Tài liệu Chứng lãng quên ở người cao tuổi pptx

Chứng lãng quên ở người
cao tuổi

Lãng quên là dấu hiệu của rối loạn trí nhớ rất hay gặp ở
người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau làm rối loạn trí nhớ, trong
đó do hệ thần kinh trung ương đóng vai trò quan trọng nhất.
Rối loạn trí nhớ là bệnh diễn ra khá phổ biến hiện nay, đặc
biệt đối với những NCT.

Thường xuyên vận động cơ thể, khí huyết lưu thông, tinh thần
sản khoái thì sự lão hóa sẽ diễn ra chậm hơn
Lý do gây rối loạn trí nhớ
Nguyên nhân gây rối loạn trí nhớ có thể do sự lão hóa nhanh
của các tế bào thần kinh, do môi trường sống, stress, rối loạn
giấc ngủ… Rối loạn trí nhớ biểu hiện nhiều trạng thái khác
nhau, trong đó hay gặp nhất là lãng quên.
Các nghiên cứu đã cho thấy cấu tạo của hệ thần kinh trung
ương (não bộ) của con người từ lúc sinh ra đã có khoảng từ
15 - 20 tỉ tế bào nơron thần kinh (tế bào thần kinh trung
ương) và từ 20 tuổi trở đi chúng cứ mất dần hàng ngày (từ 3
đến 5 vạn nơron thần kinh), chưa kể đến khi có bệnh tật và
các lý do khác tác động ảnh hưởng đến não bộ. Sự lão hóa
dần dần các tế bào thần kinh trung ương song hành với các
chức năng của chúng, trong đó ảnh hưởng đến trí nhớ gây
lãng quên của con người.
Có nhiều lý do làm cho hệ thần kinh trung ương bị lão hóa
nhưng trong đó hiện tượng xơ hóa mạch nuôi dưỡng não bộ
đóng một vai trò quan trọng nhất. Tổ chức thần kinh trung

ương cũng giống như bao tổ chức cơ thể khác là luôn cần sự
nuôi dưỡng một cách liên tục không gián đoạn. Trong khi đó,
khi tuổi càng cao thì sự xơ hóa các mạch máu càng nhiều làm
cho lượng máu đến não càng bị suy giảm và khi lượng máu
đến tổ chức não càng ít đi thì chúng bị xơ hóa càng nhiều. Vì
vậy, hầu hết NCT khi tuổi càng cao thì chứng lãng quên
càng thể hiện rõ rệt.
Trong thực tế, ở tuổi trưởng thành cũng đã gặp phải chứng
lãng quên nhưng không mang tính chất thường xuyên, ví dụ
có một số người trước khi ra khỏi nhà đã khóa cửa nhưng đến
cơ quan lại băn khoăn không nhớ là mình đã khóa cửa hay
chưa, nhiều lúc không yên tâm nên phải quay lại để kiểm tra.
Lãng quên ở những NCT có tuổi cao, sức yếu, thường được
gọi "lẫn".
Một số trường hợp thấy người quên vui mừng khôn xiết
nhưng không tài nào nhớ được tên. Thậm chí họ quên cả tên
con mình, cháu mình mà thường ngày vẫn ngồi chung mâm
với nhau. Để ám chỉ sự sa sút trí tuệ ở NCT gây lãng quên là
câu nói "ăn rồi, bảo chưa" đã có từ lâu. Cũng có những NCT
vẫn nhớ rất kỹ từng việc nhưng không còn khả năng sắp xếp
lại trật tự cho thích hợp với không gian và thời gian, cho nên
suy nghĩ hoặc nói năng lộn xộn giữa việc trước việc sau, việc
này với việc khác, khiến cho người nghe khó biết được họ
định nói gì với mình. Một số NCT thường nói hay kể một câu
chuyện hoặc một sự kiện nào đó lặp đi lặp lại nhiều lần mà
bản thân họ cứ tưởng là mới kể (nói) lần đầu.
Có thể khắc phục chứng lãng quên được không?

Chống lại sự lão hóa là một việc làm khá khó khăn nhưng
không có nghĩa là không khắc phục được. Nếu không khắc
phục một cách toàn diện thì có thể khắc phục từng hiện
tượng. Việc làm này phải có sự kết hợp đồng bộ giữa NCT và
các thành viên khác (gia đình, xã hội).
Cải thiện lối sống, sinh hoạt hàng ngày, tránh căng thẳng thần
kinh đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đẩy lùi
lão hóa. Dù đã nghỉ làm việc ở cơ quan nhưng trong gia đình
cũng nên tự sắp đặt công việc hàng ngày cho hợp lý và nên
có lịch trình cụ thể cho từng khoảng thời gian trong ngày.
Nên tập cho mình thói quen làm việc đúng giờ giấc, mọi sinh
hoạt cá nhân nên theo một tuần tự và không nên đảo lộn quá
nhiều trong mỗi một ngày. Và trong gia đình không nên để
các đồ dùng, vật dụng lộn xộn để dễ tìm, tránh nhầm lẫn vị
trí. Nên luôn luôn lạc quan yêu đời, tránh buồn chán, tránh cô
đơn. Vì vậy, cần có thời gian giải trí như đọc sách báo, xem
TV, chăm sóc cây cảnh, ngắm cá bơi, đi đến câu lạc bộ chơi
các môn thể thao mà mình ưa thích nhằm tập thể dục cho trí
não.
Hàng ngày cần có giấc ngủ tốt để thư giãn thần kinh một
cách hữu hiệu, vì vậy, không nên thức khuya, mỗi tối nên
ngủ khoảng 6 - 7 giờ là đủ; buổi trưa nên ngủ ít nhất 1 giờ.
Bên cạnh chế độ sinh hoạt hợp lý thì chế độ ăn, uống cũng
không kém phần quan trọng trong việc đẩy lùi lão hóa. Vì
vậy, nên có chế độ ăn, uống thích hợp để hạn chế lão hóa.
Cần ăn, uống đầy đủ chất dinh dưỡng để có thể giúp duy trì
hoạt động bình thường của cơ thể ngay cả ở người tuổi cao.
Theo các nhà khoa học, dinh dưỡng chính là "vũ khí" giúp
phòng ngừa nhiều bệnh tật, trong đó có rối loạn trí nhớ, lãng
quên.

Chế độ ăn hàng ngày cần thiết đủ chất, lượng và có sự cân
xứng giữa đạm, đường và mỡ. Vì vậy, trong chế độ ăn hàng
ngày nên sử dụng dầu thực vật, nhất là dầu lạc, dầu vừng
(mè). Nếu có điều kiện thì dùng dầu ôliu bởi trong các loại
dầu này có các chất kháng viêm, phòng ngừa bệnh xơ hóa
động mạch do có tác dụng làm tăng loại cholesterol tốt (HDL
- C: bảo vệ thành của động mạch) và làm giảm lượng
cholesterol xấu (LDL-C: làm gia tăng xơ vữa động mạch).
Nên thường xuyên dùng các chất chống oxy hóa trong các
bữa ăn là các loại rau và trái cây, ví dụ như giá đỗ, hành tây
(giàu vitamin E); bưởi, chanh, cam, quít và nhiều loại rau
(giàu vitamin C); gấc, cà rốt, bí đỏ, đu đủ, xoài (giàu chất
bêta). Trong các bữa ăn cũng nên tăng cường ăn các loại hạt
đậu, đỗ hoặc vài lần trong một tuần ăn cơm gạo lứt.
Để góp phần chống lão hóa cũng nên ăn cá thay cho thịt, mỗi
tuần nên có 2 - 3 lần ăn cá. Cá tốt nhất là cá trích, cá ngừ, cá
thu, hạn chế ăn các loại thịt đỏ (thịt gà, thịt chó, thịt trâu, bò,
ngựa) vì chúng chứa nhiều cholesterol. Hàng ngày cần uống
đủ một lượng nước nhất định, mùa hè cũng như mùa đông,
khoảng từ 1,5 - 2 lít là vừa phải. Không nên uống rượu, bia
quá đà.
Nên có chế độ thường xuyên tập luyện, vận động cơ thể. Nếu
một người dù ăn, uống đủ chất, ngủ đủ thời gian và làm việc
thường ngày mà không thường xuyên vận động cơ thể thì khí
huyết không lưu thông, tinh thần không sảng khoái thì sự lão
hóa sẽ diễn ra nhanh hơn, nhiều hơn. Có nhiều biện pháp để
vận động cơ thể như đi bộ, chơi cầu lông, lắc vòng (nữ giới),
bơi.