Tài liệu Báo cáo " Những quy định về thủ tục thành lập doanh nghiệp cần được tiếp tục hoàn thiện " pot

Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


tạp chí luật học số 9/2010 61






Ths. Nguyễn Thị Yến *
h tc thnh lp doanh nghip hin nay
c ghi nhn trong nhiu vn bn
nh: Lut doanh nghip nm 2005, Ngh
nh ca Chớnh ph s 139/2007/N-CP ngy
5/9/2007 hng dn chi tit thi hnh mt s
iu ca Lut doanh nghip, Ngh nh ca
Chớnh ph s 43/2010/N-CP ngy 15/4/2010
v ng kớ doanh nghip, Thụng t ca B
k hoch v u t s 14/2010/TT-BKH ngy
04/6/2010 hng dn mt s ni dung v h
s, trỡnh t, th tc ng kớ doanh nghip
theo quy nh ti Ngh nh s 43/2010/N-CP
v mt s vn bn phỏp lut chuyờn ngnh.
Cú th núi Nh nc ta ngy cng cú quan im
thụng thoỏng, ci m, to iu kin ht sc
thun li cho cỏc ch th khi tin hnh thnh
lp doanh nghip, tụn trng trit quyn t
do kinh doanh ca cụng dõn trong khuụn kh
phỏp lut. iu ny c th hin nhiu ch
nh phỏp lut v t chc, hot ng cỏc loi

hỡnh doanh nghip, trong ú ch nh v th
tc thnh lp doanh nghip l ch nh c
bn, th hin rừ nột t tng ny.
Nhỡn li th tc thnh lp doanh nghip t
nhõn, th tc thnh lp cỏc loi hỡnh cụng ti
theo Lut doanh nghip t nhõn nm 1990 v
Lut cụng ti nm 1990 cng nh th tc
thnh lp cỏc loi doanh nghip ny theo Lut
doanh nghip nm 1999 cú th thy cỏc vn
bn phỏp lut hin nay quy nh v th tc
thnh lp doanh nghip ó cú nhng bc
tin vt bc. C th, nu nh trong nhng
nm u i mi, khi phỏp lut nc ta bt
u tha nhn kinh t t nhõn tn ti song
song, bỡnh ng vi kinh t quc doanh v
kinh t tp th, th tc thnh lp cỏc doanh
nghip thuc thnh phn kinh t ny vụ cựng
cht ch v phc tp. Cỏc nh kinh doanh
phi tri qua hai bc l xin phộp thnh lp
doanh nghip ti u ban nhõn dõn tnh v
ng kớ kinh doanh ti s k hoch v u t
tnh, ni doanh nghip t tr s chớnh. Thi
gian c quan nh nc cú thm quyn cp
giy phộp thnh lp i vi cỏc doanh nghip
l hai thỏng, k t ngy np h s hp l;
thi gian ng kớ kinh doanh i vi doanh
nghip t nhõn l 60 ngy, cụng ti trỏch
nhim hu hn l 180 ngy v cụng ti c phn
l 360 ngy, k t ngy c cp giy phộp
thnh lp. H s thnh lp doanh nghip bao

gm rt nhiu loi giy t chng minh nhõn
thõn, ti sn ca ch th xin phộp thnh lp
doanh nghip Núi túm li Nh nc ta tng
cng cụng tỏc tin kim, sit cht u
vo khi mt ch th mun kinh doanh di
hỡnh thc doanh nghip t nhõn v cụng ti.
õy l iu d hiu khi nc ta va chuyn
sang nn kinh t th trng, thnh phn kinh
t t nhõn mi c t do hot ng v cnh
T

* Ging viờn Khoa phỏp lut kinh t
Trng i hc Lut H Ni
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


62 tạp chí luật học số 9/2
010
tranh bỡnh ng vi nhau cng nh vi cỏc
thnh phn kinh t khỏc, hn na, kinh
nghim qun lớ thnh phn kinh t ny ca h
thng c quan nh nc cha nhiu v cha
tht sõu sỏt. Tuy nhiờn, vỡ th tc thnh lp
doanh nghip t nhõn, cỏc loi hỡnh cụng ti
quỏ phc tp nờn phỏp lut ó khụng khuyn
khớch cỏc nh kinh doanh b vn u t, gõy
lóng phớ v vn cng nh ngun nhõn lc
tham gia hot ng kinh doanh.
n Lut doanh nghip nm 1999, t
duy v qun lớ nh nc thụng qua th tc

thnh lp doanh nghip ó cú s thay i cn
bn. Chỳng ta ó chuyn t t duy tin
kim sang hu kim, to iu kin cỏc
nh kinh doanh c lm nhng gỡ phỏp
lut khụng cm. Cú th núi vn bn phỏp
lut ny ó ỏnh du mc quan trng cỏc
nh kinh doanh Vit Nam thc s cú iu
kin thc thi quyn t do kinh doanh trờn
thc t. Th tc thnh lp doanh nghip ó
c lc b i bc xin phộp cp phộp
thnh lp, ch gi li bc ng kớ kinh
doanh ti s k hoch v u t cp tnh.
Thi gian cp giy chng nhn ng kớ kinh
doanh ch cũn 15 ngy, k t ngy nhn
h s hp l; giy t trong h s ng kớ
kinh doanh cng c gim nhiu. Ch th
kinh doanh phi t chu trỏch nhim trc
Nh nc v s trung thc ca h s, khụng
y trỏch nhim ny v phớa Nh nc nh
trc õy. Cú th núi con s doanh nghip
ng kớ kinh doanh t khi Lut doanh nghip
nm 1999 cú hiu lc tng vt tt c cỏc
tnh, thnh ph, vớ d: Nm 2000 - 2001 tng
gn 36%; nm 2003 - 2004 tng 34%; nm
2008 - 2009 tng trờn 29%
(1)
ó núi lờn s
ỳng n trong vic thay i ny.
Mc dự ó cú bc tin cn bn so vi th
tc thnh lp doanh nghip trc õy nhng

ng trc yờu cu ci cỏch th tc hnh chớnh,
gim bt cỏc th tc phin h, nhng nhiu t
phớa c quan nh nc cú thm quyn, to iu
kin thun li hn na cho cỏc ch th thc
hin quyn kinh doanh, Lut doanh nghip
nm 2005, Ngh nh s 139/2007/N-CP,
Ngh nh s 43/2010/N-CP, Thụng t s
14/2010/TT-BKH ó quy nh n gin hn
na th tc thnh lp doanh nghip. Vớ d,
thi gian cp giy chng nhn ng kớ kinh
doanh gim xung cũn 10 ngy (theo Lut
doanh nghip) v 5 ngy (theo Ngh nh s
43/2010/N-CP); hp nht hai mó s l mó
s ng kớ kinh doanh v mó s thu thnh
mó s doanh nghip, h thng ng kớ doanh
nghip ni mng ng kớ doanh nghip quc
gia, ch th mun thnh lp cú th ng kớ
doanh nghip qua mng Tt c iu ny ó
khng nh th tc thnh lp doanh nghip
theo Lut doanh nghip v cỏc vn bn
hng dn thi hnh tip tc c hon thin
nhm to iu kin tt nht cho cỏc ch th
khi h thc hin quyn kinh doanh.
Tuy nhiờn, bờn cnh nhng u im ni
bt k trờn, th tc thnh lp doanh nghip
theo phỏp lut hin hnh cũn tn ti mt vi
im hn ch. Nhng im hn ch ny, nu
c sa i, b sung hoc lm rừ hn trong
tng lai s khin th tc ny y v rừ
rng, to iu kin thun li hn na cỏc

nh kinh doanh yờn tõm khi b vn u t
kinh doanh. Cú th k n mt s hn ch c
bn sau õy:
Th nht, v tờn gi ca th tc thnh
lp doanh nghip
Theo Lut doanh nghip nm 2005 v
Ngh nh s 139/2007/N-CP, th tc ny
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


tạp chí luật học số 9/2010 63

c gi l thnh lp doanh nghip v ng kớ
kinh doanh, bao gm th tc ng kớ kinh
doanh v cụng b ni dung ng kớ kinh doanh
(Chng II Lut doanh nghip nm 2005, t
iu 13 n iu 28; iu 8, 9 Ngh nh s
139/2007/N-CP); trong khi ú, Ngh nh s
43/2010/N-CP v Thụng t s 14/2010/TT-BKH
gi th tc ny l ng kớ doanh nghip, bao
gm ni dung v ng kớ kinh doanh v ng
kớ thu i vi cỏc doanh nghip thnh lp
theo quy nh ca Lut doanh nghip (Chng
I n Chng V, t iu 1 n iu 48 Ngh
nh s 43/2010; Chng III n Chng V,
t iu 10 n iu 27 Thụng t 14/2010).
Nh vy, Lut doanh nghip nm 2005 v cỏc
vn bn hng dn thi hnh khụng thng nht
v cỏch gi tờn th tc ny. S d nh vy bi
vỡ khi Lut doanh nghip nm 2005 v Ngh

nh s 139/2007/N-CP ra i, cỏc nh kinh
doanh tin hnh ng kớ kinh doanh thnh
lp doanh nghip nhng th tc ny khụng
bao gm ni dung ng kớ mó s thu v
khc con du ca doanh nghip. Do vy, vi
mc tiờu gim thiu cỏc th tc hnh chớnh,
B k hoch v u t, B ti chớnh v B
cụng an ó ban hnh Thụng t liờn tch s
05/2008/TTLT/BKH-BTC-BCA ngy 29/7/2008
hng dn c ch phi hp gia cỏc c quan
gii quyt ng kớ kinh doanh, ng kớ thu v
ng kớ con du i vi doanh nghip thnh lp,
hot ng theo Lut doanh nghip (gi tt l
Thụng t s 05/2008/TTLT/BKH-BTC-BCA),
theo ú, vi c ch mt ca, doanh nghip
khi thnh lp s c cp giy chng nhn
ng kớ kinh doanh v ng kớ thu, cng
nh khc con du. K tha tinh thn ca
Thụng t 05/2008/TTLT/BKH-BTC-BCA,
Ngh nh s 43/2010/N-CP v Thụng t
s 14/2010/TT-BKH quy nh th tc ng
kớ doanh nghip, bao gm ng kớ kinh
doanh v ng kớ mó s thu. Quy nh ny
ó to iu kin thun li cho cỏc ch th
mun thnh lp doanh nghip, gim thiu chi
phớ v thi gian cho cỏc nh u t. Tuy
nhiờn, vic gi tờn th tc thnh lp doanh
nghip khụng thng nht trong cỏc vn bn
phỏp lut cựng iu chnh vn ny l iu
khụng nờn cú. Hn na, vic cỏc ch th

mun hot ng kinh doanh ng kớ vi Nh
nc l ng kớ chớnh hot ng kinh doanh
ca mỡnh nhm mc ớch c Nh nc
bo h v giy chng nhn ng kớ doanh
nghip l vn bn hoc bn in t m c
quan ng kớ kinh doanh cp cho doanh
nghip ghi li nhng thụng tin v ng kớ
kinh doanh v ng kớ thu do doanh nghip
ng kớ (khon 2 iu 3 Ngh nh s
43/2010/N-CP). Mt khỏc, Ngh nh s
43/2010/N-CP iu chnh c vic ng kớ
i vi h kinh doanh. Nu gi chung l th
tc ng kớ doanh nghip s khụng chớnh xỏc
i vi ch th ny, bi vỡ h kinh doanh
khụng phi l doanh nghip. Vỡ th theo tụi,
nờn gi nguyờn tờn gi ca th tc ny theo
Thụng t 05/2008/TTLT/BKH-BTC-BCA,
c th gi l th tc ng kớ kinh doanh v
ng kớ thu. Nh vy va ỳng vi bn cht
phỏp lớ ca hot ng ny (ng kớ v hot
ng kinh doanh), va rừ ngha hn quy
nh ca Lut doanh nghip (ng kớ kinh
doanh ng thi ng kớ mó s thu), va
phự hp vi loi hỡnh ch th kinh doanh
khụng phi l doanh nghip (h kinh doanh).
Th hai, v h s ng kớ doanh nghip
Mt l v ngi i din theo phỏp lut ca
doanh nghip trong h s ng kớ doanh nghip.
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện

64 tạp chí luật học số 9/2
010
Trong h s ng kớ doanh nghip, bao
gm: Giy ngh ng kớ doanh nghip t
nhõn, cụng ti trỏch nhim hu hn, cụng ti c
phn, cụng ti hp danh; d tho iu l, danh
sỏch thnh viờn i vi cỏc loi hỡnh cụng ti
phi xỏc nh rừ ngi i din theo phỏp
lut ca doanh nghip (iu 19 n 23 Ngh
nh s 43/2010/N-CP; iu 10 v cỏc ph
lc I, II, III Thụng t s 14/2010/TT-BKH).
õy l im khụng thc s hp lớ t quy
nh ca Lut doanh nghip nm 2005 v
Ngh nh s 88/2006/N-CP ngy 29/8/2006
ca Chớnh ph v ng kớ kinh doanh; n
Ngh nh s 43/2010/N-CP v Thụng t s
14/2010/TT-BKH vn cha c khc phc.
S d quy nh ny khụng hon ton hp lớ,
bi vỡ vo thi im cỏc sỏng lp viờn lm
th tc ng kớ kinh doanh thnh lp
doanh nghip thỡ cha cú doanh nghip; ch
sau khi c cp giy chng nhn ng kớ
kinh doanh (hay giy chng nhn ng kớ
doanh nghip), doanh nghip mi thc s ra
i. Nh vy, phi cú ngi i din theo
phỏp lut ca doanh nghip vo thi im
cha cú doanh nghip l iu khụng th. iu
ny cng th hin rừ nột khi nhng ngi tin
hnh ng kớ kinh doanh hay ng kớ doanh

nghip khụng iu kin c cp giy
chng nhn ng kớ kinh doanh hay giy
chng nhn ng kớ doanh nghip. Hn na,
trong thc tin hot ng kinh doanh, sau
khi c thnh lp hoc trong quỏ trỡnh hot
ng, doanh nghip cú th thuờ ngi khụng
phi l thnh viờn lm i din theo phỏp lut
ca doanh nghip (thuờ giỏm c). Nu doanh
nghip cha ra i, khụng th cú ch th kớ
hp ng thuờ giỏm c c. Do vy, vic
Lut doanh nghip nm 2005, Ngh nh s
43/2010/N-CP, Thụng t s 14/2010/TT-BKH
quy nh v ngi i din theo phỏp lut
ca doanh nghip ngay trong h s ng kớ
doanh nghip l khụng cn thit, hn na li
mõu thun vi chớnh cỏc quy nh ca Lut.
Ngi i din theo phỏp lut ca doanh
nghip ch cú th do i hi ng c ụng
(i vi cụng ti c phn), hi ng thnh
viờn (i vi cụng ti trỏch nhim hu hn)
bu ra hoc thuờ sau khi ó tn ti cụng ti.
Do ú, khụng nờn yờu cu cỏc sỏng lp viờn
phi ghi ngi i din theo phỏp lut cho
doanh nghip trong h s ng kớ doanh
nghip m nờn doanh nghip ng kớ
ngi i din theo phỏp lut ca mỡnh sau
khi ó c cp giy chng nhn ng kớ
doanh nghip, ó t chc hp v bu hoc
thuờ ngi i din theo phỏp lut. Cỏc giy
t nm trong h s ng kớ doanh nghip ch

nờn quy nh v ngi i din cho cỏc sỏng
lp viờn. Quy nh nh vy s chớnh xỏc hn
v khụng mõu thun vi cỏc quy nh ca
Lut doanh nghip, ng thi phn ỏnh ỳng
tinh thn ca Lut doanh nghip l gn trỏch
nhim cỏ nhõn ca nhng ngi tham gia
thnh lp vi nhng giao dch h thit lp
trc khi doanh nghip c ra i (nu vỡ lớ
do no ú m doanh nghip ú khụng c
cp giy chng nhn ng kớ doanh nghip).
Hai l v chng ch hnh ngh ca giỏm
c v/hoc ngi khỏc trong h s ng kớ
kinh doanh hay h s ng kớ doanh nghip.
Tn ti s khỏc nhau trong cỏc quy nh ca
Lut doanh nghip nm 2005, Ngh nh s
139/2007/N-CP v Ngh quyt s 25/NQ-CP
ngy 2/6/2010 ca Chớnh ph v vic n
gin húa 258 th tc hnh chớnh thuc phm
vi chc nng qun lớ ca b, ngnh v vn
ny. C th: Theo quy nh ti khon 4 iu
16, khon 5 iu 17, khon 5 iu 18,
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


tạp chí luật học số 9/2010 65

khon 5 iu 19 Lut doanh nghip nm
2005, trong h s ng kớ kinh doanh i vi
cỏc loi hỡnh doanh nghip phi cú chng
ch hnh ngh ca giỏm c hoc tng giỏm

c v cỏ nhõn khỏc i vi cụng ti kinh
doanh ngnh ngh m phỏp lut quy nh
phi cú chng ch hnh ngh. Nh vy, theo
quy nh trờn, bt buc giỏm c phi cú
chng ch hnh ngh mi iu kin cp
giy chng nhn ng kớ kinh doanh cho
doanh nghip. Ngh nh s 139/2007/N-CP
quy nh: Giỏm c hoc ngi ng u c
s kinh doanh hoc 1 cỏn b chuyờn mụn
phi cú chng ch hnh ngh khi kinh doanh
ngnh ngh ũi hi chng ch (khon 3 iu
6). Nh vy, quy nh ca Ngh nh s
139/2007/N-CP t ra hp lớ hn, to iu
kin thun li hn cho cỏc ch th kinh
doanh khi tin hnh hot ng kinh doanh.
Vi n lc gim thiu th tc hnh chớnh,
trỏnh gõy phin h, tn kộm cho cỏc ch th
kinh doanh, Ngh quyt s 25/NQ-CP ca
Chớnh ph ó quy nh: Bói b yờu cu vn
phỏp nh, yờu cu v chng ch hnh ngh
trong h s ng kớ kinh doanh trong th
tc ng kớ thnh lp doanh nghip i vi
cụng ti trỏch nhim hu hn hai thnh viờn
tr lờn, doanh nghip t nhõn, cụng ti hp
danh, cụng ti c phn, cụng ti trỏch nhim
hu hn mt thnh viờn (ch s hu l t
chc), cụng ti trỏch nhim hu hn mt
thnh viờn (ch s hu l cỏ nhõn) (im 12,
16 mc A phn V Phng ỏn n gin húa
258 th tc hnh chớnh thuc phm vi chc

nng qun lớ ca b, ngnh ban hnh kốm
theo Ngh quyt s 25/NQ-CP ca Chớnh ph).
õy l bc t phỏ trong t duy ca cỏc
nh lm lut nhm to iu kin thun li
hn na cho cỏc nh kinh doanh bc gia
nhp th trng, ng thi th hin tớnh hp
lớ ca cỏc quy nh phỏp lut khi ỏp dng
vo thc tin. S d õy l im tin b rt
ỏng ghi nhn, bi vỡ khi ng kớ thnh lp
doanh nghip, cú th cỏc nh kinh doanh
mi cú ý tng kinh doanh m cha thc s
trin khai trờn thc t, do ú sau ny cha
hn h ó kinh doanh theo ngnh ngh ũi
hi phi cú chng ch hnh ngh ban u.
Hn na, khi bt u kinh doanh ngnh ngh
ũi hi phi cú chng ch, chc chn h phi
tho món cỏc iu kin ca c quan qun lớ
chuyờn ngnh, c bit l iu kin v trỡnh
chuyờn mụn ca ngi thc hin.
(2)
Nh
vy, cỏc quy nh v vn ny c ban
hnh theo hng vn bn cú hiu lc thp, ra
i sau nhng hp lớ ph nhn hiu lc phỏp
lớ ca vn bn cú hiu lc cao v ra i
trc. Nu xột v hiu lc vn bn phỏp lut,
õy l nhng quy nh trỏi Lut nhng nu
xột v thc tin ỏp dng phỏp lut, nhng
vn bn ny li c ỏp dng ph bin vỡ to
iu kin thun li hn cho cỏc nh u t.

Thc t ny cú l khụng ch xy ra cỏc quy
nh phỏp lut v th tc thnh lp doanh
nghip theo Lut doanh nghip, m hu ht
cỏc lnh vc phỏp lut nc ta. iu ny
ũi hi B k hoch v u t cng nh cỏc
b, ngnh cú liờn quan cn nhanh chúng ban
hnh vn bn hng dn nhm to iu kin
thun li cho cỏc c quan ỏp dng phỏp lut
cng nh bn thõn cỏc nh kinh doanh.
Th ba, v c quan cú thm quyn cp
giy chng nhn ng kớ doanh nghip
Theo Lut doanh nghip nm 2005 v
cỏc vn bn hng dn thi hnh, c quan cú
thm quyn cp giy chng nhn ng kớ
doanh nghip cho cỏc doanh nghip theo
Lut doanh nghip l phũng ng kớ kinh
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


66 tạp chí luật học số 9/2
010
doanh thuc s k hoch v u t cp tnh,
cho h kinh doanh l phũng ng kớ kinh
doanh cp huyn. Quy nh ny hp lớ vỡ c
quan ng kớ kinh doanh thuc B k hoch
v u t l c quan chuyờn trỏch, cú thm
quyn qun lớ vic ng kớ kinh doanh ca
cỏc ch th kinh doanh trong phm vi a
bn. c bit hin nay, h thng thụng tin
ng kớ doanh nghip quc gia ó c vn

hnh, thụng tin v ng kớ doanh nghip ti
cỏc a phng c chuyn sang C s d
liu quc gia v ng kớ doanh nghip cp
nht v qun lớ. Cỏc nh kinh doanh hin nay
mun thnh lp doanh nghip cú th ng kớ
qua mng thụng tin ng kớ doanh nghip m
khụng phi n c quan ng kớ kinh doanh
nh trc õy. Quy nh ny to iu kin
ht sc thun li cho cỏc nh kinh doanh khi
khai sinh doanh nghip. Tuy nhiờn, i vi
mt s ngnh ngh kinh doanh c thự cng
nh cỏc d ỏn u t nc ngoi, c quan cú
thm quyn cp giy phộp thnh lp hay giy
chng nhn u t khụng phi l c quan
ng kớ kinh doanh. Vớ d: Cp giy phộp
thnh lp S giao dch hng húa thuc thm
quyn ca B cụng thng (iu 7 Ngh
nh ca Chớnh ph s 158/2006/N-CP
ngy 28/12/2006 quy nh chi tit Lut
thng mi v hot ng mua bỏn hng húa
qua s giao dch hng húa); ra quyt nh
thnh lp s giao dch chng khoỏn, trung
tõm giao dch chng khoỏn thuc thm
quyn ca Th thng Chớnh ph theo
ngh ca B trng B ti chớnh (iu 34
Lut chng khoỏn nm 2006); cp giy phộp
thnh lp cho cụng ti chng khoỏn v cụng ti
qun lớ qu thuc thm quyn ca y ban
chng khoỏn nh nc (iu 59 Lut chng
khoỏn nm 2006); cp giy chng nhn u

t cho d ỏn u t nc ngoi thuc thm
quyn ca y ban nhõn dõn cp tnh v Ban
qun lớ cỏc khu kinh t c bit (iu 45 n
51 Lut u t nm 2005; iu 38, 39 Ngh
nh ca Chớnh ph s 108/2006/N-CP
ngy 22/9/2006 quy nh chi tit v hng
dn thi hnh mt s iu ca Lut u t
(gi tt l Ngh nh s 108/2006/N-CP)
õy cng l iu hp lớ khi cỏc c quan qun
lớ chuyờn ngnh trc tip cp giy phộp
thnh lp cho cỏc ch th kinh doanh c
bit. Tuy nhiờn, vỡ giy phộp thnh lp ng
thi l giy chng nhn ng kớ kinh doanh
nờn cỏc ch th kinh doanh ny khụng phi
tin hnh th tc ng kớ kinh doanh ti s
k hoch v u t dn n tỡnh trng cỏc
vn bn phỏp lut chuyờn ngnh gm nhm
Lut doanh nghip, hay núi cỏch khỏc, lm
vụ hiu húa cỏc quy nh v thnh lp
doanh nghip v ng kớ kinh doanh ca
Lut doanh nghip i vi nhng ngnh
ngh kinh doanh c thự. Hn na, trờn
thc t, khụng cú c ch phi hp gia cỏc
c quan qun lớ chuyờn ngnh vi c quan
ng kớ kinh doanh v vn cp giy phộp
thnh lp cho cỏc ch th, do ú cú th phỏt
sinh nhng bt cp trong qun lớ cỏc ch th
ny sau ng kớ. Do vy, trong tng lai,
vic cỏc c quan qun lớ chuyờn ngnh cp
giy phộp thnh lp cho cỏc doanh nghip

c thự vn cn thit nhng cn quy nh rừ
hn c ch phi hp gia cỏc c quan ny
vi c quan ng kớ kinh doanh vic
kim tra, giỏm sỏt cng nh qun lớ hot
ng cp phộp v sau cp phộp thnh lp
i vi cỏc ch th kinh doanh c bit
c hiu qu hn.
Th t, v iu kin cp giy chng nhn
ng kớ doanh nghip
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


tạp chí luật học số 9/2010 67

Doanh nghip c cp giy chng nhn
ng kớ kinh doanh khi tho món cỏc iu
kin quy nh ti iu 24 Lut doanh nghip
nm 2005. Tuy nhiờn, liờn quan n cỏc iu
kin ny, tn ti mt vi im cha thc s
phự hp cn tip tc hon thin, c th:
Mt l quy nh v ngnh ngh cm
kinh doanh
Ngh nh s 139/2007/N-CP quy nh
Danh mc ngnh ngh cm kinh doanh gm
14 ngnh ngh c lit kờ c th. m
bo tớnh d bỏo ca phỏp lut v khc phc
nhc im ca phng phỏp lit kờ, mc
cui cựng (Mc p khon 1 a thờm: Cỏc
ngnh ngh cm kinh doanh khỏc c quy
nh ti cỏc lut, phỏp lnh v ngh nh

chuyờn ngnh). Quy nh theo phng phỏp
ny bc l hai im hn ch c bn:
1) Phng phỏp lit kờ khụng bao quỏt
c ht cỏc ngnh ngh phỏp lut cm kinh
doanh. Khi cú mt quan h mi phỏt sinh, nh
kinh doanh cng nh c quan nh nc cú
thm quyn khụng bit õy l lnh vc b cm
kinh doanh hay c phộp kinh doanh (vỡ
khụng cú trong Danh mc cm nhng cng
cha chc ó c phộp), do ú gõy lỳng tỳng
cho ch th ỏp dng phỏp lut v lm mt
thi c kinh doanh ca cỏc nh kinh doanh.
Vỡ th, nu quy nh theo phng phỏp ny,
nh lm lut cn phi cp nht liờn tc nhng
quan h mi phỏt sinh trong i sng kinh t
xó hi lut khụng b lc hu v kỡm hóm s
phỏt trin ca cỏc quan h kinh t.
2) Vic a thờm mc cui cựng ca quy
nh sau khi lit kờ cỏc ngnh ngh cm kinh
doanh li khin lut phỏp tr nờn khụng c
th, lm cho nh kinh doanh khú theo dừi
thc thi lut. Khi mun kinh doanh mt
ngnh ngh, lnh vc c thự no ú, nh
kinh doanh khụng ch tỡm hiu Lut doanh
nghip nm 2005 v cỏc vn bn hng dn
thi hnh m cũn phi tỡm hiu cỏc vn bn
phỏp lut i vi ngnh ngh mỡnh d nh
kinh doanh. Vỡ th, nu ó lit kờ, nờn lit kờ
y cỏc lnh vc b cm trong cỏc vn bn
khỏc Danh mc ngnh ngh cm kinh

doanh thc s y ; nu khụng, nờn dn
chiu vn bn quy nh ngnh ngh cm
kinh doanh c th i vi tng lnh vc
vic theo dừi v ỏp dng phỏp lut i vi
cỏc nh kinh doanh c d dng hn.
Bờn cnh ú, tn ti s khụng tng
thớch trong h thng phỏp lut hin hnh v
ngnh ngh cm kinh doanh v kinh doanh
cú iu kin. C th, im i khon 1 iu 4
Ngh nh s 139/2007/N-CP quy nh: Kinh
doanh dch v t chc ỏnh bc, gỏ bc di
mi hỡnh thc l ngnh ngh cm kinh doanh;
trong khi im khon 1 iu 37 Ngh nh
s 108/2006/N-CP quy nh, kinh doanh
casino l ngnh ngh kinh doanh cú iu
kin v d ỏn u t phi c s chp
thun ca Th tng Chớnh ph. Vỡ vy, khi
xem xột ngnh ngh kinh doanh cp giy
chng nhn ng kớ kinh doanh cho doanh
nghip kinh doanh ngnh ngh ny, c quan
nh nc cú thm quyn s gp khú khn.
Do ú, cn sa i mt trong hai vn bn
trờn vic ỏp dng lut c thng nht.
Hai l vn t tờn doanh nghip
Tờn doanh nghip t ỳng quy nh l mt
trong nhng iu kin doanh nghip c
cp giy chng nhn ng kớ kinh doanh. Theo
quy nh ca Ngh nh s 88/2006/N-CP,
tờn ca doanh nghip khụng c t trựng
hoc gõy nhm ln vi tờn ca doanh nghip

khỏc ó ng kớ trong phm vi tnh, thnh
ph trc thuc Trung ng (khon 1 iu 11).
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


68 tạp chí luật học số 9/2
010
Trong khi ú, Ngh nh s 43/2010/N-CP
quy nh: Tờn ca doanh nghip khụng c
t trựng hoc gõy nhm ln vi tờn ca
doanh nghip khỏc ó ng kớ trong phm vi
ton quc; thi hn ỏp dng quy nh ny t
ngy 01/01/2011 (khon 1 iu 14). Quy
nh ca Ngh nh s 43/2010/N-CP da
trờn c s vic ng kớ kinh doanh hin nay
ó c qun lớ thng nht bi h thng
thụng tin ng kớ doanh nghip quc gia.
Tuy nhiờn, quy nh ny vn khú cú kh
nng thc thi trờn thc t, nht l thi gian
trc mt bi cỏc lớ do sau:
1) Hin nay, B k hoch v u t ó
trang b mỏy múc, thit b v ni mng h
thng ng kớ kinh doanh quc gia cho tt c
cỏc tnh thnh trờn ton quc, vỡ vy, vic
ng kớ kinh doanh qua mng s gii quyt
c nhiu vn , c bit l vn trựng
tờn doanh nghip. Tuy vy, vic kim soỏt
vn ny vn gp khú khn, vỡ h thng
thụng tin ng kớ doanh nghip quc gia l
mt h thng tiờn tin, hin i nhng mi i

vo vn hnh, hay núi cỏch khỏc l ang
trong quỏ trỡnh th nghim nờn khú trỏnh
khi nhng sai sút, c s d liu cha thc
s hon thin. Vỡ th, ch da vo h thng
ny kim soỏt vic trựng tờn doanh
nghip trong phm vi ton quc (t ngy
01/01/2011) cú th vn cha kh thi.
2) H thng thụng tin ng kớ doanh
nghip quc gia ch ỏp dng v cung cp
thụng tin i vi cỏc doanh nghip thnh lp
v hot ng theo Lut doanh nghip nm
2005 m khụng ỏp dng i vi cỏc ch th
kinh doanh khỏc nh: Cụng ti nh nc (thnh
lp theo Lut doanh nghip nh nc nm
2003), hp tỏc xó (thnh lp theo Lut hp tỏc
xó nm 2003), h kinh doanh (ng kớ kinh
doanh theo Ngh nh s 43/2010/N-CP),
doanh nghip cú vn u t nc ngoi
(thnh lp theo Lut u t nc ngoi ti
Vit Nam trc õy m khụng chuyn i),
d ỏn u t gn vi vic thnh lp doanh
nghip cú vn u t nc ngoi c y
ban nhõn dõn cp tnh v Ban qun lớ cỏc
khu kinh t c bit cp giy chng nhn u
t (hot ng theo Lut u t nm 2005).
Do vy, rt cú th cỏc doanh nghip kinh
doanh cựng ngnh ngh, cựng a bn vn b
trựng tờn do thnh lp v hot ng theo cỏc
lut khỏc nhau. Vic trựng tờn doanh nghip
cú th dn n kh nng gõy nhm ln cỏc

doanh nghip vi nhau; nhm ln cỏc sn
phm, dch v tng t m cỏc doanh nghip
cung cp vi nhau Do vy, vic t trựng
tờn doanh nghip cú th nh hng n uy
tớn, kh nng cnh tranh gia cỏc ch th
kinh doanh trờn th trng, c bit i vi
cỏc ch th kinh doanh trờn cựng th trng
sn phm liờn quan, cựng th trng a lớ
liờn quan. Vỡ th, quy nh trỏnh trựng tờn
doanh nghip trong phm vi ton quc cú th
thc thi trit trờn thc t, lut phỏp nờn
quy nh theo hng: Nhng doanh nghip
kinh doanh trong cựng ngnh ngh, cựng a
bn nht nh m vic kinh doanh cú kh
nng nh hng n cnh tranh lnh mnh
cn nghiờm cm vic trựng tờn; nhng doanh
nghip khỏc khụng tho món cỏc iu kin
trờn khụng nht thit phi cm. Nh vy, kh
nng kim soỏt ca h thng thụng tin ng
kớ doanh nghip quc gia s d dng hn;
ng thi quy nh vic cm trựng tờn doanh
nghip cng tr nờn cú ý ngha hn.
Th nm, v mt vi im tn ti khỏc
Mt l thi hn cp giy chng nhn
ng kớ doanh nghip
Pháp luật doanh nghiệp Việt Nam Những vấn đề cần hoàn thiện


tạp chí luật học số 9/2010 69

Theo Lut doanh nghip nm 2005, thi
hn cp giy chng nhn ng kớ kinh doanh
cho doanh nghip l 10 ngy lm vic, k t
ngy nhn h s (khon 2 iu 15); trong
khi ú, Ngh nh s 43/2010/N-CP quy
nh thi hn ny l 5 ngy, k t ngy nhn
c h s hp l (iu 28). Cú th thy
quy nh ca Ngh nh s 43/2010/N-CP
ó rỳt ngn thi gian cp giy chng nhn
doanh nghip, gim thiu thi gian v chi
phớ nhm to iu kin thun li cho cỏc nh
kinh doanh khi thnh lp doanh nghip (k
tha tinh thn ca Thụng t liờn tch s
05/2008/TTLT/BKH-BTC-BCA). Tuy nhiờn,
bờn cnh im tớch cc trờn, quy nh ny th
hin s khụng ng b ca h thng phỏp lut
v tỡnh trng ph nhn vn bn cú hiu lc
phỏp lớ cao hn ca vn bn cú hiu lc thp
hn (tng t nh quy nh v bói b quy
nh v chng ch hnh ngh trong h s
ang kớ doanh nghip ó c trỡnh by trờn).
Hai l kh nng kim soỏt vic thc hin
quy nh mt cỏ nhõn ch c l thnh viờn
hp danh ca mt cụng ti hp danh, ch c
thnh lp mt doanh nghip t nhõn hoc
mt h kinh doanh.
Theo khon 1 iu 133, khon 3 iu
141 Lut doanh nghip nm 2005; khon 2
iu 50 Ngh nh s 43/2010/N-CP, mt
cỏ nhõn ch c l thnh viờn hp danh ca

mt cụng ti hp danh, thnh lp mt doanh
nghip t nhõn v kinh doanh di hỡnh thc
mt h kinh doanh trong phm vi ton quc.
õy l nhng quy nh tng i khú thc
hin trờn thc t, bi vỡ, nh ó phõn tớch
trờn, mc dự h thng thụng tin ng kớ doanh
nghip quc gia ó hot ng nhng cha hn
ó em li hiu qu nh mong mun. Hn
na, h kinh doanh khụng c qun lớ bi h
thng ny nờn khụng kim soỏt c vic
mt cỏ nhõn thnh lp hai hoc nhiu h kinh
doanh, hay thnh lp mt h kinh doanh ri
li thnh lp mt doanh nghip t nhõn Do
vy, trong tng lai, cn ban hnh c ch
kim tra, giỏm sỏt thớch hp i vi cỏc ch
th kinh doanh khi h vi phm quy nh ny
(nu vn gi nguyờn quy nh); hoc bói b
quy nh ny do tớnh kh thi khụng cao.
Túm li, th tc thnh lp doanh nghip
theo cỏc vn bn phỏp lut hin hnh c
quy nh rt c th, chi tit v theo hng
ngy cng to iu kin thun li hn cho
cỏc nh kinh doanh khi khai sinh doanh
nghip. Cỏc quy nh ny ó gim thiu n
mc ti a s phc tp, phin h ca th tc
hnh chớnh m vn m bo s qun lớ t
phớa Nh nc i vi hot ng ny. Bờn
cnh nhng u im ni bt ú, th tc
thnh lp doanh nghip hin nay cũn tn ti
mt vi bt cp, vng mc m nu thỏo g

thnh cụng s to iu kin tt hn na cho
cỏc nh kinh doanh cng nh cỏc c quan
thc thi phỏp lut trong quỏ trỡnh thc hin
nhim v ca mỡnh. Hi vng trong tng lai,
nhng im hn ch ny s c khc phc
h thng vn bn phỏp lut v doanh
nghip núi chung v v th tc thnh lp
doanh nghip núi riờng thc s hon thin,
to sc hp dn hn na i vi cỏc nh u
t trong v ngoi nc./.

(1). Ngun: Trung tõm thụng tin doanh nghip - Cc
phỏt trin doanh nghip - B k hoch v u t.
(2). Cú th xem thờm thụng tin v vn ny trong
bi vit Vng v yờu cu xỏc nhn vn phỏp nh
trong th tc ng kớ kinh doanh, ngun:
/>cau-xac-nhan-von-phap-dinh-trong-thu-tuc-dang-ky-
kinh-doanh/20107/33884.vgp, ngy 21/7/2010.