay, việc chi trả BHXH đƣợc
thực hiện theo Quyết định 166/QĐ-BHXH ngày 31 tháng 1 năm 2019 về Ban
hành Quy định quản lý chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp.
Đối tƣợng hƣởng chế độ BHXH rất đa dạng và nhất là đối tƣợng hƣởng
chế độ BHXH ngắn hạn: ốm đau, thai sản,… gây ra một số khó khăn trong


13
việc lập kế hoạch báo cáo về đối tƣợng và số tiền thụ hƣởng hàng năm.
Hoạt động BHXH tác động trực tiếp đến quyền lợi của ngƣời tham gia
BHXH, đối tƣợng thụ hƣởng các chế độ BHXH hiện nay sinh sống và làm
việc ở tất cả các vùng miền lãnh thổ của đất nƣớc. Để thực hiện chi trả kịp
thời, đầy đủ, chính xác cho đối tƣợng và quản lý chặt chẽ, an toàn tiền chi
BHXH là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng của ngành BHXH.
Việc chi trả các chế độ bảo hiểm do cơ quan BHXH các cấp trực tiếp
thực hiện hoặc hợp đồng với Bƣu điện, các ĐVSDLĐ. Để thực hiện đƣợc
mục tiêu chi trả đúng chế độ, chính sách hiện hành, đúng ngƣời đƣợc hƣởng,
chi trả đầy đủ kịp thời, an toàn cho các đối tƣợng hƣởng chế độ BHXH, một
yêu cầu đặt ra là phải đảm bảo nguồn kinh phí, thực hiện việc giải quyết các
chế độ BHXH và chi trả đúng quy trình, đúng chế độ và tuân theo các quy
định của BHXH Việt Nam và các Sở, Ban ngành có liên quan.

1.2.3. Nội dung chi Bảo hiểm xã hội
Theo quy định hiện nay, việc chi trả BHXH có hai phƣơng thức:
- Chi trả trực tiếp: là việc cơ quan BHXH sử dụng cán bộ viên chức của
đơn vị mình chi trả các chế độ BHXH cho đối tƣợng đƣợc hƣởng.
- Chi trả gián tiếp: là cơ quan BHXH ủy quyền cho các đơn vị tổ chức
đại diện chi trả chế độ BHXH cho các đối tƣợng đƣợc hƣởng.
Hiện nay, các chế độ BHXH chủ yếu bao gồm:
Chi trả các chế độ BHXH từ nguồn NSNN gồm:
- Chế độ BHXH hàng tháng: lƣơng hƣu, trợ cấp mất sức lao động, trợ
cấp theo Quyết định 613, trợ cấp TNLĐ-BNN, trợ cấp tuất (định suất cơ bản
và định suất nuôi dƣỡng), chi phụ cấp khu vực hàng tháng.
- Các chế độ BHXH một lần: Trợ cấp tuất một lần trong các trƣờng hợp
đƣợc quy định khi ngƣời đang hƣởng lƣơng hƣu, ngƣời đang hƣởng trợ cấp
mất sức lao động, ngƣời hƣởng trợ cấp TNLĐ-BNN hàng tháng đã nghỉ việc
bị chết, trợ cấp mai táng phí khi ngƣời đang hƣởng lƣơng hƣu, trợ cấp mất


14
sức lao động, trợ cấp TNLĐ-BNN hàng tháng đã nghỉ việc bị chết.
Chi trả các chế độ BHXH từ nguồn quỹ BHXH gồm:
Các chế độ BHXH hàng tháng:
- Quỹ hƣu trí, tử tuất chi: Lƣơng hƣu, trợ cấp tuất, phụ cấp khu vực hàng
tháng.
- Quỹ TNLĐ-BNN chi: Trợ cấp TNLĐ-BNN hàng tháng, trợ cấp phục
vụ ngƣời bị TNLĐ-BNN hàng tháng.
- Quỹ BHXH tự nguyện chi: Lƣơng hƣu, trợ cấp tuất.
- Quỹ BH thất nghiệp chi: Trợ cấp thất nghiệp hàng tháng cho ngƣời lao
động hƣởng chế độ BH thất nghiệp theo quy định.
Các chế độ BHXH một lần:
- Quỹ hƣu trí, tử tuất chi các chế Trợ cấp một lần khi nghỉ hƣu theo Điều

54, BHXH một lần, trợ cấp mai táng phí, trợ cấp tuất một lần.
- Quỹ TNLĐ-BNN chi trợ cấp TNLĐ-BNN một lần theo luật BHXH
gồm: Trợ cấp một lần khi nghỉ hƣu, trợ cấp một lần khi chết do TNLĐ-BNN
theo Điều, cung cấp công cụ, phƣơng tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh
hình theo.
- Quỹ BHXH tự nguyện chi các chế độ BHXH một lần theo luật BHXH
gồm: trợ cấp một lần khi nghỉ hƣu, BHXH một lần đối với ngƣời không đủ
điều kiện hƣởng trợ cấp lƣơng hƣu hàng tháng, trợ cấp tuất một lần, trợ cấp
mai táng phí theo.
Chi ốm đau, thai sản và nghỉ dƣỡng sức phục hồi sức khỏe:
- Quỹ ốm đau, thai sản chi: chế độ ốm đau, chế độ thai sản và nghỉ
dƣỡng sức phục hồi sức khỏe sau ốm đau, thai sản.
- Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp chi: chế độ nghỉ dƣỡng sức
phục hồi sức khỏe sau khi điều trị thƣơng tật, bệnh tật đƣợc xác định hƣởng
chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.


15
1.3. Khái quát về kiểm soát chi bảo hiểm xã hội
1.3.1. Yêu cầu của kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội
- Kiểm soát chi đúng đối tƣợng đƣợc hƣởng: Việc xác định đúng đối
tƣợng đƣợc hƣởng chế độ BHXH, BHTN là việc rất quan trọng, từ đó sẽ tránh
đƣợc việc chi sai đối tƣợng hƣởng chế độ BHXH, BHTN và tránh thất thoát
quỹ BHXH, BHTN.
- Đảm bảo chi đúng chế độ, chính sách hiện hành, chi trả kịp thời và
đầy đủ: Để đảm bảo quyền lợi, góp phần ổn định đời sống cho NLĐ và ngƣời
thụ hƣởng chế độ BHXH, BHTN, việc chi đúng chế độ, chính sách hiện hành,
chi trả kịp thời và đầy đủ giúp cho việc thực hiện thanh toán các khoản trợ
cấp BHXH, BHTN cho NLĐ khi gặp rủi ro, khắc phục những khó khăn, đem
lại sự an toàn và hiệu quả cho xã hội, đặc biệt trong việc phục hồi năng lực

làm việc, khả năng sáng tạo của sức lao động, góp phần đảm bảo an sinh xã
hội, an ninh quốc gia.
- Chi trả các chế độ BHXH, BHTN đƣợc quản lý thống nhất, công khai,
minh bạch. Thủ tục chi trả đơn giản, thuận tiện.
1.3.2. Mục tiêu của kiểm soát chi Bảo hiểm xã hội
Với mục tiêu ngày càng hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH, đảm
bảo chi đúng, đủ, chính xác và kịp thời, kiểm soát chi BHXH là việc cần làm
thƣờng xuyên, liên tục của BHXH các cấp. Kiểm soát chi BHXH đóng một
vai trị quan trọng trong q trình quản lý chi và trong việc thực hiện chức
năng quản lý của nhà nƣớc, cụ thể:
- Mục tiêu về sự hiệu quả: Kiểm sốt chi BHXH giúp chi đúng chế độ,
chính sách hiện hành, chi kịp thời và đầy đủ chế độ cho ngƣời hƣởng và gia
đình họ. Ngồi ra, kiểm sốt chi BHXH nhằm cải cách quy trình thủ tục chi
trả BHXH một cách đơn giản, thuận tiện, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt
động của bộ máy quản lý BHXH, chất lƣợng công việc của đội ngũ công chức
viên chức tại BHXH.


16
- Đảm bảo tính cơng bằng trong xã hội: kiểm soát chi BHXH nhằm
ngăn ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi gian lận về việc hƣởng các
chế độ BHXH, đảm bảo sự lành mạnh trong việc thực hiện chi trả các chế độ
cho ngƣời thụ hƣởng.
- Khơng làm thiệt thịi cho NLĐ: NLĐ, đơn vị sử dụng lao động đóng
BHXH theo mức lƣơng nào thì hƣởng chế độ BHXH theo mức lƣơng đó. Tỷ
lệ đóng góp và mức hƣởng trợ cấp có mối quan hệ chặt chẽ với tiền lƣơng của
ngƣời đƣợc bảo hiểm. NLĐ hƣởng tiền chế độ BHXH dựa trên mức thu nhập
tham gia BHXH.
1.3.3. Hệ thống kiểm soát nội bộ chi Bảo hiểm xã hội
Theo INTOSAI 1992 hệ thống kiểm soát bao gồm 5 yếu tố và chúng có

mối liên hệ chặt chẽ với nhau:
1.3.3.1. Mơi trường kiểm sốt.
Mơi trƣờng kiểm sốt đƣợc xem nhƣ nền tảng của KSNB trong hoạt
động kiểm soát chi tại cơ quan BHXH, bao gồm:
Môi trƣờng bên trong:
- Đặc thù về quản lý: Mục tiêu phục vụ của hoạt động BHXH khác với
các hoạt động của các doanh nghiệp thơng thƣờng. Mục đích cuối cùng của
hoạt động BHXH là đem lại lợi ích cho NLĐ khi tham gia BHXH. Vậy nên
ngƣời làm công tác BHXH phải xác định đƣợc mục tiêu phục vụ chính của
mình, đối tƣợng phục vụ chủ yếu của mình làm nền tảng cho chuẩn mực đạo
đức nghề nghiệp trong giải quyết công việc, tránh những trƣờng hợp mâu
thuẫn về quyền lợi của ngƣời làm công tác BHXH và ngƣời tham gia BHXH.
- Cơ cấu tổ chức: Đa số BHXH các tỉnh thành đƣợc tổ chức theo mơ
hình trực tuyến chức năng, tn thủ ngun tắc một thủ trƣởng, bộ máy quản
lý gọn nhẹ, phù hợp với yêu cầu quản lý, tạo điều kiện thuận lợi trong công
tác chỉ đạo, thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ của công chức viên chức.
Qua kế hoạch, giúp Ban lãnh đạo biết trƣớc những việc cần phải làm cho


17
tƣơng lai, từ đó xây dựng các phƣơng án hoạt động để hƣớng đến đạt kế
hoạch mang lại hiệu quả cao nhất
Mơi trƣờng bên ngồi:
- Hoạt động chi BHXH là hoạt động có sự tham gia của ngƣời sử dụng
lao động, NLĐ, Đại diện chi trả, Ngân hàng.
+ Đơn vị sử dụng lao động: thƣờng có xu hƣớng vận dụng thanh toán
tiền nghỉ ốm ngoại trú để thanh toán tiền hƣởng BHXH, thƣờng thông đồng
với một số cơ sở khám chữa bệnh để kê khống ngày nghỉ ốm của NLĐ để
thanh toán tiền ốm đau thai sản, hƣởng chế độ BHXH, vận dụng tiền BHXH
của Cơ quan BHXH ủy quyền chi cho NLĐ vào mục đích khác.

+ NLĐ: tham gia BHXH mong muốn đƣợc hƣởng đầy đủ các chế độ và
thậm chí một số ngƣời sẵn sàng cố ý cung cấp sai thông tin để hƣởng BHXH.
+ Đại diện chi trả tại các xã, phƣờng, thị trấn: Có một số đại diện cố tình
kê khai gian lận các đối tƣợng hƣởng BHXH để hƣởng các tiền đó, làm thất
thốt tiền chi các chế độ BHXH.
- Các Cơ quan QLNN về BHXH.
1.3.3.2. Đánh giá rủi ro
Những rủi ro trong quá trình kiểm soát chi:
- Giai đoạn nộp hồ sơ hƣởng chế độ:
+ Đơn vị sử dụng lao động, NLĐ tham gia BHXH mong muốn đƣợc
hƣởng đầy đủ các chế độ và thậm chí một số ngƣời sẵn sàng cố ý cung cấp sai
thông tin để hƣởng BHXH.
- Giai đoạn giải quyết hồ sơ chế độ BHXH:
+ Chuyên viên phòng Chế độ BHXH giải quyết hồ sơ có thể thơng
đồng với đơn vị sử dụng lao động, NLĐ chỉnh sửa hồ sơ, làm giả giấy tờ
nhằm trục lợi qu
- Giai đoạn chi trả chế độ BHXH:
+ Không chi trả đúng ngƣời; quản lý ngƣời hƣởng không chặt chẽ; bên