Bài giảng Thị trường các công cụ phái sinh - Chương 3: Hoạt động giao dịch trên thị trường phát sinh

CHƯƠNG 3: HOẠT ĐỘNG GIAO DỊCH
TRÊN THỊ TRƯỜNG PHÁT SINH

Bộ mơn: Ngân hàng và thị trường tài chính


Nội dung
Hoạt động giao dịch
trên thị trường tập
trung

Hoạt động giao dịch
trên thị trường phi
tập trung

-

Một số thị trường
phái sinh điển hình


Hoạt động giao dịch
trên thị trường tập trung (SGD)
Hoạt động giao dịch
được thực hiện tại sàn
Thị trường giao dịch tập trung, làgiao dịch hoặc thông
địa điểm thực hiện các giao dịchqua hệ thống máy tính
mua bán các cơng cụ phái sinh
(hợp đồng tương lai, hợp đồng
quyền chọn).

SỞ GIAO DỊCH

Các hàng hóa ở SGD được
giao dịch theo những quy
định nhất định về phương
thức giao, thời gian và địa
điểm cụ thể


Giao dịch trên thị trường tập trung
• Cung

cấp và đảm bảo duy trì sự hoạt
động liên tục của hệ thống hạ tầng kỹ
thuật phục vụ cho các giao dịch

• Nghiên cứu và đưa ra thị
trường các sản phẩm mới
• Đảm

bảo thị trường hoạt động ổn
định, minh bạch ,công vằng và có trật
tự thơng qua việc ban hành các quy
chế, quy định cụ thể
Cung cấp thông tin giao dịch trên
thị trường

Sở giao
dịch

Giao dịch trên thị trường tập trung
Quy mô
HĐ

Giá
thực hiện

Điều kiện
niêm yết
Ngày
đáo hạn

Hạn
mức


Giao dịch trên thị trường tập trung-SGD
•Mẫu hợp đồng tương lai chỉ số S&P 500
Điều khoản

Hợp đồng tương lai S&P 500

Ngày giao dịch đầu tiên

21/4/1982

Tài sản cơ sở

Chỉ số S&P 500 (Giá trị cơ sở là 100 điểm, giá trị tháng 6/2009 là trên 900

điểm)

Hệ số nhân

$ 250 tương đương 1 điểm chỉ số

Bước giá

Lệnh đơn: 0,1 điểm = $25
Lệnh phức: 0,05 điểm = $12,5

Giờ giao dịch

Trên hệ thống đấu giá công khai (Thứ hai-sáu): 8h30-15.15
Trên hệ thống điện tử (thứ hai-năm):15.30-8.15

Tháng đáo hạn

Trên hệ thống đấu giá công khai: 8 tháng thuộc chu kỳ tháng Ba-Sáu-ChínMười hai
Trên hệ thống điện tử: 1 tháng thuộc chu kỳ tháng ba-sáu-chín- mưới hai

Thời gian tồn tại

2 năm

Ngày giao dịch cuối cùng

Trên hệ thống đấu giá công khai, thứ 5 liền ngày trước ngày đáo hạn
Trên hệ thống thông tin điện tử: 8 ngày (kể cả ngày nghỉ trước ngày giao dịch
cuối cùng trên hệ thống đấu giá công khai

Giao dịch trên thị trường tập trung-SGD
•Mẫu hợp đồng tương lai chỉ số S&P 500
Điều khoản

Hợp đồng tương lai S&P 500

Ngày đáo hạn

Thứ sáu của tuần thứ 3 tháng đáo hạn

Ngày niêm yết thay thế

Trên hệ thống đấu giá công khai: ngày tiếp theo ngày giao dịch cuối cùng
Trên hệ thống điện tử: vào ngày giao dịch cuối cùng một hợp đồng khác sẽ được
niêm yết bổ sung nhưng hợp đồng hiện tại vẫn chưa bị hủy mà vẫn còn được
giao dịch đến ngày đáo hạn

Quy trình thanh tốn đáo hạn

Tiền mặt
Mọi vị thế vào thời điểm đóng cửa ngày giao dịch cuối cùng đều được thanh
toán theo quy định “Yết giá mở cửa đặc biệt” (căn cứ trên giá giao dịch đầu tiên
của tất cả chứng khoán thành phần chỉ số S&P 500 vào sáng thứ Sáu đáo hạn )

Giới hạn giá hàng ngày

Trên hệ thống đấu giá công khai: liên tiếp các mố 10%, 20% và 30% (giới hạn
dưới)

Trên hệ thống điện tử + -5%

Giới hạn vị thế

.20.000 vị thế ròng của tất cả các tháng đáo hạn


Giao dịch trên thị trường tập trung (SGD)
Đóng vai trị là đối
tác của tất cả các
hợp đồng

Thuộc sở hữu
cua SGD

Trung tâm
thanh toán
bù trừ
Giúp các bên tháo
gỡ nghĩa vu HĐ

Bảo đảm thực
hiện nghĩa vụ của
các bên trong HĐ


Giao dịch trên thị trường tập trung
• Những người giao dịch quyền chọn
-Nhà tạo lập thị trường
-Môi giới sàn giao dịch

Thị trường quyền chọn tập trung
• Điều kiện niêm yết
• Quy mơ hợp đồng
• Ngày đáo hạn
• Người giao dịch quyền chọn


Thị trường quyền chọn tập trung
• Cơ chế giao dịch


Thị trường giao sau tập trung
• Sàn giao dịch giao sau (sàn giao dịch hợp đồng tương lại): là nơi
giao dịch các hợp đồng giao sau.
• Hợp đồng giao sau có thể được hiểu là một hợp đồng kỳ hạn đã được
tiêu chuẩn hóa.
• Chi tiết cho mỗi hợp đồng bao gồm quy mơ hợp đồng, đơn vị tính, dao
động giá tối thiểu, cấp độ, và giờ giao dịch. Ngoài ra, hợp đồng còn
phải nêu rõ các điều kiện giao hàng và giới hạn giá hàng ngày cũng
như tiến trình giao nhận hàng.


Thị trường giao sau tập trung
Một số sàn giao sau trên thế giới:
• Sàn Giao Dịch Chicago (CME)
• Sàn Giao Dịch Tiền Tệ Quốc Tế Singapore (SIMEX)
• Sàn giao dịch giao sau bận rộn nhất trên thế giới là
EUREX, là sàn giao dịch liên kết giữa Đức và Thụy Sĩ

Thị trường giao sau tập trung
Một số hợp đồng giao sau phổ biến:
• Ngũ cốc và hạt có dầu
• Gia súc sống và thịt
• Thực phẩm và sợi
• Kim loại và Xăng dầu
• Ngoại tệ
• Trái phiếu và lãi suất
• Chỉ số kinh tế
• Chỉ số chứng khốn


Thị trường giao sau tập trung
Cơ chế giao dịch giao sau
• Mở một tài khoản với người mơi giới.
• Đặt cọc tối thiểu.
• Ký quỹ ban đầu là số tiền phải đặt cọc vào ngày bắt
• đầu giao dịch
• Ký quỹ duy trì là số tiền mà mỗi bên phải góp thêm vào
để duy trì cho số tiền ký quỹ ln ở mức tối thiểu nào
đó.


Thị trường giao sau tập trung
Cơ chế giao dịch giao sau


Thị trường phi tập trung

• Được ký kết riêng giữa các doanh nghiệp lớn, tổ chức
tài chính và đơi khi là cả chính phủ
• Người mua quyền chọn hoặc là biết rõ mức độ đáng tin
cậy của người bán hoặc là tự giảm thiểu rủi ro tín dụng
bằng một số khoản bảo đảm hoặc các biện pháp nâng
cao độ tín nhiệm khác
• Trong thị trường phi tập trung, các cơng cụ phái sinh
được thiết kế dành cho nhiều gốc phái sinh hơn.


Thị trường phi tập trung
• Các lơi thế
+ Các điều kiện và quy định của các sản phẩm được thiết
kế phù hợp với nhu cầu của cả hai phía mua và bán
+ Thị trường phi tập trung là thị trường tư nhân là công
chúng hay các nhà đầu tư khác, bao gồm cả các đối thủ
cạnh tranh không được biết về các giao dịch đã hoàn tất
+ Giao dịch phi tập trung về bản chất khơng bị kiểm sốt.
Các tổ chức khơng tn thủ sẽ khơng thể tìm được đối
tác để giao dịch


Thị trường phi tập trung
• Hạn chế
+ Rủi ro tín dụng tồn tại và loại trừ nhiều khách hàng vốn
không thể thiết lập độ tín nhiệm cho mình ra khỏi thị
trường này
+ Quy mô của các giao dịch trên thị trường phi tập trung
lớn hơn khả năng của nhiều nhà đầu tư

Một số thị trường phái sinh điển hình
•
•
•
•

Sở giao dịch Chicago
Sở giao dịch chứng khoán London
Sở giao dịch chứng khoán Singapore
Sở giao dịch chứng khoán Đài Loan


Nghiên cứu tình huống
• Quy trình giao dịch hợp đồng tương lai VN 30?
• Các quy định về giao dịch hợp đồng tương lai giá cả hàng hoá đối với khách hàng
là doanh nghiệp tư nhân


Nghiên cứu tình huống
• Quy trình giao dịch hợp đồng tương lai VN30


Nghiên cứu tính huống
• Phiên sáng:
•
•
•
•

Phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa: 8h45 – 9h00
Phiên khớp lệnh liên tục: 9h00 – 11h30
Giao dịch thỏa thuận: 8h45 – 11h30
Nghỉ trưa 11h30 – 13h00

• Phiên chiều:
• Phiên khớp lệnh liên tục: 13h00 – 14h30
• Phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa: 14h30 – 14h45
• Giao dịch thỏa thuận: 13h00 – 14h45


Nghiên cứu tình huống
• Khách hàng là doanh nghiệp tư nhân có được phép tham gia sản
phẩm tương lại giá cả hàng hố khơng? –Có
• Khách hàng có được vay tiền tại ngân hàng để ký quỹ cho giao dịch
hợp đồng tương lai khơng? –Khơng
• Khách hàng có được phép giao dịch hợp đồng qua điện thoại không?
– Không, khách hàng bắt buộc phải giao dịch qua hệ thống giao dịch
điện tử, trường hợp có nhu cầu giao dịch qua điện thoại phải được
giám đốc khối chấp thuận
• Nếu khách hàng cung cấp giao dịch gốc cho ngân hàng là hợp đồng
mua bán hàng hố bằng ngoại tệ thì khách hàng được phép mở loại
danh mục giao dịch nào? – Được mở loại danh mục giao dịch VND
hoặc Ngoại tệ


Nghiên cứu tình huống
• Nếu khách hàng cung cấp giao dịch gốc cho ngân hàng là hợp đồng
mua bán hàng hố bằng VND thì khách hàng được phép mở loại danh
mục giao dịch nào? – Chỉ được mở loại danh mục VND

• Khách hàng mở danh mục giao dịch VND và cung cấp giao dịch gốc
cho NH như sau:
-Giao dịch gốc VND (tương ứng 100 tấn cà phê)
- Giao dịch gốc ngoại tệ (tương ứng 50 tấn cà phê)
Số lượng tối đa mà khách hàng được phép giao dịch trên danh mục
VND – 150 tấn