Tài liệu Báo cáo " Một số vấn đề pháp lý về người nước ngoài làm việc tại Việt Nam " doc

Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


tạp chí luật học số
9
/2009

33




TS. Lu Bình Nhỡng *
1. Mt s vn v ngi nc ngoi
lm vic ti Vit Nam
1.1. Tỡnh hỡnh chung v ngi nc ngoi
lm vic ti Vit Nam
Hin nay, trờn cỏc phng tin thụng tin
i chỳng ang tp trung thụng tin v tỡnh
hỡnh ngi nc ngoi di chuyn mnh vo
Vit Nam kim vic lm, trong ú, s lng
ngi Trung Quc ang cú xu hng tng
mnh nht. Ngi nc ngoi vo Vit
Nam lm vic l xu th tt yu do tỏc ng
ca quỏ trỡnh ton cu hoỏ quan h lao ng
v hi nhp kinh t. Mi nh u t, mi
n v s dng lao ng u cú nhng k
hoch riờng v mi quan tõm riờng n quỏ
trỡnh t chc sn xut kinh doanh v vỡ vy
cú mi quan tõm thớch ỏng ti vic tuyn
dng lao ng l ngi nc ngoi. Bờn

cnh ú, do cụng tỏc qun lớ cú nhng vn
ny sinh, ó dn n thc trng ỏng
ngi v lc lng lao ng l ngi nc
ngoi ti Vit Nam.
Theo c tớnh s b ca Cc vic lm,
B lao ng-thng binh v xó hi, n ht
nm 2008 ó cú trờn 40 quc gia v vựng
lónh th cú lao ng lm vic ti Vit Nam
v theo ú, ó cú khong 50.000 ngi nc
ngoi c cp phộp ang lm vic ti Vit
Nam. Theo ụng Lờ Quang Trung, Phú Cc
trng Cc vic lm thỡ ngi lao ng
(NL) trong cỏc nh thu Trung Quc ch
yu l lao ng ph thụng, phc v cụng
vic ca nh thu nhỡn chung s lao ng
c cp giy phộp l rt ớt.
(1)
Tuy nhiờn,
theo ỏnh giỏ mi nht hin cú khong
90.000 ngi nc ngoi ang lm vic,
sinh sng ti Vit Nam. Trong hai nm 2007
- 2008 cú khong 5000 ngi chõu Phi,
Trung ụng nhp cnh vo Vit Nam kim
vic lm nhng ch yu l lao ng ph
thụng n t Trung Quc, Hn Quc, Nht
Bn, i Loan, Australia, Anh . V lao ng
cao cp v k thut, ti thnh ph H Chớ
Minh, cú khong 2550 ngi, trong ú c
cp giy phộp l 1800 ngi. i vi lao
ng ph thụng, ti thnh ph H Chớ Minh

s ngi nc ngoi n t chõu Phi v
Trung ụng nm sau luụn cao hn nm
trc (nm 2005 cú 2893 ngi; nm 2006
cú 3119 ngi; nm 2007 cú 4080 ngi v
6 thỏng u nm 2008 cú 1765 ngi).
(2)

Tr li phng vn ca Bỏo dõn trớ v
vic lao ng ph thụng n Vit Nam, b
Nguyn Kim Ngõn - B trng B lao ng-
thng binh v xó hi cho bit: Lao ng
nc ngoi n Vit Nam ch yu bng
ng du lch ch cha ai cp giy phộp
cho h sang kim vic lm.
(3)
Nhiu ni
nh cụng trỡnh khai thỏc bụxit Tõn Rai
(Bo Lc - Lõm ng), nh mỏy nhit in
* Ging viờn chớnh Khoa phỏp lut kinh t
Trng i hc Lut H Ni
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


34

tạp chí luật học số
9
/
2009

Qung Ninh, nh mỏy nhit in than Hi
Phũng, cụng trỡnh khớ - in - m C Mau
s lao ng mang quc tch Trung Quc
luụn ỏp o lao ng trong nc, vi s lng
mi ni t 700 n trờn 2000 ngi/cụng
trỡnh.
(4)
Theo ụng Lờ Thanh Phong, Phú bớ
th tnh u, Trng on i biu Quc hi
tnh Lõm ng, ngi ang trc tip ph
trỏch qun lớ huyn Bo Lõm - Lõm ng thỡ
hin cú 643 lao ng Trung Quc d ỏn,
trong ú cỏn b qun lớ l 156 ngi. Cụng
nhõn lm vic trc tip (lao ng ph thụng)
l 487 ngi, trong ú cú 47 n. S ngi cú
hp ng trờn 3 thỏng l 490 ngi.
(5)

Tuy nhiờn, theo thụng tin trong phiờn
tr li cht vn ti kỡ hp th 5 Quc hi
khoỏ XII, B trng B lao ng-thng
binh v xó hi cho bit c nc hin cú
70.000 ngi nc ngoi lm vic, trong ú
cú 47.000 ngi (chim 67,1%) l cha cú
giy phộp lao ng.
Tỡnh hỡnh ú cho thy thc trng ỏng
bỏo ng v cụng tỏc tuyn dng, qun lớ lao
ng l ngi nc ngoi ti Vit Nam.
1.2. Vai trũ ca ngi nc ngoi lm
vic ti Vit Nam

Nhỡn chung, ngi nc ngoi lm vic
Vit Nam khụng hon ton l vn tiờu
cc. Ngc li, vic ngi nc ngoi vo
lm vic ti Vit Nam thc s cú vai trũ
khụng nh:
- Ngi nc ngoi vo lm vic ti Vit
Nam s lm tng thờm s lng v lm
phong phỳ lc lng lao ng v tng tớnh
cnh tranh trờn th trng lao ng. Hin
nhiờn, vic di chuyn ca ngi nc ngoi
vo Vit Nam s lm cho s lng cng nh
c cu lc lng lao ng thay i.
- ỏp ng nhu cu nhõn lc theo s la
chn ca cỏc n v s dng lao ng:
Ngi s dng lao ng (NSDL) cú th cú
nhiu la chn hn cho quỏ trỡnh xõy dng
lc lng lao ng nhm m bo nhu cu
nhõn lc phc v cho sn xut, kinh doanh.
S khỏc bit gia trỡnh , tay ngh, s am
hiu cỏc vn xó hi, kh nng s dng cỏc
ngụn ng khỏc nhau gia NL nc ngoi
v NSDL trong nc s ỏp ng nhu cu
la chn ca ngi s dng lao ng.
- Ngi nc ngoi vo Vit Nam lm
vic s gúp phn thay i cht lng lao
ng v tỏc phong lao ng trong cỏc n v
s dng lao ng. Khụng th ph nhn cú
nhng ngi nc ngoi khi vo Vit Nam
ó mang theo c nhng kin thc, k nng,
kinh nghim v li lm vic chuyờn nghip,

hin i do c o to, hỡnh thnh t nn
i cụng nghip m nhiu NL trong nc
cha cú khỏi nim.
1.3. Mt s vn t ra khi ngi nc
ngoi lm vic ti Vit Nam
- Lm suy gim ỏng k c hi vic lm
ca NL Vit Nam: Hin nhiờn l s lng
NL tng lờn trong khi s lng vic lm
khụng tng hoc gim i, c bit l trong
giai on hin nay khi m vn suy gim
kinh t tr thnh ni lo ca ton xó hi. S
cnh tranh lao ng cú th mt i tớnh tng
xng khi m NL trong nc khụng cú
c nhng li th bng ngi nc ngoi
ó sn sng vo Vit Nam kim sng vi
nhng k nng v phm cht hn hn.
- Gõy nờn s phc tp trong qun lớ lao
ng v qun lớ hnh chớnh (trt t xó hi):
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


tạp chí luật học số
9
/2009

35
Theo U ban nhõn dõn thnh ph H Chớ
Minh, thi gian qua, tỡnh hỡnh ngi nc
ngoi c trỳ trờn a bn thnh ph cú nhiu
hnh vi vi phm phỏp lut din ra liờn tc v

kộo di. Cú nhiu trng hp ngi nc
ngoi khụng thc hin ỳng cỏc quy nh
phỏp lut v xut nhp cnh, phỏp lut v c
trỳ; ó sinh sng ti cỏc cụng viờn, ni cụng
cng, t tp buụn bỏn trỏi phộp trờn cỏc va
hố, lũng ng gõy mt an ninh trt t v
vn minh ụ th trờn a bn. Nghiờm trng
hn, cú trng hp ngi nc ngoi thc
hin hnh vi vi phm phỏp lut hỡnh s; tuy
cỏc c quan chc nng ca thnh ph ó cú
cỏc bin phỏp x lớ, bc u cú hiu qu
nht nh, nhng tỡnh hỡnh vn cũn din bin
phc tp.
(6)
Trong thi gian gn õy, nhiu
nh qun lớ, ngi ng u cỏc t chc
ngh nghip, t chc cụng on Vit Nam ó
nờu lờn nhiu ý kin bc xỳc v vic ngi
nc ngoi vo Vit Nam thụng qua con
ng du lch. iu ú ó gõy ra nhiu vn
phc tp i vi tỡnh hỡnh an ninh trt t
v an ton xó hi trờn phm vi c nc.
- Ngi nc ngoi cú gia ỡnh thng
mang theo gia ỡnh ca h, do ú lm tng
mt dõn s trong phm vi nht nh v cú
kh nng nh hng ti mc sinh hot
chung. Hin nay mi cú hn 70.000 ngi
nc ngoi sng v lm vic ri rỏc khp
Vit Nam m vic a h vo din qun lớ
cng ó rt phc tp.

- Mt trong nhng vn c a ra
trong cỏc hi tho xõy dng phỏp lut l
NL nc ngoi ti Vit Nam cú c
thnh lp, gia nhp, hot ng cụng on
hay khụng? Thc ra õy l vn khụng n
gin bi vỡ cú th xut hin nhng quan
im chớnh tr, kinh t, phỏp lớ khỏ phc tp.
2. Nhng quy nh phỏp lut v tuyn
dng, qun lớ ngi nc ngoi ti Vit Nam
2.1. Quy nh v vic tuyn lao ng nc
ngoi vo lm vic ti Vit Nam
Ngi nc ngoi lm vic ti Vit Nam
c xỏc nh l ngi khụng cú quc tch
Vit Nam theo Lut quc tch Vit Nam.
(7)

Theo quy nh, ngi nc ngoi cú th
hay cú quyn lm vic Vit Nam theo cỏc
hỡnh thc sau õy:
a) Thc hin hp ng lao ng;
b) Di chuyn trong ni b doanh nghip
cú hin din thng mi ti Vit Nam;
c) Thc hin cỏc loi hp ng v kinh
t, thng mi, ti chớnh, ngõn hng, bo
him, khoa hc k thut, vn hoỏ, th thao,
giỏo dc, y t;
d) Nh cung cp dch v theo hp ng;
) Cho bỏn dch v;
e) Ngi nc ngoi i din cho t chc
phi chớnh ph nc ngoi c phộp hot

ng theo quy nh ca phỏp lut Vit Nam;
f) Ngi nc ngoi l hc sinh, sinh
viờn, phu nhõn, phu quõn, ngi giỳp vic
gia ỡnh v ngi nc ngoi khụng thuc
i tng quy nh ti khon 1 iu 1 ca
Ngh nh 34/2008/N-CP cú nhu cu lm
vic cho cỏc doanh nghip, t chc, cỏ nhõn
ti Vit Nam.
(8)

Nh vy, trong s nhng hỡnh thc núi
trờn, cú NL lm vic m s cú mt ca h
nh hng ln ti c hi vic lm trong nc,
c bit l NL thc hin cỏc hp ng lao
ng ti Vit Nam, k c hc sinh, sinh viờn,
phu nhõn, phu quõn, ngi giỳp vic gia ỡnh
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


36

tạp chí luật học số
9
/
2009

v ngi nc ngoi khỏc (vớ d: ngi i du
lch nhng tranh th hoc nỳp di hỡnh thc
du lch, thm thõn nhõn kim vic lm).
Cỏc hỡnh thc qua ú ngi nc ngoi

lm vic ti Vit Nam cng khỏ phong phỳ.
Trong ú, bao gm c cỏc hỡnh thc m
ngi nc ngoi khụng cn phi thit lp
quan h lao ng nh lm vic vi t cỏch l
nh cung cp dch v theo hp ng hoc
lm ngi cho bỏn dch v. iu ny lm
cho vic kim soỏt lao ng v quan h lao
ng khụng cú ý ngha.
- Nh tuyn dng ngi nc ngoi lm
vic ti Vit Nam bao gm: cỏc doanh nghip,
t chc ti Vit Nam cú iu kin theo
quy nh ca phỏp lut. Khỏi nim ti Vit
Nam núi lờn phm vi khỏ rng ca cỏc
i tng ny. Bi vỡ nú khụng ch bao gm
cỏc doanh nghip, t chc ca Vit Nam m
bao gm c cỏc n v s dng lao ng nc
ngoi trờn lónh th Vit Nam nh cỏc doanh
nghip nc ngoi, cỏc t chc quc t hoc
nc ngoi ti Vit Nam. Tuy nhiờn, phỏp
lut khụng xỏc nh (ngm khụng cho phộp)
vic cỏ nhõn s dng ngi nc ngoi lm
vic vi t cỏch l NL ti Vit Nam.
- Cỏc hỡnh thc s dng ngi nc
ngoi lm vic ti Vit Nam:
So vi khỏi nim tuyn dng thỡ khỏi
nim s dng rng hn rt nhiu. Vic
tuyn dng c s dng mc hn ch
bi l nú liờn quan n quỏ trỡnh tuyn chn,
quyt nh tip nhn ngi nc ngoi vo
lm vic. Cũn vic s dng cú th khụng

cn cụng on ú. Vớ d, vic s dng ngi
nc ngoi theo hỡnh thc cho bỏn dch v.
Ngi nc ngoi cho bỏn dch v l NL
ó c n v s dng lao ng tuyn
dng t trc khi sang Vit Nam.
Theo phỏp lut hin hnh, vic s dng
ngi nc ngoi lm vic ti Vit Nam bao gm:
a) Tuyn dng ngi nc ngoi lm vic
ti Vit Nam theo hỡnh thc hp ng lao ng
õy l hỡnh thc s dng ngi nc
ngoi lm vic ti Vit Nam ỏng c quan
tõm nht, bi l nú liờn quan n vic thit
lp quan h lao ng chớnh thc.
NSDL c tuyn ngi nc ngoi
khi ngi nc ngoi m bo y cỏc
iu kin theo quy nh ti iu 3 ca Ngh
nh s 34/2008/N-CP lm cụng vic
qun lớ, giỏm c iu hnh v chuyờn gia
m lao ng Vit Nam cha ỏp ng c
theo nhu cu sn xut, kinh doanh.
- Trỡnh t, th tc tuyn ngi nc ngoi
lm vic ti Vit Nam:
+ Trc khi tuyn lao ng ớt nht 30 (ba
mi) ngy, NSDL phi thụng bỏo nhu cu
tuyn lao ng trờn bỏo trung ng hoc a
phng (bỏo vit, bỏo núi, bỏo hỡnh, bỏo
in t) v cỏc ni dung: S lng ngi cn
tuyn, cụng vic, trỡnh chuyờn mụn, mc
lng, iu kin lm vic v mt s yờu cu
cn thit khỏc nu NSDL cn.

Trng hp NSDL tuyn ngi nc
ngoi thụng qua t chc gii thiu vic lm
thỡ khụng phi thụng bỏo nhu cu tuyn lao
ng trờn bỏo trung ng hoc a phng
theo quy nh nờu trờn.
+ NSDL phi cung cp y cỏc quy
nh ca phỏp lut Vit Nam cú liờn quan
n quyn v ngha v ca ngi nc ngoi
vo Vit Nam lm vic; ngi nc ngoi
phi nghiờn cu y cỏc quy nh ca
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


tạp chí luật học số
9
/2009

37
phỏp lut Vit Nam do NSDL cung cp ng
thi phi chun b cỏc giy t cn thit v
thc hin theo ỳng quy nh ca phỏp lut.
+ Ngi nc ngoi mun lm vic ti
Vit Nam phi np h s ng kớ d tuyn lao
ng cho ngi s dng lao ng. NSDL
tip nhn h s ng kớ d tuyn lao ng
ca ngi nc ngoi khi h s cú y
cỏc giy t v phi lm th tc ngh cp
giy phộp lao ng cho ngi nc ngoi
vo lm vic ti Vit Nam theo quy nh.
+ Khi c cp giy phộp lao ng,

ngi nc ngoi v NSDL phi tin hnh
giao kt hp ng lao ng bng vn bn
theo quy nh ca phỏp lut lao ng Vit
Nam; NSDL cú trỏch nhim gi bn sao
hp ng lao ng ó giao kt ti c quan ó
cp giy phộp lao ng cho ngi nc
ngoi ú. Ni dung trong hp ng lao ng
khụng c trỏi vi ni dung ó ghi trong
giy phộp lao ng ó c cp.
(9)

b) Ngi nc ngoi vo Vit Nam lm vic
theo hỡnh thc di chuyn ni b doanh nghip
Ngi nc ngoi di chuyn trong ni
b doanh nghip theo quy nh bao gm nh
qun lớ, giỏm c iu hnh v chuyờn gia
ca doanh nghip nc ngoi ó thnh lp
hin din thng mi trờn lónh th Vit
Nam, di chuyn tm thi trong ni b doanh
nghip sang hin din thng mi trờn lónh
th Vit Nam v ó c doanh nghip nc
ngoi tuyn dng trc ú ớt nht 12 thỏng.
Ngi nc ngoi di chuyn trong ni b
doanh nghip phi cú vn bn ca doanh
nghip nc ngoi c ngi nc ngoi
sang lm vic ti hin din thng mi ca
doanh nghip nc ngoi ú trờn lónh th
Vit Nam v m bo cỏc iu kin theo
quy nh
(10)

ca phỏp lut Vit Nam. Phỏp
lut cng quy nh rng ngi nc ngoi di
chuyn trong ni b doanh nghip thỡ mi
doanh nghip cú hin din trờn lónh th Vit
Nam phi cú ớt nht 20% tng s cỏc nh
qun lớ, giỏm c iu hnh v chuyờn gia l
cụng dõn Vit Nam. Tuy nhiờn, mi doanh
nghip nc ngoi s c phộp cú ti thiu
03 (ba) nh qun lớ, giỏm c iu hnh v
chuyờn gia khụng phi l ngi Vit Nam.
i din ca doanh nghip nc ngoi ó
thnh lp hin din thng mi trờn lónh th
Vit Nam theo quy nh ca phỏp lut Vit
Nam cú trỏch nhim cung cp y cỏc
quy nh ca phỏp lut Vit Nam liờn quan
n quyn v ngha v ca ngi nc ngoi
lm vic trờn lónh th Vit Nam. Ngi
nc ngoi phi nghiờn cu v thc hin y
cỏc quy nh ca phỏp lut Vit Nam do
NSDL cung cp.
i din ca doanh nghip nc ngoi
ó thnh lp hin din thng mi trờn lónh
th Vit Nam cú trỏch nhim lm th tc
ngh cp giy phộp lao ng cho ngi nc
ngoi vo lm vic ti Vit Nam theo quy
nh trc khi ngi nc ngoi n lm
vic ti Vit Nam.
c. Ngi nc ngoi vo Vit Nam lm
vic thc hin cỏc loi hp ng (khụng
phi hp ng lao ng)

Ngi nc ngoi lm vic ti Vit Nam
theo hỡnh thc thc hin cỏc loi hp ng
v kinh t, thng mi, ti chớnh, ngõn hng,
bo him, khoa hc k thut, vn hoỏ, th
thao, giỏo dc, y t v lm nh cung cp
dch v theo hp ng phi m bo cỏc
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


38

tạp chí luật học số
9
/
2009

iu kin theo quy nh v kốm theo hp
ng kớ kt gia i tỏc phớa Vit Nam v
phớa nc ngoi v vic tho thun ngi
nc ngoi n lm vic ti Vit Nam. Nh
vy, nhng ngi khụng nm trong din nờu
trờn thỡ khụng c lm vic hay thc hin
hp ng theo hỡnh thc ny. Ngi nc
ngoi lm vic theo hỡnh thc ny cng phi
chun b tt c cỏc giy t, h s theo quy
nh ca phỏp lut i tỏc Vit Nam (gm
i din hp phỏp ca doanh nghip, t chc
ti Vit Nam cú kớ hp ng vi phớa i tỏc
nc ngoi phớa nc ngoi cung cp
dch v, cho bỏn dch v v thc hin cỏc

loi hp ng v kinh t, thng mi, ti
chớnh, ngõn hng, bo him, khoa hc k
thut, vn hoỏ, th thao, giỏo dc, y t v i
din ca cỏc doanh nghip, t chc nc
ngoi ó thnh lp hin din thng mi trờn
lónh th Vit Nam theo quy nh ca phỏp
lut Vit Nam) lm th tc ngh cp giy
phộp lao ng ti Vit Nam.
d. Ngi nc ngoi vo Vit Nam lm
vic cho bỏn dch v
Theo quy nh ti khon 5 iu 2 Ngh
nh s 34/2008/N-CP: ngi nc ngoi
cho bỏn dch v l nhng ngi khụng sng
ti Vit Nam v khụng nhn thự lao t bt c
ngun no ti Vit Nam, tham gia vo cỏc
hot ng liờn quan n vic i din cho
mt nh cung cp dch v m phỏn tiờu
th dch v ca nh cung cp ú, vi iu
kin khụng c bỏn trc tip dch v ú
cho cụng chỳng v ngi cho bỏn khụng
trc tip tham gia cung cp dch v. Ngi
nc ngoi vo Vit Nam lm vic theo hỡnh
thc cho bỏn dch v phi thụng bỏo trc
ớt nht 07 (by) ngy khi ngi nc ngoi
n cho bỏn dch v vi s lao ng-thng
binh v xó hi a phng ni ngi nc
ngoi d kin n cho bỏn dch v vi cỏc ni
dung: H tờn, tui, quc tch, s h chiu, ngy
bt u v ngy kt thỳc lm vic, cụng vic c
th ca ngi nc ngoi.

. Ngi nc ngoi i din cho t chc
phi chớnh ph nc ngoi c phộp hot
ng theo quy nh ca phỏp lut Vit Nam
Ngi nc ngoi lm vic vi t cỏch
i din cho t chc phi chớnh ph nc
ngoi c phộp hot ng ti Vit Nam
ngoi vic phi m bo cỏc iu kin
theo quy nh cũn phi cú trỏch nhim
nghiờn cu v thc hin y cỏc quy nh
ca phỏp lut Vit Nam v quyn v ngha
v ca ngi nc ngoi ti Vit Nam ng
thi phi chun b cỏc giy t, th tc theo
quy nh, tr phiu d tuyn (vỡ khụng phi
l i tng c tuyn dng). i din ca
t chc phi chớnh ph nc ngoi c phộp
hot ng theo quy nh ca phỏp lut Vit
Nam phi lm th tc ngh cp giy phộp
lao ng cho ngi nc ngoi vo lm vic
ti Vit Nam theo quy nh trc khi ngi
nc ngoi n lm vic ti Vit Nam.
2.2. Quy nh v qun lớ ngi nc ngoi
lm vic ti Vit Nam
Vic qun lớ ngi nc ngoi lm vic
ti Vit Nam c thc hin thụng qua hot
ng ca nhiu c quan khỏc nhau. C th,
vic qun lớ ú bao gm cỏc phng din
hot ng ch yu sau õy:
- Ban hnh quy nh v i tng, tiờu
chun, iu kin ngi nc ngoi lm vic
ti Vit Nam;

Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


tạp chí luật học số
9
/2009

39
Theo iu 3 Ngh nh ca Chớnh ph s
34/2008/N-CP, ngi nc ngoi lm vic
ti Vit Nam phi cú cỏc iu kin sau: 1)
18 tui tr lờn; 2) Cú sc khe phự hp
vi yờu cu cụng vic; 3) L nh qun lớ,
giỏm c iu hnh hoc chuyờn gia theo
quy nh (i vi ngi nc ngoi xin vo
hnh ngh y, dc t nhõn, trc tip khỏm,
cha bnh ti Vit Nam hoc lm vic trong
lnh vc giỏo dc, dy ngh phi cú iu
kin theo quy nh ca phỏp lut Vit Nam
v hnh ngh y, dc t nhõn hoc v giỏo
dc, dy ngh); 4) Khụng cú tin ỏn v ti vi
phm an ninh quc gia; khụng thuc din
ang b truy cu trỏch nhim hỡnh s, ang
chp hnh hỡnh pht hỡnh s theo quy nh
ca phỏp lut Vit Nam v phỏp lut nc
ngoi; 5) Cú giy phộp lao ng do c quan
nh nc cú thm quyn ca Vit Nam cp,
tr cỏc trng hp khụng phi cp giy phộp
lao ng theo quy nh ca phỏp lut. Cỏc
giy t quy nh trong h s do c quan, t

chc nc ngoi cp hoc cụng chng,
chng thc phi c hp phỏp hoỏ lónh s
theo quy nh ca phỏp lut Vit Nam v
dch ra ting Vit; bn dch, bn sao phi
c cụng chng theo quy nh ca phỏp
lut Vit Nam.
- Quy nh v c s tuyn dng, s dng
ngi nc ngoi lm vic ti Vit Nam, c
bit l xỏc nh t cỏch ca nh tuyn dng,
s dng ngi nc ngoi.
Theo quy nh, ch cỏc doanh nghip,
t chc ti Vit Nam mi cú quyn tuyn
dng, s dng ngi nc ngoi lm vic ti
Vit Nam.
- Quy nh cỏc th tc phỏp lớ, h s m
bo cho ngi nc ngoi khi lm vic ti
Vit Nam.
Theo quy nh, h s ng kớ d tuyn
lao ng ca ngi nc ngoi gm hai b
np cho NSDL, mt b do NSDL qun lớ
v mt b h s NSDL lm th tc ng
kớ cp giy phộp lao ng. Mi b h s gm
cú: Phiu ng kớ d tuyn lao ng ca
ngi nc ngoi theo mu quy nh ca B
lao ng-thng binh v xó hi; phiu lớ lch
t phỏp do c quan cú thm quyn ca nc
m ngi nc ngoi c trỳ nc ngoi
trc khi n Vit Nam cp. Trng hp
ngi nc ngoi hin ó c trỳ ti Vit Nam
t 06 thỏng tr lờn thỡ ch cn phiu lớ lch

t phỏp do s t phỏp ca Vit Nam ni
ngi nc ngoi ang c trỳ cp; bn lớ lch
t thut ca ngi nc ngoi theo mu quy
nh ca B lao ng-thng binh v xó hi;
giy chng nhn sc kho c cp nc
ngoi hoc giy chng nhn sc kho c
cp Vit Nam theo quy nh ca B y t
Vit Nam; bn sao chng nhn v trỡnh
chuyờn mụn, k thut cao ca ngi nc
ngoi. i vi ngi nc ngoi l ngh nhõn
nhng ngnh ngh truyn thng hoc ngi
cú kinh nghim trong ngh nghip, trong iu
hnh sn xut, qun lớ m khụng cú chng
ch, bng cụng nhn thỡ phi cú bn xỏc nhn
ớt nht 05 (nm) kinh nghim trong ngh
nghip, trong iu hnh sn xut, qun lớ
c c quan cú thm quyn ca nc ngoi
xỏc nhn; ba nh mu (kớch thc 3cm x
4cm, u trn, chp chớnh din, rừ mt, rừ
hai tai, khụng eo kớnh, phụng nh mu
trng), nh chp khụng quỏ 06 (sỏu) thỏng
tớnh t thi im ngi nc ngoi np h s.
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


40

tạp chí luật học số
9
/

2009

- Quy nh v giy phộp lao ng gm
vic cp giy phộp lao ng, gia hn giy
phộp lao ng, cp li giy phộp lao ng,
vic s dng giy phộp lao ng cho ngi
nc ngoi lm vic ti Vit Nam. Theo phỏp
lut hin hnh, tt c nhng ngi nc ngoi
vo Vit Nam lm vic u phi c cp
giy phộp lao ng, tr mt s i tng sau:
a) Ngi nc ngoi vo Vit Nam lm
vic vi thi hn di 03 (ba) thỏng;
b) Ngi nc ngoi l thnh viờn ca
cụng ti trỏch nhim hu hn hai thnh viờn
tr lờn;
(c) Ngi nc ngoi l ch s hu ca
cụng ti trỏch nhim hu hn mt thnh viờn;
d) Ngi nc ngoi l thnh viờn hi
ng qun tr ca cụng ti c phn;
) Ngi nc ngoi vo Vit Nam
thc hin cho bỏn dch v;
e) Ngi nc ngoi vo Vit Nam lm
vic x lớ cỏc trng hp khn cp nh
nhng s c, tỡnh hung k thut, cụng ngh
phc tp ny sinh lm nh hng hoc cú
nguy c nh hng ti sn xut, kinh doanh
m cỏc chuyờn gia Vit Nam v cỏc chuyờn
gia nc ngoi hin ang Vit Nam khụng
x lớ c cú thi gian trờn 03 (ba) thỏng thỡ
ht 03 (ba) thỏng lm vic ti Vit Nam,

ngi nc ngoi phi lm th tc ng kớ
cp giy phộp lao ng theo quy nh;
g) Lut s nc ngoi ó c B t
phỏp cp giy phộp hnh ngh lut s ti
Vit Nam theo quy nh ca phỏp lut.
- Quy nh trỏch nhim ca cỏc c quan
nh nc trong vic qun lớ ngi nc
ngoi lm vic ti Vit Nam: Cỏc c quan
nh nc liờn quan gm B lao ng-thng
binh v xó hi, B giao thụng vn ti; B
cụng an, B y t, hi ng nhõn dõn v u
ban nhõn dõn cỏc cp cú trỏch nhim tham
gia qun lớ ngi nc ngoi lm vic trờn
khu vc hay a bn ca mỡnh qun lớ.
- Quy nh vic thanh tra, x lớ vi phm
liờn quan n ngi nc ngoi lm vic ti
Vit Nam: Thanh tra, kim tra, ụn c v x
lớ vi phm l khõu quan trng ca quỏ trỡnh
qun lớ lao ng. Trong quỏ trỡnh thanh tra,
on thanh tra cú ton quyn tin hnh mt
s bin phỏp cn thit, k c vic ngh c
quan cú thm quyn truy cu trỏch nhim
hỡnh s cỏ nhõn vi phm nghiờm trng.
3. Mt vi ý kin ỏnh giỏ v gii phỏp
3.1. ỏnh giỏ chung
Nhỡn chung, thc trng tuyn dng ngi
nc ngoi lm vic ti Vit Nam l ỏng lo
ngi. Bi nhng vn sau:
Th nht, cỏc c quan nh nc cú thm
quyn khụng nm c chớnh xỏc s lng

ngi nc ngoi hin ang lm vic ti
Vit Nam. S lng c cỏc c quan nờu ra
l thiu thng nht. Nhng con s nờu ra v
c bn l da vo kt qu thng kờ v ngi
nc ngoi xut, nhp cnh vo Vit Nam.
S lng ngi nc ngoi c cp giy
phộp lao ng thp hn quỏ mt na so vi
thc t. Cú th thy cụng tỏc qun lớ hnh
chớnh, qun lớ lao ng ang th hin s s
h, yu kộm. Ch khi bỏo chớ vo cuc thỡ
cỏc c quan cú trỏch nhim mi xem xột li
phng phỏp qun lớ ca mỡnh. Ngay c cỏc
a phng, ni cú trỏch nhim trc tip
(theo cỏch núi ca B trng B lao ng-
thng binh v xó hi) cng rt chm chp
trong vic ch o cụng tỏc qun lớ ngi
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


tạp chí luật học số
9
/2009

41
nc ngoi núi chung v ngi nc ngoi
lm vic ti Vit Nam.
Th hai, theo iu tra xó hi, ngi nc
ngoi vo Vit Nam lm vic ch yu theo
con ng tt, tc l s dng phng phỏp
du lch kim vic lm. S trỏ hỡnh ny l

nguyờn nhõn khin cho cụng tỏc qun lớ khú
khn hn. Hn na, ngi nc ngoi lm
vic ti Vit Nam theo kiu ny d b xem
nh, bi vỡ nh qun lớ cú th cho rng ú l
gii phỏp tm thi.
Th ba, ngi nc ngoi lm vic ti
Vit Nam ch yu l lc lng lao ng ph
thụng (a phn l ca Trung Quc v chõu
Phi) m thnh phn ny Vit Nam ang d
tha, ang cn kim vic lm m bo
cuc sng. iu ú va trỏi quy nh, va
lm tng thờm khú khn cho cụng tỏc gii
quyt vic lm cho NL Vit Nam, va to
ra tin l xu trờn th trng lao ng, nu
lõu s khú khc phc.
Th t, hỡnh thc phỏp lớ ca quy nh v
ngi nc ngoi lm vic ti Vit Nam mi
ch dng li ngh nh ca Chớnh ph l
cha xng tm. õy l vn ln, tng
ng vi vn a NL Vit Nam i lm
vic nc ngoi m li liờn quan n nhiu
lnh vc, nhiu a bn, nhiu quc gia khỏc
nhau. Nú khụng ch l vn ca Vit Nam
m l vn quc t (T chc lao ng quc
t cú Cụng c s 97/1949 v NL di trỳ;
Cụng c s 118/1962 v i x bỡnh ng
trong vn an ton xó hi i vi ngi
bn quc v phi bn quc; Cụng c s
143/1975 v di trỳ trong nhng iu kin b
lm dng v xỳc tin bỡnh ng c may v

i x i vi NL di trỳ). Vit Nam cú th
tham kho ni lut hoỏ cho hon thin h
thng phỏp lut lao ng.
3.2. Mt s gii phỏp cho vn ngi
nc ngoi lm vic ti Vit Nam
tỡnh trng ngi nc ngoi lm vic
ti Vit Nam cú trt t, khụng gõy xỏo trn
tỡnh hỡnh kinh t, xó hi, c bit l gõy nờn
tỡnh trng cnh tranh vic lm v nhng hu
qu xó hi, cn phi:
Mt l cn quỏn trit v thng nht quan
im v ngi nc ngoi lm vic Vit
Nam: Ngi nc ngoi vo Vit Nam lm
vic l vn bỡnh thng do tớnh tt yu ca
quỏ trỡnh ton cu hoỏ, trong ú cú vn ton
cu hoỏ quan h lao ng. Vit Nam l thnh
viờn ca WTO, ASEAN, cú quan h vi nhiu
quc gia trờn th gii. Mi quan h qua li v
ph thuc ln nhau trong quỏ trỡnh sn xut,
kinh doanh quc t khụng cho phộp duy trỡ
tỡnh trng b quan, to cng, c vi vn di
chuyn lao ng. Vit Nam l mt trong
nhng quc gia tham gia mnh m vo quỏ
trỡnh phõn cụng v hp tỏc lao ng quc t,
cn phi lm quen v chp nhn vic ngi
nc ngoi lm vic, kim sng ti Vit Nam.
Tuy nhiờn, khụng th th ng i vi
tỡnh trng ngi nc ngoi vo lm vic
mt cỏch vụ t chc. Bt kỡ quc gia no
cng phi chỳ ý n nhng khớa cnh cn

bn liờn quan n tỡnh trng ngi nc
ngoi nhp c, kim vic lm nh chớnh sỏch
bo h vic lm i vi cụng dõn s ti (coi
nh l chớnh sỏch xó hi nũng ct ca chớnh
ph vỡ ngi dõn to v gii quyt vic
lm); chớnh sỏch m bo an ton v trt t
xó hi, an ninh quc gia; chớnh sỏch m bo
an sinh v phỳc li xó hi i vi ngi dõn.
Các quy định riêng với một số đối tợng lao động


42

tạp chí luật học số
9
/
2009

Hai l i vi nh tuyn dng cn phi
tuyt i tuõn th chớnh sỏch, phỏp lut v
tuyn chn, s dng ngi nc ngoi lm
vic ti Vit Nam. Cỏc nh tuyn dng cn
phi tuõn th lut phỏp v iu kin tuyn
chn ngi nc ngoi lm vic, trong ú
iu kin l lao ng k thut, chuyờn gia
cn c chỳ trng. Cỏc lao ng ph thụng
cn phi c hn ch mc thp nht, tr
trng hp ngi nc ngoi sinh sng cựng
gia ỡnh trong thi gian Vit Nam hoc cỏc
hc sinh, sinh viờn ang theo hc Vit

Nam. Cỏc c quan nh nc cú thm quyn
cn lu ý vic di chuyn lao ng ph thụng
ca cỏc nh thu nc ngoi vo Vit Nam,
vớ d nh trong ngnh xõy dng, khai
khoỏng nh hin nay.
Ba l i vi c quan qun lớ nh nc,
cn tin hnh cỏc bin phỏp ng b, quyt
lit ngay t u. Vớ d, phõn loi ngi nc
ngoi t khi di chuyn vo Vit Nam. Cn
cú s phi hp vi cỏc c quan thuc ngnh
cụng an nm vng s lng v loi lao
ng hay trỡnh ca ngi nc ngoi n
Vit Nam. Cn chn chnh ngha v bỏo cỏo
ca cỏc n v s dng lao ng ngi nc
ngoi lm vic ti Vit Nam.
Bn l cn tin hnh ngay cụng tỏc
thanh, kim tra. Nu phỏt hin thỡ phi kiờn
quyt x pht nhng NSDL v trc xut
NL ph thụng v nc. Cng cn b sung
cỏc hỡnh thc x lớ nghiờm khc vo Ngh
nh s 113/2004/N-CP ngy 16/4/2004 v
x pht hnh chớnh hnh vi vi phm phỏp
lut lao ng.
Nm l cn nghiờn cu xõy dng Lut v
qun lớ NL nc ngoi ti Vit Nam. o
lut ny ra i l cn thit v l tng thớch,
ng xng vi Lut ngi Vit Nam i lm
vic nc ngoi theo hp ng do Quc
hi thụng qua nm 2006.
Sỏu l cn b sung v giao cho Cc qun

lớ lao ng ngoi nc nhim v qun lớ
NL nc ngoi lm vic ti Vit Nam. Cú
th nghiờn cu i tờn thnh Cc qun lớ lao
ng ngoi nc v lao ng nc ngoi ti
Vit Nam. Cc ú cú nhng kinh nghim v
qun lớ NL ca cỏc nc khỏc v vỡ vy cú
th ỏp dng, hc tp tin hnh tt cụng
tỏc ny ti Vit Nam./.

(1).Xem: Lõm Nguyờn, Sc ộp t lao ng nc
ngoi,http//:74.125.153.132/search?q=cache:oVjHh1
VO8_oJ:sggp.org.vn/xahoi/2009/4/186234/
(2).Xem: Dng Hiu, Lao ng ph thụng nc ngoi
ang vo Vit Nam, http//:vneconomy.vn/ cp nht
9:49 (GMT+7) ngy 04/12/2008.
(3).Xem: P. Tho, Lao ng nc ngoi vo ch yu
bng ng du lch http//:dantri.com.vn (cp nht
th hai ngy 25/5/2009, 4:24 PM).
(4).Xem: Hoa Linh Lan, Lao ng ph thụng Vit
Nam thua trờn sõn nh, http//:www.toquoc.gov.vn
(cp nht 6h:4 ngy 22/4/2009).
(5).Xem: Hong Phng - Cao Nht, Lao ng nc
ngoi Tõn Rai: a phng khụng bng i c,
http//:www.tuanvietnam.net/news/ (cp nht th ba
ngy 26/5/2009, 05:05 GMT+7).
(6).Xem: Ch th s 02/2009/CT-UBND ngy 11/2/2009
v tng cng qun lớ nh nc i vi vic nhp
cnh, c trỳ v lao ng ca ngi nc ngoi trờn
a bn thnh ph H Chớ Minh.
(7).Xem: iu 2.1 Ngh nh ca Chớnh ph s

34/2008/N-CP ngy 25/3/2008 quy nh v tuyn dng
v qun lớ ngi nc ngoi lm vic ti Vit Nam.
(8).Xem: Ngh nh s 34/2008/N-CP ngy 25/3/2008
quy nh v tuyn dng v qun lớ ngi nc ngoi
lm vic ti Vit Nam.
(9).Xem: iu 4 Ngh nh s 34/2008/N-CP.
(10).Xem: iu 5 Ngh nh s 34/2008/N-CP.