KINH NGHIỆM bồi DƯỠNG học SINH GIỎI môn LỊCH sử đạt HIỆU QUẢ

Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
- "Chiến lược phát triển con người" của Đảng và Nhà nước đã chỉ rõ: “Nâng
cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” và đã được cụ thể hoá trong
nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt trong xu thế hội nhập quốc tế ngày
nay việc “Bồi dưỡng nhân tài” lại càng được Đảng và Nhà nước quan tâm nhiều
hơn bởi lẽ “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”.
Thực tế hiện nay ở các trường THCS công tác bồi dưỡng học sinh giỏi,
trong đó có việc bồi dưỡng học sinh giỏi mơn Lịch sử đã được chú trọng song vẫn
cịn những bất cập nhất định như: cách tuyển chọn, phương pháp giảng dạy, chưa
tìm ra được hướng đi cụ thể cho công tác này, phần lớn chỉ làm theo kinh nghiệm.
Từ những bất cập trên dẫn đến hiệu quả bồi dưỡng không đạt được như ý muốn.
Mặt khác, do quan niệm sai lệch về vị trí, chức năng của mơn Lịch sử trong
đời sống xã hội. Một số học sinh và phụ huynh có thái độ xem thường bộ mơn lịch
sử, coi đó là mơn học phụ, mơn học thuộc lịng, khơng cần làm bài tập, khơng cần
đầu tư phí cơng vơ ích. Dẫn đến hậu quả học sinh khơng nắm đựơc những sự kiện
lịch sử cơ bản, nhớ sai, nhầm lẫn kiến thức lịch sử là hiện tượng khá phổ biến trong
thực tế ở nhiều trường.
Giáo viên chủ yếu vận dụng phương pháp thuyết trình: Thầy giảng trị nghe,
thầy đọc trò chép.
Học sinh thường bị động tiếp thu lĩnh hội kiến thức.
Trong dạy học Lịch sử giáo viên chỉ mới chủ trọng khai thác kiến thức sẵn có
trong sách giáo khoa, ln coi đây là nguồn kiến thức chính cung cấp cho học sinh.
Học sinh không thể phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo, ý thức
tìm tịi học hỏi trong tiết học, vì vậy khả năng tiếp thu kiến thức chỉ dừng lại ở việc
ghi nhớ và học thuộc lịng. Khơng phát triển kỹ năng tư duy và chưa tạo cho học
sinh các kỹ năng lịch sử quan trọng như: đọc, chỉ bản đồ, phân tích các sự kiện…
Phương tiện đồ dùng dạy học không đầy đủ.
Là một giáo viên dạy bộ môn Lịch sử băn khoăn trước thực trạng đó, tơi mạnh
dạn đề ra giải pháp để nâng cao kiến thức và phương cách giảng dạy của bộ môn để

gây hứng thú học tập môn Lịch sử cho học sinh, nhất là công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi sao cho đạt hiệu quả.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu
quả ôn thi HSG môn Lịch sử lớp 8 ở trường THCS”.
1


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Đề tài này là nhằm đưa ra một số kinh nghiệm ôn luyện học sinh giỏi môn
lịch sử (chọn đối tượng học sinh, phương pháp ôn luyện, kết quả đạt được).
Góp phần tạo nguồn quan trọng cho đội tuyển học sinh giỏi môn Lịch sử của
trường để tham gia dự thi học sinh giỏi cấp Tỉnh.
Bồi dưỡng học sinh giỏi là cơng tác cực kì quan trọng giúp cho ngành giáo
dục phát hiện nhân tài, lựa chọn những mầm giống tương lai cho đất nước trong sự
nghiệp trồng người. Đồng thời giúp cho học sinh thực hiện được ước mơ là con
ngoan, trị giỏi và có định hướng đúng về nghề nghiệp của mình trong tương lai.
Cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi được xác định là một trong những nhiệm
vụ trọng tâm, góp phần khẳng định chất lượng giáo dục và vị thế, uy tín của giáo
viên và nhà trường. Đồng thời cịn có ý nghĩa thiết thực trong việc bồi dưỡng tài
năng tương lai cho quê hương, đất nước.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đề tài được xây dựng từ việc bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử trường
THCS Tiên Du – Tiên Du – Bắc Ninh.

B. NỘI DUNG
I. Thực trạng công tác bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch Sử 8 ở trường THCS
2

Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
1. Mục tiêu bộ môn Lịch sử ở trường THCS
a. Về kiến thức:
- Cung cấp kiến thức lịch sử ở chương trình lớp 8 THCS, học sinh được học
sâu những sự kiện cơ bản trong quá trình phát triển của lịch sử thế giới và lịch sử
dân tộc…
- Tiếp tục bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Lịch sử về kiến thức và kĩ năng,
tạo hứng thú say mê học tập, tìm hiểu lịch sử cho học sinh.
- Tạo nguồn cho học sinh đi chuyên sâu chuyên ngành Lịch sử ở trường
chuyên Bắc Ninh.
b. Về kĩ năng:
- Hình thành kĩ năng tư duy lịch sử và tư duy logic, nâng cao năng lực xem
xét, đánh giá sự kiện, hiện tượng trong mối quan hệ không gian, thời gian và nhân
vật lịch sử.
- Rèn luyện kĩ năng học tập bộ môn một cách độc lập, thông minh như làm
việc sách giáo khoa, sưu tầm và sử dụng các loại tư liệu lịch sử, làm bài thực hành.
- Phát triển khả năng phân tích, đánh giá, so sánh, tổng hợp, .v.v.
- Vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
- Biết đặt vấn đề và giải quyết vấn đề trong q trình học tập.
2. Thực trạng cơng tác bồi dưỡng học sinh Lịch sử 8 ở trường THCS
a. Thuận lợi:
- Trong hệ thống các môn học ở trường THCS trong đó có mơn Lịch sử cũng
có vai trị quan trọng, trong việc giáo dục giáo dưỡng học sinh, lòng yêu quê hương
đất nước, lòng tự hào dân tộc… là hành trang quan trọng, trước khi học sinh rời
mái Trường trung học cơ sở, bước vào môi trường mới.
- Được sự quan tâm của Chi bộ, Ban giám hiệu và các đồn thể trong trường
THCS Tiên Du
- Thầy, cơ giáo cùng bộ mơn đều nhiệt tình tích cực, trong cải tiến phương
pháp, luôn học tập trao đổi kinh nghiệm chuyên môn, thông qua thao giảng, sử
dụng công nghệ thông tin…góp phần nâng cao chất lượng dạy và học mơn Lịch sử.

- Một bộ phận học sinh yêu thích và quyết tâm học tập môn Lịch sử như thi
vào đội học sinh giỏi cấp trường, cấp tỉnh mơn Sử.
b. Khó khăn:
- Quan niệm xã hội về vị trí mơn Lịch sử đường đi hẹp, lợi ích kinh tế thấp.
- Quan niệm chưa đầy đủ của một số phụ huynh học sinh và cả giáo viên.
- Học sinh chưa đầu tư quĩ thời gian thường xuyên cho việc học môn Lịch
sử.
3


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
- Khối lượng kiến thức mơn Lịch sử ở một số bài cịn dàn trải khá nặng, học
sinh cịn chưa tự tìm hiểu, tìm tòi dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
- Đề và đáp án mơn lịch sử thi học kì, thi HSG, trong những năm vừa qua
còn câu nệ quá nhiều câu chữ, kiến thức SGK, hạn chế việc phát huy tư duy Lịch
sử cho học sinh.
- Thơng thường học sinh ít chịu đọc SGK và câu hỏi SGK trước, để có chủ
định xây dựng và tiếp thu bài mới –dẫn đến tính hợp tác của học sinh khơng cao.
Kỹ năng thảo luận nhóm ở một số học sinh chưa cao - nhất là tính hợp tác.
- Thực trạng dạy học mơn Lịch sử ở trường THCS hiện nay như trên nên
giáo viên khó phát hiện và lựa chọn được đối tượng học sinh có năng khiếu để bồi
dưỡng. Hơn nữa dạy môn Sử hiện nay ở trường phổ thông thiếu nhiều trang thiết bị
như: tranh ảnh, bản đồ… Mặt khác, việc dạy môn Lịch sử đôi khi bị giới hạn về
thời gian tiết học/đơn vị bài nên khi chú trọng dạy cho học sinh hứng thú thì lại
khơng hết chương trình so với quy định. Chính vì vậy nhiều khi cũng phải dạy
“chay” để đuổi kịp với chương trình”. Giáo viên khơng có hứng thú để đầu tư bồi
dưỡng học sinh giỏi.
- Để học sinh u thích mơn Lịch sử, hứng thú học Lịch sử và tham gia học
lớp bồi dưỡng học sinh giỏi đi thi đạt hiệu quả, tôi không ngừng tìm tịi, nghiên cứu
tư liệu, phát huy tác dụng của đồ dùng học tập,…

3. Tính cấp thiết của việc bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 8 trong
trường THCS
Căn cứ vào đặc thù và chỉ tiêu mũi nhọn hàng năm giao cho trường THCS
Tiên Du, căn cứ vào chất lượng bộ môn và kết quả học sinh giỏi môn Lịch sử cấp
tỉnh hàng năm, tôi thấy:
- BGH và giáo viên đều nhận thức được tầm quan trọng của công tác dạy bồi
dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử.
- Học sinh rất hứng thú học môn lịch sử khi giáo viên có sự đầu tư vào bài
giảng và biết phát huy tính tích cực của học sinh.
Vì vậy, việc nghiên cứu và những đề xuất của đề tài là hiệu quả, thiết thực,
phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ của ngành, yêu cầu đặc thù của trường THCS
Tiên Du, chia sẻ với đồng nghiệp tâm huyết, tận tâm với bộ môn Lịch Sử.
II. Các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch
Sử lớp 8 trong trường THCS
Qua thực tiễn công tác bồi dưỡng HSG Tỉnh của trường THCS Tiên Du, qua
thực tế 2 năm học trực tiếp bồi dưỡng HSG Tỉnh môn Lịch sử lớp 8, tôi mạnh dạn

4


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng HSG tỉnh môn Lịch
sử 8 như sau
1. Biện Pháp 1: Nghiên cứu
2. Biện pháp 2: Tiến hành thực nghiệm giảng dạy
III. Thực nghiệm các biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh
giỏi Lịch Sử lớp 8.
1. Mô tả cách thức thực hiện
a. Biện Pháp 1: Nghiên cứu
Tôi tiến hành nghiên cứu các sách giáo trình lịch sử và những tư liệu có liên

quan phục vụ cho việc giảng dạy mơn lịch sử để biên soạn giáo trình bồi dưỡng cho
học sinh giỏi. Tìm hiểu các khóa học bồi dưỡng HSG Lịch sử nhằm có kiến thức
rộng và chuyên sâu.
Qua các kênh thơng tin, qua chương trình dạy học, qua chương trình tập huấn
thay sách, chương trình bồi dưỡng thương xuyên, qua cách ra đề học sinh giỏi
những năm gần đây…, tôi nhận thấy sự chuyển biến rõ nét trong cấu tạo đề kiểm
tra, đề thi học kì – đặc biệt là đề thi học sinh giỏi.
Với phương pháp này trang bị cho giáo viên làm chủ kiến thức và chương
trình để giúp các em học sinh có đầy đủ những kiến thức phục vụ việc học và thi
hiệu quả.
b. Biện pháp 2: Tiến hành thực nghiệm giảng dạy
Qua hơn 2 năm học (2018 – 2020) đảm nhận việc dạy bồi dưỡng đội tuyển
học sinh giỏi môn lịch sử của trường THCS Tiên Du tôi đã đúc kết được một số
kinh nghiệm, phương pháp ôn luyện học sinh giỏi môn lịch sử đạt hiệu quả (chọn
đối tượng học sinh, phương pháp ôn luyện, …):
Bước 1: Yêu cầu một học sinh giỏi
- Lịch Sử là mơn học thuộc lịng nhưng thật ra muốn học giỏi thì phải đọc và
hiểu sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”. Nhưng quan
trọng nhất, người học giỏi lịch sử phải biết hệ thống hóa các nội dung lịch sử bằng
những sơ đồ nhánh, biểu đồ thống kê tư duy theo từng sự kiện, mốc thời gian. Từ
đó, ta mới có thể dễ dàng ghi nhớ nội dung và dữ liệu của môn học. Bởi, môn lịch
sử là một môn khoa học biện chứng.
- Là học sinh giỏi Lịch sử khơng phải chỉ cần tính siêng học bài mà là phải
có khả năng lập luận, thơng minh, trí nhớ tốt. Đặc biệt là phải có niềm đam mê, u
thích Sử học.

5


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS

- Học sinh giỏi Lịch sử khơng những phải hồn thành các bài tập của giáo
viên giao mà còn phải chuẩn bị bài trước ở nhà (theo những câu gợi mở của giáo
viên).
- Ngoài việc học tập ở lớp, học sinh phải tham khảo thêm nhiều sách vở do
giáo viên gợi ý hoặc tự tìm tịi. Học sinh phải có sổ tay để ghi chép những nội dung
quan trọng. Đây là tư liệu cần thiết, giúp học sinh dễ dàng tra cứu, không mất nhiều
thời gian truy tìm, khi cần thiết.
- Học sinh khơng những nắm được những kiến thức của giáo viên mà cịn
phải biết độc lập suy nghĩ, tìm tịi, biết khái quát nội dung chương trình, hay thắc
mắc những gì mình còn nhận thức mơ hồ.
- Nhưng nắm vững lý thuyết chưa đủ mà học sinh còn phải rèn luyện kỹ năng
phân tích đề; kỹ năng viết bài và trình bày bài làm.
Ngồi ra, học sinh giỏi mơn Lịch sử phải biết sử dụng triệt để các thao tác
phân tích, tổng hợp để đánh giá, nhận định về một sự kiện hay vấn đề lịch sử, biết
chọn ra những chi tiết, sự kiện lịch sử nào để chứng minh, giải thích theo yêu cầu
của đề bài. Hơn nữa, học sinh ấy phải biết trình bày một bài làm sử có hệ thống,
logic,…
Bước 2: Cách chọn học sinh giỏi
- Trường THCS Tiên Du lâu nay chọn học sinh giỏi theo quy trình: giáo viên
trong quá trình dạy các em từ lớp 6 đã theo dõi việc hứng thú học tập của các em
học sinh về bộ môn Lịch sử, trên cơ sở việc hứng thú học tập và kĩ năng cũng như
kết quả học của các em trong năm lớp 6, lớp 7, giáo viên phát phiếu lấy ý kiến chọn
những em u thích bộ mơn lịch sử ưu tiên lấy trước vào đội. Tuy nhiên, đối với
bộ môn Lịch sử tôi thấy việc tuyển lựa rất khó, do học sinh cứ xem thường mơn
Lịch sử cho đó là mơn học phụ. Nên giáo viên dạy môn Lịch sử phải lựa chọn đối
tượng sau cùng. Những em có năng khiếu đặc biệt thường thích ơn luyện các mơn
học tự nhiên. Vì có kiến thức cơ bản, vững vàng các em cần nắm rõ các cơng thức,
quy tắc, định nghĩa, định lí rồi linh hoạt nhạy bén, áp dụng để làm bài. Còn các
mơn học ít tiết như Lịch sử, Địa lí cần học bài dài và nhiều nên phần đông các em
rất chán.

- Kết hợp với kết quả của các đợt thi học sinh giỏi, khi dạy trên lớp tôi
thường ra đề kiểm tra theo hướng mở hoặc đưa ra những câu hỏi, bài tập nhận thức
để khuyến khích học sinh có sự đầu tư, sáng tạo khi trả lời trước tập thể lớp hay
viết trong làm bài và thưởng điểm cho những học sinh biết cách làm bài đúng theo
yêu cầu và có sáng tạo.

6


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
- Tôi tiến hành chọn những học sinh có khả năng phát hiện và giải quyết vấn
đề nhanh, đúng bản chất sự kiện, vấn đề lịch sử. Trong bài viết, tôi đặc biệt chú ý
những bài học sinh trả lời đúng yêu cầu thể hiện nắm vững kiến thức, trình bày, lập
luận logic, kết hợp chữ viết rõ ràng, nếu viết đẹp càng tốt.
- Trong 2 năm, tôi thường dựa vào kết quả thi nâng cao các mơn Văn, Tốn,
Anh kết hợp phát hiện học sinh có năng khiếu, có sự u thích học Lịch sử tơi trực
tiếp gặp các em để tìm hiểu tâm lý, khơi dậy ở học sinh niềm đam mê, giới thiệu
các em tham gia vào đội tuyển để bồi dưỡng. Phân tích cho các em niềm tự hào,
hãnh diện khi đỗ đạt. Đã là học sinh giỏi cấp tỉnh, đặc biệt cấp Quốc gia có giải thì
đương nhiên bất cứ môn học nào cũng được hưởng chế độ ưu tiên ngang nhau và
vinh quang như nhau.
- Bên cạnh đó, tơi cịn gặp các giáo viên bộ mơn, giáo viên chủ nhiệm thăm
hỏi tình hình học tập của các em để chọn ra những học sinh có năng lực, có tố chất
thơng minh và làm siêng. Học sinh đó phải học khá các mơn khác, nhất là mơn
Tốn, Ngữ Văn, vì mơn Lịch sử cũng cần ở học sinh khả năng phân tích, tư duy
logic và kết hợp những kiến thức văn, thơ minh họa cho bài viết thêm sinh động,
giảm sự khô khan nhàm chán gây được thiện cảm cho người đọc.
- Trong tiến trình lựa chọn học sinh giỏi, có nhiều lúc tơi cảm thấy tiếc và
buồn vì có những học sinh có năng lực, có sự đam mê nhưng sợ gia đình khơng cho
đi học vì nghĩ học mất thời gian, khơng được lợi ích gì. Nhưng hiện nay các em đạt

giải nhất Tỉnh được tuyển thẳng vào chuyên Bắc Ninh, các em đạt giải Quốc gia
được tuyển thẳng Đại học, Cao đẳng, điều này phần nào khuyến khích các em tự
nguyện tiếp tục tham gia học bồi dưỡng để dự thi .
- Với cách lựa chọn như trên, trong 2 năm gần đây trường tôi đã thay đổi
được tư duy học tập và gây hứng thú, truyền tình u mơn Sử cho các em học sinh
trường THCS Tiên Du
Vậy vấn đề đặt ra là cần phải phát hiện những học sinh có khả năng giỏi Lịch
sử từ lúc nào? Nên tổ chức bồi dưỡng từ lớp nào? Trên thực tế, có nhiều trường khi
chuẩn bị thi học sinh giỏi cấp tỉnh mới tập trung học sinh để ôn luyện, nhưng theo
tôi việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi phải làm sớm – từ những lúc học sinh
mới vào lớp 6; tổ chức bồi dưỡng phải thường xuyên ở các tiết học trên lớp đặc biệt
là lớp 7, các môn học các em cần phải quan tâm, được uốn nắn và phát hiện.
Bước 3: Yêu cầu một bài lịch sử đạt hiệu quả
- Phải biết suy luận. Bài làm môn Lịch sử cần đi thẳng vào vấn đề, không
viết dong dài, dẫn đến lạc đề. Hãy đọc kỹ đề bài, hiểu rõ câu hỏi và thiết kế những
kiến thức đã học theo ý đồ của câu hỏi, đừng bắt câu hỏi phải đi theo kiến thức có
7


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
sẵn của mình. Học sinh phải biết chọn ra những chi tiết, sự kiện lịch sử nào để
chứng minh, giải thích theo yêu cầu của đề bài.
- Không được phép làm bài theo kiểu nhớ mang máng. Môn Sử là một môn
tuyệt đối kỵ với các khái niệm mù mờ. Ví dụ khơng được nhớ nhầm “Mặt trận dân
tộc thống nhất” thành “Mặt trận thống nhất dân tộc”. Không được viết lẫn lộn giữa
những chữ “đấu tranh”, “chiến đấu”, “khởi nghĩa”…
- Một bài sử hay là bài viết của học sinh đó biết thổi hồn vào những con số,
phải tái hiện được sự kiện, hiện tượng, vấn đề lịch sử.
Bước 4: Xây dựng chương trình giảng dạy
Ơn luyện học sinh giỏi khơng giống như tiết dạy ở lớp học bình thường. Vì ở

lớp ta dạy cho học sinh phù hợp với ba đối tượng (khá giỏi, trung bình và yếu
kém). Song dạy cho học sinh giỏi là ta dạy để đưa các em đi thi. Đối tượng dự thi
đều ngang tầm nhau về mặt học lực, nhận thức. Vì vậy, việc xây dựng nội dung
chương trình là hết sức cần thiết. Đây là cơng việc quan trọng đầu tiên sau khi
thành lập đội tuyển.
+ Tơi xây dựng chương trình – kế hoạch bồi dưỡng theo tiến trình phát triển
của lịch sử gồm 2 phần như sau:
1) PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI:
*Lịch Sử thế giới cận đại
*Lịch sử thế giới hiện đại (từ năm 1917 đến năm 1945)
2) PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM: Lịch sử Việt Nam từ 1858 - 1918
+ Soạn hệ thống câu hỏi và bài tập lịch sử (chú trọng bài tập nâng cao) để
luyện tập cho mỗi phần dạy. (xem thêm ở phần phụ lục 1)
+ Ngồi ra, tơi tập trung biên soạn các chuyên đề nâng cao trong chương
trình để bổ sung kiến thức cho học sinh khi bồi dưỡng như: Chuyên đề Cách mạng
tư sản, chuyên đề về phong trào công nhân; …
Bước 5: Tiến hành bồi dưỡng
* Cung cấp kiến thức
Phân phối chương trình và yêu cầu kiến thức trong chương trình lịch sử ở
trường THCS chỉ dừng lại ở mức độ nhất định, nên bài giảng trong SGK đều nhằm
mục đích cung cấp kiến thức cơ bản về tiến trình lịch sử thế giới và Việt Nam theo
diện rộng, chưa đi vào chiều sâu. Đối với HSG yêu cầu phải hiểu biết sâu sắc và
toàn diện. Các em phải nắm chắc bản chất các sự kiện, hiện tượng lịch sử, các vấn
đề lịch sử,… để có đủ tự tin, có sự sáng tạo khi giải quyết bất kì đề thi nào.
Một việc quan trọng để cung cấp kiến thức cho học sinh là chọn và giới thiệu
những tài liệu đảm bảo chất lượng cho các em. Thị trường sách hiện nay khá phong
8


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS

phú, hay dở đan xen, nhưng quỹ thời gian của học sinh thì có hạn, nên tôi chọn và
mua hoặc phô tô cho học sinh các sách như: Sách giáo khoa của Ban khoa học xã
hội (chương trình cũ), Sách lịch sử Nâng cao (chương trình mới), sách giáo trình,…
Trong chương trình bồi dưỡng, tôi kết hợp dạy kỹ hệ thống kiến thức cơ bản
theo chuẩn kiến thức, kỹ năng bằng việc lựa chọn những sự kiện, những vấn đề lịch
sử trọng tâm cho các em rồi tiến hành mở rộng kiến thức bằng các chuyên đề nâng
cao.
Các chuyên đề của tôi viết không giống như một tiểu luận hay luận văn lịch
sử mà đi sâu làm rõ được hoàn cảnh lịch sử, nội dung bản chất của các vấn đề lịch
sử, các giai đoạn lịch sử; mối quan hệ giữa quá khứ - hiện tại - tương lai. Đảm bảo
cho học sinh đạt được mức độ về kiến thức lo-gíc là: nhận biết, thơng hiểu, vận
dụng, phân tích, đánh giá và sáng tạo, chứ không phải nhồi nhét kiến thức cho học
sinh.
Soạn thành những chuyên đề kiến thức là công cụ giúp học sinh giải quyết
tốt các loại đề thi. Tôi tiến hành dạy từng chuyên đề phù hợp với khả năng và
chương trình của từng khối lớp cho học sinh bồi dưỡng.
Sau khi dạy xong một chuyên đề, một bài lịch sử, tôi yêu cầu học sinh phải
dành một khoảng thời gian để suy nghĩ, nhìn nhận vẫn đề đó, đặc biệt là ý nghĩa
của sự kiện đó với giai đoạn trước và sau nó. Ví dụ: như khi học về Cần Vương thì
hãy đối chiếu nó với phong trào chống Pháp trong những năm 1858 - 1884 hay
phong trào dân chủ tư sản đầu thế kỷ XX... Làm như vậy sẽ giúp học sinh nhớ được
kiến thức và nếu gặp các dạng bài hệ thống, so sánh ... học sinh làm bài đạt hiệu
quả cao hơn.
Theo tôi, để một học sinh được tham gia dự thi HSG môn Lịch sử các cấp,
học sinh đó phải nắm vững kiến thức cơ bản của bộ môn Lịch sử – Kiến thức cơ
bản ở đây không chỉ là những sự kiện đơn lẻ mà phải bao gồm hệ thống những hiểu
biết cần thiết về những sự kiện, niên đại, nhân vật, địa danh, các nguyên lý, quy
luật, những kết luận khái quát, phương pháp, kỹ năng. Vì vậy, khi nắm vững kiến
thức học sinh mới có khả năng ứng phó được với các loại câu hỏi, bài tập.
* Rèn luyện kỹ năng

+ Kỹ năng tìm hiểu tài liệu
Nội dung chương trình lịch sử quá rộng, tôi không đủ thời gian để dạy từng
bài trong SGK, nên việc hướng dẫn học sinh tìm hiểu trước bài trong SGK là rất
quan trọng. Sách giáo khoa lịch sử THCS được biên soạn – trình bày theo bài, theo
tiến trình thời gian. Tơi đã hướng dẫn học sinh nắm được mục đích – yêu cầu,
những sự kiện quan trọng và trọng tâm kiến thức của từng bài học lịch sử từ lớp 6
9


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
đến lớp 9. Trên cơ sở đó các em về nhà tìm hiểu kỹ sách giáo khoa và trả lời những
câu hỏi trong SGK yêu cầu. Với cách làm trên khi ôn luyện cho học sinh tơi chỉ tập
trung phân tích chun sâu những nội dung lịch sử.
Để tìm hiểu tài liệu đạt hiệu quả học sinh cần phải:
1. Nắm đề: Đề ở đây là tên đề bài, tên tiểu mục. Nhiều học sinh học thuộc
nội dung nhưng lại không nhớ tên tiểu mục, khi làm bài có thể “râu ơng nọ cắm
cằm bà kia”, nghĩa là lạc đề.
Vậy trước khi học tiểu mục nào, nên nắm chắc tên tiểu mục ấy. Chuyển tiểu
mục ấy thành câu hỏi. Ví dụ như “Các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên”. Tự đặt ra
câu hỏi như: “Cách mạng tư sản là cuộc cách mạng như thế nào? Có những cuộc
CMTS đầu tiên nào? Nguyên nhân? Diễn biến? Kết quả, ý nghĩa gì?” Như vậy kích
thích hứng thú học tập, hiểu sâu, nhớ lâu. Đó là chủ động trong học tập.
2. Nắm khung: Khung là dàn ý của cả bài hoặc của từng phần. Trước khi học
cả bài hay từng phần nên nắm chắc cái dàn ý của nó. Dàn ý thường theo giai đoạn
hoặc theo sự kiện, bao gồm: nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa. Nắm khung
giúp nhớ có hệ thống và nhớ lâu, dễ trả lời những câu hỏi tổng hợp.
3. Nắm chốt: Lịch sử bao giờ cũng gắn liền sự kiện – địa danh – nhân vật
lịch sử. Nên “chốt” là thời điểm gắn với một sự kiện quan trọng hoặc tương đối
quan trọng. Chương trình Lịch sử lớp 8 yêu cầu học sinh phải nhớ cả ngày, tháng,
năm. Nếu chỉ là tương đối quan trọng, có thể chỉ cần nhớ tháng và năm, thậm chí

chỉ nhớ năm, cũng tạm được. Nên tìm các mối quan hệ giữa các chốt về thời gian
và sự kiện liên quan tới thời gian những sự kiện có ý nghĩa với thực tế học
sinh( sinh nhật, sinh nhật bố mẹ,…)thì dễ nhớ và nhớ lâu.
4. Thuật ngữ: Cần phải nhớ đúng những thuật ngữ lịch sử, không được nhầm
lẫn giữa một số thuật ngữ “đấu tranh”, “chiến đấu”, “khởi nghĩa”,…vì mỗi chữ có
một nghĩa khác nhau.
+ Kỹ năng phân tích đề
Về các Đề thi HSG thường có mấy loại sau đây:
- Loại đề hệ thống kiến thức lịch sử, nhằm nêu một số kiến thức cơ bản
nhất để qua đó phác họa bức tranh chung về một thời kỳ, một sự kiện lịch sử. Song
đây không phải là liệt kê kiến thức đơn thuần mà yêu cầu học sinh biết lựa chọn
một số sự kiện chủ yếu, tiêu biểu, được hệ thống hóa để làm tốt lên một chủ đề
nhất định. Ví dụ: Lập bảng kê những thành tựu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh
thế kỉ XVIII.
Năm
Thành tựu

10


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS

Khi lập bảng hệ thống hóa kiến thức, học sinh phải đọc kỹ đề, hiểu rõ vấn đề
được đặt ra để lựa chọn những kiến thức phù hợp. Lập bảng hệ thống hóa kiến thức
cần phải chia ra các cột, nội dung mỗi cột là một đề mục các cột hợp thành hệ
thống, giải quyết chủ đề được đặt ra. Một số học sinh không được hướng dẫn kỹ
thường viết thành bài tự luận.
- Loại đề thi tự luận: Có nhiều dạng yêu cầu theo mẫu tự luận
Loại đề thi có câu hỏi đặt ra để lý giải một vấn đề đã được xác định, hoặc
bình luận, chứng minh câu nói nổi tiếng của một nhân vật lịch sử bằng những quan

điểm, bằng các sự kiện.
Ví dụ 1: Vì sao Lênin nói cách mạng tư sản Pháp (1789) là “Cuộc đại cách
mạng”?
Ví dụ 2: Chứng minh: Cách mạng tư sản Pháp (1789) phát triển theo hướng
đi lên.
Loại đề thi trên tương đối khó, tơi hướng dẫn, yêu cầu học sinh phải đọc kỹ
và hiểu đúng câu nói của nhân vật, một nhận định, đánh giá và sử dụng những sự
kiện lịch sử cụ thể, chính xác để chứng minh.
Loại đề nhận thức lịch sử: Là đề theo một chủ đề hay vấn đề lịch sử nhất
định được đặt dưới dạng câu hỏi yêu cầu cần giải đáp. Loại đề này thường có nội
dung khó, yêu cầu học sinh phải suy nghĩ nhiều, hiểu biết kiến thức lịch sử chính
xác, hệ thống; học sinh phải có năng lực độc lập suy nghĩ để giải quyết vấn đề nêu
ra, học sinh phải có trình độ tư duy cao, có khả năng lập luận, lý giải vấn đề. Các
dạng thường gặp như:
+ Đề thi xác định, phân tích tính chất của sự kiện lịch sử:
Ví dụ: Trình bày hồn cảnh lịch sử, nội dung chính sách kinh tế mới (NEP)
của nước Nga Xô viết.
+ Đề thi về xác lập mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện lịch sử:
Ví dụ: Hãy sắp xếp theo trình tự thời gian các sự kiện chủ yếu từ khi Nguyễn
Ái Quốc ra đi tìm đường cứu nước (1911) đến khi đọc được “ Sơ thảo Luận cương
về vấn đề dân tộc thuộc địa” của Lênin (1920) và giải thích mối quan hệ giữa các
sự kiện lịch sử này?
Loại đề thi này yêu cầu học sinh phải suy nghĩ kỹ, nếu khơng sẽ dễ nhầm lẫn
với loại đề hệ thống hóa kiến thức cơ bản đã trình bày trên. Đề thi u cầu thí sinh
khơng chỉ ghi nhớ các sự kiện lịch sử theo tiến trình thời gian mà điều quan trọng là
thí sinh phải lý giải mối quan hệ giữa các sự kiện đã được lựa chọn.
11


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS

+ Đề thi xác định tính kế thừa giữa các sự kiện lịch sử, giai đoạn, thời kì
lịch sử: Đề yêu cầu học sinh phải hiểu rõ quá trình phát triển liên tục, thống nhất,
tính phong phú, đa dạng, cụ thể của các sự kiện, giai đoạn, thời kì lịch sử. Khi làm
loại đề này, học sinh phải nắm vững một vấn đề có tính quy luật trong sự phát triển
của lịch sử. Sự kiện xảy ra trước tác động đến sự ra đời và phát triển của sự kiện
tiếp sau, chúng có quan hệ chặt chẽ với nhau. Đề thi xác định tính kế thừa giữa các
sự kiện trong quá trình lịch sử cũng như loại đề thi về mối quan hệ nhân quả giữa
các sự kiện, song nó tập trung hơn vào một sự kiện chính; nó nâng cao hơn về mặt
khái qt – lý luận. Ví dụ: Trên cơ sở trình bày mục đích của Hội Duy Tân và Việt
Nam Quang phục hội, anh (chị) hiểu gì về tư tưởng cứu nước của Phan Bội Châu?
Để giải quyết được những dạng đề như trên khâu quan trọng là việc phân tích
đề, bởi vì phân tích đề tốt sẽ giúp học sinh xác định, lựa chọn đúng kiến thức, lập
dàn ý dễ dàng. Phân tích đề đúng sẽ tránh trường hợp lạc đề, lệch đề.
Cấu tạo đề thi học sinh giỏi hiện nay rất nhiều câu, nhiều dạng đề, đòi hỏi
học sinh phải tư duy và xử lý nhanh các kỹ năng phân tích đề, phân bố thời gian,
xác định thời gian, không gian, nội dung lịch sử và yêu cầu của câu hỏi … sao cho
phù hợp là kỹ năng cần rèn luyện thường xuyên.
+ Kỹ năng làm bài
- Phân tích câu hỏi trong đề thi
Phải đọc hết và hiểu chính xác từng từ, từng chữ trong câu hỏi. Trong đề thi,
một câu hỏi chặt chẽ sẽ khơng có từ nào là “thừa”. Đọc kĩ câu hỏi để xác định thời
gian, không gian, nội dung lịch sử và yêu cầu của câu hỏi (trình bày, so sánh, giải
thích, phân tích, đánh giá...)
- Phân bố thời gian cho hợp lí. Hãy căn cứ vào điểm số của từng câu mà tính
thời gian, mỗi điểm khoảng 15 phút là phù hợp.
- Lập dàn ý chi tiết
Hãy coi mỗi câu hỏi như một bài viết ngắn, lập dàn ý, xác định những ý
chính và trình tự của các ý. Sau đó hãy “mở bài”, đừng mất nhiều thời gian suy
nghĩ về “mở bài”. Khi đã xác định đúng nội dung sẽ biết mở bài thế nào, và nên mở
bài trực tiếp, ngắn gọn – khơng q 10 dịng. Sau khi viết hết nội dung, khắc sẽ biết

kết luận. Đừng nghĩ trước kết luận, và cũng chỉ nên kết luận thật ngắn gọn.
Về hình thức, không phải ai cũng viết được chữ đẹp, câu hay, nhưng hãy cố
gắng viết cho rõ ràng, đúng câu, đúng chính tả, đừng dùng từ sáo rỗng, dài dịng,
đừng viết tắt. Hãy luôn nhớ: Đúng, đủ, rõ ràng, lời văn giản dị, trình bày khoa học.
Tuyệt đối khơng được viết tùy tiện, rườm rà.

12


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
Khuyến khích học sinh có thể dẫn chứng thơ, văn, những nhận định, đánh
giá,… để minh họa trong quá trình làm bài thi.
*Lưu ý: Để làm một bài thi lịch sử đạt hiệu quả cao học sinh phải:
1. Hiểu đề: Đọc thật kĩ từng chữ trong câu hỏi để hiểu rõ người ta hỏi vấn đề
gì? Phạm vi thời gian của câu hỏi là từ năm nào đến năm nào? Như vậy tránh được
lạc đề hoặc thiếu ý.
2. Dựng khung: Dù thuộc đến mấy cũng không viết ngay vào giấy thi. Hãy
viết dàn ý vào giấy nháp sao cho thật đầy đủ và có hệ thống, đáp ứng yêu cầu của
câu hỏi.
3. Nắm chốt: Ở mỗi phần của dàn ý ấy, ghi những chốt, nghĩa là sự kiện quan
trọng cùng với thời điểm của nó. Như vậy bài làm sẽ khơng bỏ sót những sự kiện
quan trọng.
4. Viết sạch: Viết vào giấy thi một cách sáng sủa, dễ đọc. Hết mỗi ý chính,
mỗi sự kiện nên xuống dòng. Thấy cần thiết để làm nổi bật từng giai đoạn, từng sự
kiện, từng ý nghĩa có thể ghi 1, 2, 3 hoặc a, b, c hoặc gạch đầu dịng, vì Lịch sử là
một mơn khoa học xã hội, có thể trình bày một cách có hệ thống. Như vậy cũng dễ
cho người chấm. Bài thi lịch sử trong những năm gần đây nhiều câu nên học sinh
không được chủ quan, viết quá dài - rườm rà.
Chữ nào sai thì gạch đè lên, khơng nên xố lem nhem, khơng đưa vào ngoặc
đơn. Nếu trót thiếu cả một đoạn dài, có thể ghi bổ sung xuống cuối bài. Phải chia

thời gian để trả lời đủ các câu hỏi, tránh đầu voi đi chuột.
5. Đọc lại: Phải tính tốn thời gian, để khi viết bài xong, vẫn còn độ 10, 15
phút. Nhất thiết phải đọc lại bài để sửa chữa những chỗ sai sót nhầm lẫn rồi mới
nộp bài. Đọc lại là khâu rất quan trọng để bài thi được điểm cao hơn.
* Chấm và sửa bài
Một học sinh giỏi không chỉ nắm vững kiến thức lịch sử, vững kỹ năng mà
cịn có sự sáng tạo. Vì vậy, trong q trình bồi dưỡng cho học sinh tơi thường
xun quan tâm đến việc chấm và sửa bài cho học sinh. Bài viết cần phải được sửa
chữa, chỉ bảo cụ thể, để phát huy những cái hay, sửa sai kịp thời những cái dở, để
có sự nhìn nhận đánh giá một cách công bằng, khách quan mỗi khi tuyển lựa đội
tuyển chính thức đi dự thi.
Sau khi dạy một chuyên đề, hay một giai đoạn lịch sử tôi thường tổ chức
kiểm tra để chấm và sửa bài cho học sinh. Kiểm tra có thể cho bài tập các em về
nhà làm, quy định thời gian nộp bài, nhưng theo tôi tốt nhất là cho học sinh làm bài
kiểm tra ngay trên lớp bồi dưỡng.

13


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
Ngồi ra tơi cịn khuyến khích học sinh có thể tự tìm đề để viết rồi đưa cho
thầy cơ sửa giúp, sau đó viết lại nhuần nhuyễn. Cách này giúp học sinh tăng khả
năng trình bày, diễn đạt của bạn và tạo thêm kỹ năng ứng phó tốt với mọi loại đề.
2. Kết quả đạt được
a. Khả năng áp dụng
Đề tài có tính khả thi, có thể áp dụng lâu dài và rộng rãi cho giáo viên dạy
bồi dưỡng học sinh giỏi bộ lịch sử ở trường THCS
b. Lợi ích kinh tế - xã hội
- Giải pháp này thực hiện không tốn kém về mặt kinh tế mà cịn thực hiện
tốt cho q trình dạy bồi dưỡng đội tuyển HSG cho các trường THCS. Đề tài cung

cấp cho giáo viên có tâm huyết với bộ môn Lịch Sử hướng đi và cách thức thực
hiện việc bồi dưỡng học sinh giỏi đạt hiệu quả.
- Đề tài cịn giúp cho những học sinh u thích và có năng khiếu lịch sử, học
sinh thi giữa học kì, cuối học kì, cuối năm học, học sinh giỏi tỉnh, thi vào trường
chuyên Bắc Ninh đạt kết quả cao.
c. Kết quả thực nghiệm
Qua thực nghiệm dạy học và Bồi dưỡng môn Lịch Sử khối 8 trường THCS
Tiên Du 2 năm học 2018-2019, 2019 – 2020 tôi đã áp dụng và thu được kết quả
sau:
- Việc tạo hứng thú học tập cho học sinh: Đa số các em trong đội từ chỗ sợ,
ghét mơn Sử đã u mơn Sử. Đó là chí sẻ của em Hồng Thị Hải Yến và em
Nguyễn Thị Bích.
- Kết quả tổng kết mơn Sử lớp 8 2 năm học: 2018-2019: 96/139 em đạt bình
quân cả năm trên 8.0.
- Kết quả đội tuyển HSG Tỉnh sử 8 năm học 2018 -2019: 3 em đạt giải tỉnh,
trong đó 2 giải 3 và 1 giải khuyến khích là các em Vũ Thanh Hoa giải 3, Hoàng Thị
Hải Yến giải 3, Nguyễn Thị Nga giải khuyến khích.
Mặc dù nhờ ứng dụng những phương pháp trên đã đạt được một số kết quả
nhất định trong công tác bồi dưỡng HSG, nhưng bên cạnh đó vẫn cịn những tồn tại
cần khắc phục.
3. Những điều chỉnh, bổ sung sau thực nghiệm giảng dạy, bồi dưỡng HSG
Lịch sử 8
- Cần kích thích hứng thú học tập Lịch sử để khơi dậy sự cần thiết phải học Sử
với các em học sinh. Giúp học sinh có cảm nhận mỗi giờ học sử là một giờ vui.
- Cần trau dồi kiến thức kinh nghiệm giảng dạy của đồng nghiệp, sách báo
giúp bài giảng của giáo viên không nhàm chán.
14


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS

- Giáo viên lồng ghép liên hệ hiện tại để giúp học sinh hiểu rõ những thuật
ngữ, khái niệm Lịch sử, như cách mạng, đấu tranh, tầng lớp giai cấp,…
- Trong quá trình giảng dạy chắt lọc kiến thức cô đọng, tập trung giúp các em
dễ nắm kiến thức.
- Kết hợp phương pháp kể chuyện, nêu gương bằng việc trực tiếp mời các em
học sinh đội Sử đã đạt kết quả cao trong những năm học trước về nói chuyện, chia
sẻ, kích thích hứng thú học tập cho các em đội Sử.
- Đặc biệt tôi nhận thấy bản thân giáo viên trực tiếp giảng dạy và bồi dưỡng
HSG Sử phải có tâm huyết, thực sự u mơn Lịch sử mới có thể truyền được tình
u bộ mơn này cho các em học sinh.

15


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
III. KẾT LUẬN
Trong quá trình nghiên cứu tơi xin rút ra một số kết luận sau:
- Để bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch sử đạt hiệu quả trước hết giáo viên phải
nắm vững về kiến thức, kỹ năng thực hành lịch sử.
- Thực sự yêu nghề, tâm huyết với công việc bồi dưỡng học sinh giỏi. Niềm
đam mê là yếu tố rất cần thiết để dạy tốt và có học sinh học tốt mơn Lịch sử.
- Thường xuyên học hỏi trau dồi kiến thức, đọc sách báo để ngày càng làm
phong phú thêm vốn kiến thức của mình.
- Có phương pháp nghiên cứu bài, soạn bài, ghi chép giáo án một cách khoa
học.
- Tham khảo nhiều sách báo tài liệu có liên quan, giao lưu học hỏi các bạn
đồng nghiệp có nhiều kinh nghiệm, các trường có bề dày thành tích.
- Tạo sự giao tiếp cởi mở, thân thiện với học sinh, mẫu mực trong lời nói,
việc làm, thái độ, cử chỉ có tâm hồn trong sáng lành mạnh để học sinh noi theo.
- Giáo viên phải khơi dậy niềm say mê, hứng thú của học sinh đối với môn

học Lịch sử, luôn phối hợp với gia đình để tạo điều kiện tốt nhất cho các em tham
gia học tập. Trong quá trình nghiên cứu, xuất phát từ cơ sở lý luận và thực trạng
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử ở Trường THCS Tiên Du. Giải pháp
xin mạnh dạn đề xuất một số biện pháp có tính thực tiễn phù hợp với tình hình bồi
dưỡng học sinh giỏi lịch sử hiện nay.
- Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử.
+ Phát hiện những học sinh có khả năng trở thành học sinh giỏi Lịch sử.
+ Bồi dưỡng kiến thức Lịch sử.
+ Bồi dưỡng kỹ năng tìm hiểu tài liệu lịch sử.
+ Bồi dưỡng kỹ năng phân tích đề.
+ Bồi dưỡng kỹ năng làm bài thi Lịch sử.
Giải pháp này chỉ có tác dụng trả lời câu hỏi làm thế nào để nâng cao hiệu
quả bồi dưỡng học sinh giỏi môn lịch sử ở trương THCS. Hy vọng các biện pháp đề
ra sẽ có thể áp dụng tốt ở các trường THCS.

16


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
IV. KIẾN NGHỊ
- Đối với tổ/ nhóm chun mơn: nên tổ chức các buổi ngoại khoá lịch sử báo
cáo kinh nghiệm học tập bộ môn...
- Đối với Ban giám hiệu nhà trường nên tổ chức thi chọn đội tuyển và bồi
dưỡng học sinh giỏi ngay từ đầu lớp 10 chú trọng hơn công tác khảo sát, lựa chọn
học sinh vào lớp bồi dưỡng học sinh giỏi.
- Đối với Phòng GDĐT, Sở GDĐT: Cần hỗ trợ các chuyên đề chuyên sâu, chia
sẻ kinh nghiệm bồi dưỡng HSG các trường trong toàn tỉnh, kinh nghiệm các giáo
viên trường chuyên Bắc Ninh, cho phép thì HSG Huyện lớp 8 môn Lịch Sử để giúp
trường THCS Tiên Du có nguồn tốt thi HSG Tỉnh.

17


Giải pháp nâng cao hiệu quả ôn thi HSG môn Lịch sử Lớp 8 ở trường THCS
TT
1
2
3
4
5

C. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu
Bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch Sử 11 – Trương Ngọc Thơi
Bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch sử 8 - Trương Ngọc Thơi
Tuyển tập đề thi Olimpic 30/4 lịch sử 11
Chuẩn bị kiến thức ôn thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng
– Nguyễn Hải Châu
Tài liệu trang wep Tailieu.vn, doc.edu, hocmai.vn.

D. MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP
1. Kết quả môn Lịch Sử khối 8 trường THCS Tiên Du năm học 2028-2019,
2019 – 2020 (Văn bản kèm theo).
2. Kết quả thi HSG Tỉnh môn Sử 8 năm học 2018-2019 ( Có văn bản kèm
theo)
E. CAM KẾT,m
Với Báo cáo này, tôi xin cam kết:
1. Tuyệt đối không sao chép vi phạm bản quyền.
2. Các biện pháp đã triển khai thực hiện và minh chứng về sự tiến bộ của học
sinh là trung thực

Tiên Du, Ngày 28 tháng 10 năm 2020
Giáo viên trình bày

Kiều Thị Thành

18