10 thành tựu vật lí lớn nhất năm 2013
Physics World !
"#$%&'
(%)*#
+,-#.+/%(!
01234 $%
+56+7&89#
#4
Các thành viên c a nhóm h p tácủ ợ
IceCube n m ng vi c hoàn t t giaiă ừ ệ ấ
o n xây d ng c a thí nghi mđ ạ ự ủ ệ
IceCube Nam C c vào tháng 12ở ự
n m 2010. ( nh: Chad Carpenter,ă Ả
IceCube/NSF)
1. IceCube,
+!/!%:;<=#+>?7;,@A!#B! 4C@?
;*#2!
3
DEE?%%#+,-#&8
#!FG4
#H( DIJ+KD%H+@L#
M7:;#!%:;<:+"#N70DO!#A!
#&?&F%8P;<!4 #>!=#/#QRND!S
NE&,G#R1!4TU;*#,@E#D%&VN@N
&/N!S'4CNWE?8#!XY#Z#(B
! D!LN!$%M7:;# !@?
M#4
[M7:;# D%&VZ#F!/NL#G4,@+
#(X#&F!%:;<E$#N\A@9#&-4/
#N(#+%$# U;*#%N#7$#&?;<
!HM :8@&,-#]E#B"#&:?&/#
&,-!/!@!/7##4 L
2
+,-##N#,G;^;#!B/#?!%:;<DB%N7:
#GE?%]#311!:+0O!4
:DL#G+@L+_&!/6!,B!/)
*#+,-#`&F+a`&,-,@!%:;<
&,-M7:;#W4 %L#GAa`b]#01
%`+!/W++@#+,-#(&?+#!%:;<4A:
_&/#HM%&P%#%PN?(#+,-#("#
:@N2Oc4
/#H#5d#"#,8e+8!D&V+8
6#fg%!)*4"#:,\#%@
!%:;<!/!E?;h&,-@&/iM%4A:E
#5+#>#N)*(E?&,-&PPN\1Dj&/kN\
A@ab`,##+,-#(E9#?&,-&M%4
:%U;*# E%#&?#H%
)*4
l8 e&/##01!D#6m+5
#H6+DE<!#!6
LN4E)#e&,-;X#&?#HLf#(%&LB
%!+h%&L%4
9 thành tựu vật lí nổi bật khác trong năm 2013 là :
2. Hạt nhân hình quả lê
[?62nn1D%6+&V##Gd#!/N7E;#
!_!E;%,\#%#"%'(f#4
&%&E&V&,-M%6#!:@;k000;!k00j4C+!
%#o%EM%&P%L("#7+@D7
$]+<E?!#+!/,\#%&!!+,p#&5U
(!/#:UD%PL!&%Bq9 i(#6+\]4
3. Tạo ra các “phân tử” ánh sáng
%,G#&$!9#A,\#%`%!
!/7U%%#Er6+4,#!/6,\#%@!9
,G#!E:A$D&EE?+!],B#&8%!!9,G#]
0
H#@"#&E4bd#%MU+W!W,\#%:#!/L
#:U+Dq+sJ;C+;C+tC
9##q%&>#&V+!%Ff+L:
f#:A$!9,G#4[8$]+!/7U(%%#E
?&,-H#;*##%N#&%^9#$#4
4. Bản đồ vũ trụ gần như hoàn hảo
J?8](f#A)*&VE!/W$##
!:G%+!H!u+; \$C)*7
v&,+$w&!011n4b7:#Gf#8d#')*L
B#+,-#No\,@&7:#,G#5!/fD,#EA6
LN6L,G#\@%#H,@&7:(HMA
E#)*x qby&AML4 ,\#u+<8+6d#)*#\
]#Q1!@,@&7:#,G#54#D;"+u+<
H"#;L#,\(%;P,G##&/( qbB"#
'%()*D%E?W;LA6+!@4
5. Kính hiển vi lượng tử nhìn xuyên nguyên tử hydrogen
"##&A#L:]!(%+
#:UD,#&8!:#,G!@6*&,-]8
(!/+4T;+C#&V*]#:U@?
+,-#U.!@]DE%%+&,-%%#+#]E#
o%#:U+!4[%#:U&,-&,!/#%z:;#
@!/++@D8$]+!/H]h#(LfZf(
+&E4
6. Duy trì trạng thái lượng tử trong 39 phút ở nhiệt độ phòng
%N#9#+,-#U&/#;%#%+,-#U;:&(
+7&?9#&,-MU+469#!:D^D%:8N!%
+!&N%#%+,-#U@!7(:,@f#E4 %
q{+%&>#B,G#T!I&V+!+!!/
%+!%7#!/!8#+;:]L+,-#U
f##3nf49#:&V%W+*,@&7:+0E?!#
f#8#'\,@"&8@A+,-#U.D%e9#?+!
#]&,-4
3
7. Máy vi tính sợi carbon đầu tiên
%N#+"#=#oM+!d#E;:p!/
#:U4 f#E%L&U8#,G%D#:+
f#E?&,-U;*#&?8%;*#*&U\$]
#+,-#\4#%#H%&V%%
;*#*%DqMT+%&>#T|;&V%?!/
/568!@_-2}Q#NN#]&?
8!/!%:E]#+,"%!/'!A!4
8. Phân cực mode-B trong phông nền vi sóng vũ trụ
E+!/%! 4s'&'#,G%L:!/
MZ~B%%#9#AE#)*x qbyD#+7!;k
b4T7MZ:&V&,-;&%+7%E+%&,G#
#,G?!h#+!%`!/+:8N#!9
C*=s@()*4
9. Ngưng tụ Bose-Einstein làm lạnh bằng laser đầu tiên
u,\#%:AN#&?%#,#*b`axba yDA\]+
"##%+,-#U5!9D++!+!/L#:Ud#+&8
!/&/#'9#&/:&N&E_%#:UE#<+
%$+!+:\.4:D$%:NAG#+
!L&N%#:U&'4:!/&/&H#&'BI+TBH
+'&'+!+!/ba W#d#+D&E+!/56$]\
AE?_%ba &,-U;*##AH#;*#^
\D?]+#:U4
Đồ thị mật độ electron (trục ngang) theo
độ lớn từ trường theo số liệu của đội
Columbia (Ảnh: C R Dean et
al. Nature 10.1038/nature12186)
j
10.Cánh bướm Hofstadter ở graphene
•'j1!,@Dl#+J|;&V&,-%!H#+,-#(%
+&F#!/,G##!/!#LZ0l8$]+!/
]|+&~9#,%,@!4#%,@!&E&V&,-!L:
#%#!,\#@%LZ0lD,#E,#&,-
L:#!/6+Z84,##!:DE!#H&/
+6&?L:%,@!&E#%#4,E?L:
]&~+/#+m:BDf#G&-,@##H+
L&%#4
kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk
uJJ,'!#@2Ok20k0123
#>€+:kTheo physicsworld.com
O