(LUẬN văn THẠC sĩ) các yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh bến tre
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.4 MB, 97 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN VĂN HIẾU
CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC CHỌN TRƯỜNG
ĐẠI HỌC CỦA HỌC SINH LỚP 12 THPT
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẾN TRE
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Tp. Hồ Chí Minh - 2018
TIEU LUAN MOI download :
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN VĂN HIẾU
CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC CHỌN TRƯỜNG
ĐẠI HỌC CỦA HỌC SINH LỚP 12 THPT
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẾN TRE
Chuyên ngành: Thống kê kinh tế
Mã số: 8310107
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. HÀ VĂN SƠN
Tp. Hồ Chí Minh - 2018
TIEU LUAN MOI download :
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Các yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học
của học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre” là cơng trình nghiên cứu của
riêng bản thân tơi. Ngồi các kết quả tham khảo từ các tài liệu khác đã ghi trích dẫn
trong luận văn, các nội dung được trình bày trong luận văn này là do bản thân tơi
thực hiện. Các số liệu được trình bày trong luận văn này được thu thập từ thực tế và
có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy và được xử lý một cách trung thực, khách quan.
Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này khơng sao chép của bất cứ
luận văn nào và cũng chưa được trình bày hay cơng bố ở bất cứ cơng trình nghiên
cứu nào khác trước đây.
Bến Tre, ngày 12 tháng 11 năm 2018
Tác giả
NGUYỄN VĂN HIẾU
TIEU LUAN MOI download :
MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN.....................................................................................1
1.1 Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................2
1.3 Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................2
1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .....................................................................3
1.5 Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................3
1.6 Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu.........................................................................4
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
TRƯỚC ĐÂY ............................................................................................................5
2.1. Các lý thuyết có liên quan.................................................................................5
2.1.1. Các khái niệm cơng cụ ...............................................................................5
2.1.1.1 Sự lựa chọn ...............................................................................................5
2.1.1.2 Hướng nghiệp ...........................................................................................5
2.1.1.3 Tư vấn hướng nghiệp ...............................................................................5
2.1.1.4 Chọn trường đại học .................................................................................5
2.1.2. Những yếu tố tác động đến việc chọn trường của học sinh .......................6
2.1.2.1 Yếu tố gia đình và các cá nhân có ảnh hưởng ..........................................6
2.1.2.2 Yếu tố về năng lực và sở thích của bản thân ............................................6
2.1.2.3 Yếu tố thơng tin đại chúng và danh tiếng của trường đại học..................6
2.1.3 Thuyết lựa chọn duy lý (Rational Choice Theory) (Homans,1961) ...........7
2.2. Kết quả một số nghiên cứu trước đây và mơ hình nghiên cứu đề xuất ............8
TIEU LUAN MOI download :
2.2.1. Kết quả một số nghiên cứu trước đây về các yếu tố tác động đến việc chọn
trường đại học của học sinh .....................................................................................8
2.2.1.1 Trên thế giới ..........................................................................................8
2.2.1.2 Tại Việt Nam.......................................................................................10
2.2.1.3 Tổng hợp các nghiên cứu ....................................................................11
2.2.2. Mơ hình nghiên cứu đề xuất và các giả thuyết .........................................13
2.2.2.1 Mơ hình nghiên cứu đề xuất ...............................................................13
2.2.2.2. Các giả thuyết nghiên cứu..................................................................15
a Sự định hướng của những người có ảnh hưởng........................................15
b Đặc điểm cá nhân của học sinh ................................................................15
c Danh tiếng trường đại học ........................................................................15
d Đặc điểm cố định của trường đại học .......................................................16
e Cơ hội trúng tuyển ....................................................................................16
f Nỗ lực giao tiếp của trường đại học đối với học sinh ...............................16
g Các cơ hội trong tương lai ........................................................................17
2.2.2.3 Tổng hợp nguồn của các thang đo ......................................................17
CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ..............................................21
3.1. Quy trình nghiên cứu ......................................................................................21
3.1.1 Nghiên cứu định tính .................................................................................22
3.1.2. Nghiên cứu định lượng .............................................................................23
3.1.2.1 Đối tượng khảo sát .................................................................................23
3.1.2.2 Kích cỡ mẫu ........................................................................................23
3.1.2.3 Phương pháp thu thập dữ liệu .............................................................24
3.2 Hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha .......................................................................24
3.3 Phân tích nhân tố khám phá EFA ....................................................................24
3.4 Mơ hình hồi quy đa biến và kiểm định mơ hình ..............................................25
3.5 Xây dựng thang đo ...........................................................................................26
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................................31
4.1. Mô tả mẫu khảo sát và thống kê mô tả các biến .............................................31
TIEU LUAN MOI download :
4.1.1 Mô tả mẫu khảo sát ...................................................................................31
4.1.2 Thống kê mô tả các biến............................................................................36
4.2. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ....................................................................39
4.2.1 Kết quả đánh giá thang đo qua phân tích độ tin cậy Cronbach’s Alpha....39
4.2.2 Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA ................................................41
4.3 Phân tích mơ hình hồi quy đa biến ..................................................................48
4.4 Dị tìm sự vi phạm các giả định cần thiết trong phân tích hồi quy ..................55
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT.............................................................58
5.1 Kết luận ............................................................................................................58
5.2 Đề xuất, khuyến nghị .......................................................................................59
5.3 Những hạn chế của nghiên cứu ........................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
TIEU LUAN MOI download :
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TIẾNG VIỆT
THPT
Trung học phổ thông
TPHCM
Thành phố Hồ Chí Minh
TC
Trung cấp
CĐ
Cao đẳng
ĐH
Đại học
TIEU LUAN MOI download :
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 4.1: Cơ cấu học sinh chia theo huyện ............................................................31
Bảng 4.2: Cơ cấu học sinh chia theo độ tuổi...........................................................32
Bảng 4.3: Cơ cấu học sinh chia theo giới tính ........................................................32
Bảng 4.4: Thời gian học sinh có quyết định chọn trường đại học ..........................33
Bảng 4.5: Cơ cấu học sinh chia theo nơi cư trú ......................................................33
Bảng 4.6: Cơ sở sản xuất kinh doanh của gia đình học sinh ..................................34
Bảng 4.7: Tổng thu nhập hộ gia đình học sinh .......................................................34
Bảng 4.8: Nghề nghiệp chính của gia đình học sinh ...............................................35
Bảng 4.9: Trình độ học vấn cao nhất của cha hoặc mẹ học sinh ............................35
Bảng 4.10: Giá trị trung bình của các biến .............................................................36
Bảng 4.11: Kết quả kiểm định thang đo ..................................................................39
Bảng 4.12: Kết quả kiểm định KMO & Bartlett’s Test ..........................................42
Bảng 4.13: Kết quả phân tích nhân tố EFA ............................................................43
Bảng 4.14: Phân nhóm các nhân tố tác động đến việc lựa chọn trường đại học ....45
Bảng 4.15: Kết quả kiểm định thang đo sự hài lòng của học sinh ..........................47
Bảng 4.16: Kết quả phân tích nhân tố EFA thang đo sự hài lòng của học sinh......48
Bảng 4.17: Kết quả đánh giá độ phù hợp của mơ hình ...........................................49
Bảng 4.18: Phân tích phương sai ............................................................................50
Bảng 4.19: Kết quả chạy phân tích hồi quy lần 1 ...................................................50
Bảng 4.20 : Kết quả chạy phân tích hồi quy lần 2 ..................................................52
TIEU LUAN MOI download :
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1: Mơ hình nghiên cứu đề xuất về các yếu tố tác động đến việc chọn trường
đại học của học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre .................................14
Hình 4.1: Đồ thị phân tán Scatterplot .....................................................................55
Hình 4.2: Biểu đồ tần số phần dư chuẩn hóa ..........................................................56
Hình 4.3: Đồ thị tần số P-P plot ..............................................................................56
TIEU LUAN MOI download :
1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1.1 Lý do chọn đề tài
Hàng năm vào kỳ thi THPT Quốc gia, các thí sinh trong khắp cả nước lại phải
vất vã ôn luyện, chuẩn bị cho kỳ thi vô cùng quan trọng để bắt đầu một sự lựa chọn
mới trong cuộc đời mình và các thí sinh của tỉnh Bến Tre cũng khơng phải là trường
hợp ngoại lệ. Sau kỳ thi này, các em sẽ có những định hướng cho tương lai, có em
sẽ đăng ký xét tuyển vào các trường đại học, cũng có em sẽ đi học nghề hoặc là sẽ
đi làm phụ giúp gia đình,…Riêng đối với những em quyết định đăng ký xét tuyển
vào các trường đại học thì thoạt nghe có vẻ khá dễ dàng nhưng thực tế việc chọn
trường nào, chọn ngành nào là không hề đơn giản. Bởi vì, hiện nay có rất nhiều
trường đại học với rất nhiều ngành cho các em lựa chọn nhưng chất lượng đào tạo
như thế nào và khi ra trường sẽ dễ dàng tìm được việc làm hay khơng vẫn cịn bỏ
ngõ. Vậy nên, câu hỏi “nên lựa chọn xét tuyển vào trường đại học nào sau khi tốt
nghiệp THPT?” làm cho các em lúng túng, thậm chí cho đến sát ngày cuối thời hạn
nộp hồ sơ các em vẫn chưa có sự lựa chọn cho riêng mình.
Số liệu từ Bộ Giáo dục & Đào tạo công bố, kỳ thi THPT Quốc gia năm 2018
thì có 688.641 thí sinh và đã đăng ký 2.750.444 nguyện vọng xét tuyển vào các
trường đại học, cao đẳng trong khi tổng số chỉ tiêu các trường đại học, cao đẳng là
455.174 chỉ tiêu. Riêng tại tỉnh Bến Tre, số lượng nguyện vọng các em đăng ký là
33.004 nguyện vọng, trung bình mỗi em 3,35 nguyện vọng. Tuy nhiên có những
trường số lượng nguyện vọng 1 các em đăng ký rất nhiều với trên 2.000 nguyện
vọng như: Đại học Công nghiệp TPHCM, Đại học Tôn Đức Thắng, Đại học Cần
Thơ,…Bên cạnh đó cũng có một số trường chỉ có một vài nguyện vọng như: Đại
học Tài nguyên Mơi trường, Đại học Văn hóa Thể thao, Học viện Ngoại
giao,…Qua đó, chúng ta thấy đa phần các em đều muốn vào các trường đại học có
danh tiếng, ra trường có cơ hội việc làm cao. Điều này vơ tình tạo sức ép lên các em
và các em có nguy cơ trượt vào các trường này là khá cao nếu như khơng có sự
quyết định đúng đắn. Bên cạnh đó, một số em khi đã vào học tại các trường đã đăng
ký lại cảm thấy chán nãn, thấy không phù hợp với bản thân. Vì thế chọn trường mà
TIEU LUAN MOI download :
2
thiếu hiểu biết hoặc thiếu thông tin về ngành nghề mà mình đã chọn rất dễ tạo ra sự
hụt hẫng, bi quan chán nãn,…Thực tế cho thấy khơng ít trường hợp đã cảm thấy
thất vọng với sự lựa chọn của bản thân. Trong thời gian qua Lãnh đạo địa phương
cũng đã nêu vấn đề sinh viên tốt nghiệp đại học nhưng khơng tìm được việc làm
đúng ngành được đào tạo, đặc biệt là ngành sư phạm và nguyên nhân do đâu và giải
pháp để cải thiện trong thời gian tới là gì? Trong thời gian qua đã có nhiều nghiên
cứu về việc chọn trường của học sinh nhưng quyết định chọn trường đại học chưa
được giải thích trọn vẹn bởi các yếu tố tác động và đặc biệt là chưa có nghiên cứu
nào thực hiện tại tỉnh Bến Tre. Với những lý do trên, việc lựa chọn ngành, trường
đối với học sinh là hết sức quan trọng, cần phải có sự hướng dẫn và định hướng
đúng đắn cho các em khi chọn trường, chọn ngành trên nguyên tắc kết hợp giữa các
yếu tố: nguyện vọng bản thân, điều kiện gia đình, năng lực bản thân, địi hỏi của
cơng việc và nhu cầu của xã hội. Vì những lý do nêu trên, tôi tiến hành thực hiện đề
tài “ Các yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12 THPT
trên địa bàn tỉnh Bến Tre” nhằm tìm ra những xu hướng, những yếu tố tác động
đến việc lựa chọn trường đại học của học sinh, từ đó có những giải pháp để góp
phần nâng cao hiệu quả trong việc tư vấn hướng nghiệp cho học sinh, giúp các em
có những sự lựa chọn phù hợp khi quyết định đăng ký vào trường đại học nào đó.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn được thực hiện nhằm đạt các mục tiêu sau:
(1) Xác định, đánh giá các yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học của
học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre.
(2) Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả sẽ đưa ra một số giải pháp nhằm
nâng cao chất lượng và hiệu quả trong công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh
lớp 12 THPT trong việc chọn trường đại học.
1.3 Câu hỏi nghiên cứu
(1) Các nhân tố nào quyết định đến việc lựa chọn trường đại học của học
sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre?
TIEU LUAN MOI download :
3
(2) Mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến việc lựa chọn trường đại học của
học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre như thế nào?
(3) Những giải pháp nào để nâng cao hiệu quả của công tác tư vấn hướng
nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT của tỉnh Bến Tre trong thời gian tới?
1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu các yếu tố tác động đến việc chọn trường
đại học của học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre. Đối tượng khảo sát là
những học học sinh vừa hoàn thành kỳ thi THPT Quốc gia năm học 2017 - 2018 và
đang chuẩn bị bước vào năm thứ nhất của một số trường đại học.
Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu này được thực hiện tại một số trường đại học có số
lượng sinh viên năm nhất là người Bến Tre đang theo học với số lượng nhiều. Theo đó,
tác giả sẽ thực hiện nghiên cứu tại các trường đại học như: Đại học Cần Thơ, Đại học
Kinh tế TP.HCM, Đại học Nông lâm TPHCM, Đại học Trà Vinh, Đại học Cửu Long,
Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, Đại học Khoa học Tự nhiên và Đại học Tây Đô.
Thời gian nghiên cứu: thời gian thu thập thông tin trong từ ngày 16/9/2018 đến
6/10/2018.
1.5 Phương pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu này sẽ sử dụng cả hai phương pháp nghiên cứu là nghiên
cứu định tính và nghiên cứu định lượng.
- Nghiên cứu định tính: thảo luận nhóm và quan trọng hơn cả là việc thảo
luận với chuyên gia và học sinh nhằm xác định các yếu tố tác động đến việc chọn
trường đại học và hoàn chỉnh bản hỏi.
- Nghiên cứu định lượng: là nghiên cứu kết quả thực nghiệm phỏng vấn 300
học sinh vừa tham dự kỳ thi THPT Quốc gia năm 2018 và hiện tại đang theo học
năm thứ nhất tại một số trường đại học thông qua bảng câu hỏi chi tiết. Dùng kiểm
định thang đo Cronbach’s Alpha để loại biến đo lường không đạt và dùng phân tích
nhân tố khám phá EFA để tổng hợp những biến đã đạt yêu cầu thành nhân tố đo
lường cho các biến trong mơ hình đại diện. Tác giả đã sử dụng phần mềm SPSS
TIEU LUAN MOI download :
4
phiên bản 20.0 làm công cụ để tiến hành phân tích trong tồn bộ q trình nghiên
cứu.
1.6 Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu này sẽ xác định các yếu tố tác động đến việc lựa chọn
trường đại học của học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre. Từ đó, tác giả
sẽ nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả trong công tác
tư vấn hướng nghiệp trong thời gian tới, góp phần giúp các em có những quyết định
đúng đắn, làm tiền đề cho các em có thể xây dựng cuộc sống trong tương lai như ý
các em mong muốn.
TIEU LUAN MOI download :
5
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY
2.1. Các lý thuyết có liên quan
2.1.1. Các khái niệm công cụ
2.1.1.1 Sự lựa chọn
Lựa chọn là thuật ngữ dùng để nói đến việc phải xem xét, cân nhắc và tính
tốn để quyết định sử dụng loại phương thức hay cách thức tối ưu trong điều kiện
hay cách thức hiện có để đạt được mục tiêu với hiệu quả và sự hài lòng cao nhất.
2.1.1.2 Hướng nghiệp
Hướng nghiệp là một bộ phận của giáo dục tồn diện. Thơng qua việc hướng
nghiệp, các đối tượng được hướng nghiệp sẽ có thêm sự hiểu biết và những yêu cầu
của ngành nghề hoặc công việc mà bản thân đang hướng đến.
2.1.1.3 Tư vấn hướng nghiệp
Tư vấn hướng nghiệp là một hoạt động hỗ trợ khách quan lẫn chủ quan trong
quá trình hướng nghiệp. Nó có lợi cho người được tư vấn hướng nghiệp, đồng thời
nó cũng mang lại lợi ích cho người tư vấn hướng nghiệp trong một số trường hợp
người tư vấn hướng nghiệp mong muốn một lợi ích chủ quan nào đó. Tư vấn hướng
nghiệp là một q trình hoạt động tích cực nhằm giúp đối tượng được tư vấn hướng
nghiệp hiểu sâu hơn về các công việc mà bản thân có thể lựa chọn theo đuổi trong
tương lai.
2.1.1.4 Chọn trường đại học
Các em học sinh cuối cấp 3 thường nhận được sự định hướng của người
thân, bạn bè, thầy cô và các chuyên gia tư vấn trong việc lựa chọn trường đại học.
Việc chọn trường đại học của các em có thể trước hoặc sau khi có kết quả thi THPT
Quốc gia. Bên cạnh đó, các em cũng dựa vào các yếu tố như: đặc điểm cá nhân, cơ
hội trúng tuyển, nhu cầu xã hội, danh tiếng trường đại học,…để làm cơ sở xem xét
lựa chọn trường đại học phù hợp với bản thân các em. Trong nghiên cứu này, khái
niệm chọn trường đại học được hiểu là quyết định lựa chọn của các em về trường
đại học để đăng ký theo học sau khi tốt nghiệp THPT Quốc gia.
TIEU LUAN MOI download :
6
2.1.2. Những yếu tố tác động đến việc chọn trường của học sinh
2.1.2.1 Yếu tố gia đình và các cá nhân có ảnh hưởng
Gia đình là yếu tố hết sức quan trọng đối với sự phát triển tâm sinh lý cũng
như tác động mạnh đến sự lựa chọn con đường tương lai của mỗi học sinh. Trong
gia đình, cha mẹ hoặc người thân luôn là những người gần gũi và nắm bắt được
nhiều tâm tư, tình cảm của các em. Gia đình ln mong muốn những gì tốt nhất cho
con em của mình nên vì thế họ thường đưa ra những lời khuyên, thậm chí là ép
buộc đối với con em mình trong việc lựa chọn cho tương lai, trong đó có cả việc
chọn trường đại học.
Bên cạnh đó, thầy cô bạn bè và một số cá nhân khác cũng có ảnh hưởng đến
một số quyết định của các em. Có thể vì tin tưởng vào sự chỉ dẫn của thầy cô mà
các em quyết định lựa chọn trường đại học mà không xem xét đến các yếu tố khác.
Bạn bè thân thiết với nhau cũng là một kênh thông tin quan trọng mà các em dựa
vào để quyết định chọn trường đại học để theo học.
2.1.2.2 Yếu tố về năng lực và sở thích của bản thân
Hầu hết các em khi quyết định lựa chọn vào một trường đại học nào đó thì các
em cũng đã xem xét rất kỹ liệu xem năng lực bản thân có đáp ứng được yêu cầu của
trường đại học mà bản thân dự định theo học hay khơng. Ngồi ra, các em cũng có
xu hướng lựa chọn trường đại học phù hợp với sở thích của bản thân, nếu khơng có
sự đam mê, sự u thích thì liệu các em có muốn theo học hay khơng. Do đó, năng
lực của bản thân và sở thích của bản thân cũng là tiêu chí quan trọng để các em có
sự đánh giá và lựa chọn phù hợp với bản thân.
2.1.2.3 Yếu tố thông tin đại chúng và danh tiếng của trường đại học
Trong thời đại bùng nổ về công nghệ thông tin như hiện nay, các thông tin
được cập nhật hằng ngày, hằng giờ nên việc truy xuất và tìm hiểu thơng tin về một
trường đại học nào đó là điều hết sức dễ dàng. Cũng nhờ công nghệ thông tin mà
danh tiếng của trường đại học sẽ dễ dàng đưa đến từng học sinh. Từ đó, các thơng
tin đó sẽ tác động khơng nhỏ đến việc lựa chọn trường đại học của các em. Mặc dù
vậy, thơng tin thì có xu hướng một chiều, các em khơng có nhiều cơ hội kiểm chứng
TIEU LUAN MOI download :
7
cũng như sự tư vấn từ những người có chuyên mơn và sự am hiểu. Nhưng dẫu sao
thì sự bùng nổ thơng tin như hiện nay cũng góp phần khơng nhỏ cho các em có cái
nhìn tổng thể, từ đó có thể đưa ra quyết định lựa chọn của bản thân mình.
2.1.3 Thuyết lựa chọn duy lý (Rational Choice Theory) (Homans,1961)
Thuyết lựa chọn duy lý dựa vào tiên đề cho rằng con người ln hành động có
chủ đích để lựa chọn và sử dụng nguồn lực một cách duy lý nhằm đạt được kết quả
tối đa với chi phí tối thiểu. Thuyết lựa chọn duy lý đòi hỏi phải phân tích hành động
lựa chọn của cá nhân trong mối quan hệ với toàn xã hội bao gồm các cá nhân khác
với những nhu cầu và sự mong đợi của họ; Các khả năng lựa chọn và các sản phẩm
đầu ra của từng lựa chọn cùng với các đặc điểm khác.
Kotler và Fox (1995) đã đề xuất mơ hình tổng qt thể hiện các bước tiến hành
để ra một quyết định phức tạp, mơ hình được cụ thể qua sơ đồ sau:
Nảy
sinh
nhu
cầu
Thu
thập
thơng
tin
Thiết
lập
thơng
tin đánh
giá
Đánh
giá các
lựa chọn
thay thế
Động
cơ và
giá trị
Thực
hiện
quyết
định
Quyết
định
Những
ảnh
hưởng
khác
Đánh
giá lại
Những
yếu tố
tình
huống
Xây dựng
tiêu chí
đánh giá
TIEU LUAN MOI download :
8
2.2. Kết quả một số nghiên cứu trước đây và mơ hình nghiên cứu đề xuất
2.2.1. Kết quả một số nghiên cứu trước đây về các yếu tố tác động đến việc
chọn trường đại học của học sinh
2.2.1.1 Trên thế giới
Trong nghiên cứu của D.W.Chapman, 1981, tác giả đã đề xuất mơ hình tổng
qt về việc lựa chọn trường đại học của học sinh. Theo như kết quả nghiên cứu thì
có hai nhóm yếu tố có nhiều tác động đến việc chọn trường của học sinh. Nhóm thứ
nhất là đặc điểm của gia đình và cá nhân của học sinh đó. Nhóm thứ hai là các yếu
tố từ bên ngồi ảnh hưởng đến học sinh đó như: danh tiếng của trường đại học, nỗ
lực giao tiếp của trường đối với học sinh,…
ĐẶC ĐIỂM CỦA HỌC SINH
VÀ GIA ĐÌNH
Đặc điểm cá nhân
Đặc điểm gia đình
CÁC ẢNH HƯỞNG BÊN NGỒI
Các cá nhân có ảnh hưởng
Ấn
tượng
về
trường
ĐH
Quyết
định
chọn
trường
Đặc điểm cố định của
trường ĐH
ĐH
Nỗ lực giao tiếp của
trường ĐH với học sinh
Mơ hình D.W Chapman
TIEU LUAN MOI download :
9
Bên cạnh đó, có rất nhiều nghiên cứu khác sử dụng kết quả nghiên cứu của
D.W. Chapman và phát triển trên những mơ hình khác để nghiên cứu các yếu tố
ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn trường đại học của học sinh. Theo đó, các tác
giả là Cabera và La Nasa, (2000) (được trích bởi M. J. Burn) đã nghiên cứu mơ hình
3 giai đoạn lựa chọn trường đại học của học sinh dựa trên nền tảng của mô hình
chọn trường của D.W.Chapman và K.Freeman (được trích bởi M. J. Burn) và từ kết
quả nghiên cứu, Cabera và La Nasa nhấn mạnh rằng những mong đợi về công việc
trong tương lai của học sinh cũng là một nhóm yếu tố quan trong tác động đến
quyết định lựa chọn trường đại học của học sinh. Ngoài ra, trên thế giới đã tiến
hành nghiên cứu các yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh
trung học phổ thông và cũng dựa trên cơ sở lý thuyết của D.W. Chapman, qua đó có
một số nghiên cứu nổi bật như:
* Karl Wagner and Yousefi Fard (2009) đề cập đến 3 mơ hình lựa chọn trường
đại học, cao đẳng gồm: mơ hình kinh tế, mơ hình xã hội và mơ hình kết hợp. Theo
đó, các yếu tố quan trọng tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh tại
Malaysia đó là: chi phí học tập, giá trị bằng cấp, các yếu tố từ những người có ảnh
hưởng xung quanh và một số đặc điểm của trường đại học.
* Borchert M (2002) cho rằng ba nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến sự lựa
chọn trường đại học của học sinh đó là: mơi trường, cơ hội việc làm và đặc điểm cá
nhân là các yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh.
* Marvin J. Burns (2006), cho rằng tỷ lệ chọi khi tuyển đầu vào là một trong
những yếu tố tác động đến việc chọn trường của học sinh. Ngồi ra cịn các yếu tố
khác như: học bổng của trường, danh tiếng của trường, sự hấp dẫn của các ngành
học,…cũng là những yếu tố quan trọng tác động đến việc chọn trường đại học của
học sinh.
* Joseph Sia Kee Ming (2010) đã chỉ ra rằng các đặc điểm cố định của trường
đại học như: cơ sở vật chất, danh tiếng, học phí,…và các yếu tố về các nỗ lực giao
tiếp của nhà trường với học sinh là những yếu tố quan trọng tác động đến việc chọn
trường đại học của học sinh.
TIEU LUAN MOI download :
10
* Ruth E. Kallio (1995) đề cập các yếu tố như: đặc điểm cố định của trường
đại học, danh tiếng của trường, cơ hội việc làm sau đại học, điều kiện sẵn có của ký
túc xá, học bổng,…là các yếu tố tác động đến việc lựa chọn trường đại học của học
sinh phổ thông.
2.2.1.2 Tại Việt Nam
* Theo Nguyễn Phương Tồn (2011) đã chỉ ra 5 nhóm yếu tố tác động quan
trọng đến việc chọn trường đại học bao gồm: mức độ đa dạng và hấp dẫn của ngành
đào tạo, đặc điểm của trường đào tạo, đáp ứng sự mong đợi sau khi ra trường, nỗ
lực giao tiếp của trường đại học đối với học sinh và yếu tố dang tiếng của trường
đại học.
* Theo Nguyễn Minh Hà, Huỳnh Gia Xuyên và Huỳnh Thị Kim Tuyết (2011)
có đến 7 yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh bao gồm: yếu tố
người thân trong gia đình, yếu tố người thân ngồi gia đình, yếu tố chất lượng dạy
và học, yếu tố đặc điểm của bản thân sinh viên, yếu tố công việc trong tương lai,
yếu tố về khả năng được vào trường và yếu tố nỗ lực giao tiếp của nhà trường để
đưa thông tin tới học sinh sắp tốt nghiệp THPT. Đây là các yếu tố quan trọng tác
động đến việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12 khi chọn vào trường đại học
Mở Thành phố Hồ Chí Minh.
* Theo Trần Văn Quí, Cao Hào Thi (2009) cho thấy có 5 yếu tố tác động đến
việc chọn trường đại học. Theo đó các yếu tố: cơ hội việc làm trong tương lai, đặc
điểm của trường đại học, đặc điểm của bản thân học sinh, người có ảnh hưởng đến
bản thân học sinh và yếu tố thơng tin có sẵn sẽ là những yếu tố tác động đến việc
lựa chọn trường đại học của học sinh. Đa dạng ngành đào tạo, đặc điểm cố định
trường đại học, đáp ứng sự mong đợi sao khi ra trường, nỗ lực giao tiếp của trường
đại học đối với học sinh và yếu tố danh tiếng trường đại học.
* Theo Đoàn Cao Thành Long (2015) chỉ ra 6 yếu tố tác động đến việc chọn
trường đại học của học sinh trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí
Minh bao gồm: suy nghĩ của bản thân học sinh, cơ hội việc làm trong tương lai, nỗ
TIEU LUAN MOI download :
11
lực giao tiếp với học sinh, chất lượng đào tạo của trường đại học, cơ hội trúng tuyển
và yếu tố người thân có ảnh hưởng.
2.2.1.3 Tổng hợp các nghiên cứu
Đề tài
Tên tác giả
D.W.Chapman
Các yếu tố ảnh hưởng
Mơ hình về sự lựa chọn trường -Đặc điểm của gia đình và
đại học của sinh viên.
cá nhân của học sinh
-Các cá nhân có ảnh hưởng
-Đặc điểm cố định của
trường đại học
-Nỗ lực giao tiếp của
trường đại học với học sinh
Karl Wagner anf
Các yếu tố tác động đến dự định -Chi phí học tập
Yousefi Fard
theo học tại một trường đại học -Giá trị bằng cấp
của học sinh Malaysia.
-Những
người
có
ảnh
hưởng xung quanh
Michael Borchert
Các yếu tố tác động việc lựa -Đặc điểm cố định của
chọn nghề nghiệp của học sinh trường đại học
trung học.
-Cơ hội việc làm
-Đặc điểm cá nhân
Marvin J.Burns
Các yếu tố ảnh hưởng đến việc -Học bổng của trường
lựa chọn trường đại học của -Danh tiếng của trường
những học sinh người Mỹ gốc -Điều kiện an toàn của ký
Phi được nhận vào các ngành túc xá
như nông nghiệp, thực phẩm và -Sự hấp dẫn của các ngành
tài nguyên môi trường.
học
-Tỷ lệ chọi đầu vào
-Điểm chuẩn của trường
TIEU LUAN MOI download :
12
Joseph Sia Kee
Các yếu tố của riêng các trường
Ming
tác động đến sự lựa chọn học đại -Vị trí của trường
học của học sinh ở Malaysia.
-Cơ sở vật chất
-Danh tiếng
-Học phí
-Hỗ trợ tài chính
-Cơ hội việc làm
-Nỗ lực giao tiếp của
trường đại học với học sinh
Nguyễn Phương
Khảo sát các yếu tố tác động đến -Mức độ đa dạng và hấp
Toàn
việc chọn trường của học sinh dẫn của ngành đào tạo
lớp 12 trung học phổ thông trên -Đặc điểm của trường đào
địa bàn tỉnh Tiền Giang.
tạo
-Chất lượng dạy và học
-Đáp ứng sự mong đợi sau
khi ra trường
-Nỗ lực giao tiếp của
trường đại học đối với học
sinh
Đoàn Cao Thành
Các yếu tố tác động đến quyết -Suy nghĩ của bản thân học
Long
định chọn trường đại học của sinh
học sinh trung học phổ thông tại -Người thân có ảnh hưởng
Thành phố Hồ Chí Minh.
-Nỗ lực giao tiếp với học
sinh
-Hỗ trợ của trường đại học
-Cơ hội trúng tuyển, người
thân có ảnh hưởng
-Chất lượng đào tạo của
trường đại học
TIEU LUAN MOI download :
13
Nguyễn Minh Hà,
Các yếu tố ảnh hưởng đến việc -Người thân trong gia đình
Huỳnh Gia Xuyên
sinh viên chọn Trường Đại học -Người thân ngồi gia đình
và Huỳnh Thị
Mở TPHCM.
-Chất lượng dạy và học
-Đặc điểm bản thân sinh
Kim Tuyết
viên
-Công việc trong tương lai
-Khả năng được đỗ vào
trường
-Nỗ lực giao tiếp của
trường đại học đối với học
sinh
Trần Văn Quí,
Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết -Cơ hội việc làm trong
Cao Hào Thi
định chọn trường đại học của tương lai
học sinh trung học phổ thông.
-Đặc điểm của trường đại
học
-Đặc điểm của bản thân học
sinh
-Người có ảnh hưởng đến
bản thân học sinh
-Thơng tin có sẵn
2.2.2. Mơ hình nghiên cứu đề xuất và các giả thuyết
2.2.2.1 Mơ hình nghiên cứu đề xuất
Dựa vào các nghiên cứu ở trên, kết hợp với lý thuyết của D.W.Chapman
(1981) về mơ hình chọn trường đại học, tác giả đề xuất mơ hình nghiên cứu với 7
giả thuyết tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12 THPT trên địa
bàn tỉnh Bến Tre như sau:
TIEU LUAN MOI download :
14
Sự định hướng của cá
nhân có ảnh hưởng
H1+
Đặc điểm cá nhân
của học sinh
H2+
QUYẾT
Danh tiếng của trường ĐH
H3+
ĐỊNH LỰA
CHỌN
H4+
TRƯỜNG
Đặc điểm cố định
của trường đại học
ĐẠI HỌC
H5+
H6+
Cơ hội trúng tuyển
Nỗ lực giao tiếp của trường
ĐH đối với học sinh
H7+
Các cơ hội trong tương lai
Hình 2.1: Mơ hình nghiên cứu đề xuất về các yếu tố tác động đến việc chọn
trường đại học của học sinh lớp 12 THPT trên địa bàn tỉnh Bến Tre
(Nguồn: tác giả tổng hợp)
Mơ hình nghiên cứu đề xuất trong nghiên cứu này được thể hiện ở hình trên.
Trong đó, sự hài lịng về trường đại học đã lựa chọn của học sinh là biến phụ thuộc.
Các yếu tố về định hướng của các cá nhân có ảnh hưởng; đặc điểm cá nhân của học
sinh; danh tiếng trường đại học; đặc điểm cố định của trường đại học; cơ hội trúng
tuyển; nỗ lực giao tiếp của các trường đại học đối với học sinh và yếu tố các cơ hội
trong tương lai là các biến độc lập.
TIEU LUAN MOI download :
15
2.2.2.2. Các giả thuyết nghiên cứu
a Sự định hướng của những người có ảnh hưởng
Theo D.W.Chapman, 1981 thì việc chọn trường của học sinh bị tác động
mạnh mẽ từ sự thuyết phục, khuyên bảo của người thân, gia đình, bạn bè. Các cá
nhân này ảnh hưởng lên học sinh bằng cách khuyên học sinh nên đăng ký xét tuyển
trường nào, họ mong học sinh đó sẽ theo học trường mà họ mong muốn. Trong
trường hợp là bạn thân với nhau, các cá nhân đó sẽ mong được học cùng trường với
bạn thân của mình.
Karl Wagner anf Yousefi Fard, 2009 cũng đã xác định sự ảnh hưởng, tác động
từ gia đình, bạn bè và những người có ảnh hưởng cũng là một yếu tố quan trọng tác
động đến việc chọn trường đại học của học sinh. Do đó, giả thuyết H1 được đề xuất
như sau:
Giả thuyết H1: Sự định hướng của các cá nhân có ảnh hưởng sẽ có tác động
thuận chiều đến việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12. Theo đó, sự định
hướng của của các cá nhân có ảnh hưởng về một trường đại học nào đó càng lớn thì
khả năng chọn trường đó của học sinh càng cao.
b Đặc điểm cá nhân của học sinh
Michael Borchert, 2002 nhận xét rằng yếu tố về đặc điểm cá nhân của học
sinh ảnh hưởng quan trọng nhất đến sự lựa chọn trường của học sinh.
D.W.Chapman 1981 cũng đã đề cập rằng yếu tố về đặc điểm cá nhân có ảnh
hưởng lớn đến việc lựa chọn trường đại học của học sinh. Do đó, giả thuyết H2
được đề xuất như sau:
Giả thuyết H2: Đặc điểm cá nhân của học sinh sẽ có tác động thuận chiều đến
việc chọn trường đại học của các học sinh đó. Theo đó, trường đại học có ngành học
phù hợp với khả năng và sở thích của học sinh càng cao thì học sinh có khuynh
hướng chọn trường đó càng lớn.
c Danh tiếng trường đại học
Joseph Sia Kee Ming, 2010; Emanuela Maria, 2013; Marvin J.Burns và các
cộng sự, 2006 đều cho rằng danh tiếng và uy tín của trường đại học có tác động lớn
TIEU LUAN MOI download :
16
đến việc lựa chọn trường đại học của học sinh. Do đó, giả thuyết H3 được đề xuất
như sau:
Giả thuyết H3: Danh tiếng của trường đại học sẽ có tác động thuận chiều đến
việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12. Theo đó, trường đại học càng danh
tiếng, học sinh sẽ chọn trường đó càng nhiều.
d Đặc điểm cố định của trường đại học
Joseph Sia Kee Ming, 2010; D.W.Chapman 1981; Karl Wagner anf Yousefi
Fard, 2009; Marvin J.Burns và các cộng sự, 2006 đều cho rằng các yếu tố các yếu tố
cố định của trường đại học cũng có tác động đến việc chọn trường đại học của học
sinh. Do đó, giả thuyết H4 được đề xuất như sau:
Giả thuyết H4: Đặc điểm cố định của trường đại học sẽ có tác động thuận
chiều đến việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12. Theo đó, đặc điểm cố định
của trường đại học nào đó càng tốt, xu hướng học sinh chọn trường đại học đó càng
cao.
e Cơ hội trúng tuyển
Marvin J.Burns và các cộng sự, 2006; Michael Borchert, 2002 đều đã nêu rằng
yếu tố về cơ hội trúng tuyển như: tỷ lệ chọi đầu vào, điểm chuẩn là yếu tố quan
trọng tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh. Do đó, giả thuyết H5
được đề xuất như sau:
Giả thiết H5: Cơ hội trúng tuyển sẽ có tác động thuận chiều đến việc chọn
trường đại học của học sinh lớp 12. Theo đó, trường đại học nào có cơ hội cho học
sinh trúng tuyển càng cao thì học sinh có xu hướng chọn trường đại học đó càng
nhiều.
f Nỗ lực giao tiếp của trường đại học đối với học sinh
Joseph Sia Kee Ming, 2010; D.W.Chapman 1981 đã khẳng định nỗ lực giao
tiếp của trường đại học đối với học sinh cũng là yếu tố quan trọng tác động đến việc
chọn trường đại học của học sinh. Do đó, giả thuyết H6 được đề xuất như sau:
Giả thiết H6: Nỗ lực giao tiếp của trường đại học đối với học sinh sẽ có tác
động thuận chiều đến việc chọn trường đại học của học sinh lớp 12. Theo đó,
TIEU LUAN MOI download :
