skkn phát triển tư duy cho trẻ 4 5 tuổi bằng các trò chơi từ nguyên vật liệu mở

1
1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Phát triển tư duy cho trẻ
4-5 tuổi bằng các trò chơi từ nguyên vật liệu mở.
2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo Dục.
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu:
5 Mơ tả bản chất của sáng kiến:
5.1/ Tính mới
Phát triển tư duy cho trẻ là một trong những nội dung quan trọng, luôn được sự
quan tâm của ngành giáo dục. Vì tư duy là yếu tố nền tảng cho việc phát triển
khả năng sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.Trẻ ở độ tuổi
mầm non là giai đoạn mà não bộ của trẻ đang phát triển nhiều nhất, các tế bào
thần kinh cũng được vận dụng tối đa, điều này giúp trẻ có thể tự có những suy
nghĩ của riêng mình. Càng tư duy và sáng tạo nhiều ở độ tuổi này, khả năng sáng
tạo của trẻ sẽ càng được phát huy một cách tối đa khi lớn hơn ở những giai đoạn
sau. Nên việc biết cách phát triển tư duy cho trẻ trong giai đoạn này là rất quan
trọng.
Vào thời kì này, cho trẻ chơi những trị chơi phát triển tư duy thơng minh là
hữu ích và quan trọng nhất. Càng chơi nhiều những trị chơi tư duy, trẻ sẽ càng
suy nghĩ tìm tịi. Điều này khiến cho trẻ có thể trở thành người có chỉ số
Bản thân tơi là một giáo viên có những năm kinh nghiệm đứng lớp giảng dạy
qua quá trình tổ chức các hoạt động, tôi đã quan sát và thấy rằng các cháu chưa
phát huy được tư duy và trí tưởng tượng, chưa tập trung suy nghĩ, cơ đặt câu hỏi
chưa phát triển tư duy cho trẻ, tốn kém về đồ dùng. Điều này đã thúc
đẩy tôi làm sao để phát triển tư duy cho cháu một
cách hiệu quả, phát huy hết khả năng sáng tạo và
tưởng tượng của trẻ. Do đó tôi đã luôn tìm tòi, thực
hiện áp dụng nhiều biện pháp, phương pháp giúp trẻ phát
triển tư duy và cuối cùng tôi đã tìm ra phương pháp tâm đắc

2
đó là“Phát triển tư duy cho trẻ 4 - 5 tuổi bằng các trò
chơi từ ngun vật liệu mở”
5.2 nội dung sáng kiến.
Biện pháp 1: Phát triển tư duy cho trẻ bằng các trị chơi từ những nắp
chai.
Mục đích:
Phát triển tư duy trực quan hình ảnh, khả năng tri giác, so sánh, phân loại ở trẻ.
Hình ảnh ở trẻ óc sáng tạo, khả năng tưởng tượng.
Chuẩn bị:
Để thực hiện trò chơi này tôi chuẩn bị trai với nhiều màu sắc, kích cỡ
( nắp chai nước suối giữa chai nước ngọt ...)
Cách chơi:
Cô để ra nhiều nắp chai với nhiều màu sắc, cơ có thể trị chuyện với trẻ về
các nắp chai đó , cho trẻ nêu ý tưởng của mình: Con làm gì với những nắp chai
đó?
Cho trẻ xếp sắp xếp các nắp chai thành bông hoa, thành đường đi, thành
con vật...
Tùy vào khả năng của trẻ mà cô đưa ra u cầu chơi có chuẩn bị trẻ nhanh
cơ cho cháu xếp các hình phức tạp theo sự sáng tạo, trẻ chậm cho cháu xếp các
hình đơn giản.
Trị chơi này có thể chơi theo nhóm hoặc cá nhân, có thể tổ chức cho trẻ
chơi ở mọi chủ đề: động vật, giao thơng, thực vật ...
Thích hợp ở mọi thời điểm chơi: Giờ hoạt động có chủ đích, hoạt động
góc, hoạt động ngoài trời, giờ trả trẻ...


3

Bé xếp hình bơng hoa

Với những nắp chai nước ngọt, cơ hướng dẫn cháu xếp hình: Có thể xếp
con vật , bông hoa, hoặc cho cháu thành ngôi nhà cao tầng, thành các hình học.
Khi cho cháu xếp ngơi nhà sẽ giúp cháu ren được kỹ năng xếp chồng cùng
với khéo léo của đôi bàn tay, bé phải nhàng từ từ đặt những nắp chai cạnh nhau
thành hàng dài, sau đó tiếp tục chồng những nắp chai lên nhau để tạo độ cao cho
nhà cao tầng. Nếu bé không đặt cạnh nhau. Với những nắp chai này, cơ có thể
cho cháu đặt nắp chai lên tờ giấy rồi cho cháu vẽ theo Ý thích: Có thể là con
chuồn chuồn, con bướm hoặc vẽ hoa.
Lưu ý:
Trị chơi này có thể tổ chức ở mọi chủ đề
Đa dạng ở thời điểm chơi: Hoạt động ngồi trời, hoạt động góc.
Có thể cho trẻ chơi lồng ghép vào các trò chơi trong tiết học, học sinh từ
đó hứng thú (trị chơi có thời gian).


4

Con thỏ

Con chim

Con gấu

Con gà trống

Bé dùng nắp chai để xếp thành bông hoa và các con vật
Cháu xếp nhà cao tầng
Cháu vẽ bông hoa, con bướm, con ong
Biện pháp 2: Phát triển tư duy cho trẻ bằng các trò chơi từ chiếc ống hút.
Mục đích:

Phát triển khả năng tưởng tượng, tư duy trực quan hình ảnh cho trẻ.
Trẻ biết tạo ra những đồ vật, hình học theo tưởng của mình.
Phát triển trí tưởng tượng, tính cẩn thận, sự khéo léo của đôi bàn tay.
Chuẩn bị: Ống hút
Cách chơi:
Với những chiếc ống hút cơ tổ chức cho cháu xếp hình Ngơi nhà, Chiếc quạt,
hoặc có thể uốn ống lại tạo thành hình vng, hình tam giác, hay sâu chuỗi các
sợi dây chuyền hoặc vòng đeo tay ...


5
Trò chơi được thực hiện hay tổ chức cho trẻ tùy vào khả năng và vốn kinh
nghiệm của bé mà cô đưa ra yêu cầu chơi và chọn đề tài chơi cho phù hợp
Cháu xếp hình ngôi nhà, uốn hình tam giác, sâu chuỗi
thành vòng
Lưu ý: Thì cháu sếp hình ngôi nhà hay chiếc quạt. Là trẻ đã Phát triển trí
tưởng tượng và tư duy trực quan hình ảnh (trẻ tư duy ngầm trong đầu những
hình ảnh, vật mà trẻ thích và muốn tạo hình, sau đó mới thực hiện hành động
xếp thành sản phẩm.
Biện pháp 3: Phát triển tư duy cho trẻ bằng các trò chơi từ những chiếc
ly nhựa
Mục đích.
Với trị chơi này giúp cháu Phát triển kỹ năng xếp chồng và sự khéo léo
của bàn tay, phát triển tư duy trực quan hình ảnh, tư duy trực quan hành động
cho trẻ
Chuẩn bị:
Các Ly nhựa,Giấy màu cắt tai, mắt, miệng, hoa...
Cách chơi:
Cơ cho trẻ xem hình ảnh các nhà cao tầng
Trò chuyện và đàm thoại với các cháu

Đố các con biết tranh vẽ gì?
Các ngơi nhà này như thế nào?
Cô gợi Ý cho trẻ sử dụng những ly nhựa để xây nhà biết xếp các ly nhựa
cạnh nhau rồi chồng Các ly nhựa lên nhau mới tạo độ tao cho ngôi nhà, nếu bé
đặt những chiếc ly nhựa chồng vào nhau nhà của bé sẽ không cao và không đẹp,
cho nên bé phải đặt những Ly nhựa xen kẽ và chồng lên nhau mới tạo được độ
cao và sự vững chắc cho nhà của bé hành động đó là (hành động thử và sai từ đó
phát triển tư duy trực quan hành động).
Lưu ý: Trò chơi dành cho trẻ bốn tuổi có thể chơi nhóm hoặc chơi cá
nhân.


6
Chơi ở mọi chủ đề, chơi ở là chị vui, chơi ngồi trời hoặc ở cuối giờ đều
thích hợp.
Bước 1: Quan sát tranh và biết cách tạo ra Sản phẩm
Con xem cơ có bức tranh vẽ làm gì thế?
Con sẽ làm gì với những chiếc ly nhựa này?
Cơ trị chuyện với trẻ về các vật liệu và gợi ý cho trẻ cách thức làm thành sản
phẩm.
Bước 2: Cho cháu theo tiếng và gợi ý sáng tạo cho cháu.
Tổ chức cho bé hoạt động cùng với vật liệu ly và giấy màu.
Cô tổ chức cho trẻ nêu ý tưởng và cô hướng dẫn cho chị cách làm thành sản
phẩm: Các con thấy con thỏ thế nào?
Nhóm trẻ có làm các đồ xịt cho tóc xây dựng thì dán hoa, lá vào chiếc ly
làm hàng giao, chơi ở góc thiên nhiên.
Nhóm trẻ có ý tưởng làm các con vật: Cháu dán mắt, tai, miệng. Làm
thành các con vật vào hoạt động văn học.
Kết thúc hoạt động: Cho trẻ sử dụng vào hoạt động tại các góc chơi.

Trẻ xếp theo thứ tự

Trẻ xếp chồng lên nhau


7

Trẻ dán thành các con vật theo trí tưởng tượng
Đề suất hướng chơi:
Trị chơi có thể tổ chức chơi ở các chủ đề vui Trung thu, động vật.
Đưa trò chơi vào các hoạt động kể truyện sáng tạo, góc âm nhạc.
Trẻ chơi theo tập thể: Phối hợp với nhau để tạo ra sản phẩm.
Ly nhựa cũng tạo ra nhiều hình thức, đa dạng về cách chơi, đưa vào chơi
ở các góc chơi, sân chơi, trong giờ hoạt động có chủ đích.
Trẻ nhanh cơ cho cháu tạo ra con vật trong hoạt động văn học phải cho
cháu xếp thành hàng rào, chậu chậu cây ở các góc...
Biện pháp 4: Phát triển tư duy cho trẻ bằng các trò chơi tu những
chiếc lá.
Mục đích:
Qua trị chơi triển tư duy trực quan hình ảnh cho cháu.
Rèn luyện sự khéo léo của đôi bàn tay, óc tưởng tượng và sáng tạo cho
cháu.
Chuẩn bị:
Các loại lá cây đủ hình dạng kích thước.
Cách chơi:


8
Bước 1: Quan sát tranh và hướng ra sản phản.
Cô trò chuyện với trẻ về chiếc lá xanh.

Chiếc lá này có dạng hình gì?
Cơ cho cháu xem tranh.
Bây giờ các con sẽ làm gì với lá này đây?
Bước 2: Cho cháu tạo sản phẩm theo Ý thích.
Tổ chức cho cháu hoạt động.
Cho trẻ xem lại tất cả những chiếc lá để trẻ tạo ra sản phẩm?
Cho cháu tạo sản phẩm theo ý thích
Cơ cho cháu làm dây chuyền vịng tay...Xếp các sự tưởng tượng của mình.
Bước 3: Cơ gợi ý sáng tạo
Con đã thấy chú gà ở nhà rồi, bây giờ ta sẽ xếp những chú gà đó nha.
Con đã thấy máy bay chưa, chiếc máy bay bên trên là như nào?
Cô cho cháu tạo vào tên sản phẩm: Máy bay, con vật, hoa, con sâu...
Đề cấp hướng chơi:
Trò chơi chơi ở hoạt động góc, hoạt động ngồi trời, trẻ chơi cá nhân.
Trẻ nhanh: Cho hình sáng tạo.
Trẻ: xếp các hình đơn giản, tạo theo nét vẽ sẵn
Mở rộng hướng chơi:
Giáo viên có thể cho cháu dùng lá cây tạo thành thuyền là xuống nước..
Làm thín ghiệm vật nổi chìm với những chiếc lá.


9

Con Cua

Con cá

Con

Con ếch

Máy bay

Con chim

Con gà trống


10

Cháu dùng lá cây để xếp thành các con vât
Trò chơi từ con ốc.
Mục đích:
Phát triển cho trẻ tư duy trực quan hình ảnh.
Đèn đơi bàn tay khéo léo, óc tưởng tượng cho trẻ.
Chuẩn bị.
Một số Lại vỏ khác nhau.
Cách chơi:
Bước một quan sát tranh và được tạo ra sản phẩm.
Cho cháu xem tranh.
Đàm thoại về các con vật.
Con chuồn chuồn có những đặc điểm gì?
Cánh con bướm bướm có dạng hình gì ?
Vậy chúng ta có thể làm ra những con vật u thích từ Những vỏ ốc này
khơng
Tổ chức cho trẻ tạo những con vật mà trẻ thích từ các vỏ ốc: con chuồn
chuồn, con bướm, hoa, con sâu...
Bước 2: Cho cháu xếp theo ý thích.
Con thấy các con vật trong bức tranh rồi, bây giờ chúng ta cùng nhau tạo
ra các con vật nhé.

Chúng ta có thể xếp các con ốc thành vịng trịn, đường thẳng, hình tam
giác, hình chữ nhật...
Bước 3: Cơ gợi ý sáng tạo cho cháu.
Cô cho cháu xếp theo sự gợi Ý. Con bướm bướm có cánh như thế nào?
Con chuẩn chuồn cánh ra sao? Ngồi ra các con có thể xếp bơng hoa, chiếc lá...
Cô cho cháu tạo ra sản phẩm và gọi tên các sản phẩm đó. Giáo viên có thể
tổ chức cho cháu chơi ở gần chiều hoạt động chung, hoạt động ngồi trời, hoạt
động góc.
Hình thức chưa ra trận: chơi theo nhóm, cá nhân.


11
Trẻ nhanh cho sếp sáng tạo, trẻ. Xếp theo nét vẽ sẵn, hoặc xếp các hình
đơn giản.
Mở rộng hướng chơi cho cháu.
Trẻ có thể sử dụng các loại ốc chơi ở góc bán hàng (Cửa hàng hải sản),
hoạt động tạo hình (Sâu vỏ ốc tạo vịng tay, vịng cổ...), góc tốn học ( Phân loại
út theo kích thước, hình dạng to nhỏ). Cháu xếp hình con bướm và hoa
Ngồi một số trị chơi này cịn có một số trị chơi nữa nhằm phát triển tư
duy khái qt hóa như trị chơi: phân loại rác, trò chơi phân loại vỏ ốc (rác dễ
phân hủy và rác không phân hủy, ốc to ốc nhỏ)...
Trò chơi phát triển tư duy trực quan hành động như: lắp nắp vào lọ (Cô để
ra nhiều nắp lọ và các loại lọ to nhỏ, cho cháu lắp, khi lắp cháu sẽ thử và chọn
đúng nắp để lắp cho đúng).
Cháu dùng vỏ sò, ốc, xếp thành con bướm

Do đó tơi cần chú ý đến những vấn đề như sau:
Ngun vật liệu dễ tìm và an tồn (Các loại nắp chai nhựa, ống hút, các ly
nhựa, các loại vỏ ốc hến...)
Các vật liệu dễ áp dụng vào các trò chơi, có thẩm mỹ: Màu sắc đẹp.

Các trị chơi có thể dựa vào các hoạt động khác nhau như: hoạt động có
chủ đích, hoạt động vui chơi, hoạt động ngồi trời...


12
Muốn làm được việc này giáo viên cần phải định hướng các trò chơi cho
cháu, các tổ chức chơi như thế nào, hình thức làm sao cho sinh động?Tổ chức
như thế nào để cháu hứng thú khi chơi?
Trên cơ sở đó giáo viên cần tổ chức và hướng dẫn cháu cách chơi.tùy vào trò
chơi mà quy định thời gian hoặc có thể khơng quy định về thời gian.
Ví dụ như: trị chơi tĩnh có trị chơi khơng quy định về thời gian để các cháu
tự tìm tịi cách giải quyết trị chơi đó như: trị chơi tìm lắp cho các loại bình,
loại chai, cháu sẽ tìm, cứ đóng nắp sao cho đúng với cái bình hoặc cái chai đó.
Trị chơi càng hấp dẫn càng giúp trẻ hứng thú nhận thức về thế giới xung
quanh, từ đó giúp trẻ hoạt động được tích cực trong vui chơi. Ở mỗi trị chơi đều
giúp trẻ hình thành hay củng cố biểu tượng nào đó một cách tổng hợp khái qt.
Vì vậy mỗi giáo viên phải thiết kế các bài tập trò chơi như thế nào cho tất cả các
trẻ trong lớp thực hiện được mà khơng khó q đối với trẻ chậm hơn bạn, và
cũng không quá dễ so với cháu khá, không quá thấp đối với cháu giỏi. Muốn
được như vậy đòi hỏi giáo viên phải nắm rõ đặc điểm phát triển tư duy của từng
lứa tuổi để thiết kế trò chơi mới lạ hấp dẫn, lúc nào cũng kích thích trẻ tìm ra
hướng giải quyết mà khơng cảm thấy nhàm chán.
Chúng ta cần chú ý đến cách tổ chức, cách giải thích, hướng dẫn trị chơi,
tạo hứng thú, lơi quấn cháu vào trò chơi, tránh quát tháo gây cảm giác nặng nề,
ép buộc cháu chơi.
5.3. Khả năng áp dụng:
Giải pháp này đã được áp dụng mang lại lợi ích thiết thực đối với trường
mầm non.
Các biện pháp trên được tận dụng từ ngun vật liệu có sẵn ở địa phương,
dễ tìm không tốn kém, mang lại hiệu quả sử dụng cao nên có thể áp dụng ở tất

cả các trường mầm non trên địa bàn thị xã.
6. Các thông tin cần bảo mật: Không
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Nguyên vật liệu mở
Đối với trẻ:


13
Qua đó trẻ được trực tiếp chơi, kích thích tính Cà Mau ham hiểu biết của
trẻ, khơi gởi cho trẻ tính tư duy sáng tạo, tinh thần đồn kết phối hợp cùng bạn
bè.
Trẻ rất hứng thú và tích cực tham gia chơi.
Đối với cơ:
Cơ cần tìm ra phương pháp hay để lồng ghép các trò chơi và biện pháp
trên phù hợp với các tiết dạy làm tăng thêm hiệu quả giảng dạy.
Các nguyên vật liệu mở, tiết kiệm được chi phí, nguồn ngun vật liệu dễ
tìm tại địa phương.
Giáo viên dùng nhiều nguyên vật liệu để đưa vào phục vụ cho cơng tác
giảng dạy của mình thêm sáng tạo và phát triển tư duy cho trẻ một cách tích cực.
Có thể hướng dẫn đồng nghiệp cùng đưa các nguyên vật liệu dễ kiếm tại
địa phương mà không tốn kém đưa vào giảng dạy.
Cô chủ động hơn trong giảng dạy, không mất thời gian chuẩn bị đồ dùng hơn
trong công tác tổ chức các hoạt động phát triển nhận thức, phát triển thể chất,
khám phá khoa học, phát triển thẩm mỹ cho trẻ.
Vận động sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình với nhà trường cùng cơ giáo
để đạt hiệu quả tốt hơn...
Đối với phụ huynh:
Cha mẹ hãy kết hợp với giáo viên trong quá trình tổ chức các hoạt động
giáo dục trẻ.
Tập cho trẻ tính tự lập hướng dẫn trẻ tự tìm tịi tư duy của bản thân tạo ra
sản phẩm ở nhà trẻ.

Thường xuyên kể chuyện, trò chuyện với trẻ hằng ngày để trẻ ngày càng
được mở rộng những hiểu biết của mình hơn.
8. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Sau khi áp dụng biện pháp này, hiện nay lớp tôi dạy, trẻ tham gia các hoạt
động rất tích cực, cháu mạnh dạn hơn trong mọi hoạt động.Giờ học và giờ chơi
trẻ thoải mái, hứng thú và tích cực hơn.


14
Việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi này rất bổ ích và được các cháu
hưởng ứng tốt.
Khi chơi đòi hỏi trẻ phải tư duy, phải suy nghĩ phải tập trung vào để hồn
thành bài tập đó giúp kích thích được não bộ hoạt động nên trẻ cũng thơng minh
hơn rất nhiều.Từ đó hình thành tính chủ định, phát triển tư duy cho trẻ.
Khi trẻ chơi kết hợp với bạn hay một nhóm bạn, trẻ sẽ giao tiếp với xã hội
với bạn bè nhiều hơn thông qua đồ chơi từ đó mạnh dạn hơn so với cuộc sống.
Ý thức bảo vệ môi trường của trẻ được nâng cao.
Giáo viên ít tốn kém tiền bạc và thời gian trong khâu chuẩn bị đồ dùng.
Được sự hoan nghênh và đồng tình của các bậc phụ huynh.
Số liệu liên quan
Chưa

áp Sĩ số

Sĩ số trẻ Tỉ lệ %

Sĩ số trẻ Tỉ lệ %

dụng / áp

đạt

chưa đạt

dụng
Chưa thực 32

18/32

56,25

14/32

43,75

hiện
Áp dụng

29/32

91

3/32

9

32