Phân tích tâm trạng của nhân vật Liên trong truyện Hai đứa trẻ của Thạch lam

Đề bài: Phân tích tâm trạng của nhân vật Liên.
Bài làm:
Những trang văn Thạch Lam nh những dòng suối ngọt lành nồng nàn tình yêu thơng. Sáng
tác của Thạch Lam mang màu sắc hiện thực song lại không để cho ngời đọc thấy đợc những mảnh
vá trên vai áo của những con ngời nghèo khổ. Hai đứa trẻ, một truyện ngắn thấm thía niềm xót
thơng, một trái tim giàu lòng trắc ẩn của Thạch Lam đã gợi ra tính nhân văn cao cả. Cả truyện ngắn
bao trùm là cuộc sống quẩn quanh, cơ cực, tối tăm ở phố huyện nghèo, nhng dừng nh ở đó ta vẫn
thấy những điểm sáng đó là hình ảnh hai chị em Liên và An. Hai đứa trẻ là hai nhân vật chính của
câu chuyện, mọi biến chuyển tinh vi của vạn vật đều hiện lên qua ánh nhìn nhạy cảm của cô bé
Liên. Không gian phố huyện đợc xuất hiện qua tâm trạng Liên và đến với ngời đọc qua tâm trạng
Liên.
Thạch Lam xuất thân từ một gia đình công chức gốc quan lại. Ông là một cây bút đắc lực của
báo Phong hóa và Ngày nay. Ông sáng tác không nhiều nhng đủ để tạo nên phong cách riêng trong
sáng, giản dị, đậm chất trữ tình. Thạch Lam có đóng góp đáng quý cho sự nghiệp văn xuôi trớc
Cách mạng tháng Tám, đặc biệt trong thể loại truyện ngắn. Hai đứa trẻ một tác phẩm thơ mang
y phục văn xuôi đã để lại một niềm cảm thơng sâu sắc trong lòng ngời đọc về hai đứa trẻ: Liên và
An.
Liên và An là hai đứa trẻ từng sống ở Hà Nội, rồi gia đình sa cơ thất thế nên trở về quê, một
phố huyện nghèo hẻo lánh. Hai chị em trông coi một cửa hàng tạp hóa nhỏ xíu. Một gian hàng thuê
lại của bà lão móm, ngăn ra bằng phên nứa dán giấy nhật trình. Liên chừng khoảng chín tuổi còn
An khoảng bảy, tám tuổi. Tuy còn nhỏ nhng Liên đã có những toan tính cho cuộc sống. Có lẽ vì thế
mà trong sâu thẳm tâm hồn cô bé này đã có những xúc cảm hết sức tinh vi về mọi vật, mọi việc ở
phố huyện này.
Bức tranh thiên nhiên trong phố huyện khi ngày tàn đợc hiện lên qua điểm nhìn nhạy cảm,
tinh tế của Liên. Đó là Một buổi chiều êm ả nh ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng
ruộng theo gío nhẹ đa vào. Trong cửa hàng hơi tối, muỗi đã bắt đầu vo ve. Trong bức tranh ấy có
sự hòa trộn giữa hai loại hình ảnh : hình ảnh êm đềm, lãng mạn và hình ảnh gợi sự nghèo khổ, bần
cùng. Phải chăng do cảnh chiều tàn mà gợi cho Liên nỗi buồn: Liên ngồi yên lặng bên mấy quả
thuốc sơn đen; đoi mắt chị bónh tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm
hồn ngây thơ của chị; Liên không hiểu sao nhng chị thấy lòng buồn man mác trớc cái giờ khắc của
ngày tàn. Thật khó để phân định rạch ròi nỗi buồn ngoại cảnh thấm vào tâm cảnh haynỗi buồn

tâm cảnh lan tỏa ra, nhuốm vào ngoại cảnh. Ta chỉ thấy ở đay là một nỗi buồn sâu sắc trong tâm
trạng. Chỉ có sự cảm nhận tinh tế, nhạy cảm nh Liên mới thấu hiểu nó.
Không gian phố huyện còn đựoc hiện lên qua hình ảnh : Một mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng
của ban ngày lẫn với mùi cát bụi quen thuộc quá, khiến chị em Liên tởng là mùi riêng của đất, của
quê hơng này , đêm của đất quê, và ngoài kia, đồng ruộng mênh mông và yên lặng. Đó chính là
mùi riêng của quê hơng. Vậy là đủ thấy tình yêu quê hơng trong Liên nh một mạch nguồn len lỏi
trong tâm hồn. Có lẽ bắt nguồn từ đó mà trong Liên luôn có sự xót thơng những kiếp ngời nghèo
khổ tròn phố huyện.
Liên thực sự có một tấm lòng thơng cảm vô hạn đối với những con ngời nghèo khổ, lam lũ,
tù túng của phố huyện. Liên thơng những đứa trẻ con nhà nghèo nhng chính chị cũng chẳng có tiền
cho chúng. Hình ảnh những đứa trẻ đã gợi sự xót thơng của Liên đối với cảnh sống nghèo khó của
chúng. Liên thơng cho chị Tí, bởi vì cuộc sống của chị cũng khó khăn: sỡm với muộn mà có ăn
thua gì? . Dờng nh trong lời hỏi thăm ân cần của Liên có một tiếng nấc khe khẽ. Liên thơng cho cụ
thi hơi điên, chị lẳng lặng rót đầy cút rợu ti và hai chị em Liên đứng sững nhìn theo cụ đi lần vào
bóng tối, tiếng cời khanh khách nhỏ dần về phía làng. Nhịp sống ở phố huyện cứ lặp đi, lặp lại,
quanh quẩn, đơn điệu, tẻ nhạt. Những cảnh đời bế tắc, cuộc sống của những con ngời tàn. Họ đang
gồng mình lên để sống nói cách khác họ đang sống leo lắt hay chỉ đang tồn tại. Dờng nh tất cả cảnh
phố huyện đều đợc cô bé thu vào tầm mắt. Với trái tim đa cảm giàu lòng thơng xót, Liên đã có
những cảm nhận tinh tế về cuộc đời mờ nhạt, quanh quẩn, cái ao đời phẳng lặng trong phố huyện
nghèo. Chính sự quan tâm, niềm cảm thơng ấy của Liên đã làm nên tình ngời bàng bạc khắp thiên
truyện. Tình ngời trong Liên không ồn ào mà dịu nhẹ, sáng trong lắng dần trên trang sách. Cái nhìn
nhân hậu cùng niềm xót thơng đã tạo nên giá trị nhân văn cho Hai đứa trẻ. Những kiếp ngời xuất
hiện trong đêm tối, từ bóng tối đi ra rồi lại đi lần vào bóng tối chỉ đợc gợi lên qua cái nhình của
Liên hay chính Thạch Lam? Bởi theo Thế Lữ nhận xét : Thạch Lam là ngời sống hết cả từng ý văn,
từng câu văn anh đã viết ra trên trang giấy. Sự thực của tâm hồn mà Thạch Lam diễn trong văn ch-
ơng phức tạp, nhiều hình vẻ, nhng bao giờ cũng đằm thắm, cũng nhân hậu, cũng nghẹn ngào một
chút lệ thầm kín của tình thơng.
Hai đứa trẻ dù cho già dặn trong suy nghĩ thì vẫn chỉ là hai đứa trẻ, là hai mầm cây mới
nhú trên mảnh đất cằn cỗi, khắc nghiệt cảu không gian nơi phố huyện. Chúng vẫn thèm hòa nhập
vào những cuộc chơicủa bao đứa trẻ khác ở thềm hè nhng cả hai đều sợ trái lời mẹ dặn và

đành ngồi trên chõng. Hai chị em Liên lũ trẻ đang chơi ở thềm hè với con mắt thèm muốn và một
chút nuối tiếc. Đó là điều hết sức tự nhiên trong tâm hồn trẻ thơ. Tuổi thơ của chúng sớm phải chia
tay với những buổi dạo chơi trên phố, sớm quên đi bao niềm vui để phải già dặn, toan tính. Rồi liên
và An ngồi ở chõng mà ngớc mắt lên bầu trời để khám phá, vũ trụ thăm thẳm bao la đối với tâm
hồn hai đứa trẻ nh đầy bí mật và xa lạ. Chính sự khám phá tự nhiên ấy đã làm mỏi trí nghĩ của
cả hai đứa trẻ. Thạch Lam hơn ai hết thấu cái bi kịch lớn của tình thơng, muốn đợc san sẻ cùng mà
chỉ có thể nâng đỡ về tinh thần. Hai đứa trẻ cũng nh ấp ủ bao hi vọng mơ ớc của nhà văn đợc thay
đổi thực tại tù túng kia, để những đứa trẻ nh liên và An đợc hởng trọn vẹn trong vòng tay yêu thơng,
đùm bọc của cuộc đời.
Hai đứa trẻ-hai niềm hi vọng đợc nhen nhóm lên nh ánh sáng của đoàn tàu làm bừng sáng
cả không gian phố huyện, ánh lên nỗi khao khát về sự thay đổi. Sự khao khát, hi vọng mãnh liệt của
Liên về sự thay đổi đợc thể hiện trong cảnh Liên và An cố thức để đợi chuyến tàu đêm. Đoàn tàu
hiện ra trong bóng tối với ngọn lửa xanh biếc, với tiếng còi kéo dài, với làn khói bừng sáng.
Con tàu hiện lên bằng một thứ ánh sáng khác hẳn với ngọn đèn leo lắt của chị Tí, của bác phở Siêu.
âm thanh rầm rộ làm xáo động cả không gian phố huyện. Trong sâu thẳm tâm hồn những con
ngời nơi đây, đoàn tàu còn mang lại ánh sáng giàu sang, no ấm, hạnh phúc, ánh sáng mà chừng ấy
ngời trong bóng tối đang chờ đợi chăng? Đoàn tàu xuất hiện chỉ làm thay đổi không gian phố
huyện trong khoảnh khắc nhng cũng để mọi ngời thèm khát. Đặc biệt là Liên, Liên đã càng hiểu
thấu sự khao khát đó do chính cô bé cũng từng là ngời Hà Nội, từng có cuộc sống ấm no nh thế.
Khi tàub tới Liên lặng theo mơ tởng. Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực rỡ vui vẻ và huyên náo.
Con tàu nh đã đem đén một chút thế giới khác, một thế giới khác hẳn đối với Liên, một thế giới
hạnh phúc, giàu sang khác xa với cuộc sống nghèo khổ, tù túng hiện giờ nơi phố huyện. Đoàn tàu
đi từ kí ức tới hiện tại, mang đến ớc mơ và khát vọng và đem chúng đi trong sự nuối tiếc của Liên.
Phố huyện lại trở về với sự yên tĩnh, tịch mịch và sự bủa vây của bóng tối, nguyên vẹn một cuộc
sống tù túng, nghèo khó của bao kiếp ngời. Dù có khó khăn nhng họ vẫn khao khát, vẫn mơ ớc về
một tơng lai tơi sáng. Đó chính là niềm tin sâu sắc của Thạch Lam, là giá trị nhân đạo của tác
phẩm. Nhng đó chỉ là ý niệm mà không thể thay đổi đợc thực tế. Đoàn tàu đến, đi qua nhng chỉ làm
Liên thanh thản, yên tĩnh chứ không thể thay đổi đợc thực tại về cuộc sống tịch mịch và đầy bóng
tối của Liên. Không thấm đợc một tấm lòng nhân ái sâu xa, không hiểu lòng con trẻ, không có
một tâm hồn nhạy cảm thì thạch Lam không thể diễn tả tinh tế đến thế nỗi thèm khát ánh sáng của

những con ngời trong bóng tối mà đặc biệt là hai đứa trẻ. Quả thực thạch Lam là một hệ thống dây
tơ nhạy bén đến mức có thể cảm nhận đợc sự biến chuyển tinh vi trong tâm trạng mỗi nhân vật.
Dòng suối mát lành ấy cứ thấm dần rồi thẩm thấu vào trái tim mỗi ngời đọc về sự xót thơng,
về tình yêu nồng nàn đối với những con ngời nghèo khổ. Thạch Lam rất đỗi tinh tế trong việc miêu
tả sự biến đổi của cảnh vật và nhân vật mà cụ thể ở đây là cô bé Liên. Một cô bé mới 9 tuổi nhng đã
phải già dặn trong cuộc sống khó khăn, vất vả, tù túng, biết cảm thơng cho những mảnh đời khốn
khổ khiến ngời đọc xúc động. Với truyện ngắn Hai đứa trẻ, Thạch Lam đã làm đợc giá trị đích
thực của văn chơng, giá trị thanh lọc tâm hồn con ngời, cho nó sức sống ngàn đời bất diệt.