Tải bản đầy đủ (.ppt) (36 trang)

Vaccine cho cá full new

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.66 MB, 36 trang )

VI. VACCINE CHO CÁ
♦ Khái Niệm

Các chế phẩm sinh học được điều chế từ chính tác
nhân gây bệnh (tồn phần hay một phần) hay sản
phẩm của chúng, được làm giảm hay mất động lực,
khi đưa vào cơ thể đối tượng được hưởng vaccine
(bằng các phương pháp khác nhau) thì khơng có khả
năng gây bệnh cho đối tượng đó nhưng đều có khả
năng kích thích sinh miễn dịch (dịch thể hay tế bào).
Vaccine khi được đưa vào cơ thể sẽ kích thích hệ miễn
dịch cơ thể và tăng cường sự đề kháng của cơ thể đối
với sự lây nhiễm sau đó gây ra bởi các tác nhân gây
bệnh đặc hiệu.


VI. VACCINE CHO CÁ
Tại Sao Phải Sử Dụng Vaccine Cho Cá?
♦ Phịng bệnh bằng vaccine có nhiều ưu điểm hơn các biện pháp sử dụng

thuốc và hóa chất.
♦ Phịng bệnh cho cá bằng vaccine đã được thực hiện rất hiệu quả trong

ngành công nghiệp nuôi cá hồi.
♦ So với vaccine, việc sử dụng kháng sinh còn nhiều hạn chế như: khả

năng lờn thuốc của vi khuẩn, vấn đề an toàn thực phẩm và môi trường...
♦ Việc sử dụng kháng sinh thì khơng hiệu quả đối các tác nhân gây bệnh

là virus.
♦ Do đó hiện nay vaccine là sự lựa chọn tốt nhất để ngăn ngừa các tác



nhân gây bệnh do vi khuẩn hoặc virus trên cá.


Lợi ích kinh tế của việc sử dụng vaccine
(1 ví dụ về nuôi cá chẽm ở Châu Á)
Không Sử Dụng Vaccine

Sử Dụng Vaccine

- Số lượng cá (con)

100.000

100.000

95

- Mức độ bảo vệ tương đối (%)

0

5

- Tỉ lệ chết (%)

3

30


285

- Trọng lượng TB khi thu hoạch (kg)

3

2,5

- Trọng lượng cá thu hoạch (tấn)

210

712.500

- Giá cá bán tại trại (USD/kg)

2,5

- Tổng giá trị (USD)

525.000 Lợi ích từ việc sử dụng vaccine:
- Sản lượng: tăng 75 tấn
- Lợi nhuận: tăng ≈ 180.000 USD

(sau khi đã trừ chi phí vaccine)


Ảnh hưởng của việc sử dụng vaccine đối với chi
phí sản xuất đối với một kg cá hồi trên thế giới



Ưu Điểm Của Việc Sử Dụng Vaccine So Với Cách Điều Trị Bằng
Thuốc Và Hóa Chất
Gây Miễn Dịch Bằng Vaccine
- Khơng hoặc rất ít tổn thất.

Điều Trị Bằng Hóa Chất Hoặc Kháng
Sinh
- Cá chết trước khi việc điều trị có tác dụng.

- Thời gian phòng bệnh lâu dài với chỉ 1-2 - Thời gian phòng bệnh ngắn, đòi hỏi sử dụng
lần gây miễn dịch.
liên tục.
- Phương pháp tắm có thể gây miễn dịch - Phần lớn kháng sinh được trộn vào thức ăn,
cho mọi cá thể trong đàn.
nhưng cá bệnh thường bỏ ăn nên việc điều trì
thường khơng đạt hiệu quả cao.
- Khơng có phản ứng phụ độc hại.

- Gây những tác dụng phụ không tốt trên cá
được điều trị (thường gây ức chế sinh trưởng).

- Khơng tích lũy dư lượng độc hại

- Các hóa chất độc hại có thể tồn dư trong cá
sau khi được giết mổ.

- Tác nhân gây bệnh ít khi “lờn” vaccine.

- Nhiều vi khuẩn “lờn” kháng sinh.


- Luật pháp không hạn chế vaccine - Việc sử dụng kháng sinh trên động vật đang
dần bị hạn chế.
“an tồn”.
- Về lý thuyết có thể phịng mọi loại bệnh. - Việc sử dụng kháng sinh, hóa chất bị giới hạn
khi các tác nhân gây bệnh là virus.
- Không tác động xấu đến môi trường.

- Việc sử dụng kháng sinh, hóa chất có thể phá
hủy cân bằng sinh thái.


Ảnh hưởng của vaccine đối với việc sử dụng
kháng sinh trong nghề nuôi cá hồi trên thế giới


Cơ chế hoạt động của vaccine
♦ Vaccine được đưa vào cơ thể động vật, thành phần

kháng nguyên trong vaccine phải kích hoạt được hệ
thống miễn dịch
♦ Hoạt hố các tế bào lympho B có thể sản sinh ra kháng
thể
♦ Có chức năng ghi nhớ kháng nguyên với mục đích lần
đáp ứng sau sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn


Vaccine được xem hiệu quả
♦ Có tính an tồn cao cho cá và người ni
♦ Có tính hiệu lực cao

♦ Áp dụng dễ dàng
♦ Thời gian bảo hộ lâu dài
♦ Giá thành thấp
♦ Được cấp phép


VI. VACCINE CHO CÁ
♦ Thành Phần Của Vaccine

– Kháng nguyên
• Tồn bộ vi sinh vật; yếu tố gây bệnh….
• Kháng ngun có bản chất protein và lipopolysaccharid có tính
kháng ngun mạnh, tính đặc hiệu cao
– Chất bổ trợ (adjuvant)
• Chất bổ trợ của vaccine là những chất có hoạt tính kích thích miễn
dịch khơng đặc hiệu, dùng bổ sung vào vaccine để nâng cao hiệu
lực và độ dài miễn dịch
• Tác dụng của chất bổ trợ
+ Hấp thu và lưu trữ kháng nguyên trong cơ thể lâu hơn, không
bài thải nhanh kháng nguyên
+ Tạo kích thích đáp ứng miễn dịch khơng đặc hiệu của cơ thể
+ Giảm kích thích phản ứng của độc tố (nếu có) trong cơ thể


Các loại kháng nguyên được sử dụng
♦ Vaccine truyền thống
- Kháng nguyên bất hoạt :

Thành phần kháng nguyên đã bị giết chết bằng nhiệt,
hố chất nhưng khơng làm biến tính gen độc lực

Độ an toàn rất cao.
Tuy nhiên hiệu quả bảo vệ khơng cao,phải tiêm nhắc
nhiều lần
Quy trình làm đơn giản, giá thành thấp sử dụng
nhiều trong Thủy Sản


♦ Vaccine truyền thống (tt)
- Kháng nguyên làm yếu, giảm độc lực:

Kháng nguyên bị làm biến đổi hay loại bỏ gen gây
độc lực, nhưng vẫn còn sống khi đưa vào cơ thể
Hoặc một dạng kháng ngun khơng gây độc
nhưng có cấu trúc giống với kháng ngun gây
bệnh.
Địi hỏi cơng nghệ sản xuất cao
Ảnh hưởng đến độ an toàn trong trường hợp
kháng nguyên bị hồi phục gen gây độc
Gây đáp ứng mạnh mẽ và nhanh chóng


♦ Vaccine tái tổ hợp
- Kháng nguyên được tách lấy tiểu phần trong

cấu trúc tế bào như thành tế bào, một phần vỏ
bọc, protein ngoại bào, protein nội bào
- Có thể được sản xuất theo phương pháp:
Tách chiết trực tiếp tiểu phần
Xác định gen độc lực, ly trích và chuyển vào
plasmid để đưa vào tế bào kháng nguyên khác

như Ecoli ni cấy, tăng sinh và sản xuất
- Độ an tồn cao, tạo ra đáp ứng miễn dịch tốt
- Giá thành cao, ít được sử dụng trong NTTS


♦ DNA vaccine:
- Tương lai ứng dụng loại vaccine này chủ yếu
-

-

các bệnh do virus gây ra
Thành phần chủ yếu gen mang độc lực của tác
nhân gây bệnh
Được chuyển vào plasmid và đưa vào vật mang
(Ecoli) để tổng hợp
Tách lọc thành DNA vaccine
Đưa vào cơ thể cá cần được bảo vệ
Đoạn gen mang độc lực sẽ được tổng hợp sao
chép trong tế bào và kích hoạt hệ thống miễn
dịch một cách nhanh chóng
Chi phí sản xuất khá cao, nên ít được đưa vào
NTTS



Một số dạng DNA vaccine trên cá


Một số dạng DNA vaccine trên cá (tt)



Hoạt động của DNA vaccine trong cơ thể


Các dạng chất bổ trợ
♦ Chất bổ trợ dạng hợp chất vô cơ
- Aluminium salt- Phèn nhôm: Nhôm phosphate

được đưa vào cơ thể khiến cơ thể sinh miễn
dịch dịch thể- tăng cường sản sinh kháng thể.
Sử dụng nhiều trên người
Chất bổ trợ dạng hữu cơ:
- Hữu dầu: được sử dụng nhiều trong vaccine
trên thú. Chất Squalene được chiết xuất từ dầu
gan cá mập hoặc dầu thực vật như dầu oliu,
dầu mầm lúa mì
Chất Virosome:Chiết xuất từ chất
phospholipid của lớp màng tế bào virus


VI. VACCINE CHO CÁ
Các Phương Pháp Gây Miễn Dịch Cho Cá Bằng Vaccine

Tiêm

Ngâm

Cho ăn


Phun


VI. VACCINE CHO CÁ
Các Phương Pháp Gây Miễn Dịch Cho Cá Bằng Vaccine
 Qua đường miệng
Được thực hiện chủ yếu bằng cách trộn vào
thức ăn.
 Ưu điểm
Không gây stress cho cá.
 Nhược điểm
– Lượng vaccine mà từng cá thể hấp thu
được là không giống nhau.
– Tiêu tốn lượng vaccine lớn.
– Phải cho ăn vaccine trong nhiều ngày.
– Hiệu quả thu được chỉ ở mức trung bình.
– Khả năng bền vững của vaccine trước sự
phân hủy của các men tiêu hóa.


VI. VACCINE CHO CÁ
Các Phương Pháp Gây Miễn Dịch Cho Cá Bằng Vaccine
Dẫn truyền qua da
♦Bao gồm các phương pháp: ngâm, tắm và

phun trực tiếp lên cá.

♦Ngâm cá trong dung dịch có nồng độ vaccine

cao trong thời gian rất ngắn (thường khoảng 30

- 60 giây).
♦Tắm cá trong dung dịch vaccine có nồng độ

thấp hơn với thời gian dài hơn (thường từ một
đến vài tiếng).
 Ưu điểm
− Thích hợp đối với cá có kích cỡ nhỏ
− Chi phí thấp
− Cá ít bị stress
 Nhược điểm
− Chi phí cao đối với cá có kích cỡ lớn
− Thời gian bảo vệ khơng dài


VI. VACCINE CHO CÁ
Các Phương Pháp Gây Miễn Dịch Cho Cá Bằng Vaccine
 Tiêm
Đây là phương pháp có hiệu quả nhất để
kích thích sản xuất kháng thể
tồn thân cũng như tạo nên hiệu quả
bảo vệ tốt nhất.
•Ưu điểm
- Có thể gây miễn dịch cho cá trong một
thời gian dài.
- Cho phép phối hợp nhiều loại vaccine
khác nhau.
- Tất cả cá trong đàn đều nhận được
vaccine với một một liều lượng thích hợp.
•Nhược điểm
- Dễ gây stress cho cá.

- Khơng thể áp dụng cho cá nhỏ.
- Đòi hỏi nhiều thời gian và công sức.


So sánh giữa các phương pháp vaccine
Tiêm

Ngâm tắm,

Cho ăn

Cao

Trung bình

Thấp

Lượng vaccine

ít

Nhiều

Nhiều

Cơng lao động

Nhiều

Ít


Ít



Trung bình

Khơng

Chủng ngừa trên
cá nhỏ

Rất khó

Có khả năng

Có khả năng

Sử dụng chất bổ
trợ



Rất khó

Rất khó

Khơng






Hiệu quả

Gây stress

An tồn cho
người lao
động


Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả
sử dụng vaccine










Yếu tố di truyền
Kích thước cá
Mùa vụ
Nhiệt độ
Chất lượng nước
Phương pháp sử dụng vaccine

Yếu tố dinh dưỡng
Tình trạng sức khoẻ cá
Việc sử dụng thuốc và hoá chất


Quy trình sản xuất vaccine phịng
bệnh vi khuẩn trong NTTS
♦ Xác định dòng vi khuẩn sản xuất vaccine
♦ Gây bất hoạt, hay nhược độc vi khuẩn gây bệnh
♦ Đánh giá hiệu quả vaccine trong phịng thí nghiệm
♦ Đánh giá hiệu quả vaccine ngoài thực địa


Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

Tải bản đầy đủ ngay
×