Mạch điện cơ bản trên ô tô

G
N
MẠCH ĐIỆN CƠ BẢN
I
N
I
A
R
T
O
T
U
A
C
T
A
V
TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


Sơ đồ mạch điện là gì?

N
I
A
R
K

T
O

C
T
A
V

T
U
A

Mạch điện thực tế

15A

G
IN

Tải điện

Nguồn 12V
+ -

Sơ đồ mạch điện

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


Sơ đồ mạch điện là gì?
Nguồn: Ắc quy, pin, …

Mạch điện

G
Phần tử điều khiển: công tắc, hộp điều
khiển,…
N
I
N
I
A
R
T
Tải: Mô tơ, bóng đèn, cịi, kim phun, …
O
T
U
A
CPhần tử dẫn: dây dẫn, giắc nối, thân xe, …

T
A
V

Phần tử bảo vệ: rờ le, cầu chì, …

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ơ TƠ VIỆT NAM - VATC


MẠCH ĐIỆN

A

C

T
A
V

-

Chức năng

-

Cấu tạo

G
IN

N
I
- Nguyên lýA
hoạt động
R
T
-TO
Cách kiểm tra
U

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

ẮC QUY
CẤU TẠO

G
IN

N
I
A
R

T
O

C
T
A
V

T
U
A

KÝ HIỆU TRÊN SƠ ĐỒ

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


PHÂN BIỆT CÁC CỰC

G
IN

N
I
A
R

T
O

C
T
A
V

CỰC DƯƠNG:
- Lớn hơn
- Có cách điện

T
U
A

CỰC ÂM:
- Nhỏ hơn
- Khơng có cách điên

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

KIỂM TRA ẮC QUY
- Kiểm tra ắc quy dựa vào màu sắc
trên mắt thăm bình
- Kiểm tra mực dung dịch
- Đo điện áp của ắc quy khi không
tải (12,6V) và điện áp khi khởi
động (>10V)
- Kiểm tra ắc quy bằng thiết bị
chuyên dụng
- Thử tải thực tế (đề thử)

C
T
A
V

G
IN

N
I
Đo điện áp ắc quy
A
R

T
U
A

T
O

Quan sát mắt thăm bình Thiết bị kiểm tra ắc quy
TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


BẢO DƯỠNG ẮC QUY
NƯỚC
HAY
AXIT??

G
IN

N
I
A
R

T
O

H2O

C
T
A
V

T
U
A

H2SO4
TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


CÁCH GHÉP ẮC QUY
GHÉP SONG SONG
- Thường dùng khi cứu hộ, kích bình
- Điện áp ắc quy khơng đổi
- Dung lượng ắc quy tăng lên

C
T
A
V

G
IN

N
I
A
R

T
U
A

T
O

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


CÁCH GHÉP ẮC QUY

G
IN

C
T
A
V

T
O

T
U
A

GHÉP NỐI TIẾP
- Thường gặp trên các xe tải sử dụng
nguồn 24V
- Điện áp ắc quy tăng lên
- Dung lượng không thay đổi

N
I
A
R

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


LƯU Ý AN TỒN
-

Lưu ý: Tuyệt đối khơng để dương (+) và (-)
chạm trực tiếp với nhau

-

-

-

N
I
A
R
Tháo ắc quy có thể làm mất bộ nhớ một
số
T
O
T
hệ thống trên xe

U
A
C
Mắc nhằm cọc bình
có thể làm hư hỏng các
T
A
V
hộp điều khiển

G
IN

Khi tháo ắc quy nên tháo cực âm trước

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


DÂY ĐIỆN TRÊN Ô TÔ

ĐẶC ĐIỂM
-

Dẫn điện tốt hơn - cách điện tốt hơn

-

Chịu được điều kiện làm việc khắc nghiệt

-

Tùy thuộc vào công suất của tải điện mà

-

C
T
A
V

T
O

T
U
A

chọn dây điện có kích thước hợp lý

N
I
A
R

G
IN

Dây điện trên ơ tơ thường có nhiều màu sắc

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

Nối dây điện

G
IN

C
T
A
V
B3. Hàn dây điện

T
O

T
U
A

B1. Tuốt dây điện và làm sạch mối nối

N
I
A
R

B2. Nối dây điện

B4. Băng cách điện

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


ĐIỂM NỐI MASS
Cực âm của ắc quy được kết nối với khung kim loại

của xe. Đồng nghĩa với phần kim loại trên tồn bộ
khung xe cũng là cực âm.
Thay vì phải dùng dây điện nối hai cực của tải điện

N
I
A
R

T
O

đến hai cực của ắc quy, ta chỉ cần cấp điện dương cho

T
U
A
tiết kiệm một lượng lớn dây điện trên
ô tô.
C
T
Khi dây dẫn mang điện
dương bị chạm vào sườn cũng

A
V
đồng nghĩa với cực âm và dương chạm lại với nhau

G
IN

tải và điện âm được nối và khung xe. Điều này giúp

gây hiện tượng chạm cháy rất nguy hiểm.
TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


GIẮC NỐI
Chức năng: nối dây điện với dây điện, với các chi tiết
khác trên mạch điện, chia hoặc gộp dây điện.

Một cụm giắc nối có thể có một, hai hay nhiều dây điện

N
I
A
R

Một số hư hỏng: tiếp xúc không tốt, sự ăn mịn hóa

T
Một cụm giắc nối gồm giắc đực và giắc cái
kết hợp lại
O

T
U
với nhau.
A
C
T
A
V
học, biến dạng cơ học, …

G
IN

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


Sửa chữa giắc nối

Dụng cụ tháo giắc

N
I
A
R

Tháo khóa giắc

T
O

C
T
A
V
Mở khóa lưỡi gà

G
IN

T
U
A

Rút dây điện và giắc hỏng ra

Thay thế giắc phù hợp

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


Phần tử điều khiển

Hình 3.19: Cơng tắc xoay

G
IN

Hình 3.21: Cơng tắc nhiệt

Hình 3.20: Cơng tắc ấn

N
I
A
R

T
O

C
T
A
V

Hình 3.24: Cơng tắc bập bênh

T
U
A

Hình 3.23: Cơng tắc mức dầu

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ơ TƠ VIỆT NAM - VATC

Hình 3.22: Cơng tắc báo
quá dòng


Phần tử điều khiển
CHIẾT ÁP

G
IN

N
I
A
R

T
O

T
U
Chiết áp là phần tử điều khiểnA
có chức năng thay đổi độ lớn cường độ dịng điện nhằm
C
thay đổi khả năng làmT
việc của tải điện
A
Vhộp ECU đóng vai trong là phần tử điều khiển
Trên xe hiện đại,
TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


TẢI ĐIỆN

G
IN

T
O

Bóng đèn

Mơ tơ gạt mưa

C
T
A
V
Loa

N
I
A
R

T
U
A

Bơm xăng

Cịi (kèn)

Mơ tơ phun nước

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

CẦU CHÌ

G
IN

N
I
A
R

T
O

C
T
A
V

T
U
A

HÌNH ẢNH THỰC TẾ

KÝ HIỆU TRÊN SƠ ĐỒ

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

CẦU CHÌ
- Chức năng

G
IN

N
I
A
R

- Cấu tạo

T
O

- Nguyên lý hoạt động

C
T
A
V

T
U
A- Cách kiểm tra

- Vị trí lắp đặt trên mạch điện

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

Chức năng
A

UA=12V

K

B

Bảo vệ mạch điện
khi chạm chập

A

K

B

UA=12V
7,5A

UA=12V

UA=12V
7,5A

K

K

G
IN

B

B

Đứt cầu
chì

Cháy cơng
tắc

T
O

C

C

C
T
A
V
D

N
I

A
R

T
U
A
D

12V60W

D

D
12V60W

12V60W
E

E
2

1

C

12V60W
E

E

C

2

1

Cơng tắc OFF

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

Công tắc ON


Chức năng
UA=12V

A

A

7,5A
K

B

Bảo vệ mạch điện
khi q dịng

B

A

UA=12V
7,5A

G
IN

K

N
I
A
R

Đứt cầu chì
I = 10A
I = 5A

T
O
C

C

C
T
A
D

V

T
U
A

12V60W

I 1= 5A

D

D

1

2

E1

E
1

B

E2
2

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC

K
Cháy công tắc

I = 10A

C
I 1= 5A

I 2= 5A

12V60W

12V60W

UA=12V

I 2= 5A

D

D

1

2

12V60W

12V60W
E1

E2
3


Cấu tạo và trị số
- Cầu chì gồm 2 điện cực

G
IN

được nối với nhau bởi

một đoạn dây chì.
- Đoạn chì này có thể lớn

C
T
A
V

T
O

T
U
A

nhỏ tùy theo trị số dịng

N
I
A
R

điện tối đa màu cầu chì có
thể chịu được.

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC


Một số loại cầu chì

G
IN

N
I
A
R

T
O

C
T
A
V

T

U
A

TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN KỸ THUẬT Ô TÔ VIỆT NAM - VATC