BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ TIN HỌC - CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ - MÔ HÌNH DỮ LIỆU QUAN HỆ

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
TIN HỌC 12

§ 10. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
Tiết 1
MƠ HÌNH DỮ LIỆU QUAN HỆ


Nội dung tiết 1

Mơ
hình
dữ
liệu
quan
hệ
4/1/2014

1. Khái niệm mơ hình dữ liệu
2. Đặc trưng của mơ hình dữ liệu
3. Ghi nhớ

NHĨM 5

2


§ 10. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
Việc xây dựng và khai thác một hệ CSDL được tiến hành qua một số bước đó là?
Bước 1: Khảo sát
Tìm hiểu u cầu công tác quản lý, xác định dữ liệu cần lưu trữ, phân tích mối liên hệ

giữa chúng, phân tích chức năng của hệ thống khai thác thông tin, xác định chức năng
của phần cứng, phần mềm có thể khai thác, sử dụng.
Bước 2: Thiết kế
Thiết kế CSDL, lựa chọn hệ QTCSDL để triển khai, Xây dựng hệ thống chương trình
ứng dụng
Bước 3: Kiểm thử
Nhập dữ liệu và chạy thử chương trình
Khi xây dựng một CSDL thường có nhiều người tham gia với mức hiểu biết khác nhau
về cơ sở dữ liệu.


§ 10. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
Bài học hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu về “CSDL
quan hệ, để hiểu rõ hơn về CSDL quan hệ chúng ta
cùng nhau thảo luận các câu hỏi sau:
1. Người xây dụng CSDL thường trao đổi
với nhau về những yếu tố nào?

2. Mô hình dữ liệu là gì?
3. Mơ hình dữ liệu được phân chia như thế
nào?


Thảo luận
Thảo luận theo bàn trong thời gian

4/1/2014

NHÓM 5

5p

5


1. Mơ hình dữ liệu quan hệ
Những yếu tố của một hệ CSDL?

-Cấu trúc dữ liệu;
-Các thao tác, phép toán trên dữ liệu;

-Các ràng buộc dữ liệu
Các khái
niệm
mô tả các
yếu tố
trên như
tạo thành
hình dữ
Mơ
hình
dữdùng
liệuđểđược
phân
chia
thếmơnào?
liệu

hìnhmơ
dữ tả

liệuchi tiết về CSDL,
TheoMơ
mức
có thể phân chia các mơ hình thành
2 loại.
• Mơ hình logic
• Mơ hình vật lí


1. Mơ hình dữ liệu quan hệ
Đặc trưng của mơ hình dữ liệu quan hệ
Về mặt cấu trúc

Mỗi hàng (bộ - bản ghi) thể hiện thông tin
về một đối tượng

-Chủ thể
-Thuộc tính
-Cá thể

Dư liệu được tổ chức dưới dạng quan
hệ (bảng)
Mỗi cột (thuộc tính hoặc trường) thể hiện
thơng tin về một thuộc tính


Đặc trưng của mơ hình dữ liệu quan hệ
Về mặt thao tác trên dữ liệu:
Em hãy trình bày 1 số thao tác trên CSDL đã thực hiện
trong chương II?

-Cập nhật dữ liệu: thêm, sửa, xoá bản ghi trong 1 bảng;
-Sắp xếp, lọc dữ liệu, tìm kiếm, in ấn.
Các phép tốn trên dữ liệu thường được thực hiện trên đối
tượng nào?
-Mẫu hỏi
-Báo cáo


Đặc trưng của mơ hình dữ liệu quan hệ
Về mặt thao tác trên dữ liệu

1. Cập nhật
Thêm, xóa, sửa bản ghi,…

2. Thống kê, truy xuất dl:
Tìm kiếm, lọc, thống kê, báo cáo,…


Đặc trưng của mơ hình dữ liệu quan hệ
Về mặt các ràng buộc dữ liệu:

Em có nhận xét gì về bảng dữ liệu sau đây?

Có 2 bộ giống nhau hồn tồn nên việc nhập này khơng được chấp nhận, máy
thơng báo lỗi:

Em hãy trình bày cách khắc phục?

Đặc trưng của mơ hình dữ liệu quan hệ
Về mặt các ràng buộc dữ liệu:
Em có nhận xét gì CSDL sau đây?

Dư thừa dữ
liệu


Củng cố
1. Mơ hình dữ liệu là gì?

Là các khái niệm dùng để mô tả các yếu tố:
-Cấu trúc dữ liệu

-Các thao tác, phép toán trên dữ liệu
-Các ràng buộc dữ liệu

2. Theo em, khi xét một mơ hình dữ liệu cần quan tâm những yếu tố nào?
Dựa vào các yếu tố tạo nên mơ hình dữ liệu
3. Đặc trưng của mơ hình dữ liệu quan hệ
Về mặt thao tác trên dữ liệu:
Về mặt cấu trúc
Về mặt ràng buộc dữ liệu


Ghi nhớ


•
•

Trong mơ hình dl quan hệ
Về mặt cấu trúc: DL được thể hiện dưới dạng quan hệ (bảng), bao gồm:
Mỗi cột (thuộc tính, trường) thể hiện thơng tin về 1 thuộc tính.
Ví dụ: Bảng gồm 10 trường: STT, HOTEN,GIOITINH, NGAY_SINH,
TOAN, VAN, LY, HOA, ANH, SINH
• Mỗi hàng (bộ hay bản ghi) thể hiện thông tin về 1 đối tượng. Ví dụ thơng
tin về 1 thí sinh Trần Thị Tình (2, Trần thị Tình, nữ, 20/11/1993, 9, 8, 7, 6,
5, 4) tương ứng với 10 trường trong bảng.
 Về mặt thao tác dữ liệu: Có thể xử lí dữ liệu trong bảng như:
• Cập nhật: Thêm, xóa, sửa bản ghi,…
• Thống kê, truy xuất dl: Tìm kiếm, lọc, thống kê, báo cáo,…
 Về mặt ràng buộc dữ liệu: dl trong bảng phải thõa mản 1 số ràng buộc. Ví
dụ: trong bảng khơng có 2 bộ nào giống nhau hồn tồn.


Tiết 2

CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ


Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Nêu các đặc điểm của mơ hình dữ liệu quan hệ?
Đáp án:
Mơ hình dữ liệu quan hệ là mơ hình dữ liệu có đặc điểm sau:
Về mặt cấu trúc: Dữ liệu được thể hiện dưới dạng bảng (Mỗi bảng gồm cột và
hàng ...)
Về mặt thao tác trên dữ liệu: có thao tác cập nhật dữ liệu (thêm, xoá, sửa dl
trong bảng), các thao tác khai thác dữ liệu khác.
Về mặt các ràng buộc: Dữ liệu trong các bảng phải thoả mãn một số ràng buộc

nào đó, xác lập mối liên kết giữa các bảng ….

Nếu một CSDL được xây dựng dựa trên mơ hình dữ liệu
quan hệ thì CSDL đó được gọi là CSDL gì?


NỘI DUNG TIẾT 2

1. Khái niệm

Cơ sở
dữ liệu
quan
hệ

4/1/2014

2. Đặc trưng chính
3. Ví dụ

NHĨM 5

16


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
1. Khái niệm:

Cơ sở
dữ liệu

Phân cấp
Hướng ĐT

Quan hệ

……

Có nhiều mơ hình khác nhau nhưng CSDL
được xây dựng trên mơ hình dữ liệu quan hệ
gọi là CSDL quan hệ.


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
1. Khái niệm:

Cơ sở
dữ liệu

Hệ QTCSDL dùng để tạo lập, cập nhật và khai
thác CSDL quan hệ gọi là hệ QTCSDL quan hệ.


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
2. Các đặc trưng chính của 1 quan hệ trong CSDL
quan hệ
a. Quan hệ: hay cịn gọi là bảng mỗi quan hệ có một
tên phân biệt với tên các quan hệ khác

19

2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
2. Các đặc trưng chính của 1 quan hệ trong CSDL quan
hệ
b. Thuộc tính: là các Cột của Bảng

20


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
2. Các đặc trưng chính của 1 quan hệ trong CSDL
quan hệ

21


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
Các thuật những và tính chất:
Bảng ~ Quan hệ

Hàng ~ Bộ (bản ghi)

Cột ~ Thuộc tính

Miền: kiểu dữ liệu
của thuộc tính


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ

2. Các đặc trưng chính của 1 quan hệ trong CSDL
quan hệ
So_the

Ma_Sach

Ng_muon

Ng_tra

TV-02

TO-012

5/9/2008

12/10/2008

TV-04

TN-103
TN-104

12/9/2008
15/9/2008

22/9/2008
20/9/2008

TV-01

TN-16

18/9/2008

22/9/2008

Mỗi

Tại sao nói Bảng trên có
thuộc tính
chỉtínhcóđamột
thuộc
trị ? miền

giá trị duy nhất
23


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
2. Các đặc trưng chính của 1 quan hệ trong CSDL
quan hệ

So_the

Ma_Sach

Ngày
Ng_muon

Ngay_tra

TV-04

TN-103
TN-104

12/9/2008
15/9/2008

22/9/2008
20/9/2008

TV-01

TN-16

18/9/2008

22/9/2008

Thuộc tính phức hợp là gì?
Tại sao bảng trên có tính phù hợp?

24


2. CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
Ví dụ về tính đa trị và phức hợp

Đa trị

* Nhận xét: Bảng trên tại cột Mã số sách xuất hiện 2 giá trị là TO-012 và
TN-103 ta nói cột có tính đa trị.
Vậy bảng trên không là một quan hệ.