Tài liệu Các loại thảo dược bảo vệ gan docx

Các loại thảo dược bảo vệ gan
Ngày nay chúng ta phải đối đầu với nhiều chất độc từ nước uống, thức ăn hàng
ngày. Phần lớn những chất độc này sẽ được xử lý tại gan. Thêm vào đó, bệnh viêm
gan siêu vi B, C cũng góp phần rất nhiều trong việc làm lá gan suy yếu. Vì vậy bên
cạnh việc ăn uống sinh hoạt điều độ, chúng ta vẫn có thể bảo vệ lá gan của mình
bằng các loại thảo dược dễ tìm mà hiệu quả cũng rất cao. Để hỗ trợ cho gan, y học
cổ truyền đã sử dụng những loại thảo dược đã được chứng minh là có lợi cho chức
năng gan bao gồm: cây Artichaut (A-ti-sô), cây Chó đẻ răng cưa, cây Dành dành,
Nghệ, Râu ngô, Xuyên tâm liên, cây Cỏ mực, cây Bồ công anh.
Cây Artichaut
Được thu hoạch lần đầu tiên tại vùng Napoli vào khoảng giữa thế kỷ 15, du nhập vào
nước Pháp vào thế kỷ 16. Tên Ả rập gọi là ardi shauk, người Ý gọi là articiocco. Từ thế
kỷ 15, Artichaut đã được các người dân Hy lạp, La mã và Ai cập sử dụng như thức ăn và
làm thuốc. Người ta sử dụng cả lá tươi, khô, hoa và rễ cây.
Thành phần của Artichaut có chứa hoạt chất cynarin có vị đắng cấu trúc 1-4 dicafein
quinic, inulin, tanin, nhiều khoáng tố kali, calci, magiê, natri với tỷ lệ rất cao. Các kết quả
nghiên cứu năm 2002 cho thấy trong Artichaut có chứa nhiều chất chống oxy hóa tế bào
(antioxydant). Artichaut được sử dụng trong y học để :
 Kích thích sự tăng tiết mật, chữa viêm gan, vàng da, sỏi mật, táo bón, bệnh
đường ruột.
 Chống lại các tác nhân gây hại cho gan, tăng cường khả năng thải độc cho gan,
đặc biệt đối với các đối tượng lạm dụng rượu, ăn uống không điều độ, hoặc do
sử dụng quá nhiều loại thuốc tây có hại cho sự chuyển hóa của gan.
 Bảo vệ tế bào gan, bổ tim, lọc máu, chữa các bệnh ngoài da nguyên nhân do
gan yếu.
 Giúp cải thiện tuần hoàn máu, chống xơ cứng động mạch, làm giảm lượng
cholesterol xấu trong máu.
 Giúp đi tiểu nhiều nên giúp thải độc cơ thể, chữa sỏi thận, chữa viêm thận cấp,
nhiễm trùng tiểu, phù thũng.
 Giúp làm hạ lượng đường trong máu nên tốt đối với các bệnh nhân mới bị tiểu
đường

Artichaut

Artichaut được xem là một thức uống rất tốt và an toàn, có lợi cho sức khỏe. Có thể dùng
mỗi ngày ở dạng trà túi lọc, cao lỏng 2-10g, cao mềm hay cao khô 1-2g hòa tan vào nước
nóng uống, thuốc viên, ống uống (theo chỉ dẫn của bác sĩ). Hoa, lá, rễ cũng có thể nấu
canh ăn mỗi ngày với lượng 100-200g tươi hoặc 20g khô.
Cây Chó đẻ răng cưa
Còn gọi là Diệp hạ châu, cây Chó đẻ, có thành phần hoạt chất gồm alcaloit, flavonoit,
vitamin C. Trong Kinh Vệ Đà của Y học cổ truyền Ấn độ đã ghi tác dụng chính của cây
là giải độc và bảo vệ tế bào gan. Những năm sau này nhiều công trình của các nhà khoa
học gồm các nước như: Trung quốc, Nhật, Châu Mỹ la tinh, Philippines, Cuba, Nigeria,
Guam, Bắc và Tây phi, cũng đã công bố cây chó đẻ chữa bệnh vàng da (jaundice) và
viêm gan siêu vi B.
Các nghiên cứu trên thực nghiệm của các nhà khoa học trong nước và ngoài nước cũng
đã chứng minh cơ chế tác dụng của Chó đẻ chính là ức chế sự sao chép tế bào của vi-rút
viêm gan B, không cho vi-rút sinh sản. Giáo sư S. Jayaram và các cộng sự của đại học
Madras (Ấn Độ) đã tiến hành thử nghiệm trên 28 người tình nguyện đã bị nhiễm vi-rút
viêm gan B, uống liều 250mg chó đẻ từ 1 đến 3 tháng, tỷ lệ người khỏi bệnh là 54,5%.
Nếu ly trích hoạt chất và chế ở dạng viên nang 200mg, uống 3 lần trong ngày, sau 15-20
ngày điều trị, tỷ lệ khỏi bệnh là 59%.
Cây Dành dành
Là một vị thuốc quý, đã được sử dụng từ lâu đời trong Y học cổ truyền. Thuốc được dùng
nhiều nhất và cho vị thuốc gọi là "Chi tử". Hoạt chất là một glycosid màu vàng được đặt
tên là gardenin, các chất chuyển hóa của gardenosid, acid chlorogenic. Các hoạt chất này
giúp làm giảm lượng sắc tố mật trong máu, nên được dùng chữa bệnh hoàng đản (vàng
da). Bên cạnh đó, nước sắc dành dành còn có tác dụng kháng sinh đối với một số vi
trùng.Liều dùng: 6-12g quả khô bỏ vỏ, dùng sống hoặc sao vàng, giã nhỏ, sắc lấy nước
uống.
Nghệ

Rễ có chứa khoảng 0,3% chất màu curcumin có tác dụng thông mật (cholagogue) giúp co
bóp túi mật, và 1-5% tinh dầu gồm có curcumen và paratolylmetyl carbinol. Tinh dầu
này có tác dụng kích thích sự bài tiết mật. Kết quả nghiên cứu lâm sàng cho thấy nghệ
còn có tác dụng giải độc gan, làm giảm lượng sắc tố mật trong máu và nước tiểu. Cách
dùng thường nên dùng tươi nếu muốn để lâu thì hấp chín củ nghệ, phơi khô, tán bột. Mỗi
ngày 6-10g bột khô, trộn với mật ong thành viên, hoặc pha trong nước ấm uống.
Râu ngô (Râu bắp)
Thành phần có chứa nhiều xitosterol, stigmasterol, tinh dầu, saponin, glycosid đắng,
vitamin C, vitamin K, nhiều canxi và kali. Khi uống râu bắp thì thấy lượng nước tiểu tăng
lên từ 3-5 lần, nó còn làm tăng sự bài tiết mật, làm giảm tỷ trọng mật, lượng bilirubin
(một chất còn được gọi là sắc tố mật) trong máu cũng giảm.

Râu ngô

Dân gian đã sử dụng râu bắp từ rất lâu để chữa viêm túi mật, viêm gan vàng da do tắc
mật, làm thuốc thông tiểu chữa tê thấp, đau thận, sỏi thận. Ngoài ra nhờ hàm lượng
vitamin K khá cao nên râu bắp còn có tác dụng cầm máu. Sử dụng mỗi ngày với lượng
10-20g râu bắp cắt nhỏ, đun sôi trong 200ml, uống trong ngày.
Xuyên tâm liên
Dân gian còn gọi là cây Công cộng, cây Lá đắng, Khô đảm thảo. Cây được gọi là King of
bitters (Vua của vị đắng) làmộtloại thảo dượctruyền thống của Trung Quốc, Đông
NamÁvà đặc biệt ở Ấn Độ nó đượcsửdụngtrong nhiều thế kỷ.
Theo hệ thống y họcAyurvedic, Xuyên tâm liên là loài dược thảo rất bổ ích cho 3 cơ quan
đầu não trong cơ thể đó là tim, gan và não. Loài thảo mộc này rất được tôn kính và đánh
giá cao trong điều trị các bệnh truyền nhiễm và phòng ngừa rất nhiều bệnh do tác động
tăng cường miễn dịch của nó và được xem là thuốc bổ đắng. Xuyên tâm liên chứa một
nhóm hoạt chất đắng là andrographolide có tác động như một kháng sinh thực vật,
diterpenoid lactone và kalmeghin. Theo Y học cổ truyền nó có vị đắng, tính mát và được
xếp vào nhóm thuốc thanh nhiệt giải độc. Sử dụng mỗi ngày 8-12g dạng dịch chiết nước
rồi uống,

Xuyên tâm liên được chứng minh là có tác dụng kích thích hệ thống miễn dịch và gia
tăng hoạt động của hệ miễn dịch bằng hai cách, một là làm tăng lượng kháng thể nhằm
chống lại vi khuẩn xâm nhập, hai là sản sinh nhiều tế bào đại thực bào để tiêu diệt vi
khuẩn. Xuyên tâm liên kích hoạt cả hai phản ứng, giúp hệ miễn dịch mạnh mẽ hơn để
chống lại một loạt các bệnh nhiễm trùng. Hiện nay nhiều nước trên thế giới đã tiến hành
sử dụng các chế phẩm được bào chế từ dịch chiết Xuyên tâm liên để điều trị cho các bệnh
nhân nhiễm HIV và bệnh AIDS.
Trên gan, chất đắng trong Xuyên tâm liên có khả năng chống oxy hóa tế bào, giúp cải tạo
các tế bào gan bị xơ và hư tổn do hóa chất, bia rượu, thuốc lá, tăng cường chức năng thải
độc của gan. Là thuốc bổ đắng nên Xuyên tâm liên có khả năng kích thích sự tiết mật từ
túi mật nhờ đó tiêu hóa dễ dàng hơn. Xuyên tâm liên còn có thể chữa được các bệnh
viêm gan, vàng da, ứ mật, người chán ăn, mệt mỏi, mất ngủ, tiêu chảy do E. coli và
nhiễm thương hàn do S. typhae.
Cây Cỏ mực
Tại Ấn Độ, Cỏ mực được dùng trị hói đầu, nấm lác đồng tiền, thuốc nhuộm tóc và trị gan,
lá lách, phù trướng, sưng gan, vàng da và làm thuốc bổ tổng quát. Cây cũng được dùng trị
ho, chảy máu miệng, ăn khó tiêu, choáng váng, chữa đau răng, giúp lành vết thương. Khi
dùng trị bệnh gan (dùng dạng nước sắc, 100g Cỏ mực sắc lấy 100ml cao) uống 1 muỗng
cà phê dạng nước sắc hai lần mỗi ngày.
Tác dụng bảo vệ gan được ghi nhận có hoạt tính mạnh hơn khi dùng phối hợp Cỏ mực
với cây Chó đẻ và Nghệ theo tỳ lệ 2,5:1,5:1,0. Nồng độ lipid máu và bilirubin trong huyết
thanh sụt giảm và trở về mức bình thường. Hỗn hợp trích tinh từ 3 thảo dược trên giúp
bảo vệ gan bằng cách giúp điều hòa nồng độ của các men gan có liên hệ đến việc biến
dưỡng thuốc nơi ty thể của tế bào gan (theo nghiên cứu được đăng trên tạp chí Journal of
Ethnopharmacology Số 70-2000). Trên thực nghiệm người ta không thấy độc tính của
cây Cỏ mực.
Cây Bồ công anh
Theo y học cổ truyền, Bồ công anh có vị đắng, tính mát, tác dụng thanh nhiệt giải độc,
lương huyết tán kết, thông sữa, lợi tiểu, được dùng chữa sưng vú, tắc tia sữa, tiểu tiện khó
khăn, mụn nhọt đang sưng mủ, đinh râu, bệnh đau dạ dày, đau gan và ăn uống kém tiêu.

Bồ công anh rất tốt cho gan mật nhờ vai trò kiểm soát được lượng mỡ vào cơ thể và tăng
cường chức năng thải độc của gan, nhờ vậy nó rất có ích cho các bệnh nhân gan mật.
Phối hợp với cải xà lách soong chế thành một loại nước ép, kèm chế độ ăn uống kiêng
thịt, đường và tinh bột, sẽ rất hiệu quả và giúp cho các cơ quan này hoạt động bình
thường,

Bồ công anh

Các bệnh nhân đau gan, vàng da có thể sử dụng thường xuyên dạng nước ép (50g-100g)
hoặc dạng trà được bào chế sẵn (20g khô). Lá, rễ cây Bồ công anh được đem sấy khô,
nướng thơm, nghiền thành bột được gọi tên là cà phê Dendelion, là một thức uống có
nguồn gốc thảo dược thiên nhiên, hoàn toàn không có tác dụng phụ hoặc gây độc hại cho
người dùng. Ở những người có thói quen uống trà hoặc cà phê mỗi ngày, có thể sử dụng
trà Dandelion để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.
Tóm lại, từ xa xưa các loại thảo dược trên đã được ứng dụng trong việc hỗ trợ tăng cường
chức năng gan và điều trị các bệnh gan mật. Tuy nhiên bên cạnh việc sử dụng các loại
thảo dược, chúng ta cần có một lối sống lành mạnh: không thuốc lá, hạn chế rượu bia,
thường xuyên tập luyện thể dục thể thao… để duy trì một lá gan khỏe mạnh.