Tài liệu Quyến rũ vùng đất Ý Tý, Lào Cai docx

Quyến rũ vùng đất Ý Tý, Lào Cai
Vùng đất Ý Tý là xã vùng cao của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, không chỉ đẹp bởi
được mệnh danh là “vùng đất sương mù” và có những cánh rừng nguyên sinh độc
đáo mà còn là một điểm du lịch quyến rũ mang đậm bản sắc của các dân tộc vùng
cao Tây Bắc.
Rời sân ga Lào Cai, du khách đi xe ô tô lên thị trấn Bát Xát rồi từ đó men theo các đường
núi khoảng 70km là đến vùng đất Ý Tý. Đó là một thung lũng nằm ở độ cao trên 2.000m,
lưng tựa vào dãy núi Nhù Cù San, đỉnh núi cao tới 2.660m, gần như quanh năm mây phủ.
Đi ô tô, bạn có thể nhìn thấy lưng chừng núi những con đường mòn ngoằn ngoèo rồi hút
dần trong đám lá rừng, những ngôi nhà thấp thoáng trong mây. Ý Tý đẹp bởi mây, bởi
núi và cũng rực rỡ với những thửa ruộng bậc thang trồng lúa. Xã Ý Tý có 15 bản với 4
dân tộc là Hà Nhì, Dao, Mông và người Kinh ở trung tâm thị trấn; trong đó nhiều nhất là
người Hà Nhì.
Đến với vùng đât Ý Tý, bạn sẽ rất thú vị khi gặp chợ phiên vào ngày thứ Bảy, nơi tập
trung nhiều người dân tộc như Hà Nhì, Dao, Hán, Giáy, Mông… với bức tranh trang
phục đủ các sắc màu. Người Mông mang trang phục váy xòe, người Hà Nhì với cặp ba lá
và mái tóc giả tết bằng len quanh đỉnh đầu. Người Dao vấn chiếc khăn chim công trên
đầu… với những nụ cười hồn nhiên, trong trẻo. Họ cùng nhau mua bán các sản vật địa
phương và các sản phẩm thổ cẩm, thêu… của gia đình.
Ở Ý Tý có một kiến trúc nhà ở đặc biệt, đó là nhà trình tường. Một kiểu nhà còn giữ được
nét hoang sơ nguyên thủy theo lối kiến trúc truyền thống của người Hà Nhì. Nhà thường
được kết cấu hình chữ nhật, có một cửa chính và cửa tò vò thông gió ở trên cao, không có
cửa sổ, nhưng mùa đông rất ấm áp mà mùa hè lại mát mẻ. Tường nhà được nện bằng đất
rất dày, từ 30 – 40cm. Mái nhà chủ yếu được lợp bằng gỗ. Tại đây, du khách sẽ bắt gặp
các hộ gia đình người Hà Nhì sống trong những ngôi nhà trình tường ở trên núi, bên cạnh
những con suối và những lối mòn quanh năm rụng đầy lá cây rừng…

Theo lời kể của bà con dân bản, cứ vào dịp đầu xuân, dân cư ở vùng đất Ý Tý lại nô nức
tổ chức lễ “cúng rừng” (tiếng địa phương gọi là lễ cúng “gà ma do”) để thể hiện lời hứa
với thần rừng là không xâm hại đến rừng thiêng. Lễ vật dâng cúng thần rừng gồm có một
con lợn chừng 60kg, 6 con gà, 6 mâm xôi và 6 lít rượu. Mỗi nhà phải cử ít nhất một

người ăn mặc theo trang phục cổ truyền của dân tộc để vào khu “rừng thiêng” của thôn để
cúng. Đặc biệt, tất cả mọi người phải bỏ giày dép, đi chân đất. Theo quan niệm của người
Hà Nhì, như vậy mới thể hiện được sự tôn trọng đối với thần rừng.
Người Hà Nhì ở Ý Tý chiếm đến 60% dân số, họ cư trú gần nguồn nước để đảm bảo
nước cho sinh hoạt và phục vụ tưới tiêu. Trang phục của phụ nữ Hà Nhì là áo cổ tròn,
phần cuối vạt trước và sau cắt lượn hình tam giác cân, nhưng có lẽ chiếc mũ là đẹp hơn
cả bởi nó được trang trí bằng các đồng xu nhôm có gắn quả bông làm bằng loại chỉ màu
có tua rua ở trên đầu. Người phụ nữ Hà Nhì rất chăm chỉ lao động. Đi đâu họ cũng đeo
một chiếc gùi có quai tết bằng lông đuôi ngựa vừa để làm đẹp và vừa để trừ tà ma.
Không chỉ là nơi gìn giữ những nét đặc sắc của cộng đồng các dân tộc, là nơi có khí hậu,
cảnh quan núi rừng hùng vĩ, Ý Tý còn ẩn chứa nhiều tiềm năng trong phát triển kinh tế.
Trong những khu rừng già nơi đây, cây thảo quả trở thành nguồn “vàng nâu” quý giá cho
vùng đất này. Do nhiệt độ thường dưới 200C, có những dòng suối với nguồn nước trong
lành quanh năm nên Ý Tý còn là “vùng đất hứa” trong việc phát triển các giống cá nước
lạnh có nguồn gốc từ châu Âu như cá hồi, cá tầm…

Hiện nay, đường lên vùng đất Ý Tý đã tốt hơn trước rất nhiều, ôtô có thể chạy thẳng được
vào bản nên thuận lợi cho du khách mỗi khi đến với bản làng. Nếu là người ưa khám phá,
vùng đất Ý Tý chắc chắn sẽ là điểm du lịch hấp dẫn mà bạn không thể bỏ qua khi lên với
vùng cao Tây Bắc Việt Nam.