Tài liệu Chùa Bát Tháp - kiến trúc đẹp của thành Thăng Long docx

Chùa Bát Tháp - kiến trúc đẹp của
thành Thăng Long
Chùa Bát Tháp còn gọi là chùa Vạn Bảo, là tên một ngọn núi ở kinh thành Thăng Long vào thời
Lý Trần. Vì chùa có "ngọn tháp đế hình cái bát" nên được đặt tên là chùa Bát Tháp.
Từ trung tâm bưu điện Bờ Hồ, theo đường Tràng Thi, tới cửa Nam đi thẳng đường Điện Biên
Phủ đến phố Lê Hồng Phong, xuôi về phố Ông Ích Khiêm nối với phố Đội Cấn đi tiếp qua ngã ba Đội Cấn
- Giang Văn Minh khoảng 400m ta thấy bên phải đường có một ngôi chùa rêu phong cổ kính, trước cổng
tam quan cỏ mọc um tùm xanh biếc. Đó là chùa Bát Tháp nằm tại số 209 phố Đội Cấn, thuộc phường Đội
Cấn, quận Ba Đình, Hà Nội. Ngôi chùa còn có tên là Vạn Bảo, cùng tên với trại Vạn Bảo (sau này là làng
Vạn Phúc).



Chùa Bát Tháp là một di tích thuộc loại hình kiến trúc Phật giáo, nằm trên một khu đất cao theo
hướng Nam, có một khuôn viên rộng rãi, thoáng đạt. Tam quan của chùa khá đồ sộ, xây hai tầng tám mái
với lối vào được tạo dựng theo hai dạng thức khác nhau. Cửa chính có bề mặt hình chữ nhật, phần dưới
mở vòm cửa lớn trông thẳng vào Tiền đường. Tầng trên mở nhiều cửa nhỏ trông ra bốn phía. Hai bên
cửa được xây giống nhau trên trổ những cửa tròn “sắc - không” theo giáo lý đạo Phật. Tiền đường có
quy mô lớn gồm có 7 gian, 2 dĩ và hàng hiên trước khá rộng do mái chảy dài. Ngoài hiên là hệ thống cột
đá hình hộp chữ nhật được mài nhẵn, trên đá khắc những vế câu đối ca ngợi công đức nhà Phật và cảnh
đẹp của chùa. Sau chùa là nhà thờ Tổ và một khu vườn rộng.



Hậu cung gồm 3 gian, được làm theo kiểu “chồng rường, giá chiêng”. Trên các xà thượng và hạ
đều treo hệ thống y môn, cửa võng, hoành phi… góp phần cho ngôi chùa thêm vẻ lộng lẫy.


Các bộ vì đỡ mái được làm theo kiểu “thượng chồng rường, giá chiêng, hạ kẻ”. Ở đây, các con
rường được chạm nổi hình lá ba chẽ, nét chạm sâu và nổi khối tạo cảm giác khoẻ, vững chãi cho kiến
trúc. Trên những bức cốn, hình rồng cuốn thuỷ, rồng ổ, hổ phù cùng cây cỏ… được thể hiện với hình

thức chạm nổi, phần nào đã làm giảm bớt vẻ khô cứng của khối kiến trúc gỗ.



Hệ thống tượng tròn trong di tích gồm hai loại khác nhau: tượng Phật và tượng Mẫu, được làm
bằng chất liệu gỗ và đồng. Niên đại tạo tác cũng không đồng nhất, một số ít ra đời vào cuối thời Lê, còn
đa phần là những tác phẩm thuộc thời Nguyễn. Có thể thấy, trong các pho tượng của chùa, nổi bật hơn
cả vẫn là bộ Tam thế gồm ba pho tượng tương đối giống nhau cả về kích thước và hình thức thể hiện.
Những pho tượng này mang nhiều nét dân gian với cụm tóc kết hình ốc theo hàng ngang, mặt tượng có
tính khái quát tượng trưng với đôi mắt khép hờ, sống mũi thẳng, nhân trung sâu. Tai tượng lớn, ngực nở
và trên thân phủ áo hai lớp với những nếp chảy mềm mại, mang tính nghệ thuật cao.



Ngoài ra, di tích chùa Bát Tháp còn giữ gìn được khá nhiều di vật có giá trị như: đôi hạc đồng,
bát hương, chuông đồng “Bát Tháp tự chung” đúc năm Gia Long thứ 2 (1803)… góp phần làm cho di tích
thêm sống động, phong phú.



Kiến trúc chùa Bát Tháp đã thấy rõ cách tạo khối chắc khoẻ, gây được cảm giác mạnh mẽ đối
với con người. Bên cạnh đó, những đầu đao cong vút cùng các đề tài trang trí điểm xuyết lại tạo nên sự
nhẹ nhàng, bay bổng cho kiến trúc.



Nằm trong khu vực phân bố gồm nhiều di tích văn hoá có liên quan đến thành cổ và vùng “Thập
tam trại” xưa, sự tồn tại cùng quá trình lịch sử lâu đời của chùa Bát Tháp là vật chứng quan trọng, góp
phần không nhỏ vào việc tìm hiểu lịch sử của Thủ đô. Đó còn là một di tích kiến trúc nghệ thuật bề thế,
hài hoà và có những vẻ đẹp ít thấy trong các di tích tôn giáo ở Hà Nội cũng như cả nước.