Đ I H C KHOA H CẠ Ọ Ọ
B môn Khoa h c s s ngộ ọ ự ố
NHÂN B N VÔ TÍNH Đ NG V TẢ Ộ Ậ
N I DUNGỘ
1. Khái ni m nhân b n vô tínhệ ả
2. L ch s nhân b n vô tínhị ử ả
3. Quy trình chung nhân b n vô tính đ ng v tả ộ ậ
4. Đ c đi m, m c đích, m t h n chặ ể ụ ặ ạ ế
5. Thành t u và đ nh h ng phát tri n ự ị ướ ể
6. Nhân b n vô tính c u Dollyả ừ
1. Khái ni mệ
Nhân b n vô tính là hi n t ng chuy n nhân ả ệ ượ ể
c a m t t bào soma vào m t t bào tr ng đã l y ủ ộ ế ộ ế ứ ấ
m t nhân, r i kích thích phát tri n thành phôi, t ấ ồ ể ừ
đó làm cho phôi phát tri n thành m t c th m i.ể ộ ơ ể ớ
2. L ch s nhân b n vô tínhị ử ả
1952, John Gordon l n đ u tiên nhân b n chầ ầ ả ế
Th p k 90, các nhà khoa h c Pháp công b s ra đ i ậ ỉ ọ ố ự ờ
c a 6 con th nhân b n vô tính t phôi p l nh 32 t ủ ỏ ả ừ ướ ạ ế
bào
Năm 1997, Ian Wilmus t o ra đ ng v t có vú nhân ạ ộ ậ
b n đ u tiên, c u Dolly.ả ầ ừ
8/2005, Ti n sĩ Hwang cho ra đ i con chó đ u tiên ế ờ ầ
b ng sinh s n vô tính.ằ ả
…
-
L y 1 tr ng trong noãn bào c a m t cá th gi ng ấ ứ ủ ộ ể ố
cái.
-
Rút b nhân c a tr ngỏ ủ ứ
-
L y nhân c a m t cá th khác đ a vào tr ng đã ấ ủ ộ ể ư ứ
lo i nhânạ
-
Dùng đi n năng ho c hóa ch t kích thích tr ng ệ ặ ấ ứ
ho t đ ng → t o ra 1 phôi.ạ ộ ạ
-
Phôi đ c đ a vào môi tr ng sinh h c đ c bi t ượ ư ườ ọ ặ ệ
đ có th phát tri n thành 1 thai hoàn ch nh.ể ể ể ỉ
3. Quy trình chung nhân b n vô tính đ ng v tả ộ ậ
4. Đ c đi m, m c đích, m t h n ch đ ng v t nhân ặ ể ụ ặ ạ ế ộ ậ
b nả
Đ c đi m:ặ ể Con v t nhân b n vô tính có c u trúc di ậ ả ấ
truy n gi ng v i t bào xoma c a c th cho nhânề ố ớ ế ủ ơ ể
M c đích: ụ
- Ph c v cho l i ích kinh t ụ ụ ợ ế
- Thay th các b ph n cho con ng iế ộ ậ ườ
-
Ph c v cho nghiên c u và y h cụ ụ ứ ọ
-
Khôi ph c m t s loài đ ng v t b tuy t ch ng, b o ụ ộ ố ộ ậ ị ệ ủ ả
t n ngu n gen quýồ ồ , c i thi n ch t l ng gi ng gia ả ệ ấ ượ ố
súc.
H n ch :ạ ế
-
T l s ng th pỷ ệ ố ấ
-
Ng i m mang thai ườ ẹ
có th g p nguy hi mể ặ ể
-
Tu i th ng n ổ ọ ắ
-
Xác xu t th t b i caoấ ấ ạ
Con v tậ
c u ừ
Dolly
Chó Snuppy
Hi u su tệ ấ
277 tr ng ứ
29
phôi 3
con c u và ừ
duy nh t ấ
Dolly s ng ố
sót.
1095 phôi
123 con chó cái
mang thai hộ
3 con có ch a (1 ử
chó con ch t ngay ế
sau sinh, 1con
ch t sau 22 ngày , ế
còn s ng sót 1 con ố
tên Snuppy)
Sinh lý
Lão hóa
s m,m c ớ ắ
b nh viêm ệ
ph i…ổ
Viêm ph i,ổ
Tu i thổ ọ
7 năm, th c ự
t (11-12 ế
năm)
Đ c ặ
đi mể
5. Nhân b n vô tính c u Dollyả ừ
a. L ch sị ử
- Ian Wilmus, Keith
Campbell và các c ng s ộ ự
t o ra c u ạ ừ Dolly
(5 tháng 7 năm 1996 - 14
tháng 2 năm 2003)
- T 277 qu tr ng có 29 ừ ả ứ
phôi đ c t o thành, ch ượ ạ ỉ
có 3 con c u đ c sinh ra ừ ượ
và có duy nh t Dolly ấ
s ng sótố
b. Quy trình
c. Cu c s ngộ ố
Dolly đã ba l n sinh n v i m t con c u đ c ầ ở ớ ộ ừ ự
gi ngWelsh Mountain (tên là David) ố
Có sáu đ a con: Bonnie năm 1998, sau đó là sinh đôi ứ
năm 1999 và sinh ba năm 2000.
2001, khi 5 tu i, Dolly b m c ch ng viêm kh p , ổ ị ắ ứ ớ
nh ng sau đó đã đ c đi u tr ư ượ ề ị
2003, C u Doly b viêm ph i n ng và ch t.ừ ị ổ ặ ế
d. K t lu nế ậ
- Tuy hi u su t nhân b n c u Dolly còn th p, con v t ệ ấ ả ừ ấ ậ
nhân b n t o ra tu i th ng n, hi n t ng lão hóa ả ạ ổ ọ ắ ệ ượ
s m…Nh ng nhân b n thành công c u Dolly, đã ớ ư ả ừ
đánh d u b c ngo t trong ấ ướ ặ s phát tri n c a sinh ự ể ủ
h c hi n đ iọ ệ ạ .
- M ra h ng nghiên c u m i.ở ướ ứ ớ
6. Thành t uự
6.1. Chu tộ
- Các nhà khoa h c M đã ọ ỹ
nhân b n thành công chu t ả ộ
t t bào g c c a chu t ừ ế ố ủ ộ
tr ng thành đ c l y t da ưở ượ ấ ừ
c a loài g m nh m này.ủ ặ ấ
Hình nh chu t nhân b n t t bào g c l y t ả ộ ả ừ ế ố ấ ừ
da
- Tháng 11.2008, các nhà khoa h c Nh t B n đã thành ọ ậ ả
công trong vi c t o chu t s ng t m u chu t ch t ệ ạ ộ ố ừ ẫ ộ ế
cách đó 16 năm.
M u chu t đ đông l nh sau 16 ẫ ộ ể ạ
năm
H u du c a chu t ch tậ ệ ủ ộ ế
B ng công ngh đ t phá các nhà khoa h c Anh ằ ệ ộ ọ
l n đ u tiên nhân b n đ c 12 cái phôi t nh ng con ầ ầ ả ượ ừ ữ
kh tr ng thành.ỉ ưở
6.2. Khỉ
Kh nhân b n vô tínhỉ ả
Các nhà khoa h c Ý đã ph i gi ng thành công cho ọ ố ố
Prometea (chú ng a nhân b n vô tính đ u tiên). Hi n t i ự ả ầ ệ ạ
chú ng a này v n kh e m nh.ự ẫ ỏ ạ
6.3. Ng aự
Ng a nhân b n vô tínhự ả
6.4. L n nhân b n vô tínhợ ả
Năm 2005, Trung Qu c đã thành công trong vi c ố ệ
Năm 2005, Trung Qu c đã thành công trong vi c ố ệ
nhân b n l n ả ợ
nhân b n l n ả ợ → Đánh d u b c ti n b v công ngh ấ ướ ế ộ ề ệ
sinh h c c a Trung Qu cọ ủ ố
Nhân b n vô tính Vi t Namả ở ệ
Năm 2006, viên công ngh sinh h c b c đ u thành ệ ọ ướ ầ
công trong nhân b n phôi m t s loài đ ng v t hoang ả ộ ố ộ ậ
dã, quý hi m. ế
Nghiên c u nhân b n vô tính đã đ c th c hi n trên ứ ả ượ ự ệ
các loài chu t, trâu, bò nhà, bò tót, g u, kh và sao la. ộ ấ ỉ
B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn cho bi t ộ ệ ể ế
nhân b n vô tính gia súc trong giai đo n 2006-2010 là ả ạ
v n đ quan tâm hàng đ u.ấ ề ầ