ỨC CHẾ BUỒNG TRỨNG VÀ UNG THƯ VÚ

ỨC CHẾ BUỒNG TRỨNG
VÀ UNG THƯ VÚ
Quyển sách này giải thích các cách thức khác nhau để làm buồng trứng dừng hoạt
động (ức chế buồng trứng) và gồm những gì. Ức chế buồng trứng có thể dùng như
là một phần của điều trị ung thư vú hoặc đơi khi có thể dược dùng để bảo tồn khả
năng sinh sản trong khi hóa trị.

Người dịch: Hồng Thu Hà
Hiệu đính:
1


Chúng tôi hy vọng rằng quyển sách này trả lời một số câu hỏi về ức chế buồng trứng và
giúp bạn có thể thảo luận các lựa chọn với bác sĩ. Khuyến nghị bạn đọc quyển này cùng
với quyển Điều trị ung thư vú nguyên phát và Phụ nữ trẻ mắc ung thư vú: ứng phó
với chẩn đốn tại tuổi 45 hoặc ít hơn.

Ức chế buồng trứng là gì?
Ức chế buồng trứng là thuật ngữ được dùng để mô tả điều trị làm buồng trứng dừng sản
sinh ra estrogen hoặc vĩnh viễn hoặc tạm thời.
Bạn có thể nghe thây scasc thuật ngữ khác nhau cho ức chế buồng trứng như là ức chế
chức năng buồng trứng và cắt buồng trứng. Chúng tôi sử dụng thuật ngữ ức chế buồng
trứng trong quyển sách này.
Ức chế buồng trứng được sử dụng:
• Như là một phần để điều trị ung thư vú ở phụ nữ tiền mãn kinh
• Để csoo gắng giúp baortoonf khả năng sinh sản trong khi hóa trị do hóa trị có thể
làm tổn thương buồng trứng.

Ức chế buồng trứng như là một phần của điều trị ung thư vú
Cơ chế hoạt động
Một số ung thư vú được kích thích phát triển bằng nội tiết được gọi là estrogen, nghĩa là

estrogen trong cơ thể giúp ung thư phát triển. Loại ung thư vú này được gọi là ung thư vú
dương tính với thụ thể nội tiết hay là ung thư vú ER+. Ung thư vú xâm lấn được xét
nghiệm để tìm xem liệu là ER+ bbawnfg cách dùng mơ lấy từ sinh thiết hoặc sau phẫu
thuật.
Trước khi mãn kinh estrogen chủ yếu được sản sinh bởi buồng trứng. Nếu buồng trứng bị
loại bỏ, hoặc nếu chúng bị dừng làm việc thì có ít estrogen hơn trong cơ thể để kích thích
ung thư vú phát triển. Việc này được gọi là ức chế buồng trứng. Lượng nhỏ estrogen vẫn
được sản sinh ra bằng các tế bào mỡ của cơ thể.
Bạn sẽ chỉ hưởng lợi từ ức chế buồng trứng nếu ung thư vú của bạn là ER+.

Ai có thể hưởng lợi từ ức chế buồng trứng
Ung thư vú nguyên phát
Ức chế buồng trứng có thể được dùng làm một phần của điều trị ung thư vú nguyên phát
(ung thư vú chưa lan quá vú hoặc hạch bạch huyết dưới cánh tay). Bác sĩ sẽ xem xét nhiều
đặc điểm khác nhau của ung thư như là kích thước, giai đoạn và độ mô học để quyết định
2


liệu bạn sẽ hưởng lợi từ ức chế buồng trứng như là một phần của điều trị. Các yếu tố khác
cũng có thể là có liên quan.
Chỉ khuyến nghị nếu bạn ở tuổi tiền mãn kinh và ung thư vú của bạn là ER+. Ức chế
buồng trứng không dùng cho phụ nữ sau mãn kinh.
Ức chế buồng trứng có thể được dùng để giảm nguy cơ ung thư vú quay trở lại hoặc phát
triển một ung thư vú mới (ung thư vú nguyên phát mới).
Các bằng chứng gợi ý rằng một số phụ nữ vẫn ở tình trạng tiền mãn kinh sau hóa trị có
thể hưởng lợi nhiều nhất từ ức chế buồng trứng. Những phụ nữ tiền mãn kinh lớn tuổi hơn
có thể khơng được hưởng lợi nhiều từ ức chế buồng trứng sau hóa trị. Bác sĩ sẽ nói
chuyện với bạn về liệu ức chế buồng trứng có thể mang lại lợi ích trong trường hợp của
bạn hay khơng.
Ức chế buồng trứng ít khả năng được dùng cho phụ nữ khơng được khuyến nghị hóa trị.

Nó có thể là lựa chọn cho một số phụ nữ không chọn hóa trị.

Ung thư vú thứ phát
Ức chế buồng trứng cũng có thể được dùng để điều trị ung thư vú thứ phát (khi ung thư
vú lan tới các bộ phận khác của cơ thể như là xương, gan, phổi, não).
Nó chỉ được khuyến nghị nếu bạn tiền mãn kinh và ung thư vú của bạn là ER+.

Ức chế buồng trứng để cố gắng bảo tồn khả năng sinh sản trong khi
hóa trị
Hóa trị có thể ảnh hưởng tới chức năng của buồng trứng, làm giảm số lượng trứng chất
lượng và ảnh hưởng tới khả năng người phữ có thể mang thai. Nhiều khả năng bạn mất
khả năng sinh sản sau hóa trị phụ thuộc vào loại thuốc bạn được dùng, liều, tuổi của bạn
và khả năng sinh sản hiện thời của bạn. Đề nghị xem quyển sách Khả năng sinh sản và
ung thư vú để có thêm thơng tin.
Một số nghiên cứu đã cho thấy rằng ức chế buồng trứng bằng cách sử dụng một só thuốc
nội tiết (xem dưới đây) có thể bảo vệ buồng trứng tron gkhi hóa trị do nó tạm thời “đóng’
buồng trứng lại. Tuy nhiên hiệu quả của ức chế buống trứng để bảo tồn khả năng sinh sản
vẫn đang được tranh cãi và không thể thay thế các phương pháp bảo tồn khả năng sinh
sản khác như là đông lạnh trứng và phôi.
Cần thêm nghiên cứu để biết rõ vai trò của ức chế buoognf trứng tron gkhi hóa trị để bảo
tồn khả năng sinh sản.
Bác sĩ điều trị cần thảo luận điều trị nào họ khuyến nghị cho bạn và lý do.
3


Ức chế buồng trứng như thế nào?
Có thể thực hiện ức chế buồng trứng bằng:
• Liệu pháp nội tiết (thuốc) – thường là tiêm hàng tháng
• Phẫu thuật
Bác sĩ cần giúp bạn quyết định loại nào là tốt nhất cho bạn. Sử dụng liệu pháp nội tiết là

cách thức duy nhất đạt ức chế buồng trứng có thể khơng vĩnh viễn. Việc này đôi khi được
xem xét khi đưa ra quyết định, đặc biệt khi bạn muốn có con.

Liệu pháp nội tiết
Một số thuốc làm buồng trứng dừng sản sinh ra estrogen. Thuốc can thiệp vào các tín hiệu
từ não kiểm soát cách thức buồng trứng làm việc. Một trong những thuốc được sử dụng
phổ biến nhất là goserelin (Zoladex).
Goserelin
Goserelin chứa trong một sơ ranh. Thuốc được tiêm dưới da vào bụng. Bạn có thể được
tiêm như là bệnh nhân ngoại trú tại bệnh viện.
Để điều trị ung thư vú nguyên phát, khuyến nghị thuốc được tiêm mỗi 28 ngày (4 tuần).
Mxuxi tiêm được gọi là “tiêm …” nghĩa là thuốc được phóng thích ổn định vào dịng máu
trong 4 tuần.
Hiện có loại goserelin để tiêm 3 tháng một mũi để điều trị các loại ung thư vú khác. Tuy
nhiên, tiêm goserelin theo cách này thường không được khuyến nghị để điều trị ung thư
vú do không đủ bằng chứng rằng nó ức chế đủ mức estrogen. Điều này cực kỳ quan trọng
nếu bạn tiêm goserelin cùng với uống chất ức chế aromatase (thuốc nội tiết bậc 2).
Goserelin có thể được tiêm ít thường xuyên hơn cho ung thư vú thứ phát. Bác sĩ có thể
nói chuyện với bạn chi tiết hơn.
Nếu bạn mắc ung thư vú nguyên phát và đang được tiêm goserelin như là một phần của
điều trijutv thì fth]ơgnf được tiêm tới 5 năm hoặc đơi khi lâu hơn. Nếu bạn mắc ung thư
vú thứ phát thì bạn sẽ được tiêm gosserelin lâu dài khi mà thuốc vẫn kiểm soát được ung
thư.
Nếu bạn đang tiêm goserelin đẻ cố gắng baortoonf buồng trứng thì một mũi tiêm
goserelin thường được chỉ định trước khi hóa trị bắt đầu, sau đó mỗi bốn tuần trong khi
hóa ttrij, và mũi tiêm cuối cùng là sau khi điều trị hóa trị lần cuối.
Để có thêm thơng tin đề nghị đọc quyển sách Goserelin (Zioladex).
Ức chế buồng trứng bằng goserelin sẽ ảnh hưởng tới chu kỳ kinh nguyệt của tôi?
4

Trong vòng ba tuàn sau mũi tiêm đầu tiên, estrogen của bán ẽ hạ xuống tơi smwsc tương
tự của phụ nữ sau mãn kinh và chành kình của bạn thơng thường sẽ dừng. Tác dụng này
nói chung là tmaj thời và sẽ chỉ kéo dài khi mà bạn còn tiêm goserelin. Khi bạn dừng tiêm
thì buongf trứng thường sẽ bắt đầu sản sinh ra estrogen. Hầu hết phụ nữ sẽ bắt đầu có
kinh trở lại trong vịng ba tháng cho tới một năm sau mũi tiêm goserelin cuối cùng. Tuy
nhiên nếu bạn tến tới tuổi mãn kinh tự nhiên khi bạn kết thúc điều trị thì buồng trứng có
thể khơng làm việc trở lại.
Nếu bạn lo lắng về mãn kinh sớm hoặc muốn có con sau điều trị thì bạn có thể thảo luận
với bác sĩ điều trị về tiếp tục tiêm goserelin trỏng bao lâu.
Tơi có cần dùng biện pháp tránh thai trong khi đang tiêm goserelin không?
Điều quan trọng là không mang thai trong khi bạn đang được tiêm goserelin vì thuốc
có thể gây hại cho q trình phát triển của em bé. Bạn có thể có thai trong khi tiêm
goserelin, thậm chí nếu hành kinh của bạn đã dừng hoặc trở nên không đều.
Sử dụng phương pháp tránh thái khơng có nội tiết để tránh có thai như là bao cao su,
Femidom, hoặc màng ngăn âm đạo. Cũng có thể dùng vịng tránh thai. Tuy nhiên bạn sẽ
cần thảo luận với bác sĩ điều trị do không phải tất cả các loại tránh thai có thê rphuf hợp
cho phụ nữ có ung thư vú.
Ức chế buồng trứng kết hợp với tamoxifen hay chất ức chế aromatase (thuốc nội tiết
bậc 2)
Nếu bạn đang tiêm goserelin để ức chế buoognf trứng thì thường được kết hợp với các
liệu pháp nội tiết khác như là tamoxifen hoặc thuốc được gọi là chất ức chế aromatase
(thuốc nội tiết bậc 2). Nghiên cứu đã gọi ý việc này có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú
quay trở lại đối với một số phụ nữ tiền mãn kinh khơng được hóa trị.
Có thể có thêm lọi ích nhỏ của việc uống thuốc nội tiết bậc 2 so với tamoxifen nhưng có
thể có tác dụng phụ khác nhau để cân nhắc rằng có thể ảnh hưởng tới chất lượng sống của
bạn. Bác sĩ sẽ giúp bạn thảo luận những lợi ích và các tác dụng phụ có thể.
Chất ức chế aromatase (thuốc nội tiết bậc 2) khơng cjswr dụng một mình như là điều trị
nội tiết ở những phụ nữ tiền mãn kinh do chúng khơng phải là điều trị có hiệu quả tron
gkhi buống trứng vẫn đang sản xuất estrogen, nhưng chúng có thể được chỉ dudnhj cùng

với goserelin.
Bác sĩ điều trị sẽ thảo luận với bạn họ khuyến nghị thuốc gì và lý do.
Phẫu thuật để bỏ buồng trứng
Phẫu thuật cắt buồng trứng thường đồng thời loại bỏ luôn ống dẫn trứng.
5


Phẫu thuật có thể thường được thực hiện như là phẫu thuật “một lỗ” bằng cách đưa dụng
cụ để soi bụng (một ống nhỏ mềm có các thấu kính camera đính kèm). Thường có ba vết
rạch nhỏ: một gần với rốn, một gần với đường bikini và một ở một bên của bụng.
Phẫu thuật được thực hiện có gây mê và thường là về nhà trong ngày nhưng một số phụ
nữ ở lại viện qua đêm.
Đôi khi không thể cắt buồng trứng bằng phẫu thuật “một lỗ”. Thay vào đó buồng trứng
được cắt bỏ thông qua một vết rạch nhỏ ở dưới đường bikini.
Cắt bỏ buồng trứng nghĩa là mãn kinh ngay lập tức và vĩnh viễn. Hành kinh của bạn sẽ
dừng ngay lập tức.
Xạ trị để buồng trứng dừng làm việc
Phương pháp này ít được dùng để bất hoạt buồng trứng hơn là phẫu thuật hoặc liệu pháp
nội tiết.
Bạn sẽ được xạ trị dưới dạng bệnh nhân ngoại trú trong vài ngày.
Xạ trị gây ra mãn kinh vĩnh viễn nhưng ảnh hưởng tới buồng trứng chậm hơn phẫu thuật
nhiều. Có thể mất tới ba tháng trước khi kinh nguyệt dừng hồn tồn và bạn vẫn có thể có
thai cho đến khi mất kinh hồn tồn.
Các tác dụng phụ có thể của xạ trị buồng trứng gồm đi ngoài, cảm thấy ốm mệt, khó chịu
vùng bụng và mệt mỏi. Các tác dụng phụ này có thể bắt đầu trong hoặc chỉ sau khi xạ trị
và có thể kéo dài vài tuần.

Các tác dụng phụ của ức chế buồng trứng là gì?
Mỗi người phản ứng khác nhau với thuốc và các điều trị và một só phụ nữ có tác dụng
phụ nhiều hơn những người khác. Nếu thực hiện ức chế buồng trứng thêm vào hóa trị

hoặc các liệu pháp nội tiết khác, thì đơi khi khó biết tác dụng phụ nào là do điều trị nào
gây ra.
Các triệu chứng mãn kinh
Các triệu chứng mãn kinh như là bốc hỏa, ra mồ hơi ban đêm, khơ âm đạo thay đổi tam
tính và giảm ham muốn tình dục là phổ biến.
Ức chế buồng trứng bằng liệu pháp nội tiết, phẫu thuật hoặc xạ trị nhiều khả năng gây ra
các triệu chứng mãn kinh hơn là mãn kinh tự nhiên. Các triệu chứng mãn kinh, đặc biệt là
nếu đột ngột và mạnh có thể ảnh hưởng tới sự tự tin của bạn và có thể có tác động lên cả
bạn và bạn đời/người tình của bạn. Ngồi các triệu chứng nói ở trên bạn có thể cịn lên
cân, đau khớp và cứng khớp, mệt mỏi tột độ và buồn nôn.
6


Mặc dầu các triệu chứng này có thể rất mạnh lúc ban đầu, chusngth]ơngf giảm dần theo
thời gian và có nhiều cách để quản lý tác dụng phụ.
Để có thêm thơng tin bạn cũng có thể xem quyển sách Các triệu chứng mãn kinh và
ung thư vú.
Loãng xương
Thiếu estrogen trong thời gian dài có thể gây mognr xương (lỗng xương). Một só phụ nữ
mắc ung thư vú nguyên phát được ức chế buồng trứng sẽ được đo mật độ xương (DEXA)
trong vịng vài tháng đầu điều trị. Bạn có được đề nghị đo mật độ xương DEXa hay không
sẽ phụ thuộc vào điều trị nào mà bạn đang được thực hiện.
Nếu bạn ức chế buồng trứng để điều trị ung thư vú thứ phát, bạn có thể nói chuyện với
bác sĩ điều trị xem đo mật độ xương DEXA là thích hợp với bạn.
Nếu bạn lo ngại về nguy cơ lỗng xương, hãy nói chuyện với bác sĩ điều trị.
Để có thêm thơng tin đề nghị đọc quyển sách Lỗng xương và điều trị ung thư vú.
Ứng phó với ảnh hưởng của ức chế buồng trứng
Đối với một số phụ nữ, ứng phó với các ảnh hưởng của ức chế buồng trứng và có thể cả
mãn kinh sớm do điều trị gây ra là khó khăn.
Bác sĩ điều trị sẽ thảo luận với bạn các lợi ích có thể và nguy cơ của ức chế buồng trứng.

Nếu bạn bị tác dụng phụ trường diễn thì hãy nói với bác sĩ điều trị để họ có thể gọi ý cách
tốt nhất để quản lý tác dụng phụ. Nghiên cứu đã cho thấy rằng phụ nữ trẻ nhiều khả năng
dừng việc điều trị nội tiết sớm nếu họ không được giúp đỡ để vượt qua tác dụng phụ, nên
điều quan trọng là bạn được hỗ trợ nếu bạn cần. Không điều trị nội tiết cho thời gian
được khuyến nghị có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú quay lại.
Trải qua mãn kinh sớm có thể tạo nên cảm giác mất mát, và làm bạn cảm thấy bị cô lập ra
khỏi những phụ nữ cùng tuổi. Bạn khơng phải ứng phó một mình. Một số phụ nữ thấy
thảo luận cảm giác của họ và các mối lo lắng với bác sĩ hoặc điều dưỡng ung thư vú là
hữu ích. Nếu bạn cảm thấy bạn muốn nói chuyện sâu hơn thì nói chuyện với nhân viên tư
vấn hoặc nhà tâm lý học là thích hợp.

7