Những Điểm Cơ Bản về Máy Ảnh : Khẩu độ
Điều đầu tiên cần cân nhắc khi chụp ảnh bằng một chiếc máy ảnh số
là tác động của khẩu độ đối với ảnh của bạn. Hoàn thiện ảnh sẽ thay
đổi thế nào phụ thuộc vào việc mở hay khép khẩu? Trong bài viết này,
chúng ta sẽ tìm hiểu các tác động của việc thay đổi khẩu độ đối với độ
sâu trường ảnh bằng cách so sánh vài ví dụ, và tìm hiểu về khái niệm
số f.
Khẩu độ kiểm sốt lượng ánh sáng đi vào ống kính
Những điểm cần lưu ý:
Khẩu độ càng lớn (có nghĩa là số f càng nh ỏ), thì hiệu ứng bokeh càng
lớn
Khẩu độ càng nhỏ (có nghĩa là số f càng LỚN), thì vùng đúng nét ( độ
sâu trường ảnh) càng lớn.
Lượng ánh sáng đi vào cảm biến có thể được kiểm sốt bằng cách
mở/khép khẩu.
Khẩu độ cho phép chúng ta kiểm soát lượng ánh sáng đi vào ống kính.
Khi mở khẩu, lượng ánh sáng nhiều hơn có thể đi vào, và ngược lại,
khi khép khẩu, lượng ánh sáng ít hơn có thể đi vào ống kính. Giá trị
chữ số về chênh lệch khẩu độ được gọi là số f. Các số f tiêu chuẩn là:
f/1.4, f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f /8… v.v. Mở khẩu sẽ giảm số f trong khi
khép khẩu sẽ tăng số f.
Khi số f thay đổi, không chỉ lượng ánh sáng đi vào máy ảnh thay đổi,
mà kích thước của vùng ảnh đúng nét cũng thay đổi. Số f càng nhỏ,
vùng ảnh đúng nét càng nhỏ. Ngược lại, số f càng lớn, vùn g ảnh đúng
nét càng lớn. Số f lớn dẫn đến ảnh sắc nét đến tận hậu cảnh.
Ở số f nhỏ nhất, bạn có được "khẩu độ tối đa". Khẩu độ này cho phép
lượng ánh sáng lớn nhất có thể đi vào, và cũng là khi bạn có được
hiệu ứng bokeh nổi bật nhất ("lớn nhất").
Điều chỉnh phạm vi của vùng đúng nét bằng cách điều chỉnh khẩu độ
EOS 5D Mark III/ EF50mm f/1.8 STM/ FL: 50mm/ Aperture -priority AE (f/1.8,
1/800 giây, EV+0,7)/ ISO 100/ W B: Manual
f/1.8
EOS 5D Mark III/ EF50mm f/1.8 STM/ FL: 50mm/ Aperture -priority AE (f/5.6,
1/80 giây, EV+0,7)/ ISO 100/ WB: Manual
f/5.6
EOS 5D Mark III/ EF50mm f/1.8 STM/ FL: 50mm/ Aperture -priority AE (f/16,
1/40 giây, EV+0,7)/ ISO 400/ WB: Manual
f/16
Khi mở khẩu, số f sẽ giảm. Vùng đúng nét của ảnh sẽ giảm, và hiệu ứng
bokeh sẽ nổi bật hơn (hay "lớn hơn"). Ngược lại, khi khép khẩu, số f sẽ
tăng. Vùng đúng nét sẽ tăng, và hiệu ứng bokeh trở nên ít rõ hơn.
Khái niệm 1: Độ Sâu Trường Ảnh
Hiệu ứng bokeh cũng nổi bật hơn khi khoảng cách lấy nét gần nhất ngắn
hơn. Phạm vi lấy nét (vùng ảnh đúng nét) được gọi là "độ sâu trường ảnh".
Khi phạm vi này nhỏ, nó được gọi là "độ sâu trường ảnh nơng". Tương tự
khi phạm vi này lớn, đây là "độ sâu trường ảnh sâu".
EOS 5D Mark III/ FL: 50mm/ Aperture -priority AE (f/1.8, 1/80 giây, EV+0,7)/
ISO 100/ WB: Auto
Độ sâu trường ảnh nông f/1.8
EOS 5D Mark III/ FL: 50mm/ Aperture -priority AE (f/16, 1/40 giây, EV+0,7)/
ISO 4000/ WB: Auto
Độ sâu trường ảnh sâu f/16
A: Độ sâu trường ảnh tiền cảnh
B: Độ sâu trường ảnh hậu cảnh
C: Vị trí tiêu điểm
Thể hiện như tỉ lệ giữa khoảng cách từ vị trí tiêu điểm đến độ sâu trường
ảnh tiền cảnh, và khoảng cách từ vị trí tiêu điểm đến độ sâu trường ảnh hậu
cảnh, tỉ lệ tiêu điểm được gọi là 1:2 tiền cảnh: hậu cảnh.
Khái niệm 2: Mối quan hệ giữa khẩu độ và số f
Các thiết lập phơi sáng, cũng thường được các nhiếp ảnh gia gọi là "f stop"
cho phép bạn điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào máy ảnh. Các thiết lập này
cũng được gọi là "EV", hoặc giá trị phơi sáng. Tăng 1 stop khẩu độ sẽ giảm
một nửa lượng ánh sáng đi vào máy ảnh. Ngược lại, giảm 1 stop khẩu độ sẽ
tăng gấp đôi lượng ánh sáng đi vào máy ảnh. Đối với hầu hết các máy ảnh
DSLR, ngồi 1 stop tiêu chuẩn, bạn cịn có thể cài đặt số stop ở các khoảng
tăng 1/2 và 1/3. Ví dụ, nếu bạn cài đặt 1/3 stop, phạm vi một stop hoàn
chỉnh giữa f/2.8 và f/4 được chia thành 3 phần, do đó nó trở thành
f/2.8→f/3.2→f/3.5→f/4. Việc sử dụng 1/3 stop cho phép bạn có thể tinh
chỉnh lượng ánh sáng đi vào máy ảnh.
Thơng tin hữu ích: Khẩu đợ tối đa khác nhau tùy ống kính
Có các ống kính zoom có số f lớn được cung cấp như f/3.5 -5.6. Các ống
kính này được gọi là "ống kính zoom có khẩu độ khả biến", trong đó khẩu độ
thay đổi theo độ dài tiêu cự. Trong trường hợp ống kính EF24-105mm f/3.55.6 IS STM, khẩu độ (số f) ở đầu góc rộng (24mm) là f/3.5, và khẩu độ ở
đầu tele (105mm) là f/5.6. Các ống kính có khẩu độ không thay đổi ngay cả
khi độ dài tiêu cự thay đổi được gọi là "ống kính zoom khẩu độ cố định".
A: Khẩu độ tối đa (đầu góc rộng)
B: Khẩu độ tối đa (đầu tele)