Bài giảng Luật thương mại quốc tế: Chương 2 - Nguyễn Minh Nhật

Chương 2
CÁC THIẾT CHẾ CƠ BẢN ĐIỀU CHỈNH 
HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

1


2.1. Khái niệm thiết chế thương mại quốc 
tế 
Tổ  chức  hoặc  diễn  đàn  có  thành  viên  là  các 
Thiết chế 
quốc  gia  thành  lập  trên  cơ  sở  các  điều  ước 
thương 
quốc tế nhằm thực hiện những mục đích nhất 
mại quốc 
định, có cơ cấu tổ chức hồn chỉnh, có những 
tế? 
quyền và nghĩa vụ độc lập với quyền và nghĩa 
vụ của các quốc gia thành viên.

2


Thiết chế thương mại ra 
đời dựa trên cơ sở nào? 

Cơ  sở  thực 
tiễn
Cơ sở pháp lý

3

2.2. Đặc điểm của các thiết chế thương mại quốc tế hiện 
nay
Sự đa dạng về hình thức tổ 
chức
Sự đa dạng về thành viên tham 
gia
Sự  liên  hệ  giữa  các  thiết  chế  thương 
mại tồn cầu ngày càng tăng

4


2.3. Vai trị của các thiết chế thương mại quốc 
tế
Trung  hịa  lợi  ích  giữa  các  quốc 
gia. 
Thu  hẹp  khoảng  cách  phát  triển  giữa  các  quốc 
gia. 
Tăng  cường  trao  đổi  thương  mại,  khoa  học  kỹ 
thuật. 
Giải  quyết  tranh  chấp  phát  sinh  trong  hoạt  động 
thương mại quốc tế. 

5


2.4. Các thiết chế thương mại tiêu biểu
2.4.1. Liên Hợp quốc 

6


LIÊN HIỆP QUỐC
Các cơ quan chủ 
yếu
Đại hội đồng
HĐ bảo an
HĐ KT­XH
HĐ quản thác
Tịa án quốc 
tế
Ban thư ký

Các cơ quan chun 
mơn 
Hàng hải QT Nơng lương 
LHQ
UBLHQ về 
LTMQT
UB pháp luật 
QT
Tổ chức Lao 
 động QT
Tổ chức 

Cơ quan khác của 
LHQ

Tổ chức GD, 
KH, VH 

Cơ 
quan 
về 
thương  mại  và 
phát  triển  của 
LHQ

HKDD QT

Quỹ tiền tệ 
quốc tế

Quỹ nhi đồng LHQ
Ngân hàng thế giới
Tổ chức y tế thế 
giới

7


2.4.1.1. Một số cơ quan của LHQ trong lĩnh vực thương 
mại
­ Hội đồng Kinh tế ­ Xã hội LHQ (Economic and Social Council ­ 
ECOSOC)
­ Nâng cao mức sống, tạo việc làm, điều kiện tiến bộ và phát triển 
KTXH.
­ Giải quyết những vấn đề quốc tế về KTXH, y tế và các vấn đề 

liên quan, và sự hợp tác quốc tế về văn hóa và giáo dục.
­ Thực hiện quyền con người và các quyền tự do cơ bản cho tất cả 
mọi người khơng phân biệt chủng tộc, nam nữ, ngơn ngữ hoặc tơn 
giáo.

8


­ Ủy ban Liên Hợp quốc về Luật thương mại quốc tế (United 
Nations Commission On International Law ­ UNCITRAL)
Thúc đẩy việc hài hịa, thống nhất luật thương mại quốc tế thơng 
qua  xây  dựng  các  cơng  ước,  luật  mẫu  trong  lĩnh  vực  luật  thương 
mại quốc tế, cùng các hướng dẫn pháp lí, cập nhật thơng tin về án 
lệ và những văn bản thống nhất về luật thương mại.
- Cơng ước New York năm 1958 về cơng nhận và thi hành phán 
quyết của trọng tài nước ngồi.
- Cơng ước Viên năm 1980 về mua bán hàng hóa quốc tế.
- Luật mẫu về trọng tài thương mại quốc tế 1985.
- Cơng ước Mauritius năm 2014 về minh bạch hóa.
9


•
•
•
•
•
•
•
•

LUẬT MẪU VỀ TRỌNG TÀI THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ CỦA 
UNCITRAL
Chương I: Những quy định chung
Chương II: Thoả thuận trọng tài
Chương III Thành lập uỷ ban trọng tài
Chương IV: Thẩm quyền xét xử của uỷ ban trọng tài
Chương V: Hoạt động tố tụng trọng tài
Chương VI: Lập phán quyết và chấm dứt tố tụng
Chương VII: u cầu Tồ án bác phán quyết của trọng tài
Chương VIII: Cơng nhận và thi hành phán quyết
10


Trọng tài thương mại là gì? 
Như thế nào là trọng tài quốc tế?
Thỏa thuận trọng tài là gì?
Hình thức của thỏa thuận trọng 
tài?
Thành lập Hội đồng trọng tài?

11


2.4.2. Tổ chức Thương mại Thế giới (World Trade Organization ­ 
WTO)

12

13


2.4.2.1. Sự ra đời của Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại 
(General Agreement on Tariffs and Trade – GATT)
 Thiết lập các quy tắc và luật 
­  Tổ  chức  Thương 
lệ  cho  thương  mại  giữa  các 
mại  Quốc  tế  (ITO) 
nước
(1944) 
Tháng  2/1946,  Hội  đồng  Kinh  tế  ­  Xã  hội  Liên  hợp  quốc  triệu  tập 
một "Hội nghị Liên Hợp quốc về Thương mại và Việc làm" với mục 
tiêu dự thảo Hiến chương cho ITO.
Tháng  10/1947  tại  Geneva  các  nước  đã  tiến  hành  đàm  phán  về  một 
hiệp định thương mại đa phương đầu tiên trong lịch sử ­  Hiệp định 
chung về Thuế quan và Thương mại (GATT).
14


2.4.2.2. Sự ra đời của Tổ chức Thương mại thế giới (Worrld 
Trade Organnization – WTO)
 WTO chính thức được thành lập độc lập với hệ thống Liên Hợp 
Quốc và đi vào hoạt động từ 1/1/1995

Ngun tắc hoạt động

Thương mại khơng phân biệt đối 
xử
Thương mại ngày càng tự do hơn (từng 

bước và bằng con đường đàm phán):
Dễ dự đốn nhờ cam kết, ràng buộc, ổn 
định và minh bạch
Tạo ra mơi trường cạnh tranh ngày càng bình 
đẳng hơn
15


Cơ cấu tổ chức WTO
Hội nghị bộ trưởng
Cơ quan giải quyết tranh chấp
Cơ quan rà sốt chính sách 
thương mại

Đại hội đồng

Ban Thư ký

Hội đồng thương mại hàng hố, Hội đồng thương mại dịch vụ, Hội 
đồng về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí 
tuệ.
Uỷ ban về thương mại và mơi trường;
Uỷ ban về thương mại và phát triển;
Uỷ ban về hiệp định thương mại khu vực;
Uỷ ban về các hạn chế nhằm cân bằng cán cân thanh tốn quốc tế;
Uỷ ban về ngân sách, tài chính và quản trị;   
Nhóm cơng tác về gia nhập tổ chức;
Nhóm cơng tác về quan hệ giữa thương mại và đầu tư;
Nhóm cơng tác về tác động qua lại giữa thương mại và chính sách cạnh 
tranh;

Nhóm cơng tác về minh bạch trong chi tiêu chính phủ;
Nhóm cơng tác về thương mại, nợ và tài chính;
16
Nhóm cơng tác về thương mại và chuyển giao cơng nghệ.   


Các hiệp định cơ bản của WTO
­ Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại 1994 (GATT 1994) 
­ Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ (GATS) 
­ Hiệp định về Các khía cạnh liên quan đến Thương mại của Quyền Sở hữu Trí tuệ 
(TRIPS) 
­ Hiệp định về các Biện pháp Đầu tư liên quan đến Thương mại (TRIMS) 
­ Hiệp định về Nơng nghiệp (AoA) 
­ Hiệp định về Hàng Dệt may (ATC)
­ Hiệp định về Chống bán Phá giá (DAP)
­ Hiệp định về Trợ cấp và các Biện pháp đối kháng (SCM) 
­ Hiệp định về Tự vệ (SG)
­ Hiệp định về Thủ tục Cấp phép Nhập khẩu (ILP)
­ Hiệp định về các Biện pháp Vệ sinh và Kiểm dịch (SPS) 
­ Hiệp định về các Rào cản Kỹ thuật đối với Thương mại (TBT) 
­ Hiệp định về Định giá Hải quan (ACV)
­ Hiệp định về Kiểm định Hàng trước khi Vận chuyển (PSI)
­ Hiệp định về Xuất xứ Hàng hóa (ROO) 

17


2.5. Các thiết chế thương mại khu 
vực

­ Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á ­ Thái Bình Dương 
(Asia­Pacific Economic Cooperation ­ APEC)

­ Liên minh Châu Âu (The European Union ­ EU)

­ Hiệp hội các nước Đơng Nam Á (ASEAN)

18


•
•
•

Lược sử hình thành
Mục đích hoạt động
Cơ cấu tổ chức

Báo cáo nhóm

19