Bài giảng Quản lý công (Public management) - Chương 3: Quản lý cung ứng cơ sở hạ tầng

27/08/2021

CHƯƠNG 3: QUẢN LÝ CUNG ỨNG CƠ SỞ HẠ TẦNG
CƠ SỞ HẠ TẦNG

NỘI
DUNG

ĐẶC TRƯNG CỦA CSHT VÀ VAI TRÒ CỦA
NHÀ NƯỚC TRONG CUNG ỨNG CSHT
MƠ HÌNH CUNG ỨNG CƠ SỞ HẠ TẦNG

43

CƠ SỞ HẠ TẦNG
§ Khái niệm
CSHT là tổng thể các điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật và kiến trúc
đóng vai trị nền tảng cơ bản cho các hoạt động kinh tế, XH được
diễn ra một cách bình thường.
§ Ví dụ:
–
–
–
–
–

Hệ thống giao thơng
Bến cảng
Hệ thống truyền tải điện
Viễn thông
Sân bay…

44

22


27/08/2021

Phân loại CSHT
§ Theo góc độ tổ chức xã hội
ü CSHT kỹ thuật: những cơng trình phục vụ sản xuất và dân
sinh
ü CSHT xã hội: các cơng trình đảm bảo điều kiện cho phát
triển con người, đời sống dân sinh

45

Vai trị của CSHT đối với phát triển kinh tế
§ Tầm Vĩ mô: Hệ thống CSHT phát triển đồng bộ, hiện đại sẽ thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất, hiệu quả của nền
kinh tế và góp phần giải quyết các vấn đề XH.
§ Tầm Vi mơ: CSHT ảnh hưởng đến doanh nghiệp và người dân:
ü Chi phí sản xuất
ü Cấu trúc chuỗi cung cấp
ü Hiệu quả khai thác, sử dụng nguồn lực tự nhiên
ü Tăng giá trị tạo ra từ người lao động
ü Tăng cầu tiêu dùng và tạo việc làm
46

23

27/08/2021

Đặc trưng của CSHTKT
§ CSHT kỹ thuật là một loại tài sản vật chất và mang tính chất của
loại hàng hóa cơng cộng, dịch vụ cơng
§ CSHTKT được tạo ra, bảo dưỡng, duy trì bởi hoạt động tập thể mà
nhà nước giữ vai trị chính.
§ CSHTKT mang đặc tính của ngành kinh tế và vùng kinh tế mà nó
phục vụ.
§ CSHTKT mang tính kỹ thuật cao, hệ thống và đồng bộ.
§ Đầu tư vào CSHTKT địi hỏi nguồn vốn rất lớn, thu hồi vốn chậm,
lợi nhuận thấp hoặc khơng có lợi nhuận.
47

Vai trò của nhà nước trong cung ứng CSHT
Vai trò của nhà nước đối với sự phát triển đầu tư CSHTKT là sử
dụng quyền lực nhà nước để quản lý sự phát triển đầu tư xây
dựng CSHTKT của nền kinh tế quốc dân.
§ Vai trị là Nhà quản lý
§ Vai trị là Nhà đầu tư
§ Vai trị là Nhà cung cấp dịch vụ cơng trong lĩnh vực CSHTKT
§ Vai trị là Người kiểm sốt

48

24

27/08/2021

Thảo luận: Thực trạng CSHT ở Việt Nam?
§ Hạ tầng giao thơng?
§ Hạ tầng viễn thơng?
§ Hạ tầng đơ thị?
§ Hạ tầng cơng trình cấp, thốt nước
§ Hạ tầng cơng trình cấp điện?
§ Hạ tầng cơng trình đê điều ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ
mơi trường?
§ Hạ tầng xã hội?
49

MƠ HÌNH CUNG ỨNG CSHT
§ MƠ HÌNH NHÀ NƯỚC CUNG ỨNG CSHT
§ MƠ HÌNH HỢP TÁC CƠNG TƯ TRONG CUNG ỨNG CSHT

50

25


27/08/2021

Lý thuyết “Các bên tham gia”
§ Các bên tham gia là bất cứ nhóm hay cá nhân nào có ảnh hưởng
hay bi ạ̉ nh hưởng bởi sự đạt được mục tiêu của tổ chức.
§ Các bên tham gia là những người hay các nhóm nhỏ với quyền lực
để đáp ứng, thương thảo, thay đổi tương lai chiến lược của một
tổ chức.

§ Cần phải cân bằng quyền lực và lợi ích giữa các bên tham gia để
tạo một chiến lược thành cơng trong tương lai.

51

Lý thuyết “Các bên tham gia”
§ Trong lĩnh vực phát triển CSHTKT có ba bên chính tham gia:
ü Nhóm cung cấp tài chính
ü Nhóm cung cấp dịch vu ̣ kỹ thuật chuyên ngành
ü Nhóm người mua.

52

26


27/08/2021

Mơ hình nhà nước cung ứng CSHT
§ Cung ứng trực tiếp: Nhà nước cung ứng tài chính và Nhà nước tổ
chức cung ứng
ü Nhà nước bỏ vốn ra tạo lập, tiến hành hoạt động sản xuất,
cung ứng.
ü Chủ thể trực tiếp cung ứng là doanh nghiệp nhà nước (DNNN)

53

Mơ hình nhà nước cung ứng CSHT
§ Cung ứng gián tiếp: Nhà nước chuyển giao cho tư nhân thực hiện
nhưng vẫn bảo đảm sự chỉ đạo, điều hành của Nhà nước bằng

các biện pháp can thiệp gián tiếp:
ü Sử dụng các quy chế để điều tiết và kiểm soát DN.
ü Sử dụng biện pháp miễn giảm thuế hoặc trợ cấp cho DN.
ü Ký hợp đồng với tư nhân để tư nhân tự cung ứng CSHT theo
các điều khoản nhất định.

54

27


27/08/2021

Hạn chế của mơ hình nhà nước cung ứng CSHT
§ Hiệu quả khơng cao
§ Áp lực đối với NSNN
§ Thất thốt tài sản nhà nước.

55

Hợp tác cơng tư (PPP) trong xây dựng
và cung ứng cơ sở hạ tầng
§ Khái niệm:
ü PPP (Public Private Partner): là việc Nhà nước và nhà đầu tư
tư nhân cùng phối hợp thực hiện Dự án phát triển kết cấu hạ
tầng, cung cấp dịch vụ cơ sở hạ tầng trên cơ sở hợp đồng dự
án.
ü Với mơ hình PPP, Nhà nước sẽ thiết lập các tiêu chuẩn về cung
cấp dịch vụ và tư nhân được khuyến khích cung cấp bằng cơ
chế thanh tốn theo chất lượng dịch vụ.

56

28


27/08/2021

Các hình thức PPP
§ Nhượng quyền khai thác.
§ Mơ hình thiết kế - xây dựng - tài trợ - vận hành (Design- Build
- Finance - Operate hay DBFO).
§ Xây dựng - vận hành - chuyển giao (Build - Operate - Transfer
hay BOT).
§ Xây dựng - chuyển giao - vận hành (BTO).
§ Xây dựng - sở hữu - vận hành (Build - Own - Operate hay
BOO):
57

58

29


27/08/2021

Nguyên tắc
§ Thu hút được nguồn vốn đầu tư của khu vực tư nhân.
§ Vốn của khu vực tư nhân được huy động theo ngun tắc khơng
dẫn đến nợ cơng.

§ Vốn chủ sở hữu của Nhà nước trong Dự án phải đảm bảo tối thiểu
bằng 30% phần vốn của khu vực tư nhân tham gia Dự án. Vốn vay
thương mại (khơng có bảo lãnh của Chính phủ) tới mức tối đa bằng
70% phần vốn của khu vực tư nhân.
§ Cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế, phù hợp với
pháp luật VN, theo tập quán và thông lệ quốc tế
59

Những vấn đề đặt ra khi áp dụng mô hình PPP
§ Về thể chế cơng và các điều kiện pháp lý.
§ Về ranh giới giữa vai trị Nhà nước và tư nhân và nguy cơ bóp
méo thị trường.
§ Về chi phí của các dự án PPP.
§ Về thiết kế cơ chế tài chính và cơ chế phân chia trách nhiệm, xác
định mức thu phí hay phần trợ cấp của nhà nước.
§ Mâu thuẫn giữa lợi ích chung và lợi ích cá nhân.

60

30


27/08/2021

Lĩnh vực thí điểm đầu tư theo hình thức đối tác
cơng – tư ở Việt Nam
§
§
§
§

§
§
§
§
§

Đường bộ, cầu đường bộ, hầm đường bộ, bến phà đường bộ
Đường sắt, cầu đường sắt, hầm đường sắt.
Giao thông đô thị.
Cảng hàng không, cảng biển, cảng sông.
Hệ thống cung cấp nước sạch.
Nhà máy điện.
Y tế (bệnh viện).
Môi trường (nhà máy xử lý chất thải).
Các Dự án phát triển kết cấu hạ tầng, cung cấp dịch vụ cơng khác
theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ

61

Vấn đề thảo luận?
§ Những vấn đề phát sinh khi áp dụng mơ hình PPP tại
VN?

62

31