KHÚC TRÁNG CA THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ pptx

Biên soạn chính: Trần Lê An

KHÚC TRÁNG CA THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ




Vnthuquan.net, 2011
PHỤ LỤC

Chỉ đạo nội dung: Nguyễn Việt – Trần Lê An
* Biên soạn chính: Trần Lê An
· Cùng biên soạn, biên tập:
Nghiêm Hùng
Nguyễn Văn Bằng
Trần Diệp
Tạ Quỳnh Phương
Nguyễn Đức Minh
Trần Văn Kính
Lê Trí Dũng
Lê Xuân Tường
Trọng Huân

* Tham gia tư vấn:
MẠC ĐÌNH VỊNH - Cựu chiến binh Sư đoàn 325
NGUYỄN ĐỨC HUY - Cựu chiến binh Trung đoàn 18 Sư

đoàn 325
NGUYỄN HẢI NHƯ - Cựu chiến binh Trung đoàn 48 Sư
đoàn 320B
NGÔ CÔNG NỘI - Cựu chiến binh Trung đoàn 64 Sư đoàn

320B

2
PHẠM DUY TÂN - Cựu chiến binh Trung đoàn 88 Sư đoàn
308
Nhà thơ HOÀNG TRẦN CƯƠNG - Cựu chiến binh Trung
đoàn 229 -
Tổng biên tập Thời báo Tài chính
VŨ ĐỨC THẾ - Cựu chiến binh Trung đoàn 64 -
Giám đốc điều hành Vinpearl - Nha
Trang
TRỊNH ĐÌNH VINH - Cựu chiến binh Trung đoàn 64,
Chủ tịch hội đồng quản trị Mê Kông -
Hacota
Nhạc sĩ DOÃN NGUYÊN, Phó giám đốc Nhà hát Đài Tiếng
nói Việt Nam
PHỤ LỤC
Chương I: Những dòng lịch sử về 81 ngày đêm trận chiến
thành cổ Quảng Trị (Trang 1-61)
Chương II: Những chuyện kể về khúc tráng ca Quảng Trị
(trang 62- 143)
Chương III: Vẫn thơ khúc tráng ca (trang 143 – 151)
Phần nhạc và họa, ảnh : (sẽ cung cấp và bổ sung thêm).

Chương I: Những dòng lịch sử về 81 ngày đêm trận chiến
thành cổ Quảng Trị

3

Lời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Tôi hoan nghênh các đồng chí đã biên soạn, xuất bản cuốn
sách: "Khúc Tráng ca Thành cổ", ghi nhớ lại cuộc chiến đấu
vô cùng ác liệt, dài ngày của quân và dân ta, của nhiều trung
đoàn, tiểu đoàn bộ binh, binh chủng kỹ thuật thuộc nhiều
binh đoàn chủ lực và bộ đội địa phương đã kiên cường trụ
bám, anh dũng chiến đấu giành giật với địch bảo vệ Thị xã -
Thành cổ Quảng Trị mùa hè 1972.

Chiến công Quảng Trị là một đỉnh cao của tinh thần anh
dũng chiến đấu hy sinh của quân và dân ta vì sự nghiệp giải
phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc và để lại cho chúng ta
những bài học sâu sắc.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2007
Khúc tráng ca Thành cổ Quảng Trị

LỜI MỞ ĐẦU

Đúng 11 giờ 30 phút ngày 30 tháng 3 năm 1972, trận bão
lửa - thép với hàng vạn quả đạn pháo của quân ta cấp tập
trút xuống các căn cứ quân sự của đối phương tại Động
Toàn, khởi đầu cho chiến dịch Trị - Thiên năm 1972, một
chiến dịch kéo dài và ác liệt nhất trong cuộc kháng chiến

4
chống Mỹ, giải phóng miền Nam. Thắng lợi của nó đã mở
thông khu giới tuyến, cánh cửa ngăn cách giữa hai miền
Nam - Bắc, tạo ra cục diện mới hết sức thuận lợi cho Đại
thắng mùa Xuân năm 1975.

Chỉ trong vòng hơn ba mươi ngày, ta đã vượt qua sông Bến

Hải, phá tan hệ thống phòng thủ chiến lược Mắc Na ma ra,
đánh chiếm các căn cứ Tân Lâm, Đầu Mầu, Động Toàn,
Quán Ngang, điểm cao 241, 544, v.v làm chủ đường số 9,
tiêu diệt căn cứ Cồn Tiên, đánh tan Dốc Miếu trên đường 1,
giải phóng Đông Hà - Ái Tử, khiến đối phương phải rút khỏi
Thị xã Quảng Trị (ngày 1 tháng 5 năm 1972) về cố thủ ở phía
Nam sông Mỹ Chánh (Thừa Thiên - Huế). Toàn tỉnh Quảng
Trị được giải phóng vào ngày 2 tháng 5 năm 1972.

Để ngăn chặn đà tiến công của quân ta, ngay từ đầu tháng 4
năm 1972, Nich-xơn ra lệnh đánh phá trở lại miền Bắc với
mức độ ác liệt chưa từng thấy. Hàng trăm lượt máy bay
cường kích, phản lực và cả B.52 đã ném bom, bắn phá các
thành phố Hà Nội, Hải Phòng và nhiều địa phương khác
của miền Bắc. Đối phương đưa vào sử dụng các loại bom
mới với phương tiện kỹ thuật đánh phá tối tân, hơn hẳn
những lần trước, phong tỏa mọi cảng biển, bến bãi, đường
sá, hòng ngăn chặn và làm cho việc tiếp tế cho chiến
trường của ta trở nên cực kỳ khó khăn.

Không chịu nổi thất bại vì mất Quảng Trị, mất một hệ thống
phòng thủ vào bậc nhất mà đối phương thường cho rằng
là
"bất khả chiến bại" và áp lực trên bàn đàm phán ở Hội
nghị Pa-ri, đối phương tập trung cao độ binh lực, hỏa lực
hòng "tái chiếm" những vùng đã mất, mục đích đầu tiên là
trở lại sông Thạch Hãn với Thị xã Quảng Trị, mà hình ảnh
tiêu biểu là Thành cổ. Cuộc chiến nảy lửa giành giật nhau
từng tấc đất đã xảy ra trong suốt thời gian sau đó, kéo dài
cho đến khi Hiệp định Pa-ri được ký kết vào đầu năm

5
1973. Những ngày đặc biệt ác liệt diễn ra từ ngày 28 tháng
6 đến ngày 16 tháng 9 năm 1972. Đây là một trong số
những trận đánh được coi là khốc liệt nhất trong cả cuộc
chiến tranh chống Mỹ, nó diễn ra trên khắp chiều ngang
vốn rất chật hẹp của tỉnh Quảng Trị - cả ở phía Đông và
Nam sông Thạch Hãn: từ cánh Đông - duyên hải đến cánh
Tây - rừng núi, tập trung cao độ ở khu vực tuyến giữa, chủ
yếu là Thị xã Quảng Trị.


Trong vùng hạn hẹp, mỗi chiều chỉ từ một đến hai kilômét,
địa hình tương đối bằng phẳng đã phải chịu hỏa lực tối đa
của không quân và hải quân Mỹ, với kỹ thuật hiện đại nhất
thời đó. Được sự tiếp sức, chia lửa của quân dân cả nước,
các chiến sĩ của nhiều trung đoàn, tiểu đoàn bộ binh, binh
chủng kỹ thuật thuộc nhiều binh đoàn chủ lực và lực lượng
vũ trang địa phương đã chiến đấu dưới sức ép của hàng
chục vạn tấn bom đạn, trong điều kiện thiếu thốn trăm bề;
bằng tính kỷ luật tuyệt vời, lòng dũng cảm, ý chí ngoan
cường và hy sinh vô bờ bến, các chiến sĩ của ta anh dũng
chiến đấu, giữ vững trận địa trong thế ba bề bị cô lập trong
suốt 81 ngày đêm. Đó là 81 ngày đêm lịch sử bi tráng, hào
hùng, ác liệt và mãi mãi bất tử, ghi sâu vào tâm thức của
mỗi con người con nước Việt Nam.

Để tôn vinh một thời các anh đã sống hào hùng, chiến đấu
oanh liệt và nhân kỷ niệm 35 năm cuộc chiến đấu bảo vệ
Thị xã và Thành cổ Quảng Trị, xin giới thiệu với bạn đọc

cuốn sách với tựa đề: "Khúc tráng ca Thành cổ". Đây là
những trang nhật ký, hồi ký, đoạn văn, ghi chép, bản nhạc,
bài thơ, tranh vẽ, ảnh chụp… của chính những người tham
gia chiến dịch, những con người có thật viết về những câu
chuyện có thật, được sắp xếp trong các phần khác nhau với
ba nội dung sau:

1. Tình hình tác chiến trong 81 ngày đêm từ ngày 28 tháng 6

6
đến ngày 16 tháng 9 năm 1972.

2. Hồi ức về những trận chiến đấu, về sinh hoạt, tâm tư, tình
cảm của người lính trong thời khắc ác liệt, đầy kỷ niệm.

Với đội ngũ người viết không chuyên nghiệp, nhưng là
những người trong cuộc, giàu tâm huyết, chắc chắn cuốn
sách sẽ đem lại cho người đọc cái nhìn đầy đủ hơn về cuộc
chiến đã qua. Tuy nhiên, cuộc chiến đấu bảo vệ Thành cổ
Quảng Trị diễn ra cách đây hơn một phần ba thế kỷ, do độ
lùi thời gian, sức nhớ của những người trong cuộc lại có
hạn, nếu có những sự việc, tình tiết nào đó thiếu thống nhất
với những gì bạn đọc đã biết, đã có, là điều dễ hiểu và mong
bạn đọc xem đây như một tư liệu để tham khảo. Ban biên
soạn rất mong nhận được ý kiến đóng góp xây dựng của
bạn đọc.

Xin chân thành cảm ơn các đồng chí, đồng đội đã gửi bài
tham gia, đồng thời xin cảm ơn những đơn vị, cá nhân trong,
ngoài quân đội đã động viên, giúp đỡ và ủng hộ sự ra đời

của cuốn sách.

BẠN CHIẾN ĐẤU
BẢO VỆ THỊ XÃ - THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ 1972
Khúc tráng ca Thành cổ Quảng Trị

I – Tình hình tác chiến

TÌNH HÌNH TÁC CHIẾN TRONG 81 NGÀY ĐÊM TỪ NGÀY
28 THÁNG 6 ĐẾN NGÀY 16 THÁNG 9 NĂM 1972.
Do các Cựu chiến binh, bạn chiến đấu bảo vệ Thị xã -
Thành cổ Quảng Trị 1972 tổng hợp từ tài liệu của các trung

7
đoàn tham gia chiến đấu ở Thị xã Quảng Trị hè 1972

I – Tình hình tác chiến
Sau giải phóng Quảng Trị (đầu tháng 5 năm 1972), từ ngày
2 đến ngày 19 tháng 6 năm 1972 ta vừa chuẩn bị, vừa tổ
chức đánh nhỏ tạo thế và bắt đầu mở đợt ba tiến công giải
phóng Thừa Thiên (từ ngày 20 tháng 6 năm 1972), mà trọng
điểm là khu vực Đồng Lâm, trên trục đường số 1.
Sau vài ngày đầu ta tiến công không mấy thành công,
thương vong nhiều, thì ngày 26 tháng 6 năm 1972, Mỹ -
ngụy mở chiến dịch phản công tái chiếm Quảng Trị.
Đối phương sử dụng:
- 2 sư đoàn cơ động thiện chiến: Sư đoàn dù, Sư đoàn thủy
quân lục chiến.
- Đơn vị hỏa lực quân đoàn 1: 2 tiểu đoàn pháo 175 ly -
Quân khu 1 - Vùng Hải quân 1.

- Cùng toàn bộ lực lượng tại chỗ như: Sư đoàn bộ binh số 1,
các liên đoàn biệt động, các thiết đoàn cơ giới, lực lượng dự
bị Quân đoàn 1 ở Huế, dưới sự yểm hộ hỏa lực tối đa của
không quân Mỹ (kể cả B.52), từ các căn cứ quân sự Mỹ ở
miền Nam, vùng lân cận Châu Á - Thái Bình Dương và của
hải quân thuộc Hạm đội 7 Mỹ.

Từ ngày 26 đến ngày 27-6-1972
Địch sử dụng hỏa lực trực tiếp đánh phá quân ta rất ác liệt,
tàn bạo ở các khu vực bố trí từ sông Mỹ Chánh trở ra; đặc
biệt tập trung đánh phá nơi trú quân, căn cứ trận địa hỏa lực
ta như pháo binh, phòng không, tên lửa, cơ sở vật chất, kỹ
thuật, kho tàng, bến bãi gây cho ta nhiều tổn thất.

Ngày 28-6-1972
- Đối phương bắt đầu thực hành phản công từ hai hướng,
kết hợp đổ bộ đường không, đường biển, có nghi binh trên
hướng Cửa Tùng, Cửa Việt.
- Hướng phản công chủ yếu trên đường 1 và phía Tây

8
đường 1, đối phương sử dụng Sư đoàn dù (3 lữ đoàn), tăng
cường 2 thiết đoàn cơ giới, 1 tiểu đoàn pháo 155 ly.
- Hướng Đông từ Hải Lăng ra ven biển, theo trục đường 68:
đối phương dùng Sư đoàn thủy quân lục chiến (3 lữ đoàn),
tăng cường 2 thiết đoàn cơ giới (thiếu), 1 tiểu đoàn pháo
155 ly.
Khi đối phương bắt đầu phản công vào ngày 28 tháng 6,
quân ta từ phía Bắc sông Mỹ Chánh đến Thị xã Quảng Trị
trên trục đường số 1, chỉ có 4 tiểu đoàn phòng giữ gồm:

- 2 tiểu đoàn của Trung đoàn 48.
- Tiểu đoàn 2 độc lập.
- Tiểu đoàn địa phương 8 Quảng Trị.
Lực lượng chủ yếu của chiến dịch đang ở phía Nam sông
Mỹ Chánh.
Đội hình của ta ở thế bất lợi trước cuộc phản công của đối
phương.
Ngày 28 tháng 6 năm 1972, Bộ Tư lệnh Mặt trận B5 hạ
quyết tâm phản công, với cách đánh phòng thủ trận địa nơi
trọng điểm kết hợp tích cực phản công, phản kích tiêu diệt
từng bộ phận đối phương nhằm ngăn chặn từng đợt tiến
công của đối phương trên trục đường 1, phía Tây đường 1,
đường 68 ven biển.
Lệnh bố trí lực lượng phòng thủ phản công
- Sư đoàn bộ binh 308 (thiếu) gồm Trung đoàn 36, Trung
đoàn 102, được tăng cường Trung đoàn 66 của Sư đoàn
304 và Tiểu đoàn 2 Độc lập tấn công đối phương trên trục
đường 1 phía Bắc sông Mỹ Chánh, trước mắt chốt giữ khu
vực cầu Bến Đá, cầu Nhùng, Thượng Nguyên.
- Sư đoàn bộ binh 320B (thiếu) gồm Trung đoàn 27, Trung
đoàn 64, Tiểu đoàn địa phương 14, Tiểu đoàn địa phương
47 tiến đánh đối phương ở hướng Đông từ Thanh Hương -
Đông Dương trên trục đường 68 ra đến ven biển, bảo vệ
khu vực Hải Lăng.
- Sư đoàn bộ binh 304 gồm Trung đoàn 24, Trung đoàn 9 và
Trung đoàn 88 thuộc Sư đoàn 308, Tiểu đoàn đặc công 35

9
tiếp tục đánh địch ở phía Nam sông Mỹ Chánh.
- Trung đoàn 48 thuộc Sư đoàn 320B cùng Tiểu đoàn địa

phương 8 bảo vệ Thị xã Quảng Trị và khu vực La Vang.
- Trung đoàn 18 của Sư đoàn 325 dự bị chiến dịch, đứng
chân ở Quảng Lương - Vĩnh Lại sẵn sàng tấn công đối
phương đổ bộ vào Cửa Việt.
Tuy nhiên, do đội hình ở xa, thời gian gấp, các đơn vị không
cơ động kịp về khu vực quy định phòng giữ, nên từ ngày 28
tháng 6 đến ngày 2 tháng 7, đối phương tiến quân tương đối
thuận lợi.
Ngày 2-7-1972
Sư đoàn thủy quân lục chiến địch chiếm được quận lỵ Hải
Lăng. Ta co về tuyến sông Vĩnh Định.
Sư đoàn dù đánh chiếm cầu Nhùng, cầu Bến Đá, cầu Dài.
Ta co về giữ một số cao điểm ở La Vang và quanh Thị xã
Quảng Trị.

II. Diễn biến các đợt chiến đấu bảo vệ thị xã -
Thành cổ Quảng Trị
(Từ ngày 3 tháng 7 đến ngày 16 tháng 9 năm 1972
Chia thành 5 đợt)

Đợt 1: Đánh bại đợt tiến công thứ nhất của sư đoàn dù ở
vùng ven Thị xã: từ ngày 3 đến ngày 13 tháng 7 năm 1972
Ngày 28 tháng 6, Bộ Tư lệnh Mặt trận B5 giao nhiệm vụ cho
Trung đoàn 48 phối hợp với lực lượng Tỉnh đội Quảng Trị tổ
chức phòng thủ Thị xã Quảng Trị và khu vực La Vang,
không để đối phương lọt vào Thị xã. Quyết tâm của Trung
đoàn 48 là kiên cường phòng thủ, giữ vững thị xã Quảng Trị
và La Vang, với khẩu hiệu "Quang Sơn còn, Thị xã còn".
(Quang Sơn là bí danh của Trung đoàn 48).
Lúc này ở Thị xã có Tiểu đoàn 1 và Tiểu đoàn 3 của Trung

đoàn 48 và Tiểu đoàn địa phương 8 Quảng Trị, được bố trí
như sau:
- Tiểu đoàn 1 của Trung đoàn 48 bố trí vòng ngoài từ hướng

10
Đông - Đông Bắc Thị xã trên chính diện khoảng 4 kilômét:
1 đại đội và Sở chỉ huy Tiểu đoàn 1 ở Tri Bưu - Quy Thiện.
1 đại đội ở Trầm Lý.
1 đại đội ở An Thái - Tiểu đoàn 3 của Trung đoàn 48 tập
trung bố trí ở khu vực La Vang, cao điểm 25 (căn cứ cũ của
trung đoàn ngụy, có đầy đủ công sự); lực lượng phía trước
do Đại đội 11 thuộc Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48 đảm nhiệm.
Bố trí: một chốt ở ngã tư đường sắt - phía Đông La Vang -
Hữu độ 500 mét và một chốt ở khu lô cốt có sẵn trên đường
1, phía Bắc cầu Nhùng độ 1 kilômét.
- Tiểu đoàn địa phương 8 Quảng Trị bố trí trên hướng chủ
yếu đối phương tấn công chốt giữ ngã ba Long Hưng - Bệnh
viện Quảng Trị, đầu Cầu Sắt - Thạch Hãn.
- Sở chỉ huy Trung đoàn 48 ở Bích Khê, phía bắc Thị xã độ
2 kilômét. Cử một trung đoàn phó trực tiếp đi cùng Tiểu
đoàn 3 chiến đấu bảo vệ La Vang.
Ngày 3-7-1972

Đối phương bắt đầu vượt sông Nhùng, sau khi đổ bộ đường
không vào ngày 30 tháng 6 năm 1972, chiếm bàn đạp phía
Nam sông Nhùng, tiến về hướng Thị xã trên hai trục đường
1 và đường sắt.
* Lực lượng chốt ở phía Đông La Vang Hữu là Đại đội 11
của Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48 đánh trả quyết liệt, chặn 4
đợt xung phong của đối phương, diệt trên 40 binh lính, buộc

đối phương phải dừng lại.
Đây là trận thắng đầu tiên của lực lượng bảo vệ Thị xã. Đại
đội 11 được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng
Nhất sau thắng lợi này.
Chiều tối ngày 3 tháng 7 năm 1972 do thương vong nhiều,
mất sức chiến đấu, Đại đội 11 Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48
rút chốt.

Đại đội 2 thuộc Tiểu đoàn 1 Trung đoàn 48 ở An Thái cũng
rút về phía sau.

11
* Trên hướng đường 1, đối phương dùng phi pháo đánh phá
ác liệt vào vị trí của Tiểu đoàn địa phương 8 và tiến quân
nhằm tiêu diệt lực lượng của ta. Tiểu đoàn địa phương 8 đã
chiến đấu kiên cường, giữ vững trận địa, tiêu diệt nhiều sinh
lực đối phương trong ngày và các ngày tiếp theo. Đây là
hướng tấn công chủ yếu của đối phương.
Ngày 4-7-1972
Trên đường 1, đường sắt, không còn lực lượng ta chốt giữ,
đối phương tiến vào đánh An Thái, Đại Nải, chiếm bốn khẩu
cao xạ 37 ly, uy hiếp nghiêm trọng hướng Đông Nam Thị xã.
Ở hướng La Vang, Tiểu đoàn 3 thuộc Trung đoàn 48 chốt
đánh kiên cường, giữ vững khu vực, buộc đối phương phải
dừng lại.

Ngày 5-7-1972
Đối phương oanh tạc bắn phá dữ dội khu vực Thị xã Quảng
Trị - La Vang, đồng thời cho một tiểu đoàn đánh chiếm Trầm
Lý, uy hiếp Thị xã từ hướng Đông - Đông Bắc.

Ngày 6-7-1972
- Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 (từ phía Tây Thừa Thiên mới
rút về Ái Tử) được lệnh vượt sông sang chiến đấu ở Thị xã
và phân chia lực lượng:
+ Đại đội 5: Chốt giữ ngã ba Long Hưng cùng Tiểu đoàn địa
phương 8.
+ Đại đội 7: Tăng cường cho Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48
chốt giữ La Vang.
+ Đại đội 6: Bố trí tây Bắc ở hướng Thành cổ làm lực lượng
cơ động.
+ Điều các đại đội hỏa lực Trung đoàn 48 (cối - ĐKZ - pháo
12,7 ly) vào Thị xã.
+ Tổ chức Sở chỉ huy nhẹ Trung đoàn 48 do Trung đoàn
phó phụ trách vào Thị xã, đóng ở hầm dinh tỉnh trưởng cũ,
sát bờ sông Thạch Hãn.
Như vậy đến ngày 6 tháng 7 năm 1972, toàn bộ lực lượng
Trung đoàn 48 đã vào Thị xã. Cũng trong thời gian này,

12
Trung đoàn 48 được tăng cường 1 đại đội xe tăng thuộc Lữ
đoàn tăng 202 (thực tế chỉ đến được 3 xe tăng).
Ngày 7-7-1972
Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48 sử dụng Đại đội 9 tăng cường 1
trung đội của Đại đội 10, với một trung đội địa phương và 3
xe tăng, được Trung đoàn pháo 45 chi viện trực tiếp, thực
hành phản kích đối phương ở phía Đông La Vang Hữu. Đối
phương thấy xe tăng ta bất ngờ xuất hiện, nên đội hình rối
loạn. Ta diệt hàng trăm binh lính, bắn cháy hai xe tăng, đẩy
đối phương ra khỏi khu vực La Vang Hữu. Ta bị hỏng hai xe
tăng, một chiếc do bắn nhầm và một chiếc bị phá do bom.

Ngày 8-7-1972
- Đối phương tiếp tục tiến công La Vang, đối phương bị Tiểu
đoàn 3 của Trung đoàn 48 chặn đánh, bẻ gãy nhiều đợt tiến
công, diệt hàng trăm bính lính đối phương, giữ vững trận
địa.
- Ở hướng Đông Nam Thị xã, biệt kích đối phương luồn vào
khu vực thôn Thạch Hãn, bị Tiểu đoàn địa phương 8 chặn
đánh, diệt 39 bính lính, buộc đối phương phải tháo chạy.
- Ở hướng Đông Bắc Thị xã, đối phương từ Trầm Lý đánh
sang Qui Thiện, bị các chốt của Tiểu đoàn 1 Trung đoàn 48
chặn đánh, buộc đối phương phải rút chạy về Trầm Lý. Ta
diệt trên 100 bính lính.

Ngày 9-7-1972
Đối phương tiếp tục bắn phá dữ dội vào Thị xã và các trận
địa của ta.
Trên tăng cường cho Thị xã: Tiểu đoàn địa phương 3 vào
chốt giữ trong Thành cổ Quảng Trị; Đại đội công binh của
Trung đoàn công binh 229; 2 tiểu đội A72 tên lửa phòng
không vác vai; một số đài quan sát quân báo nắm bắt tình
hình đối phương trên hướng Đông Nam và Đông Bắc Thị xã.

Ngày 10-7-1972

13
Sáng sớm, đối phương tập trung quân cùng xe tăng trên
đường 1 ở khu vực An Thái - Đại Nải, chuẩn bị tiến công
vào Thị xã. Ta lập tức sử dụng hỏa lực pháo cối bắn dồn
dập vào nơi đối phương tập trung. Riêng pháo 130 ly ta đã

bắn 400 viên. Kết quả diệt hàng trăm địch quân, phá tan
cuộc chuẩn bị tiến công của đối phương.
Ở ngã ba Long Hưng, nắm thời cơ pháo ta bắn, đối phương
đang rối loạn, Đại đội 5 của Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 xuất
kích diệt 37 địch quân, đuổi đối phương phải rút khỏi khu
vực, tạo thế chốt giữ vững chắc, được Bộ Tư lệnh Mặt trận
B5 khen ngợi ngay chiều tối ngày 10 tháng 7.

Ngày 11-7-1972
- 7 giờ đối phương tiến đánh khu vực ngã ba Long Hưng, bị
ta nổ súng ngăn chặn, đồng thời máy bay đối phương oanh
tạc nhầm vào đội hìn
h khiến đối phương bị thương vong nhiều, buộc phải dừng
tiến công.
- 8 giờ 30 phút sau khi củng cố lực lượng, đối phương tiếp
tục tiến công từ ba mũi vào trận địa chốt của Đại đội 5 thuộc
Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 và Tiểu đoàn địa phương 8. Ta
đánh trả quyết liệt và xuất kích nhỏ vào sườn đội hình đối
phương, bảo vệ được chốt sau ba đợt tiến công của đối
phương. Đến chiều tối, đối phương dừng tiến công và con
số thương vong tới hàng trăm bính lính.
Sau trận đánh Đại đội 5 Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 được
tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba.
- Cùng ngày trên hướng Đông Bắc, đối phương tiến công
vào Tri Bưu, bị Tiểu đoàn 1 Trung đoàn 48 chặn đánh quyết
liệt, buộc đối phương phải dừng lại, không phát triển được.
Chiều ngày 11 tháng 7, đối phương sử dụng 90 lần/chiếc
trực thăng đổ quân xuống An Tiêm - Nại Cửu, bị Trung đoàn
27 của Sư đoàn 320B đánh trả, bắn cháy hàng chục chiếc
trực thăng, nhưng đối phương vẫn chiếm được khu vực này

(nó sẽ để uy hiếp, cắt đường chi viện của ta cho Thị xã từ

14
hướng bắc).

Ngày 12-7-1972
Đối phương tiếp tục tiến công ác liệt vào các trận địa ở Thị
xã, La Vang, ngã ba Long Hưng, Tri Bưu.
Ta kiên cường đánh trả, giữ vững trận địa trong ngày. Riêng
trên hướng Tri Bưu, đối phương chiếm được một phần, trực
tiếp uy hiếp Đông Bắc Thành cổ.
Tư lệnh vùng 1 chiến thuật của đối phương ra lệnh cho quân
dù "Bằng mọi cách, đêm 12 tháng 7 phải cắm được cờ trên
Thành cổ, trước ngày khai mạc Hội nghị Pa-ri". Bộ Tư lệnh
Mặt trận B5 lệnh cho Trung đoàn 48 quyết giữ vững Thành
cổ, tổ chức phản kích, đẩy đối phương ra khỏi Tri Bưu.
Quân ủy Trung ương điện số 915, ra lệnh: "Giữ Thành cổ
bằng mọi giá".
Nửa đêm 12 rạng ngày 13 tháng 7, Bộ Tư lệnh Mặt trận B5
thông báo: có tin đối phương cử một bộ phận đi theo cống
ngầm vào Thành cổ để cắm cờ.
Trung đoàn 48 ra cho toàn bộ lực lượng, tăng cường trinh
sát, kiểm tra từng góc trận địa, không cho đối phương lọt
vào Thành cổ.
Đêm 12 tháng 7, Bộ Tư lệnh Mặt trận B5 lệnh cho Sư đoàn
325 đưa Trung đoàn 95 vào cùng Trung đoàn 48 chiến đấu
bảo vệ Thị xã.

Ngày 13-7-1972
TRÊN HƯỚNG TRI BƯU - ĐÔNG BẮC THÀNH CỔ:

Vào mờ sáng, đối phương bắt đầu triển khai đội hình tiến
công từ nhà thờ Tri Bưu. Ta dùng pháo bắn cấp tập vào khu
vực. Đối phương bị thương vong một số, buộc phải chững
lại và dùng hỏa lực không quân, pháo hạm, pháo đất bắn
phá dữ dội vào Đông Bắc Thành cổ, dùng bom dù có sức
khoan sâu và công phá lớn để phá tường thành, hầm ngầm,
công sự của ta. Sau đó đối phương bắt đầu tiến công,
nhưng đều bị Tiểu đoàn 1 và một bộ phận Tiểu đoàn 2

15
Trung đoàn 48 chặn đánh quyết liệt, giữ vững trận địa.
Trong ngày, tiểu đoàn dù đối phương bị thương vong vài
trăm binh sỹ. Riêng đại đội phòng không 12,7 ly của Trung
đoàn 48 bắn rơi một trực thăng, có một đại tá sư phó sư dù
và một trung tá chỉ huy pháo sư đoàn dù cùng bảy sĩ quan
tham mưu dù.

TRÊN HƯỚNG NAM - ĐÔNG NAM:
Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48 và Tiểu đoàn địa phương 8 cùng
Đại đội 5 Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 đã ngăn chặn các đợt
tiến công của đối phương, giữ vững trận địa chốt ở La Vang,
ngã ba Long Hưng, phía Nam Thị xã.
Sau mười ngày liên tục tiến công Thị xã, sư đoàn dù của đối
phương vẫn không thực hiện được ý định cắm cờ ngụy trên
Thành cổ vào ngày 10 tháng 7, và cả sau đó ngày 13 tháng
7, chịu tổn thất lớn. Đối phương bị thương vong 1.071 binh
lính, cháy 3 xe tăng, rơi 2 máy bay (1 phản lực, 1 trực thăng)
và bị phá hủy nhiều vũ khí phương tiện kỹ thuật khác.
Ta đã kiên cường chiến đấu giữ vững trận địa, trong điều
kiện chuyển vào phòng thủ khu vực quá rộng, lực lượng dàn

mỏng, thiếu liên kết hiệp đồng chặt chẽ, công sự chưa vững
chắc, quân số, vũ khí phương tiện kỹ thuật thiếu thốn, chưa
đồng bộ.

Đợt 2: Đánh bại đợt tiến công thứ hai của đối phương vào
Thị xã từ ngày 14 đến ngày 27 tháng 7 năm 1972.
Rút kinh nghiệm việc đánh nhanh thắng nhanh, tiến công ồ
ạt không thành công, bị nhiều tổn thất, quân dù đối phương
chuyển sang cách đánh thận trọng hơn. Đối phương tăng
cường dùng phi pháo hủy diệt mục tiêu trước, sau đó mới
cho bộ binh và xe tăng đánh chiếm từng bước.

Đối phương nâng tổng số đạn pháo đánh phá Thị xã từ
8.000 viên/ngày lên 15.000 viên/ngày, cao điểm có ngày lên
tới 30.000 viên/ngày, sử dụng 40 đến 60 lần/chiếc máy bay

16
phản lực một ngày, dùng bom khoan đánh phá hầm hào
tường thành, tăng số phi vụ máy bay B.52 ném bom dọc bờ
tả ngạn sông Thạch Hãn và hậu phương ta để ngăn chặn ta
tăng cường quân số, vận chuyển tiếp tế. Trước âm mưu thủ
đoạn mới của địch, ta chủ trương tăng cường lực lượng vào
Thị xã, quyết giữ vững Thành cổ.

Đêm 13-7-1972
Tiểu đoàn 4 Trung đoàn 95 Sư đoàn 325 của ta được đưa
vào Thị xã, bố trí ở phía tây Bắc Thị xã, làm nhiệm vụ cơ
động.
Ngày 14-7-1972
4 giờ sáng, đối phương cho một tốp biệt kích lẻn vào cắm

cờ ở góc đông Bắc thành, bị các chiến sĩ Đại đội 14 hỏa lực
của Trung đoàn 48 và các chốt của Tiểu đoàn địa phương 3
phát hiện và tiêu diệt. Sau hành động cắm cờ thất bại, đối
phương tiến hành những đợt hỏa lực đánh phá ác liệt liên
tục hai ngày 14 và 15 tháng 7 vào các trận địa của ta trong
Thị xã.
Ngày 14 tháng 7 thành lập ban chỉ huy bảo vệ thị xã gồm:
Chỉ huy trưởng là đồng chí Tham mưu phó Mặt trận B5.
Chính ủy, Bí thư Ban cán sự là đồng chí Cục phó Cục Chính
trị B5; Phó chỉ huy trưởng là đồng chí Trung đoàn trưởng
Trung đoàn 48, Tỉnh đội phó Quảng Trị, Chủ tịch ủy ban
quân quản Quảng Trị.
Ban chỉ huy lấy cơ quan tham mưu Trung đoàn 48 làm cơ
quan chỉ huy. Bố trí Sở chỉ huy tại An Mỗ, phía bắc Thị xã
cách độ 3 kilômét. Sở chỉ huy nhẹ do Trung đoàn phó Trung
đoàn 48 phụ trách vẫn bố trí trong Thị xã, ở hầm dinh Tỉnh
trưởng.

ĐỘI HÌNH CHIẾN ĐẤU BỐ TRÍ NHƯ SAU:
Tiểu đoàn 1 Trung đoàn 48: Tri Bưu - góc đông bắc Thành.
Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 (thiếu): thôn Cổ Thành.
Tiểu đoàn 9 Trung đoàn 64: thôn Cổ Thành - Hạnh Hoa.

17
Tiểu đoàn 4 Trung đoàn 95: Cơ động, bố trí ở bắc Thị xã và
đông nam
Thị xã.
Tiểu đoàn địa phương 3: Trong Thành cổ.
Tiểu đoàn địa phương 8: Thạch Hãn - Bệnh viện - Cầu Sắt
Quảng Trị.

1 đại đội của Tiểu đoàn địa phương 8 và Đại đội 5 Tiểu đoàn
2 Trung đoàn 48: Ngã ba Long Hưng.
Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48: La Vang - Cao điểm 25.

Ngày 16-7-1972
Ta đưa Tiểu đoàn 9 thuộc Trung đoàn 64 Sư đoàn 320B vào
chốt giữ phía Bắc Thị xã ở thôn Cổ Thành và khu vực Tri
Bưu; đưa Đại đội 1 vận tải, Đại đội 6 công binh thuộc Sư
đoàn 320B mở tuyến vận chuyển sông và tăng vận tải vật
chất kỹ thuật từ 500 đến 600 kilôgam lên 4 đến 6 tấn/ngày.
Quân dù địch bắt đầu tiến công Thị xã trên các hướng:

HƯỚNG ĐÔNG BẮC:
Hai tiểu đoàn đối phương có xe tăng tiến công Tri Bưu -
Hạnh Hoa. Ta dùng pháo bắn cấp tập vào đội hình đối
phương, sau đó Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 (thiếu) cùng 2
đại đội của Tiểu đoàn 1 Trung đoàn 48 xuất kích đánh cạnh
sườn quân dù. Đối phương rối loạn, tháo chạy. Ta truy kích,
chiếm nhà thờ Tri Bưu, đẩy địch ra xa 500 mét. Trong trận
này một đại đội của Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 thực hiện
đánh gần, đợi địch vào sát mới nổ súng diệt 25 binh lính, có
binh lính đối phương gục cách quân ta có 5 mét.

HƯỚNG ĐÔNG NAM:
Một tiểu đoàn lính dù từ quận Mai Lĩnh được xe tăng chi
viện tiến công khu vực đông nam Thị xã.
Tiểu đoàn địa phương 8 và Tiểu đoàn địa phương 3 được
pháo chi viện đã xuất kích nhỏ đánh bại hai đợt tiến công
của đối phương.

18
15 giờ, địch đột nhập khu Mỹ Đông, Tiểu đoàn 4 Trung đoàn
95 được lệnh xuất kích, dùng Đại đội 3 tập kích ban ngày
diệt ngót trăm tên. Đối phương bỏ chạy, rút về Mai Lĩnh vào
chiều tối.
Đại đội 3 Tiểu đoàn 4 của Trung đoàn 95 lập công xuất sắc,
được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất.

HƯỚNG LA VANG:
Tiểu đoàn 4 của Trung đoàn 88 Sư đoàn 308 dùng Đại đội 2
và Đại đội 3 tập kích sở chỉ huy dù đối phương ở trại Gia
Long, diệt 60 binh lính. Ta làm chủ trận địa. Trận này mở
đầu cho Trung đoàn 88 từ hướng động Ông Do tiến công
xuống La Vang, ra bờ sông Thạch Hãn, bảo vệ phía Nam
Thị xã.
Ngày 17-7-1972
Sau đánh chiếm nhà thờ Tri Bưu (16 tháng 7), ta sử dụng:
Tiểu đoàn 1 của Trung đoàn 48 tiếp tục đánh bồi, đẩy đối
phương ra khỏi Tri Bưu; Tiểu đoàn 9 của Trung đoàn 64 và
một đại đội của Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 bảo vệ sườn trái
cho Tiểu đoàn 1.

QUÁ TRÌNH CHIẾN ĐẤU
Tiểu đoàn 1 của Trung đoàn 48 đã nhanh chóng diệt địch,
chiếm được khu nhà tôn và góc đông bắc Tri Bưu nhưng đã
bị hai đại đội quân dù phản kích chiếm lại và đẩy Tiểu đoàn
1 ra khỏi nhà thờ Tri Bưu. Kết quả ta diệt 230 bính lính đối
phương, bắn rơi 1 trực thăng. Nhưng Tiểu đoàn 1 cũng bị
thiệt hại nặng. Ngay trong đêm 17 tháng 7, ta cho Tiểu đoàn
1 ra ngoài củng cố.

Khúc tráng ca Thành cổ Quảng Trị

- 2 -

19

Từ ngày 19 đến ngày 20-7-1972
Ta dùng hỏa lực pháo bắn cấp tập vào khu vực Tri Bưu, sau
đó xuất kích diệt đối phương, đẩy quân đối phương ra xa,
cách ta 200 đến 300 mét và chốt giữ được khu vực đông
bắc Thành cổ. Ta diệt hơn 200 binh lính đối phương, bắn
cháy hai xe tăng.


Ngày 21-7-1972
Tiểu đoàn 3 của Trung đoàn 48 bàn giao khu vực La Vang
cho Trung đoàn 88, chuyển về bố trí ở phía Đông Nam
Thành cổ, quân số còn khoảng 100 người.


Ngày 22-7-1972
Bộ Tư lệnh Mặt trận B5 đưa toàn bộ Trung đoàn 95 của Sư
đoàn 325 vào Thị xã chiến đấu, lệnh tổ chức Ban chỉ huy
hỗn hợp của Trung đoàn 48 và Trung đoàn 95 bảo vệ Thị xã
và Thành cổ (thay Ban chỉ huy do đồng chí Tham mưu phó
B5 phụ trách từ ngày 14 tháng 7 vì đồng chí Tham mưu phó
Mặt trận B5 bị thương nặng, và sau đó Tham mưu trưởng
của Sư đoàn 320B đến thay cũng bị thương ngay). Đồng
thời thành lập Ban cán sự Đảng trong Thị xã do đồng chí
Chính ủy Trung đoàn 95 làm bí thư.

Ban chỉ huy hỗn hợp của Trung đoàn 48 và Trung đoàn 95
chuyển vào trong Thị xã, đóng quân tại hầm dinh tỉnh trưởng
gồm: Chỉ huy trưởng là Trung đoàn trưởng Trung đoàn 48;
Chính ủy - Bí thư ban cán sự là Chính ủy Trung đoàn 95;
Chỉ huy phó là Trung đoàn phó Trung đoàn 95 và Trung
đoàn phó Trung đoàn 48; Tham mưu trưởng là Tham mưu
trưởng Trung đoàn 48 cùng toàn bộ cơ quan tham mưu
Trung đoàn 48.

20

Ngày 23-7-1972
Chấp hành lệnh của Bộ Tư lệnh Mặt trận B5, Trung đoàn 95
đưa Tiểu đoàn 5 vào Thành ban ngày lúc 10 giờ, lội qua
đoạn bãi nổi mới bồi ở quãng gần Chợ Sải, không phải bơi.
Theo lệnh của Trung đoàn, Tiểu đoàn 5 nhanh chóng đưa:
- Đại đội 6 và Đại đội 7 tăng cường cùng Tiểu đoàn 1 của
Trung đoàn 48, phản kích đối phương ở Tri Bưu. Sau phản
kích, chuyển về bố trí ở Tây Bắc Thành cổ, dọc bờ sông
Thạch Hãn.
- Đại đội 5 tăng cường cho Tiểu đoàn 4 của Trung đoàn 95
phòng giữ đông Nam Thị xã.
Đêm 23 tháng 7, một đại đội của Tiểu đoàn 6 Trung đoàn 88
vào chốt giữ trường Bồ Đề ở phía Nam Thị xã.


Từ ngày 24 đến ngày 25-7-1972
- Quân dù và hai đại đội biệt kích đối phương đánh chiếm Tri

Bưu cùng một phần làng Hạnh Hoa, bị Tiểu đoàn 2 của
Trung đoàn 48 cùng Tiểu đoàn địa phương 3 đánh trả quyết
liệt, chia cắt đối phương thành từng cụm. Đến 15 giờ ngày
24 tháng 7, ta chiếm lại khu vực Tri Bưu.
Hướng Đông Nam, quân dù tiến đánh khu vực chốt của Tiểu
đoàn 4 Trung đoàn 95, Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48 và Đại
đội 5 thuộc Tiểu đoàn 5 Trung đoàn 95, đối phương bị ta
đánh trả quyết liệt và chặn đứng lại.
- Hướng Tây Nam, đối phương tiến công Đại đội 10 Tiểu
đoàn 6 Trung đoàn 88 ở trường Bồ Đề. Quân ta đánh ngăn
chặn cả ngày, diệt hơn 40 binh lính đối phương.


Ngày 26-7-1972
Theo lệnh của Bộ Tư lệnh Mặt trận B5, toàn bộ Trung đoàn
88 của Sư đoàn 308 vào chiến đấu bảo vệ phía Nam Thị xã:
Tiểu đoàn 4 chốt giữ khu vực La Vang - trại Gia Long, cao

21
điểm 25.
Tiểu đoàn 5 chốt giữ khu Cầu Sắt.
Tiểu đoàn 6 chốt giữ khu trường Bồ Đề - ngã ba Long Hưng.
Quân số Trung đoàn 88 lúc này đã suy giảm nhiều, mỗi đại
đội chỉ còn 15 đến 20 tay súng. Cả trung đoàn còn bốn súng
ĐKZ, bốn khẩu 12,7 ly, 8 khẩu cối 82. Sở chỉ huy Trung
đoàn 88 bố trí ở Tích Tường 2, phía Nam Cầu Sắt khoảng 2
kilômét.
Về phía đối phương, sau mấy ngày tiến công bị thất bại,
thương vong nặng nề, đối phương vẫn chưa chiếm được
Thành cổ, đối phương tung tin chiều 25 tháng 7 đã chiếm

được Thành cổ. Sáng ngày 26 tháng 7, đối phương tổ chức
kéo cờ, có cố vấn Mỹ, có phóng viên nhà báo, quay phim
đến dự, thực ra đối phương tổ chức kéo cờ giả ở nhà thờ
Trầm Lý, cách Thị xã 3 kilômét về phía Đông.
Nhưng khi đối phương mới bắt đầu đã bị pháo của ta tập
kích dồn dập, khiến đối phương hoảng loạn, vội vã lên máy
bay trực thăng rút chạy.

Ngày 27-7-1972
Phát hiện đối phương đang lúng túng, tiểu đoàn 5 dù và lực
lượng biệt kích địch gặp nhiều khó khăn: quân số thương
vong, trang bị kỹ thuật bị tổn thất lớn, nên ta đã lệnh cho
Tiểu đoàn 2 thuộc Trung đoàn 48 và Tiểu đoàn 9 thuộc
Trung đoàn 64 tập kích đánh bồi thêm một đòn vào đêm 27
tháng 7 tại khu vực nhà thờ Tri Bưu, khu vực nhà Tôn -
Đông Nam Tri Bưu. Ta đã diệt hơn 100 binh lính, bắt 2 lính
dù, thu nhiều phương tiện kỹ thuật. Đối phương bỏ lại nhiều
xác chết mang phù hiệu quân dù thuộc tiểu đoàn 4, tiểu
đoàn 5, tiểu đoàn 6, tiểu đoàn 7, tiểu đoàn 9, tiểu đoàn biệt
kích 81…


Hai tuần cuối tháng 7, mặc dù đã tăng mật độ hỏa lực gấp
đôi và hơn nữa, đã mở nhiều đợt tiến công dự đối phương

22
cắm cờ trên Thành cổ Quảng Trị, nhưng quân đối phương
vẫn chưa đạt được yêu cầu, trái lại còn bị thiệt hại lớn.
Trong 10 ngày (từ ngày 18 đến ngày 27-7) đối phương bị
tiêu diệt 1.702 binh sỹ, cháy 3 xe tăng, 3 xe ô tô, rơi 4 máy

bay.


Và cuối cùng ngày 27 tháng 7, đối phương phải thay đổi lực
lượng, đưa quân dù ra củng cố, sư đoàn thủy quân lục chiến
vào thay thế, tiếp tục tiến công đánh chiếm Thị xã Quảng
Trị.


Về phía ta, các đơn vị đều đã kiên cường chiến đấu, giữ
từng khu vực chốt trước mật độ bom đạn rất lớn của kẻ
địch, chấp nhận nhiều tổn thất về người và phương tiện kỹ
thuật. Nhìn chung ta vẫn giữ được khu vực, mặc dù quân
địch đã chiếm thêm được một vài nơi quan trọng như Tri
Bưu, thôn Cổ Thành, Thạch Hãn v.v… và ta đang chiến đấu
trong thế bị bao vây từ ba mặt.


Đợt 3: Đánh bại đợt tiến công đầu tiên của sư đoàn thủy
quân lục chiến với cách đánh mới của chúng "Lấn dũi ban
ngày, di tản ban đêm" (từ ngày 28-7 đến ngày 10-8-1972)


Cuối tháng 7 năm 1972, Ban cán sự Đảng cùng Ban chỉ huy
hỗn hợp Trung đoàn 48 và Trung đoàn 95 họp rút kinh
nghiệm chiến đấu tháng 7, đề ra chủ trương, nhiệm vụ:
- Động viên toàn đơn vị phát huy thắng lợi vừa qua, kiên
quyết đánh bại mọi đợt tiến công của sư đoàn thủy quân lục
chiến ngụy, giữ vững Thành cổ.
- Tranh thủ đưa từng tiểu đoàn đã chiến đấu dài ngày trong

Thị xã ra ngoài củng cố lực lượng, chuẩn bị đánh lâu dài.

23
- Kiên quyết giành chủ động, tổ chức những trận đánh tập
kích quy mô tiểu đoàn, diệt gọn từng trung đội, đại đội địch,
đánh bại thủ đoạn lấn dũi của chúng, giữ vững trận địa.
- Bố trí đội hình hợp lý, củng cố công sự trận địa, phát triển
giao thông hào; bổ sung cơ sở vật chất kỹ thuật, bảo đảm
sinh hoạt đời sống bộ đội tại trận địa.
- Tranh thủ huấn luyện kỹ chiến thuật cho anh em mới, bổ
sung ngay tại trận địa, chú trọng kỹ thuật sử dụng vũ khí bộ
binh, bí mật vận động tiếp cận địch…
- Tăng cường xuống cơ sở kiểm tra đôn đốc thực hiện.
Điều chỉnh bố trí đội hình chiến đấu (cuối tháng 7 đầu tháng
8 năm 1972)
- Hướng Tri Bưu - Đông Bắc Thành: Tiểu đoàn 6 của Trung
đoàn 95 và Tiểu đoàn 1 của Trung đoàn 48.
- Hướng thôn Cổ Thành - bắc Thị xã: Tiểu đoàn 2 của Trung
đoàn 48; Tiểu đoàn 9 của Trung đoàn 64 và Đại đội địa
phương 45 Quảng Bình.
- Trong Thành cổ: Tiểu đoàn địa phương 3 và một bộ phận
Tiểu đoàn địa phương 8.
- Hướng đông nam Thị xã: Tiểu đoàn 4 của Trung đoàn 95.
- Thạch Hãn - Đệ Ngũ: Tiểu đoàn 3 của Trung đoàn 48 và
Tiểu đoàn địa phương 8.
- Hướng Nam: Trung đoàn 88.
+ Tiểu đoàn 4: La Vang.
+ Tiểu đoàn 5: Cầu Sắt - Quảng Trị đến ngã ba Long Hưng.
+ Tiểu đoàn 6: Tây Nam Đệ Ngũ, trường Bồ Đề, ty Công
chính.

- Lực lượng cơ động: Tiểu đoàn 5 của Trung đoàn 95 bố trí
ở tây bắc Thị xã dọc sông Thạch Hãn.
- Đại đội đặc công của Tiểu đoàn đặc công 35 Mặt trận B5 ở
hướng Đông Nam.
- Các đại đội hỏa lực của Trung đoàn 95 và Trung đội chống
tăng B.72 thuộc Sư đoàn 325 vào bố trí hướng Đông Bắc và
Đông Nam thay các đại đội hỏa lực Trung đoàn 48 rút ra
ngoài củng cố.

24
- Đại đội công binh của Sư đoàn 320B vào thay đại đội công
binh của Trung đoàn công binh 229 rút ra ngày 28 tháng 7;
đại đội công binh thuộc Sư đoàn 325 vào ngày 3 tháng 8.
Diễn biến chiến đấu đợt 3:


Ngày 27-7-1972
Đối phương chiếm Chợ Sải - Bắc Thị xã nhằm cắt tiếp tế
đường sông vào Thị xã.


Ngày 28-7-1972
Đối phương tiến công Đệ Ngũ đông.
Tiểu đoàn 4 Trung đoàn 95 và một bộ phận Tiểu đoàn địa
phương 8 ngăn chặn, bắn 500 quả cối 82 ly, đánh trả quyết
liệt, diệt 55 binh lĩnh, bẻ gãy cuộc tiến công của đối phương.


Từ ngày 28-7 đến 2-8-1972
Trời mưa bão lũ - nước sông Thạch Hãn lên to, hầm hào sụt

lở, bộ đội ngâm mình trong nước suốt ngày đêm, tiếp tế qua
sông rất khó khăn. Đối phương tiếp tục bắn phá ác liệt.


Từ ngày 30 đến ngày 31-7-1972
Đoois phương tập kích hỏa lực hai ngày liền vào toàn bộ
trận địa ta. Riêng pháo mặt đất, đối phương bắn 36.000 quả
vào Thị xã và Thành Cổ.


Ngày 3-8-1972:
Một tiểu đoàn của lữ đoàn thủy quân lục chiến 258 ngụy bắt
đầu tiến công Đệ Ngũ đông.
Tiểu đoàn 4 Trung đoàn 95 và Tiểu đoàn địa phương 8,
cùng Đại đội 9 Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 48 đánh ngăn chặn,

25