Tài liệu Thày Lang người chủ trì Lễ hội dân hoa măng của người La Ha, Sơn La ppt

Thày Lang người chủ trì
Lễ hội dân hoa măng của
người La Ha, Sơn La

Theo quan niện của người La ha (Sơn La), lễ hội dân hoa măng phải được tổ chức
tại nhà thầy lang. Thầy lang là người chủ trì và chuẩn bị các thủ tục, các loại lễ vật
cần để làm lễ cúng
Lễ hội dâng hoa măng của đồng bào dân tộc
người La Ha là để tỏ lòng cảm tạ, tri ân thầy lang có công vì sức khỏe cộng
đồng,…
Lễ hội dâng hoa măng (Pang a nụn ban) của đồng bào dân tộc người La Ha là để tỏ
lòng cảm tạ, tri ân thầy lang có công vì sức khỏe cộng đồng, tổng kết khả năng cứu
chữa bệnh tật của thầy lang, rồi truyền lại cách thờ cúng tổ tiên cho con cháu.
Theo thường lệ, lễ hội dâng hoa măng thường được tổ chức vào dịp đầu năm mới,
trước ngày rằm hàng tháng trong ba tháng mùa xuân, khi mà công việc trên nương
chưa nhiều, để con cháu, bà con bản dưới mường trên gặp nhau giao lưu văn hóa,
văn nghệ.
Theo quan niệm của người La ha, lễ hội phải được tổ chức tại nhà thầy lang. Thầy
lang là người chủ trì và chuẩn bị các thủ tục, các loại lễ vật cần để làm lễ cúng. Lễ
vật cúng thần linh gồm có các lâm thổ sản trong rừng như các loại cây, củ, quả,
măng tươi, hoa rừng trang trí cây nêu và các dụng cụ cần thiết khác, nhưng nhất
thiết không được thiếu cây móc, cây chuối rừng (để dựng cây nêu cúng giữa nhà),
măng đắng, gạo và trứng gà sống

Thầy lang là người chủ trì và chuẩn bị các thủ tục, các loại lễ vật
cần để làm lễ cúng. Ảnh: Internet
Bắt đầu vào cúng mời các thần, người phụ lễ thổi pí-sên (sáo cúng) để hòa quyện
với lời hát cúng, cho lời hát mau đến với các vị thần che chở cho người La Ha.
Cúng xong, thầy lang cho các con nuôi về dâng lễ, cúng mời các vị thần che chở

cho người La Ha trường tồn, để có được sức mạnh như: Thần Hổ - Chúa Sơn Lâm
thắng mọi dã thú, bảo vệ cuộc sống cho dân bản; Cúng con nhím - thần đất để gây
cảm tình, để nó không phá lúa, phải mời về ăn nó sẽ bảo vệ thành quả lao động của
mình, sống lâu, vững chắc như tảng đá lớn; Cúng con chim cu gáy - thần của các
loài chim hay ăn lúa trên nương để bảo vệ lúa nương cho mình. Cuối cùng là cúng
con ma cang cói, để nó không quấy rầy sức khỏe nhân dân.
Cúng các thần xong, thầy lang biểu diễn các trò mà ông đã chữa khỏi cho “bệnh
nhân”. Ông giả làm người bị bướu cổ khi buộc cái bát ăn cơm vào cổ mình. Ông
diễn các trò làm người què chân, người ngớ ngẩn, hình ảnh người đi coi nương
vung cây sào, hú đuổi lũ chim, sóc cút khỏi nương nhà. Cuối cùng là trò giả làm
con khỉ, ông bò quanh cây móc giữa nhà, vừa bò, vừa kêu chí chóe, mắt đảo nhìn
rất nhanh, để tìm hoa, ngô, chuối lộc ở cây móc, lúc thì gãi tai, gãi bụng, lúc thì
nhảy nhót, chộp lấy bắp ngô. Một tiếng súng nổ, ông giả lăn đùng ra chết, nhiều
tiếng cười vang khen người thiện xạ.

Thầy lang biểu diễn các trò mà ông đã chữa khỏi cho “bệnh
nhân”. Ảnh: Internet
Khi màn độc diễn của thầy lang kết thúc, dân bản vào ngay màn múa “tăng bu”,
đạo cụ chỉ là 1 ống tre trổ xuống tấm ván theo nhịp “chát chát”, tay lúc vung ra
sau, khi thì 2 tay cầm ống tre nghiêng sang bên trái, nghiêng sang bên phải, múa
say sưa, phụ nữ múa mềm dẻo, khỏe khoắn, linh hoạt. Sau tăng bu, là các điệu múa
khăn - dùng các động tác múa khỏe khoắn thể hiện sức khỏe của trai gái trong bản,
minh họa bằng các điệu múa tăng gia sản xuất như cày bừa, cầu mưa; các màn múa
trống, múa kiếm, thể hiện tinh thần thượng võ, đồng thời kết hợp với chữa trị bách
bệnh cho bà con dân bản, xua đuổi các loại thú rừng phá hoại mùa màng. Cuối
cùng là điệu múa “A sừng lừng” một điệu múa độc đáo mang nét văn hóa phồn
thực.
Ngày nay, lễ hội dâng hoa măng vẫn được đồng bào dân tộc La Ha bảo tồn, lưu
truyền và phát triển, tuy còn một số mặt hạn chế, nhưng vẫn thể hiện được những
nét phong tục, văn hóa, tín ngưỡng đặc sắc của người La Ha.