UNG THƯ VÚ DI căn PHỔI

Ung thư vú di căn phổi
Trong sách mô tả: Ung thư vú di căn
phổi là gì, các triệu chứng và phương
pháp điều trị mà bệnh nhân có thể cần
đến.

Biên dịch/Translated by: Nguyễn Thị Thạch Hà (Student Master of Translating
and Interpreting, Đại học RMIT– Australia), Tháng 5, 2018.

1


Ung thư vú di căn phổi xảy ra khi ung thư nguyên phát ở vú bắt
đầu xâm lấn vào phổi.
Chúng tôi hy vọng cuốn sách mỏng này sẽ giúp bạn giải đáp
một số thắc mắc và giúp bạn thảo luận các giải pháp liên quan
với các bác sĩ điều trị cho mình.
Chúng tơi khuyến khích bạn nên tìm đọc tài liệu Thơng tin về
ung thư vú di căn có các thơng tin hữu ích từ lúc bạn được
chẩn đốn cho đến suốt qua điều trị và chăm sóc. Tài liệu cũng
bao gồm thông tin chi tiết về tác động của sống chung với ung
thư vú di căn lên thể xác lẫn tinh thần của mình.

Ung thư vú di căn phổi là gì?
Ung thư vú di căn xảy ra khi tế bào ung thư vú lan từ ung thư
nguyên phát (ung thư ban đầu) từ vú ra các bộ phận khác của
cơ thể như vào phổi. Con đường di căn có thể thông qua hệ
bạch huyết hoặc hệ máu. Ung thư có thể xâm lấn hạch bạch
huyết ở ức.
Ung thư vú di căn phổi khác với ung thư phổi nguyên phát. Các
tế bào ung thư đã lan tới phổi là tế bào ung thư vú.

Ung thư vú di căn phổi có thể điều trị được nhưng không thể
chữa khỏi. Điều trị nhằm kiểm soát và làm chậm sự lan tỏa của
ung thư, giảm nhẹ các triệu chứng và mang lại chất lượng sống
tốt nhất cho bệnh nhân càng lâu càng tốt.
Có thể bệnh nhân đã nghe ung loại thư vú di căn này được gọi
bằng những từ như là ung thư vú tiến triển, di căn, ung thư tái
phát, khối u thứ phát, giai đoạn 4.

Tiên lượng
Sau khi được chẩn đoán ung thư vú di căn phổi, nhiều người
muốn biết họ có thể sống được bao lâu nữa. Do có những cải
thiện trong điều trị nên ngày càng nhiều người sống lâu hơn sau
2


chẩn đốn ung thư vú di căn. Tuy nhiên khó dự đoán được tuổi
thọ do mỗi trường hợp là khác nhau và khơng có hai trường
hợp ung thư nào giống nhau.
Bác sĩ của bạn có thể nói cho bạn về diễn biến có thể của ung
thư vú di căn của bạn. Bạn có thể lo lắng nếu như câu trả lời
của bác sĩ là mơ hồ không rõ ràng, nhưng khơng thể dự đốn
chính xác bệnh tật của mỗi người đáp ứng như thế nào với điều
trị.

Phổi hoạt động như thế nào?
Phổi

Xương đòn
Phế quản
Khoang

màng phổi

Màng phổi

3


Cơ hoành

4


Hiểu được những triệu chứng mô tả trong cuốn sách mỏng này sẽ
giúp bệnh nhân hiểu thêm về hoạt động của phổi.
Phổi chiếm gần hết lồng ngực, từ xương đòn tới eo. Phổi được bảo
vệ bởi khung xương sườn. Khi ta hít vào, lồng ngực giãn ra, phổi
căng ra để hút khơng khí vào.
Phổi đính chặt vào bên trong thành ngực bằng hai lớp mô mỏng
gọi chung là màng phổi. Ở giữa 2 lớp màng phổi có một khoảng
khơng nhỏ (còn được gọi là khoang màng phổi) chứa dịch phổi
giúp hai lớp màng này trượt lên nhau dễ dàng khi chúng ta thở.
Buồng phổi cấu tạo bởi các thùy phổi. Khi chúng ta hít vào, khơng
khí đi từ ngồi vào phổi qua ống khí quản đến 2 nhánh phế quản:
phế quản phải và và phế quản trái (gọi chung là phế quản). Phế
quản chia nhỏ ra thành nhiều nhánh nữa gọi tiểu phế quản. Cuối
của các tiểu phế quản là hàng triệu túi khí nhỏ li ti (túi phế nang).
Tại đây, oxy từ khơng khí khi chúng ta hít vào được hấp thụ vào
máu và cacbon dioxit từ máu được thải ra ngồi khi chúng ta thở
ra.

Các triệu chứng
Có khi ung thư vú di căn phổi được phát hiện trước khi bệnh nhân
có bất kỳ triệu chứng nào. Có thể vì ung thư vú đã di căn tới điểm
nào đó trên cơ thể và bác sĩ muốn kiểm tra xem nó đã lan tới phổi
chưa.
Tuy nhiên, có thể bạn có các triệu chứng của ung thư vú di căn
phổi. Triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng, phụ thuộc vào bao
nhiêu phần của phổi đã bị di căn đến. Việc quan trọng là báo với
bác sĩ bất kỳ triệu chứng mới hoặc đang tiến triển nào.
Các triệu chứng gồm:
•
•
•

khó thở
ho dai dẳng
đau hoặc cảm thấy như ngực bị chẹn chặt dai dẳng
5


•
•

ăn không ngon miệng và sụt cân
mệt lả (mệt đuối sức)

Một số người bị đọng dịch giữa thành ngực và phổi (cịn gọi là
tràn dịch màng phổi), có thể gây ra các triệu chứng như khó thở
hoặc ho.
Các triệu chứng này sẽ được giải thích kỹ ở trang sau.

Tơi cần làm những xét nghiệm gì?
Bác sĩ sẽ khám cho bạn và thảo luận với bạn các triệu chứng. Có
thể bạn sẽ cần làm một hoặc nhiều xét nghiệm khác nhau dưới đây
để có thể kết luận chắc chắn ung thư vú đã di căn vào phổi.

Chụp X quang ngực
Chụp X quang ngực là bước đầu tiên sẽ phải làm trong chẩn đốn.

CT (chụp cắt lớp vi tính)
Bạn có thể phải chụp CT. Kỹ thuật chụp này sử dụng tia X để lấy
các ảnh chi tiết trên toàn bộ cơ thể.
Kỹ thuật này còn được gọi là scan CAT

Chụp PET (ghi hình cắt lớp phát positron)
Kỹ thuật chụp này cho thấy các bộ phận cơ thể đang làm việc có
hiệu quả ra sao. Kỹ thuật này thường không được dùng để chẩn
đốn ung thư vú di căn phổi, nhưng có thể giúp các bác sĩ xác
nhận ung thư đã xâm lấn tới đâu và mức độ đáp ứng điều trị của
bệnh nhân.

Chụp PET- CT
Đây là kỹ thuật kết hợp chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) với PET
(ghi hình cắt lớp phát positron) cho ra những bức ảnh chi tiết hơn.

Sinh thiết phổi
Có khi bác sĩ sẽ làm sinh thiết phổi. Đây là một thủ thuật y tế lấy
một mảnh nhỏ mô của phổi, thường là khi bạn được cho dùng
6

thuốc giảm đau, và mẫu mô được kiểm tra dưới kính hiển vi. Nếu
bạn bị tràn dịch màng phổi thì cũng có thể lấy mẫu dịch để xét
nghiệm.
Soi phế quản
Đây là thủ thuật y tế thông dụng nhất khi sinh thiết phổi. Bác sĩ sẽ
luồn một ống gọi là ống soi phế quản qua mồm vào phổi để lấy
một mẫu nhỏ mô phổi và mẫu mô được kiểm tra dưới kính hiển
vi.
Sinh thiết phổi dưới hướng dẫn CT
Có khi dùng kim chọc qua da để thực hiện sinh thiết phổi có
hướng dẫn của CT.
EBUS (sinh thiết xuyên phế quản dưới hướng dẫn của siêu
âm nội soi)
Kỹ thuật này dùng một ống soi phế quản đầu có gắn siêu âm nội
soi vào phổi, cho phép bác sĩ nhìn thấy được phổi và hạch bạch
huyết để lấy ra một mẫu mô nếu cần. EBUS là kỹ thuật sinh thiết
mới nên vẫn chưa được phổ biến rộng rãi.

Xét nghiệm máu
Có thể bạn sẽ làm nhiều loại xét nghiệm máu, nhưng loại nào là
tùy theo các triệu chứng và phương pháp điều trị đang áp dụng.
Bác sĩ sẽ thảo luận xem nên làm loại xét nghiệm nào và tại sao lại
chọn nó.

Xét nghiệm chỉ dấu khối u
Một số người được làm xét nghiệm tìm chỉ dấu khối u, là các
protein được tìm thấy trong máu, có thể cung cấp thơng tin về việc
bạn đáp ứng điều trị như thế nào hoặc liệu ung thư có đang tiến
triển hay khơng. Có tranh biện về độ chính xác của việc đo lường

các chỉ dấu khối u nên không phải tất cả các bác sĩ dùng các chỉ
dấu này.
7


Tơi sẽ được điều trị bằng những phương
pháp gì?
Phương pháp điều trị có thể bao gồm:
•
•
•
•
•

liệu pháp hooc mơn (nội tiết)
hóa trị
liệu pháp nhắm trúng đích (liệu pháp sinh học)
xạ trị
phẫu thuật

Các điều trị này có thể dùng đơn lẻ hoặc kết hợp với nhau.
Khi đưa ra quyết định về điều trị tốt nhất cho bạn, bác sĩ sẽ xem
xét những yếu tố như sau:
•
•
•
•
•
•
•

mức độ xâm lấn ung thư trong phổi
ung thư đã lan tới các bộ phận khác chưa
bạn có những triệu chứng gì
bạn đã được điều trị như thế nào trong quá khứ
đặc tính của ung thư
bạn đã mãn kinh hay chưa
sức khỏe chung của bạn

Các bác sĩ sẽ thảo luận phác đồ điều trị với bạn và có lưu tâm
đến mong muốn của bạn. Bác sĩ sẽ thảo luận với bạn các lựa
chọn, giải thích mục đích phương pháp điều trị nào là gì và giúp
bạn cân nhắc xem xét lợi ích so với các tác dụng phụ mà bạn có
thể gặp.
Bác sĩ có thể giới thiệu bạn tới bác sĩ chuyên khoa hô hấp,
chuyên về điều trị bệnh khó thở. Họ có thể giúp bạn điều trị và
quản lý các triệu chứng. Bạn vẫn được chăm sóc dưới sự giám
sát của bác sĩ ung thư vú như bình thường nhưng có sự tham gia
hoặc cố vấn từ khoa khác.

8


Liệu pháp hooc môn (nội tiết)
Liệu pháp nội tiết được sử dụng để điều trị loại ung thư vú được
chất nội tiết oestrogen kích thích phát triển. Ung thư này có các
thụ thể trên tế bào đính với oestrogen, và được gọi là ung thư vú
dương tính với thụ thể oestrogen hay là ung thư vú ER+.
Mô lấy khi sinh thiết hoặc phẫu thuật ung thư vú nguyên phát
thường được xét nghiệm để tìm xem có ER+ hay khơng. Tuy

nhiên, bác sĩ có thể thảo luận sinh thiết phổi để xét nghiệm lại để
tìm xem có ER+ hay khơng.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về những phương pháp điều trị
này, đề nghị đọc từng cuốn riêng về liệu pháp hóoc-mơn

Hóa trị
Hóa trị là dùng thuốc chống ung thư (cịn gọi là thuốc độc tế
bào) để tiêu diệt tế bào ung thư. Mục đích của hóa trị nhằm làm
chậm lại và kiểm soát sự lan tỏa của ung thư và giảm nhẹ các
triệu chứng.
Bác sĩ có thể dùng một loại thuốc hoặc kết hợp với thuốc hóa trị,
phụ thuộc vào hóa trị trong quá khứ và cách đây bao lâu rồi.
Muốn biết thêm thơng tin, đề nghị đọc cuốn Hóa trị cho ung
thư vú hoặc đọc các quyển sách về từng thuốc hóa chất riêng
biệt.

Liệu pháp nhắm trúng đích (liệu pháp sinh học)
Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách chặn sự phát triển và lan
tỏa của ung thư. Các thuốc này nhắm trúng đích và can thiệp vào
các q trình trong tế bào làm ung thư phát triển
Thuốc dùng phổ biến nhất của liệu pháp nhắm trúng đích cho
ung thư vú dương tính với HER2 là trastuzumab (Herceptin).
Trastuzumab phù hợp cho những người có ung thư vú có mức độ
bộc lộ HER2 cao (được gọi là dương tính với HER2). HER2 là
9


một protein giúp các tế bào ung thư phát triển.
Mô lấy khi sinh thiết hoặc phẫu thuật ung thư vú ngun phát
thường được xét nghiệm để tìm xem có HER2+ hay không. Nếu

bạn đã được sinh thiết ung thư vú di căn ở phổi thì mẫu sinh thiết
sẽ được xét nghiệm lại để xem có HER2 dương tính hay khơng.
Để có thêm thơng tin, mời các bạn đọc tài liệu Trastuzumab
(Herceptin).

Xạ trị
Xạ trị sử dụng tia X năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư.
Có khi xạ trị được dùng để điều trị các triệu chứng của ung thư
vú di căn phổi nếu có di căn tới hạch bạch huyết lớn ở ức. Xạ trị
phổi có thể là liều duy nhất hoặc liều chia nhỏ trong vài ngày.

Xạ phẫu đích (cịn gọi là xạ phẫu)
Xạ phẫu đích (SRS) là xạ trị với độ chính xác cực cao có thể
được chỉ định cho những bệnh nhân chỉ một khối u nhỏ hay chỉ
có một vài nốt ung thư xâm lấn trong phổi. Xạ phẫu đích cho
phép đưa phóng xạ liều cao với độ chính xác cực cao trúng vào
các khu vực ung thư đồng thời tránh các mô phổi khỏe mạnh
xung quanh.
Xạ phẫu đích có thể được thực hiện bằng nhiều loại máy khác
nhau như CyberKnife. Xạ phẫu đích là điều trị chuyên biệt hiện
vẫn chưa phổ biến rộng rãi. Bác sĩ có thể đề nghị nếu xạ phẫu
đích phù hợp với bạn.

Phẫu thuật
Mặc dù phẫu thuật sẽ không chữa khỏi ung thư vú di căn phổi,
thi thoảng bác sĩ nội ung bướu sẽ hội chẩn với bác sĩ phẫu thuật
phổi. Nhiều khả năng thực hiện phẫu thuật nếu nốt ung thư vú di
căn phổi nhỏ và bác sĩ phẫu thuật dễ dàng tiếp cận tới và khơng
có ung thư vú di căn tới địa điểm nào khác trên cơ thể.

10


Phẫu thuật nội soi lồng ngực có video hỗ trợ (VATS)
Phẫu thuật nội soi lồng ngực có video hỗ trợ (VATS) là loại phẫu
thuật cho phép bác sĩ nhìn thấy bên trong phổi. Kỹ thuật được
thực hiện khi gây mê, luồn một ống nhỏ có gắn camera (gọi là
ống nội soi lồng ngực) qua một vết mổ nhỏ trên ngực để giúp
bác sĩ phẫu thuật nhìn thấy bên trong. Sau khi rạch từ một đến
hai vết trên ngực, dụng cụ phẫu thuật sẽ theo đó mà luồn vào bên
trong. Kỹ thuật này có thể dùng để sinh thiết phổi hoặc để điều
trị tràn dịch màng phổi.

Đốt khối u bằng sóng cao tần
Đốt khối u bằng sóng cao tần (RFA) là đưa một cây kim vào
từng khối u trong phổi và diệt khối u bằng nhiệt. RFA là phương
pháp điều trị đặc biệt và hiện vẫn chưa được phổ biến rộng rãi.
Cách điều trị này có thể dùng đơn lẻ hoặc kết hợp với phương
pháp điều trị khác. Bác sĩ có thể đề nghị nếu RFA phù hợp với
bạn.

Chăm sóc giảm nhẹ và hỗ trợ
Chăm sóc giảm nhẹ và hỗ trợ chú trọng vào kiểm sốt triệu
chứng và hỗ trợ. Đó là phần cực kỳ quan trọng của chăm sóc và
điều trị cho những người bị ung thư vú di căn và có thể cải thiện
đáng kể chất lượng sống cho họ và gia đình họ.
Chăm sóc giảm nhẹ ln gắn liền với điều trị cuối đời. Tuy nhiên
nhiều người đánh giá muốn được chăm sóc giảm nhẹ tại bất kỳ
giai đoạn nào, cùng với điều trị y tế để giúp ngăn ngừa và giảm
nhẹ các triệu chứng như là đau hoặc mệt lả. Chăm sóc giảm nhẹ

cũng có thể tốt cho ảnh hưởng cảm xúc, xã hội và tinh thần của
người bị ung thư vú di căn.
Bạn có thể được bác sĩ gửi tới chăm sóc giảm nhẹ tùy theo tình
hình của bạn.

11


Kiểm soát những triệu chứng ung thư vú
di căn phổi
Những người ung thư vú di căn phổi có thể gặp các triệu chứng
khác nhau như:

Khó thở
Một trong những triệu chứng phổ biến của ung thư vú di căn
phổi là khó thở (dyspnoea).
Khó thở khơng gây nguy hiểm nhưng có thể khiến bạn lo lắng và
sợ hãi, điều này có thể làm các triệu chứng tệ hơn. Bạn có thể
thấy việc thở là không dễ chịu hoặc cảm giác như không hít đủ
khơng khí vào phổi. Bạn có thể khó thở khi đứng yên hoặc khi
nằm xuống nhưng rõ nhất là khi di chuyển. Tuy nhiên, nên cố
gắng năng động trong phạm vi cho phép.
Đề nghị đọc phần ‘Tập luyện’ ở trang sau để biết thêm thơng tin.
Khó thở có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Ví dụ
như khi mạch bạch huyết trong phổi bị ung thư xâm lấn gây ra
viêm và tắc nghẽn, gọi là viêm mạch bạch huyết. Để giảm triệu
chứng có thể dùng thuốc giảm đau, kháng viêm steroids như
dexamethasone hoặc prednisolone. Ung thư vú di căn phổi có thể
làm tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi gây ra khó thở. Trong trường
hợp này bạn cần được điều trị với thuốc kháng sinh.

Có rất nhiều cách thiết thực mà bạn có thể tự làm để giảm khó
thở. Làm mát khn mặt bằng nước lạnh, dùng quạt tay hoặc
ngồi gần cửa sổ mở đều hữu ích.
Bạn có thể tập một số động tác giúp giảm khó thở (đề nghị xem
trang sau).
Vật lý trị liệu có thể hữu ích trong điều trị khó thở. Khi bạn bắt
đầu cảm thấy khó thở, áp dụng kỹ thuật thở và thư giãn. Bác sĩ
có thể giới thiệu bạn đến chuyên viên vật lý trị liệu hoặc khoa
chăm sóc giảm nhẹ, ở đây bạn sẽ được học các bài tập thở.
12


Nếu thấy cần thiết, bác sĩ của bạn sẽ kê đơn thuốc như
lorazepam thuộc nhóm biệt dược benzodiazepines có tác dụng an
thần và giãn cơ) hoặc Ventolin (thuốc giúp giãn khi quản) hoặc
liều thấp codeine hoặc morphine để giảm triệu chứng khó thở.
Ơ xy khơng có ích gì trong điều trị khó thở.

Ho
Ho dai dẳng là một triệu chứng phổ biến khác có thể gây lo lắng
và mệt mỏi. Ho có thể do ung thư hoặc bị nhiễm trùng. Đờm đặc
có thể mắc trong phổi và họng khiến bệnh nhân khó khạc ra
được.
Bác sĩ có thể cho dùng thuốc ho, có thể giúp kiểm sốt cơn ho,
hoặc thuốc tiêu nhầy giúp làm lỗng đờm. Bác sĩ có thể khun
bạn dùng máy khí dung (nebuliser), là một loại dụng cụ y tế giúp
chuyển thuốc nước thành phun sương để bệnh nhân có thể hít vào
qua đường miệng. Dùng máy khí dung có thể giúp lỗng đờm và
dễ dàng khạc đờm ra.
Nếu khó kiểm sốt cơn ho thì bác sĩ sẽ kê đơn thuốc có gốc

codeine, liều thấp morphine hoặc steroids.

Đau
Giảm đau là một phần rất quan trọng trong chăm sóc bất kỳ bệnh
nhân ung thư vú di căn. Một khi đau được kiểm soát, rất nhiều
người cảm thấy bớt lo lắng và ăn ngon, ngủ ngon.
Mặc dù có thể nhiều người bị ung thư vú di căn phổi mà khơng
có triệu chứng đau, nếu ung thư xâm lấn màng bao quanh phổi
(màng phổi -pleura) có thể gây khó chịu, dẫn đến đau và khó
thở. Triệu chứng này tệ hơn khi bệnh nhân hít vào hoặc ho.
Hầu hết đau có thể giảm nhẹ và kiểm sốt được Có rất nhiều
chun gia chun về kiểm sốt đau có thể giúp bạn. Để tìm ra
cách tốt nhất trị đau, bạn sẽ cần mô tả cơn đau cho bác sĩ của bạn
biết. Bác sĩ sẽ hỏi bạn như là đau ở đâu, đau như thế nào, mức độ
13


đau và đau nhiều nhất hoặc đau ít nhất là khi nào.
Ghi lại nhật ký cơn đau có thể giúp bạn trình bày rõ ràng. Bệnh
viện có thể cung cấp cho bạn cuốn nhật ký cơn đau hoặc bạn tìm
thấy mẫu nhật ký trong cuốn Thông tin về ung thư vú di căn.
Có rất nhiều thuốc giảm đau và thường được dùng kết hợp. Việc
quan trọng là được bác sĩ và điều dưỡng thường xuyên đánh giá
cơn đau để kiểm sốt tốt hơn.
Bạn nên thơng báo cho bác sĩ, nhân viên chăm sóc giảm nhẹ biết
nếu bạn thấy thay đổi địa điểm đau trên cơ thể, đau ở chỗ mới,
đau dai dẳng lâu ngày bây giờ tệ hơn hoặc không giảm đau với
phương pháp điều trị.

Tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi do dịch phổi thừa tích tụ lại giữa hai màng
phổi, chẩn đoán sẽ được xác nhận bằng chụp X quang. Triệu
chứng này xảy ra khi các tế bào ung thư đã lan tới màng phổi,
gây kích ứng khiến nó tiết ra nhiều dịch hơn và đọng lại ở đây.
Nó có thể khiến bạn cảm thấy khó thở nhưng triệu chứng này sẽ
giảm đi bằng cách hút dịch thừa này.
Có thể được thực hiện bằng hai cách:
Nếu lượng dịch đọng ít có thể được hút ra bằng cách gây tê tại
chổ và chọc hút dịch ra ngoài bằng bơm kim tiêm.
Nếu lượng dịch nhiều thì một ống hút nhỏ sẽ được chọc xun từ
ngồi vào khoảng khơng giữa hai màng phổi (đề nghị xem 'Chức
năng phổi', thủ thuật này thực hiện khi gây tê tại chổ. Sau đó ống
hút sẽ được khâu cố định và nối với một chai đựng dịch thải.
Dịch thải sẽ chảy từ từ ra ngoài (thường là vài ngày). Thủ thuật
này có thể lặp lại nếu dịch phổi tích tụ lần nữa. Đơi khi ống hút
có thể được gắn lâu dài để giúp dịch thừa được thải ra thường
xuyên và dễ dàng hơn ở nhà.

14


Cũng có thể tiến hành gây viêm phế mạc (màng phổipleurodesis) sau khi chọc hút dịch tràn màng phổi. Thủ thuật này
thực hiện bằng cách tiêm thuốc nước hoặc thuốc dạng bột vào
ống hút, rồi kẹp chặt ống hút lại trong khoảng một tiếng đồng hồ
rồi rút ống ra. Mục đích là để dính hai lớp màng phổi này lại và
ngăn khơng cho dịch tích tụ ở đây.

Ăn khơng ngon miệng và sụt cân
Đôi khi bệnh nhân ung thư vú di căn khơng ăn được nhiều như
bình thường. Điều này có nghĩa là khó giữ được cân nặng bình

thường cũng như khó mà cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.
Nhạt miệng có thể do ảnh hưởng của phương pháp điều trị ung
thư hoặc do lo lắng. Một số ít người cảm thấy khó nuốt.
Nên ăn lượng nhỏ lại và ăn nhiều lần thay vì ăn nhiều và ăn một
lúc. Nếu bạn vẫn thấy là ăn không đủ lượng hoặc sụt cân, nên
nói chuyện với bác sĩ hoặc điều dưỡng về thực phẩm bổ sung
hoặc bạn cũng có thể đến gặp chuyên gia dinh dưỡng để có thêm
lời khuyên. Trong vài trường hợp bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp
ngon miệng.

Mệt lả (mệt đuối sức)
Mệt lả liên quan đến ung thư là một trong những triệu chứng phổ
biến nhất mà người bệnh ung thư di căn từng trải nghiệm. Thỉnh
thoảng ai cũng có cảm giác mệt mỏi, nhưng mệt lả như đuối sức
liên quan đến ung thư thì tệ hơn nhiều. Mệt lả từng cơn hoặc mệt
lả liên tục, có thể gây bực bội và buồn nản. Có rất nhiều nguyên
nhân, do yếu tố tâm lý ví dụ như đối diện với kết quả chẩn đốn
ung thư của mình, hay do cơ thể bị tác dụng phụ của phác đồ
điều trị, mất cảm giác ngon miệng, hoặc ung thư tiến triển.

Mệt lả ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng đối chọi với ung
thư, tâm tính và các mối quan hệ của bạn. Nó cịn gây khó khăn
15


trong sinh hoạt hàng ngày và hưởng xấu đến chất lượng sống.
Rất nhiều người vì đau mà khơng làm việc được, không tham gia
các hoạt động xã hội và không sống được cuộc sống mà họ
mong muốn.
Thông báo với bác sĩ hoặc bên chăm sóc giảm nhẹ về triệu

chứng mệt lả. Những nguyên nhân do khó ngủ hoặc bệnh thiếu
máu thì có thể điều trị được và cải thiện cảm giác mệt lả.
Ghi lại nhật ký sinh hoạt hàng ngày và mức năng lượng của
mình có thể giúp bạn nhìn thấy sơ đồ của mệt lả. Điều này có thể
hữu ích khi gặp bác sĩ hoặc lên lịch sinh hoạt hàng ngày cho
mình. Bệnh viện có thể cung cấp cho bạn cuốn nhật ký mệt lả
hoặc bạn tìm thấy mẫu trong quyển Thơng tin ung thư vú di
căn
Có một số cách giúp kiểm sốt mệt lả:
•

•

•
•

•

•

Lên kế hoạch cho từng ngày để cân bằng giữa các hoạt động
và nghỉ ngơi.
Cố gắng có một ít hoạt động thể chất mỗi ngày cho dù chỉ là
đi bộ một đoạn ngắn cũng được
Chấp nhận rằng mình sẽ có ngày khỏe, ngày mệt.
Lên kế hoạch cho những dịp đặc biệt hoặc đi chơi
bằng cách nghỉ ngơi thêm trước và sau chuyến đi.
Cố gắng ăn đủ chất - nếu nhạt miệng, thì ăn lượng nhỏ lại,
ăn nhiều lần và uống thật nhiều nước để giữ cơ thể không bị
thiếu nước. Hoặc đến gặp chuyên gia tư vấn dinh dưỡng để

có thêm lời khuyên.
Chấp nhận sự giúp đỡ từ mọi người để dưỡng sức làm được
những gì mình u thích.

16


Huyết khối
Bệnh nhân ung thư vú có nguy cơ cao bị huyết khối.
Nguy cơ cao do chính ung thư và vì phương pháp điều
trị ung thư vú
Bạn cũng có thể gặp nguy cơ hình thành huyết khối
được gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Những
người mắc DVT có nguy cơ phát triển thuyên tắc
phổi là do một phần của huyết khối vỡ ra và di
chuyển tới phổi.
Huyết khối có thể nguy hiểm nhưng điều trị được nên
điều quan trọng là báo bác sĩ các triệu chứng càng sớm
càng tốt.
Nếu bạn bị bất kỳ các triệu chứng nào trong các triệu
chứng sau, hãy liên hệ với bác sĩ ung thư ngay lập tức:
•
•

•
•
•

Đau, tấy đỏ/ biến màu, nóng và sưng phù bắp chân, chân
hoặc đùi

Sưng phù, tấy đỏ hoặc nhạy với đau ở nơi đường
truyền trung tâm được cấy vào để đưa hóa chất vào
khi hóa trị, ví dụ ở cánh tay, khu vực ngực hoặc ở
trên cổ
Hơi thở ngắn
Ngực như bị chẹt chặt
Ho khơng rõ ngun nhân (có thể ho ra máu)

17


Hoạt động thể chất
Mặc dầu có ít nghiên cứu về lợi ích của tập luyện cho những
người ung thư vú di căn phổi, một vài nghiên cứu đã nhìn
vào hiệu quả của tập luyện đối với nhưng người mắc ung thư
vú nguyên phát
Các kết quả là tích cực và nhiều khả năng những người mắc
ung thư vú di căn có thể có lợi ích tương tự từ tập luyện. Tuy
nhiên bạn cần cẩn thận hơn một chút.
Tập luyện đều đặn có thể làm:
•

•

•
•
•

Tăng sự săn chắc cơ thể, khỏe, thể lực ổn định, và linh
hoạt

Kiểm soát cân nặng (khi được kết hợp với chế độ ăn
lành mạnh)
Tăng miễn dịch
Giảm huyết áp
Giảm mệt lả

Những người tập luyện thậm chí nhẹ nhàng trong khi điều trị
có thể dung nạp điều trị tốt hơn và ít bị đau, mệt, giấc ngủ
khơng tốt và mệt lả.

Tập luyện đều đặn là gì?
Hướng dẫn gợi ý “tập luyện đều đặn” nghĩa là 30 phút tập
luyện cường độ vừa phải ít nhất năm ngày trong tuần. Lượng
tập này có thể ban đầu là nhiều nếu bạn mới tập, nên trước khi
bắt đầu tập điều quan trọng là thảo luận với bác sĩ. Bạn có thể
bắt đầu nhẹ nhàng và tập tăng dần, không cần 30 phút cùng
một lúc.Có nhiều cách để đưa tập luyện thể chất vào trong
cuộc sống hàng ngày nên tham gia tập gym hoặc tham dự các
lớp tập là không cần thiết.

18


“Cường độ vừa phải” nghĩa là bạn thở hổn hển hơn, người trở
nên ấm hơn và trái tim bạn đập nhanh hơn thơng thường. Tuy
nhiên bạn vẫn có thể nói chuyện và khơng cần cố cơng tập
q mạnh làm gì.

Tập luyện và ung thư vú di căn phổi
Một số bệnh nhận ung thư vú di căn phổi khơng có triệu

chứng gì, trong khi những bệnh nhân khác thì có các triệu
chứng như khó thở, đau, nhạt miệng, mệt và mệt lả. Tập luyện
có thể giúp giảm một số triệu chứng, điều quan trọng là bạn
phải lắng nghe cơ thể của mình và khơng cần tập q sức làm
gì. Tập luyện nhẹ nhàng, đều đặn thường có hiệu quả nhất.
Nếu bạn đang điều trị thì nên tập nhẹ nhàng, đơn giản. Dừng
tập ngay nếu như bạn có cảm giác như bạn làm việc quá sức.
Khi chọn bài tập, cố gắng tập trung vào các hoạt động kiểu
như thể dục nhịp điệu như đi bộ, bơi lội hoặc đạp xe đạp. Các
hoạt động như khiêu vũ hoặc làm vườn cũng có lợi cho sức
khỏe. Bạn cũng có thể tập những bài có tạ nhẹ hoặc các bài
tập điều hòa cơ thể như căng duỗi cơ thể hoặc các bài tập
yoga nhẹ nhàng. Điều quan trọng nhất là chọn cái bạn thấy an
toàn để tập.
Khó thở, ho, đau, mệt và nhạt miệng có thể là tất cả các triệu
chứng của ung thư vú di căn phổi. Các triệu chứng này tương
tự như ở bệnh nhân bị bệnh suy hô hấp mãn như bệnh phổi
tắc nghẽn mãn tính (COPD) và suyễn. Nghiên cứu chỉ ra
rằng khi người bị bệnh hô hấp mà tập luyện đều đặn thì thấy
dễ thở hơn, thể lực ổn định, thuận lợi trong sinh hoạt hàng
ngày và có được chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Để tránh hoặc giảm khó thở có rất nhiều cách:
Cách thứ nhất, tránh tập trong điều kiện rất lạnh và khơ vì nó
sẽ làm phổi của bạn khó giãn ra. Nên bơi lội vì bể bơi trong
nhà thường ấm và độ ẩm cao.
19


Cách thứ 2, luôn nhớ khởi động làm ấm cơ thể trước khi tập
và nâng lượng tập lên từ từ tùy thuộc theo hơi thở và để

phổi có thời gian điều chỉnh tương ứng.
Đi bộ cũng có lợi. Tuy nhiên, tốt nhất là đi bộ chỗ nào mà
mình có thể nghỉ nhiều lần giữa các chặng.
Bạn cũng có thể thử bài tập ‘’thở chúm mơi’’. Bạn chúm mơi
lại hít vào và thở ra qua khe hẹp của hai môi. Bài tập này
giúp giải áp, giúp phổi dễ dàng căng phồng lên khi ta hít vào
và thu hẹp lại khi ta thở ra.
Để biết thêm thông tin về tập luyện và ung thư vú di căn đề
nghị xem tài liệu Thông tin về ung thư vú di căn.

Sống chung với ung thư vú di căn phổi
Biết được rằng ung thư đã lan tới phổi có thể gây ra hàng
loạt cảm xúc. Có thể có lúc bạn cảm thấy rất cơ độc hoặc bị
chế ngự bởi sự sợ hãi, bất an, buồn bã, khơng chắc chắn,
trầm cảm hoặc giận dữ.
Bệnh nhân có thể đối diện với những cảm xúc thăng trầm
này một mình hoặc có thể được những người thân động viên
giúp vượt qua. Một số người muốn hỗ trợ từ những người có
chun mơn – bạn có thể nói chuyện với điều dưỡng chuyên
về ung thư vú, điều dưỡng chăm sóc giảm nhẹ hoặc các điều
dưỡng chuyên chăm sóc tại nhà. Họ có hiểu biết rộng về
những yêu cầu cụ thể của bệnh nhân ung thư di căn và biết
cách khuyên làm thế nào đối diện và chấp nhận kết quả chẩn
đốn bệnh. Họ cũng có kiến thức chun gia trong việc giúp
kiểm sốt đau và các triệu chứng và có thể bố trí cho bạn nói
chuyện với nhân viên tư vấn hoặc một chuyên gia tâm lý.

20