Tài liệu Trang phục dân tộc Nam Êđê pdf

Trang phục dân tộc Nam
Êđê

Cùng với ăn và ở, chuyện mặc của người Êđê là một trong những đề tài nổi bật và
khác biệt của các dân tộc khu vực Tây Nguyên.

Theo truyền thống, trang phục của người dân Êđê là màu đen hoặc màu chàm, trên
đó có những họa tiết hoa văn sặc sỡ. Phần lớn, đàn bà đều mặc váy, quấn váy
(tiếng địa phương gọi là Ieng), đàn ông thì đóng khố (Kpin), mặc áo. Đồng bào dân
tộc Êđê còn rất thích dùng các đồ trang sức bằng bạc, đồng hay hạt cườm, họ cũng
mang hoa tai và vòng cổ khi ra khỏi nhà thường đeo bên mình gùi và ngậm tấu.
Về trang phục Nam, ngày xưa, đàn ông Êđê thường để tóc dài rồi búi tó sau gáy,
nay thì họ đã cắt tóc ngắn, gọn gàng giống như người Kinh hiện đại. Tuy nhiên,
tầng lớp trung niên ở Êđê vẫn còn chuộng việc chít khăn vải chàm hay khăn vàng
nhạt khi đi ra đường hoặc trong ngày lễ tết.
Trang phục truyền thống Nam của dân tộc Êđê bao gồm hai yếu tố là áo và khố.
Áo của người Nam có hai loại, áo dài trùm mông và áo dài quá gối. Áo dài trùm
mông được thiết kế tay áo và thân áo dài, có xẻ tả và khoét cổ chui đầu. Trên nền
chàm của thân và ống tay áo ở ngực, hai bên bả vai, cửa tay, các đường viền cổ,
nơi xẻ tà gấu áo được trang trí và viền vải đỏ, trắng. Đặc biệt là khu giữa ngực áo
có mảng sọc ngang trong bố cục hình chữ nhật tạo vẻ đẹp và khỏe. Dọc đường xẻ
cổ ngực, có dính thêm nhiều khuy đồng, là những đoạn sợi chỉ đỏ đan sít vào nhau
thành mảng hình thang cân lộn ngược. Trong khi đó, áo dài quá gối có khoét cổ,
ống tay bình thường không trang trí như loại áo dài trùm mông nói trên

Trang phục truyền thống của người Ê Đê

Trên những tấm áo này, những đường chỉ màu trang trí thường tập trung ở những

chi tiết như nách áo, gấu áo, vai, cổ và tay áo. Người Êđê vẫn thường khen ngợi
chiếc áo đẹp nhất là áo kteh hay còn gọi là đếch kvưh grư, trước ngực áo có mảng
hoa văn được gọi là “đại bàng dang cánh”. Gấu áo phía sau viền đường chỉ màu,
gài thêm những hạt cườm trắng và tua chỉ màu dài tới 12cm. Mảng trang trí trước
ngực được mệnh danh là cánh đại bàng. Dọc đường xẻ cổ ngực, có dính thêm
nhiều khuy đồng, là những đoạn sợi chỉ đỏ đan sít vào nhau thành mảng hình thang
cân lộn ngược.
Khố (Kpin) được dệt sẵn trên khung dệt. Chất liệu vải, trang trí hoa văn và độ dài
ngắn có khác nhau. Màu nền của khố là màu chàm sẫm, trang trí hoa văn dọc rìa
khố, hai đầu vạt khố. Loại khố sang và đẹp nhất của đàn ông Ê đê là khố kteh và
đrai, dệt bằng sợi vải đẹp, dài, hai đầu khố có trang trí hoa văn và đính thêm tua
khố dài tới 25cm. Đây là loại khố dùng trong ngày hội của những người có vị trí
cao trong buôn làng. Khi mặc, hai đầu khố rủ dài phía trước và sau đùi. Loại khố
pirêk trang trí hoa văn trên hai vạt khố, nhưng không có tua màu. Hai loại khố
dùng thường ngày tring nhà hay đi nương là khố bơng và mlang, dùng loại này
ngắn, ít hoa văn trang trí, không có tua màu.
Về mùa lạnh, đàn ông Êđê thường khoác tầm mềm Abăn dệt bằng sợi bông, nhuộm
chàm, trên đó trang trí những đường hoa văn. Hình ảnh này tạo đã góp phần tạo
nên hình tượng người con trai mạnh mẽ và hùng dũng giữa núi rừng đại ngàn Tây
Nguyên.