Tài liệu Thuốc và chế độ ăn cho người bị táo bón pdf

Thuốc và chế độ ăn cho
người bị táo bón
Táo bón là bệnh rất phổ biến hiện nay. Đặc biết là ở giới làm việc văn
phòng ngồi nhiều và ít vận động. Bệnh cũng thường gặp ở những bà mẹ
trong thai kỳ hoặc đang ở cữ. Ngoài ra do ăn uống không hợp lý (thiếu
chất xơ, uống ít nước), ít vận động, stress, hoặc do thuốc khiến cho táo
bón là nỗi lo lắng, khó chịu không phải của riêng ai.


Điều trị táo bón có thể dùng thuốc nếu bệnh ở mức độ nặng. Nhưng chủ
yếu chỉ cần điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Các thuốc điều trị táo bón được chia ra các loại sau:
- Thuốc trị táo bón tạo khối (igol, metamucil),
- Thuốc trị táo bón thẩm thấu (sorbitol, forlax, lactitol): chứa các muối
vô cơ, đường. Khi uống vào, thuốc giữ nước trong lòng ruột giúp thải
phân ra ngoài dễ dàng hơn.
- Các thuốc làm mềm phân (docusat) giúp nước thấm vào khối phân,
làm phân mềm và dễ di chuyển hơn
- Các thuốc bôi trơn (norgalax, microlax) dùng bơm hậu môn.

- Thuốc trị táo bón kích thích (bisacodyl, cascara), tác động trực tiếp lên
thần kinh chức năng vận động bài tiết của ruột, gây co bóp các cơ thành
ruột tạo nhu động ruột đẩy phân ra ngoài.

Chế độ dinh dưỡng:
Nguyên nhân chính dẫn đến chứng táo bón chủ yếu là chế độ ăn uống
không hợp lý, do vậy chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn đã có cải thiện đáng
kể.

- Uống đủ nước: Đa phần những người bị táo bón là do không uống đủ
nước trong ngày. Uống không đủ nước dẫn đến giảm tỷ lệ nước trong
thành phần của phân và gây táo bón. Bình thường trong thành phần
của phân chứa khoảng 75-78% nước. Nếu tỷ lệ nước trong phân giảm
xuống còn 50% đã làm khối phân khó di chuyển theo ruột già, còn nếu
tỷ lệ nước trong phân xuống còn 20% thì khối phân hoàn toàn bị tắc.
Khuyến cáo lượng nước cần cho cơ thể mỗi ngày khoảng 2-2,5 lít
(40ml/kg cân nặng, ví dụ cân nặng 50kg thì cần 2 lít nước/ngày), trong
đó gồm nước có trong thức ăn (trong cơm, thức ăn, canh, trái cây ) và
nước uống ở các dạng khác nhau (nước đun sôi để nguội, nước chè,
nước hoa quả ).
Mỗi sáng ngay sau khi ngủ dậy, cần uống một cốc nước lạnh (nước sôi
nguội, nước khoáng, nước quả) sẽ có tác dụng kích thích nhu động ruột
và trong ngày uống 6-8 cốc nước ở các dạng khác nhau. Nếu lao động
thể lực trong điều kiện nóng ẩm, những ngày mùa đông có độ ẩm thấp,
phụ nữ đang cho con bú, người đang trong tình trạng sốt thì cần uống
nước nhiều hơn.

- Tăng cường ăn các thức ăn có nhiều chất xơ: Rau xanh, hoa quả, trái
cây khô, hạt ngũ cốc; ăn các chất lâu tiêu như bánh mỳ đen, gạo lức
Các thức ăn này chứa nhiều chất xơ và chất pectin tạo điều kiện thuận
lợi cho các chủng vi khuẩn có lợi trong đường ruột phát triển, ức chế
quá trình gây thối, ngoài ra các chất độc hại sẽ bám vào các chất xơ và
được thải ra ngoài cơ thể. Ngoài ra, ăn các chất này làm tăng khối lượng
phân – kích thích lên thành ruột, gây tăng nhu động ruột và gây cảm
giác mót đại tiện.
Các thức ăn như các đồ dầm giấm, các đồ xông khói, thịt gân, thịt bạc
nhạc cũng là các chất nhuận tràng. Cám gạo cũng rất tốt cho những
người bị táo bón, 1 - 2 thìa cà phê/bữa, cho lẫn vào cơm, cháo hoặc pha
với nước sôi.

Ăn phải đúng giờ, tốt nhất là ăn rải bữa (4-5 bữa/ngày). Trước khi đi
ngủ nên ăn một cốc sữa chua, dần dần sẽ cải thiện đáng kể chủng vi
khuẩn có lợi trong ruột.

- Tăng cường ăn các thức ăn có chứa nhiều magiê như sữa, kê, đậu đũa,
khoai lang và một số loại rau như rau đay, rau rền, mùng tơi, rau khoai
lang, khoai sọ, đu đủ xanh, chuối tiêu. Như chúng ta đã biết, magiê có
vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhu động ruột.

Duy trì đi đại tiện 1 lần/ngày, đi đúng giờ, tốt nhất là rèn thói quen đi
vào buổi sáng hoặc chiều tối khi không vội vã. Khi đã có cảm giác mót
đi thì dù bất cứ bởi nguyên nhân nào (muốn đi làm, muộn giờ tàu xe
chạy, có điện thoại ) cũng không được nhịn, bởi vậy cần phải chủ động
sắp xếp thời gian. Không rặn khi đi đại tiện để tránh các biến chứng
như trĩ, nứt thành hậu môn, đi xong nên rửa hậu môn bằng nước lạnh.

- Kiêng kỵ ăn các thức ăn tinh chế như cháo, súp đặc (khoai tây, cà rốt
nghiền ), các thức ăn nhanh (fast food), các thức ăn nóng, các chất kích
thích như hạt tiêu, ớt cay, nước chè đặc, ca cao, rượu nho đỏ. Hạn chế
uống rượu, cà phê, hút thuốc.