CHƯƠNG 9 SỰ KHỞI ĐẦU ppt

CH NG 9 – S KH I UƯƠ Ự ỞĐẦ
tr l i câu h i: “Tôi có th b t u nh th nào?” tôi th n g a ra ph n g pháp suy ngh mà Để ả ờ ỏ ể ắ đầ ư ế ườ đư ươ ĩ
tôi ã tr i nghi m qua m t th i gian dài. Th c s r t d tìm c nh ng v giao dch l n. Tôi th đ ả ệ ộ ờ ự ự ấ ễ đượ ữ ụ ị ớ ề
nh th y . C ng nh t p ch y xe p v y thôi, sau m t chút l o o ban u thì m i vi c c ng ư ế đấ ũ ư ậ ạ đạ ậ ộ ả đả đầ ọ ệ ũ
gi ng nh n bánh v y. Nh ng khi nói n ti n b c thì quy t nh v t qua giai o n l o o này là ố ưă ậ ư đế ề ạ ế đị ượ đ ạ ả đả
chuy n riêng c a m i ng i.ệ ủ ỗ ườ
tìm c m t “v giao dch c i ” tr giá hàng tri u ô la, chúng ta ph i kêu g i n kh n ng tàiĐể đượ ộ ụ ị ảđờ ị ệ đ ả ọ đế ả ă
chính b m sinh c a mình. Tôi tin r ng m i ng i chúng ta u có m t kh n ng tài chính thiên b m.ẩ ủ ằ ỗ ườ đề ộ ả ă ẩ
V n là thiên t này hãy còn yên ng và ang ch c ánh th c. Nó ng yên vì n n v n hóa ấ đề ư ủ đ ờđượ đ ứ ủ ề ă
c a chúng ta ã giáo d c chúng ta r ng s yêu thích ti n b c là ngu n g c c a m i tai h a. Nó ủ đ ụ ằ ự ề ạ ồ ố ủ ọ ọ
khuy n khích chúng ta h c m t ngh nghi p có th làm vi c ki m ti n, nh ng nó không d y ế ọ ộ ề ệ để ể ệ ế ề ư ạ
chúng ta ph i làm th nào ti n b c làm vi c cho mình. Nó b o chúng ta ng lo l ng v v n ả ế để ề ạ ệ ả đừ ắ ề ấ đề
tài chính trong t n g lai, vì công ty hay chính quy n s ch m sóc cho chúng ta khi ta v h u. Tuy ươ ề ẽ ă ề ư
nhiên, cu i cùng thì chính con cái c a chúng ta, c ng c giáo d c trong h kh ng tr ng h c y ố ủ ũ đượ ụ ệ ố ườ ọ
nh v y, s ph i trang tr i nh ng i u ó. Nh ng gì c truy n l i là hãy làm vi c tích c c, ki m ư ậ ẽ ả ả ữ đề đ ữ đượ ề ạ ệ ự ế
ti n và dùng ti n, khi nào túng b n thì luôn có th i m n .ề ề ấ ể đ ượ
Không may là a s ng i ta tin vào nh ng giáo i u trên, n gi n vì tìm vi c và ki m ti n luôn d đ ố ườ ữ đề đơ ả ệ ế ề ễ
dàng h n nhi u. N u b n không n m trong s ông này, tôi xin a ra 10 b c ánh th c kh ơ ề ế ạ ằ ốđ đư ướ để đ ứ ả
n ng tài chính thiên b m c a b n. ây là 10 b c mà cá nhân tôi ã th c hi n và th y r t h u hi u.ă ẩ ủ ạ Đ ướ đ ự ệ ấ ấ ữ ệ
N u b n mu n làm theo m t vài i u trong s này thì r t t t. N u không thì hãy d a vào kh n ng ế ạ ố ộ đề ố ấ ố ế ự ả ă
tài chính thiên b m c a mình phát tri n m t danh sách riêng c a b n.ẩ ủ để ể ộ ủ ạ
Khi Peru v i m t ng i ã làm công vi c ào vàng su t 45 n m, tôi h i ông y vì sao l i quá t tinở ớ ộ ườ đ ệ đ ố ă ỏ ấ ạ ự
trong vi c tìm vàng nh v y. Ông tr l i: “Vàng m i n i.ệ ư ậ ả ờ ở ọ ơ Nh ng h u h t m i ng i u không ư ầ ế ọ ườ đề
c hu n luy n nhìn th y nóđượ ấ ệ để ấ .”
Và ó qu là s th t. i v i b t ng s n, tôi có th i ra ngoài và tr v v i b n hay n m v giao đ ả ự ậ Đố ớ ấ độ ả ể đ ở ề ớ ố ă ụ
dch l n trong m t ngày, trong khi m t ng i bình th n g s i và không tìm th y gì c , cho dù c ị ớ ộ ộ ườ ườ ẽđ ấ ả ả
hai cùng n m t vùng nh nhau. Nguyên nhân là vì h ã không dành th i gian phát tri n kh đế ộ ư ọđ ờ để ể ả
n ng tài chính thiên b m c a mình.ă ẩ ủ
10 b c phát tri n kh n ng tài chính thiên b m c a b n – ây là quá trình phát tri n m t quy n ướ để ể ả ă ẩ ủ ạ đ ể ộ ề
n ng mà Chúa ã ban cho b n và nó s th c s là m t quy n n ng ch khi nào b n có th i u ă đ ạ ẽ ự ự ộ ề ă ỉ ạ ể đề
khi n c nó.ề đượ

1. TÔI C N LÝ DO H N LÀ M T TH C T :Ầ Ơ Ộ Ự Ế
S c m nh c a tinh th nứ ạ ủ ầ . N u b n h i m i ng i xem h có thích c giàu có và t do tài chính ế ạ ỏ ọ ườ ọ đượ ự
hay không, h s tr l i là “có”. Nh ng con n g này có v quá dài và ph i leo quá nhi u i núi ọ ẽ ả ờ ư đườ ẻ ả ề đồ
trong khi ch c n làm vi c ki m ti n và trao s ti n còn d cho ng i môi gi i s d dàng h n r t ỉ ầ ệ ế ề ố ề ư ườ ớ ẽ ễ ơ ấ
nhi u.ề
Có l n tôi g p m t cô gái tr ôm m ng có m t trong i b i thi Olympic c a M . Trong th c t , cô ầ ặ ộ ẻ ộ ặ độ ơ ủ ỹ ự ế
gái ph i th c d y lúc 4 gi sáng m i ngày t p b i trong 3 gi tr c khi n tr ng. Cô không ả ứ ậ ờ ỗ để ậ ơ ờ ướ đế ườ đủ
th i gian tham gia ti c tùng v i b n bè vào nh ng t i th B y. Nh ng cô v n ph i h c và c t ờ để ệ ớ ạ ữ ố ứ ả ư ẫ ả ọ ố đạ
i m cao nh m i ng i khác. Khi tôi h i i u gì ã thúc y cô n m c có s hy sinh siêu phàm để ư ọ ườ ỏ đề đ đẩ đế ứ ự
nh v y, cô nói m t cách n gi n: “Tôi làm i u ó cho b n thân mình và cho nh ng ng i mà tôi ư ậ ộ đơ ả đề đ ả ữ ườ
yêu m n. Chính tình yêu ã giúp tôi v t qua tr ng i và hy sinh.”ế đ ượ ở ạ
M t lý do hay m t m c ích là s k t h p gi a cái “mu n” và cái “không mu n”. Khi ng i ta h i tôi ộ ộ ụ đ ự ế ợ ữ ố ố ườ ỏ
nguyên nhân c a vi c mu n tr nên giàu có là gì, tôi th n g tr l i: ó chính là s k t h p gi a ủ ệ ố ở ườ ả ờ đ ự ế ợ ữ
nh ng c m xúc sâu s c “mu n” và “không mu n”.ữ ả ắ ố ố
Tôi s li t kê ra vài ví d . u tiên là cái “không mu n”, vì nó t o ra cái “mu n”. Tôi không mu n ẽ ệ ụ Đầ ố ạ ố ố
ph i làm vi c u t t m t t i su t i . Tôi không thích ph i làm m t nhân viên su t i . Tôi không ả ệ đầ ắ ặ ố ố đờ ả ộ ố đờ
thích cha tôi luôn ph i làm vi c v t v su t i và b l y i ph n l n nh ng gì ông y làm ra cho n ả ệ ấ ả ố đờ ị ấ đ ầ ớ ữ ấ đế
ch t. Ng i giàu thì không nh th . H làm vi c tích c c và truy n l i m i th cho con cháu mình. ế ườ ư ế ọ ệ ự ề ạ ọ ứ
Bây gi là n cái mu n. Tôi mu n r nh r i i du lch vòng quanh th gi i và s ng theo ý thích c a ờ đế ố ố ả ỗ đ ị ế ớ ố ủ
mình. Tôi mu n có th làm c nh th khi mình còn tr . n gi n là tôi mu n c t do. Tôi ố ể đượ ư ế ẻ Đơ ả ố đượ ự
mu n qu n lý th i gian và cu c s ng c a chính mình. Tôi mu n ti n b c ph i làm vi c cho tôi.ố ả ờ ộ ố ủ ố ề ạ ả ệ
ó là nh ng nguyên nhân sâu kín ã giúp tôi ng d y, b c i ti p sau nh ng thua cu c và v p Đ ữ đ đứ ậ ướ đ ế ữ ộ ấ
ngã. Th còn nh ng ham mu n c a b n là gì? N u chúng không m nh m , th c t khó kh n c aế ữ ố ủ ạ ế đủ ạ ẽ ự ế ă ủ
con n g tr c m t có th s khi n b n n n lòng y.đườ ướ ặ ể ẽ ế ạ ả đấ
2. M I NGÀY TÔI U CÓ NH NG L A CH NỖ ĐỀ Ữ Ự Ọ
Quy n l c c a s ch n l aề ự ủ ự ọ ự . ây là lý do chính khi n ng i ta mu n s ng trong m t t n c t Đ ế ườ ố ố ộ đấ ướ ự
do. Chúng ta mu n có quy n l a ch n.ố ề ự ọ
Lúc nh , tôi r t thích ch i c t phú và khi ã tr n g thành tôi v n r t thích ch i trò này. Tôi còn có ỏ ấ ơ ờ ỷ đ ưở ẫ ấ ơ
m t ng i cha giàu, ng i ã ch cho tôi th y s khác bi t gi a tài s n và tiêu s n. Ngay t lúc còn ộ ườ ườ đ ỉ ấ ự ệ ữ ả ả ừ
nh , tôi ã quy t ph i tr nên giàu có, và tôi bi t t t cá nh ng gì mình ph i làm là h c cách ki m ỏ đ ế ả ở ế ấ ữ ả ọ ế

c tài s n, nh ng tài s n th c s . Ng i b n thân nh t c a tôi, Mike, ã có s n m t c t tài s n đượ ả ữ ả ự ự ườ ạ ấ ủ đ ẵ ộ ộ ả
trong tay mình, nh ng anh v n ch n ph i h c gi và phát tri n nó. Nhi u gia ình giàu có ánh ư ẫ ọ ả ọ để ữ ể ề đ đ
m t tài s n các th h sau, n gi n vì nh ng th h sau ó không c hu n luy n tr thành ấ ả ở ế ệ đơ ả ữ ế ệ đ đượ ấ ệ để ở
nh ng ng i qu n lý tài s n t t.ữ ườ ả ả ố
V i 90% dân s , giàu có s em n “l m r c r i”. Vì v y mà h ngh ra nh ng câu nói nh : “Tôi ớ ố ẽ đ đế ắ ắ ố ậ ọ ĩ ữ ư
không quan tâm n ti n b c”, “Tôi s không bao gi làm giàu”, “Tôi không ph i lo l ng gì, tôi còn đế ề ạ ẽ ờ ả ắ
tr l m”, “Khi nào ki m ra ti n, lúc ó tôi s ngh n chuy n t ng lai” hay “Ch ng, v tôi m i là: ẻ ắ ế ề đ ẽ ĩ đế ệ ươ ồ ợ ớ
ng i lo vi c tài chính”. V n c a nh ng câu nói trên là chúng c p i t nh ng ng i ch n cáchườ ệ ấ đề ủ ữ ướ đ ừ ữ ườ ọ
suy ngh nh v y 2 th : m t là th i gian, tài s n quý nh t c a b n, và hai là s h c h i. B n không ĩ ư ậ ứ ộ ờ ả ấ ủ ạ ự ọ ỏ ạ
có ti n, ó không ph i lý do bào ch a cho vi c không chu h c. Nh ng ó là cái mà hàng ngày ề đ ả để ữ ệ ị ọ ư đ
chúng ta l a ch n, và th c hi n v i toàn b th i gian, ti n b c và c nhét chúng vào u mình có là ự ọ ự ệ ớ ộ ờ ề ạ ố đầ
quy n l c c a s ch n l a. T t c chúng ta u c ch n l a. Tôi ã ch n c giàu có, và m i ề ự ủ ự ọ ự ấ ả đề đượ ọ ự đ ọ đượ ỗ
ngày tôi u l a ch n nh th .đề ự ọ ư ế
HÃY U T VÀO VI C H C TR C TIÊN: Trên th c t ,ĐẦ Ư Ệ Ọ ƯỚ ự ế c t tài s n th c s duy nh t chính làộ ả ự ự ấ
trí óc c a b n, công c quy n l c nh t mà b n có kh n ng chi ph iủ ạ ụ ề ự ấ ạ ả ă ố. Khi tôi nói v quy n l c ề ề ự
c a s l a ch n, m i chúng ta u ang ch n xem mình c n ph i nh nh ng gì khi ã l n. B n ủ ự ự ọ ỗ đề đ ọ ầ ả ớ ữ đ đủ ớ ạ
có th xem MTV su t ngày, c nh ng t p chí ch i gôn, h c làm g m hay n m t l p h c k ể ố đọ ữ ạ ơ ọ đồ ố đế ộ ớ ọ ế
ho ch tài chính. H u h t m i ng i u ch b ti n ra mua s u t h n là ph i u t vào vi c ạ ầ ế ọ ườ đề ỉ ỏ ề ựđầ ư ơ ả đầ ư ệ
h c cách u t tr c .ọ đầ ư ướ
G n ây m t ng i b n c a tôi, m t ph n giàu có, m i b m t tr m. Tên tr m cu m m t m t chi cầ đ ộ ườ ạ ủ ộ ụ ữ ớ ị ấ ộ ộ ỗ ấ ộ ế
TV, VCR và không ng n m t cu n sách nào. T ng t nh v y, 90% dân s mua máy truy n đụ đế ộ ố ươ ự ư ậ ố ề
hình và ch có kho ng 10%ỉ ả mua sách d y kinh doanh hay u t v nghi n ng m.ạ đầ ư ề để ề ẫ
Tôi r t thích n nh ng h i ngh chuyên . N m 1973, tôi xem TV và th y qu ng cáo v m t h i ấ đế ữ ộ ị đề ă ấ ả ề ộ ộ
ngh chuyên kéo dài 3 ngày v vi c làm th nào mua b t ng s n mà không ph i tr ti n m t.ị đề ề ệ ế để ấ độ ả ả ả ề ặ
Tôi b ra 385 $ tham d và khóa h c này ã em l i cho tôi nhi u tri u ô la. Nh ng quan tr ng ỏ để ự ọ đ đ ạ ề ệ đ ư ọ
h n, nó ã em sinh khí n cho tôi. Tôi khôngơ đ đ đế ph i làm vi c gì trong su t quãng i còn l i n a ả ệ ố đờ ạ ữ
ch nh m t khóa h c này. M i n m tôi tham d ít nh t là 2 khóa nh v y.ỉ ờ ộ ọ ỗ ă ự ấ ư ậ
Tôi thích nh ng cu n b ng ghi âm vì tôi có th nhanh chóng quay l i t u. Tôi ã nghe cu n b ngữ ố ă ể ạ ừ đầ đ ố ă
c a Peter Lynch, có nh ng i u ông y nói mà tôi hoàn toàn không ng ý. Thay vì t ra kiêu ng o ủ ữ đ ề ấ đồ ỏ ạ
và phê phán ông, tôi b m 1 nút “rewind” và nghe l i o n b ng 5 phút c a ông ít nh t là 20 l n hay ấ ạ đ ạ ă ủ ấ ầ

nhi u h n n a. Và b t thình lình, b ng cách làm cho u óc mình c i m h n, tôi ã hi u c t i ề ơ ữ ấ ằ đầ ở ở ơ đ ể đượ ạ
sao ông y l i nói nh th . Gi ng nh m t phép th n thông v y. Tôi c m th y d ng nh mình v a ấ ạ ư ế ố ư ộ ầ ậ ả ấ ườ ư ừ
m c m t cánh c a vào t t ng c a m t trong nh ng nhà u t l n nh t th i i. Tôi ã có ở đượ ộ ử ư ưở ủ ộ ữ đầ ư ớ ấ ờ đạ đ
th hi u th u m t cách sâu s c ngu n tài nguyên h c v n và kinh nghi m kh ng l c a ông.ể ể ấ ộ ắ ồ ọ ấ ệ ổ ồ ủ
K t qu th c t là tôi v n gi cách suy ngh c c a mình, nh ng l i có thêm cách nhìn c a Peter ế ả ự ế ẫ ữ ĩ ũ ủ ư ạ ủ
trong cùng m t v n hay tình hu ng t ng t . Tôi có hai cách ngh thay vì ch m t. Có thêm m t ộ ấ đề ố ươ ự ĩ ỉ ộ ộ
cách phân tích v n theo khuynh h ng khác qu là vô giá. Ngày nay tôi th ng t h i mình: ấ đề ướ ả ườ ự ỏ
“Peter Lynch s làm i u này nh th nào? Hay Donald Trump, Warren Buffett, George Soros, h ẽ đ ề ư ế ọ
s gi i quy t th nào?”ẽ ả ế ế
Cách duy nh t có th thâm nh p vào n ng l c tinh th n kh ng l c a h là c n ph i khiêm t n ch u ấ ể ậ ă ự ầ ổ ồ ủ ọ ầ ả ố ị
khó tìm c hay l ng nghe nh ng gì h nói. Nh ng ng i kiêu ng o hay phê phán th ng là nh ngđọ ắ ữ ọ ữ ườ ạ ườ ữ
ng i có lòng t tr ng th p và luôn s m o hi m. B n th y ó,ườ ự ọ ấ ợ ạ ể ạ ấ đ khi h c m t i u gì m i, b n c n ọ ộ đ ề ớ ạ ầ
ph i ph m sai l m thì m i có th hi u th u c t t c nh ng gì mình ang h cả ạ ầ ớ ể ể ấ đượ ấ ả ữ đ ọ .
N u b n ã c n ây thì có l s kiêu ng o i v i b n không thành v n n a r i. Nh ng ế ạ đ đọ đế đ ẽ ự ạ đố ớ ạ ấ đề ữ ồ ữ
ng i kiêu ng o hi m khi ch u c sách hay mua b ng. T i sao ph i mua ch ? H là trung tâm c a ườ ạ ế ị đọ ă ạ ả ứ ọ ủ
v tr c mà.ũ ụ ơ
R t nhi u ng i “thông minh” th ng tranh cãi hay t ra phòng th khi có m t ý ki n khác mâu ấ ề ườ ườ ỏ ủ ộ ế
thu n v i cách ngh c a h . Trong tr ng h p ó, cái g i là s thông minh, k t h p v i tính kiêu ẫ ớ ĩ ủ ọ ườ ợ đ ọ ự ế ợ ớ
ng o s thành ra “s không hi u bi t.” Chúng ta u tin r ng nh ng ng i có h c v n cao là nh ng ạ ẽ ự ể ế đề ằ ữ ườ ọ ấ ữ
ng i khôn ngoan, nh ng b n cân i thu chi c a h th ng l i v nên m t b c tranh khác. M t ườ ư ả đố ủ ọ ườ ạ ẽ ộ ứ ộ
ng i th c s thông minh luôn chào ón nh ng ý t ng m i, vì chúng có th b sung vào kh i hòa ườ ự ự đ ữ ưở ớ ể ổ ố
h p nh ng ý t ng c tích l y. L ng nghe quan tr ng h n nói. N u ó không ph i là s th t thì ợ ữ ưở đượ ũ ắ ọ ơ ế đ ả ự ậ
h n Chúa ã không ban cho chúng ta hai tai và ch có m t mi ng. R t nhi u ng i ngh b ng ẳ đ ỉ ộ ệ ấ ề ườ ĩ ằ
mi ng, thay vì l ng nghe ti p thu nh ng ý t ng và tri n v ng m i. H tranh cãi mà không ch u ệ ắ để ế ữ ưở ể ọ ớ ọ ị
t m t câu h i nào.đặ ộ ỏ
Tôi không có tinh th n “Làm giàu nhanh” nh th ng th y h u h t nh ng ng i ch i x s hay ầ ư ườ ấ ở ầ ế ữ ườ ơ ổ ố
các con b c trong sòng b c. Có th tôi có v n r i l i h t v n, nh ng tôi c m t s rèn luy n áng ạ ạ ể ố ồ ạ ế ố ư đượ ộ ự ệ đ
k . N u b n mu n lái máy bay, tôi khuyên b n hãy i h c tr c ã. Tôi luôn r t s ng s t tr c ể ế ạ ố ạ đ ọ ướ đ ấ ử ố ướ
nh ng ng i mua ch ng khoán hay b t ng s n mà không bao gi u t vào tài s n l n nh t – ữ ườ ứ ấ độ ả ờ đầ ư ả ớ ấ
b óc c a h . Ch mua m t hai ngôi nhà không th bi n b n thành m t chuyên gia b t ng s n ộ ủ ọ ỉ ộ ể ế ạ ộ ấ độ ả

c âu.đượ đ
3. CH N B N CHO C N TH N.Ọ Ạ Ẩ Ậ
S c m nh c a s giao thi pứ ạ ủ ự ệ . Trên h t, tôi không ch n b n vì tình hình tài chính c a h . Tôi có ế ọ ạ ủ ọ
nh ng ng i b n th c s trung thành v i cái nghèo c ng nh nh ng ng i b n có th ki m c ữ ườ ạ ự ự ớ ũ ư ữ ườ ạ ể ế đượ
hàng tri u ng m i n m. V n là tôi h c h i t t t c nh ng ng i b n c a mình và ý th c c ệ đồ ỗ ă ấ đề ọ ỏ ừ ấ ả ữ ườ ạ ủ ứ đượ
r ng mình ang c g ng h c h i h .ằ đ ố ắ ọ ỏ ọ
ây có m t khác bi t mà tôi mu n làm rõ. Tôi ý th y nh ng ng i có ti n th ng thích nói v Ở đ ộ ệ ố để ấ ữ ườ ề ườ ề
ch ti n b c. Còn nh ng ng i b n mà tôi bi t là ang g p khó kh n v tài chính thì không thích ủ đề ề ạ ữ ườ ạ ế đ ặ ă ề
nói n chuy n ti n b c, kinh doanh hay u t . H ngh r ng nh th là khi m nhã ho c không trí đế ệ ề ạ đầ ư ọ ĩ ằ ư ế ế ặ
th c. Tôi h c h i t t t c m i ng i và tìm hi u nh ng gì mình không nên làm…ứ ọ ỏ ừ ấ ả ọ ườ ể ữ
Tôi có vài ng i b n có th phát tri n c h n m t t ô la ch trong m t kho ng th i gian nh n. ườ ạ ể ể đượ ơ ộ ỷ đ ỉ ộ ả ờ ắ
Ba ng i trong s h cùng k l i m t hi n t ng gi ng nhau: nh ng ng i b n nghèo c a h khôngườ ố ọ ể ạ ộ ệ ượ ố ữ ườ ạ ủ ọ
bao gi n h i xem làm th nào c nh th , mà h ch n h i xin m t trong hai th ho c c ờ đế ỏ ế để đượ ư ế ọ ỉ đế ỏ ộ ứ ặ ả
hai: 1. m t s ti n n , ho c 2. m t công vi c.ộ ố ề ợ ặ ộ ệ
C NH BÁO:Ả ng nên nghe theo nh ng ng i hay s hãi. H có th r t áng m n, nh ng khi nói Đừ ữ ườ ợ ọ ể ấ đ ế ư
n chuy n ti n b c, nh t là khi nói n chuy n u t thì h gi ng nh ng chú gà con c luôn đế ệ ề ạ ấ đế ệ đầ ư ọ ố ữ ứ
mi ng la “Tr i s p s p.” Lúc nào h c ng có th cho b n bi t t i sao m t cái gì ó s không có k t ệ ờ ắ ậ ọ ũ ể ạ ế ạ ộ đ ẽ ế
qu . V n là m i ng i u l ng nghe h , nh ng nh ng ng i ch p nh n các thông tin m m ả ấ đề ọ ườ đề ắ ọ ư ữ ườ ấ ậ ả đạ
b t h nh này m t cách mù quáng c ng l i là nh ng chú gà con, nh th thôi…ấ ạ ộ ũ ạ ữ ư ế
N u b n xem CNBC, m vàng c a các thông tin u t , b n s th y h th ng có m t danh sách ế ạ ỏ ủ đầ ư ạ ẽ ấ ọ ườ ộ
nh ng ng i c g i là các “chuyên gia”. Khi m t chuyên gia nói th tr ng s s p ng i khác ữ ườ đượ ọ ộ ị ườ ẽ ụ đổ ườ
s nói là th tr ng s p bùng n . N u khôn ngoan, b n hãy l ng nghe c hai ng i. Hãy gi m t ẽ ị ườ ắ ổ ế ạ ắ ả ườ ữ ộ
u óc phóng khoáng vì c hai chuyên gia u a ra nh ng i m r t có lý…đầ ả đề đư ữ đ ể ấ
Có nhi u ng i b n thân c khuyên tôi nên tránh kh i nh ng v giao d ch. Vài n m tr c m t ng iề ườ ạ ố ỏ ữ ụ ị ă ướ ộ ườ
b n nói v i tôi r ng anh ta r t hào h ng vì có c m t t gi y ch ng nh n g i ti n v i lãi su t 6%. ạ ớ ằ ấ ứ đượ ộ ờ ấ ứ ậ ở ề ớ ấ
Tôi nói anh ta là tôi ki m c n 16% t chính quy n nhà n c. Ngày hôm sau, anh ta g i cho tôiế đượ đế ừ ề ướ ở
m t bài báo nói r ng, vi c u t là r t nguy hi m. Bây gi hàng n m tôi nh n c 16% ti n lãi, ộ ằ ệ đầ ư ấ ể ờ ă ậ đượ ề
còn anh ta v n ch có 6%.ẫ ỉ
Có th nói r ng m t trong nh ng i u khó nh t khi xây d ng tài s n là ph i chân th c v i chính ể ằ ộ ữ đ ề ấ ự ả ả ự ớ
mình và ph i s n sàng không i chung ng v i ám ông. B i vì trong th tr ng, m t ám ông ả ẵ đ đườ ớ đ đ ở ị ườ ộ đ đ

th ng n tr và th ng d b “làm th t”. N u có m t v làm n l n c ng ngay trang u ườ đế ễ ườ ễ ị ị ế ộ ụ ă ớ đượ đă ở đầ
c a m t t báo thì trong h u h t các tr ng h p là b n s n tr . Hãy tìm m t v giao d ch m i. ủ ộ ờ ầ ế ườ ợ ạ ẽ đế ễ ộ ụ ị ớ
Nh nh ng ng i ch i l t sóng th ng nói: “Luôn luôn có nh ng c n sóng khác.” Nh ng ng i ư ữ ườ ơ ướ ườ ữ ơ ữ ườ
h p t p b t cho k p m t c n sóng tr th ng ch là nh ng ng i i d n d p.ấ ấ ắ ị ộ ơ ễ ườ ỉ ữ ườ đ ọ ẹ
Các nhà u t khôn ngoan không c i u ch nh th tr ng. N u b l m t c n sóng, h s tìm t đầ ư ố đ ề ỉ ị ườ ế ỏ ỡ ộ ơ ọ ẽ đợ
sóng ti p theo và vào úng v trí k p th i khi chúng n. i u này r t khó v i h u h t các nhà u tế đ ị ị ờ đế Đ ề ấ ớ ầ ế đầ ư
vì ph i mua m t th không c a chu ng qu là kinh kh ng. Nh ng nhà u t nhút nhát c ng ả ộ ứ đượ ư ộ ả ủ ữ đầ ư ũ
gi ng nh nh ng con c u i thành ám ông. Ho c chính s tham lam lôi kéo h vào khi nh ng ố ư ữ ừ đ đ đ ặ ự ọ ữ
nhà u t khôn ngoan ã giành ph n xong và i m t. Nh ng nhà u t khôn ngoan b v n u tđầ ư đ ầ đ ấ ữ đầ ư ỏ ố đầ ư
khi nó còn ch a ph bi n. H bi t r ng h ki m c l i nhu n khi mua ch không ph i khi bán. Hư ổ ế ọ ế ằ ọ ế đượ ợ ậ ứ ả ọ
kiên nh n ch i. Nh tôi ã nói, h không i u ch nh th tr ng. C ng nh m t ng i l t sóng, ẫ ờ đợ ư đ ọ đ ề ỉ ị ườ ũ ư ộ ườ ướ
h ph i vào v trí s n sàng khi c n sóng l n k ti p s p n.ọ ả ị ẵ ơ ớ ế ế ắ đế
T t c nh ng i u này u là “th ng m i n i b ”. Có nh ng d ng th ng m i n i b không h p ấ ả ữ đ ề đề ươ ạ ộ ộ ữ ạ ươ ạ ộ ộ ợ
pháp và có nh ng d ng th ng m i n i b h p pháp. Nh ng dù là d ng nào thì chúng v n là ữ ạ ươ ạ ộ ộ ợ ư ạ ẫ
th ng m i n i b . Khác bi t duy nh t là b n ang cách xa “n i b n m c nào”. Ti n b c c ươ ạ ộ ộ ệ ấ ạ đ ở ộ ộ đế ứ ề ạ đượ
làm t thông tin. B n mu n nghe nói v m t cu c bùng n s p t i, tham gia vào hay tách ra tr c ừ ạ ố ề ộ ộ ổ ắ ớ ướ
cu c suy s p k ti p? Tôi không nói r ng hãy làm i u ó m t cách b t h p pháp, nh ng b n càng ộ ụ ế ế ằ đ ề đ ộ ấ ợ ư ạ
hay bi t s m thì b n s càng có nhi u c h i t t ki m c l i nhu n v i m c r i ro t i thi u. óế ớ ạ ẽ ề ơ ộ ố để ế đượ ợ ậ ớ ứ ủ ố ể Đ
là nh ng i u mà b n bè có th giúp b n. Và ó chính là trí thông minh tài chính.ữ đ ề ạ ể ạ đ
4. N M V NG M T CÔNG TH C R I HÃY H C M T CÔNG TH C M I: Quy n l c c a vi c Ắ Ữ Ộ Ứ Ồ Ọ Ộ Ứ Ớ ề ự ủ ệ
h c h i nhanh chóngọ ỏ . Mu n làm ra bánh mì, m i ng i làm bánh mì ph i theo m t công th c. V i ố ỗ ườ ả ộ ứ ớ
vi c ki m ti n c ng v y. ó là lý do t i sao ti n còn c g i là “b t nhão” (dough).ệ ế ề ũ ậ Đ ạ ề đượ ọ ộ
H u h t chúng ta ã nghe câu nói: “ n th nào thì ng i th y”. Tôi có m t câu t ng t : “H c th ầ ế đ Ă ế ườ ế ấ ộ ươ ự ọ ế
nào thì ng i th y.” Nói cách khác, hãy c n th n v i nh ng gì b n h c t p và nghiên c u, vì u ườ ế ấ ẩ ậ ớ ữ ạ ọ ậ ứ đầ
óc b n có kh n ng tác ng m nh n n i b n s tr thành nh ng gì mà b n a vào trí óc mình. ạ ả ă độ ạ đế ỗ ạ ẽ ở ữ ạ đư
Ví d , n u b n h c n u n, b n s có khuynh h ng tr thành m t u b p. N u không mu n làm ụ ế ạ ọ ấ ă ạ ẽ ướ ở ộ đầ ế ế ố
u b p n a thì b n ph i i h c thêm m t cái khác, ví d nh h c ngành s ph m. Sau khi nghiên đầ ế ữ ạ ả đ ọ ộ ụ ư ọ ư ạ
c u v vi c gi ng d y, th ng thì b n s tr thành m t giáo viên. Và m i chuy n c trôi i nh th . ứ ề ệ ả ạ ườ ạ ẽ ở ộ ọ ệ ứ đ ư ế
Hãy l a ch n c n th n nh ng gì mình mu n h c.ự ọ ẩ ậ ữ ố ọ
Khi nói v ti n b c, ph n l n m i ng i làm theo m t công th c chung mà h h c c tr ng. ề ề ạ ầ ớ ọ ườ ộ ứ ọ ọ đượ ở ườ

ó là làm vi c ki m ti n. M t công th c mà tôi th y có nh h ng r t l n trên th gi i là m i Đ ệ để ế ề ộ ứ ấ ả ưở ấ ớ ế ớ ỗ
ngày, hàng tri u ng i th c d y, i làm, ki m ti n, tr hóa n, cân b ng thu chi, mua ít công trái ệ ườ ứ ậ đ ế ề ả đơ ằ
chung và l i i làm ti p. ó là công th c hay m t ph ng pháp c b n.ạ đ ế Đ ứ ộ ươ ơ ả
N u b n m t m i v i nh ng gì ang làm hay n u b n không ki m ti n, n gi n ó là lúc c n ế ạ ệ ỏ ớ ữ đ ế ạ ế đủ ề đơ ả đ ầ
thay i công th c ki m ti n c a b n.đổ ứ ế ề ủ ạ
Khi 26 tu i, tôi n m t l p h c cu i tu n có tên g i “Làm th nào mua nh ng b t ng s n bi ổ đế ộ ớ ọ ố ầ ọ ế để ữ ấ độ ả
t ch thu th n ”. Tôi h c c m t công th c. i u k ti p là ph i c rèn luy n có th áp ị để ế ợ ọ đượ ộ ứ Đ ề ế ế ả đượ ệ để ể
d ng nh ng gì mình ã h c vào th c t . H u h t m i ng i u kh ng l i t i i m này. Trong 3 ụ ữ đ ọ ự ế ầ ế ọ ườ đề ự ạ ạ đ ể
n m, khi làm vi c v i Xerox, tôi ã dùng th i gian r nh c a mình h c cách n m v ng ngh thu t ă ệ ớ đ ờ ả ủ để ọ ắ ữ ệ ậ
mua b t ng s n t ch thu th n . Tôi làm ra vài tri u ô la b ng công th c này nh ng v i ngày nay ấ độ ả ị ế ợ ệ đ ằ ứ ư ớ
thì nh th là quá ch m ch p và có quá nhi u ng i ang th c hi n i u ó.ư ế ậ ạ ề ườ đ ự ệ đ ề đ
Vì v y sau khi n m v ng công th c ó, tôi ti p t c tìm ki m các công th c khác. Trong nhi u l p ậ ắ ữ ứ đ ế ụ ế ứ ề ớ
h c, dù tôi không h dùng n nh ng thông tin mình ã h c tr c ti p nh ng v n luôn tìm ki m ọ ề đế ữ đ ọ ự ế ư ẫ ế
nh ng thông tin m i.ữ ớ
Tôi tham gia nh ng l p h c ch dành cho nh ng nhà buôn g o c i, nh ng l p h c cho nh ng nhà ữ ớ ọ ỉ ữ ạ ộ ữ ớ ọ ữ
buôn hàng tùy ch n c ng nh nh ng l p h c cho t t c m i ng i mu n h c. Tôi tách kh i liên ọ ũ ư ữ ớ ọ ấ ả ọ ườ ố ọ ỏ
minh c a mình, trong m t c n phòng y nh ng con ng i có h c v ti n s v t lý nguyên t và ủ ở ộ ă đầ ữ ườ ọ ị ế ĩ ậ ử
khoa h c không gian. Tuy nhiên, tôi h c c nhi u th làm cho vi c u t ch ng khoán và b t ọ ọ đượ ề ứ ệ đầ ư ứ ấ
ng s n c a mình có ý ngh a h n và sinh l i nhi u h n n a.độ ả ủ ĩ ơ ợ ề ơ ữ
H u h t nh ng tr ng i h c m i thành l p và i h c công l p u có l p h c v l p k ho ch k ầ ế ữ ườ đạ ọ ớ ậ đạ ọ ậ đề ớ ọ ề ậ ế ạ ế
toán tài chính và u t truy n th ng. ó là nh ng n i tuy t v i b t u.đầ ư ề ố Đ ữ ơ ệ ờ để ắ đầ
Vì v y, tôi luôn tìm ki m m t công th c nhanh chóng h n. ó là lý do t i sao dù cùng có m t n n ậ ế ộ ứ ơ Đ ạ ộ ề
t ng khá thông th ng nh ng trong m t ngày tôi v n có th làm ra nhi u ti n h n nhi u ng i khác ả ườ ư ộ ẫ ể ề ề ơ ề ườ
làm vi c su t i.ệ ố đờ
Còn m t khía c nh khác c n l u ý. Th gi i thay i nh v bão ngày nay không thèm xét n ph nộ ạ ầ ư ế ớ đổ ư ũ đế ầ
nhi u nh ng i u b n bi t, vì th ng thì nh ng i u b n bi t u ã c m t r i. Cái chính là b n có ề ữ đ ề ạ ế ườ ữ đ ề ạ ế đề đ ũ ấ ồ ạ
th h c nhanh n m c nào. K n ng này qu là vô giá. Nó vô giá vì n u có th , nó s giúp b n tìm ể ọ đế ứ ỹ ă ả ế ể ẽ ạ
ra nh ng công th c – ph ng pháp ki m ti n nhanh h n. Làm vi c v t v ki m ti n ch là m t ữ ứ ươ ế ề ơ ệ ấ ả để ế ề ỉ ộ
công th c c mà ng i ta ã ngh ra vào th i th ng c .ứ ũ ườ đ ĩ ờ ượ ổ
5. HÃY TR CHO MÌNH TR CẢ ƯỚ

S c m nh c a k lu t b n thânứ ạ ủ ỷ ậ ả . N u b n không th ki m ch c chính mình thì ng c làm ế ạ ể ề ế đượ đừ ố
giàu. Có th gia nh p quân i hay m t tôn giáo nào ó có th t ki m ch chính mình. Th t ể ậ độ ộ đ để ể ự ề ế ậ
ch ng có ý ngh a gì khi u t , ki m ti n r i l i qu ng nó qua c a s . Chính s thi u k lu t b n ẳ ĩ đầ ư ế ề ồ ạ ă ử ổ ự ế ỷ ậ ả
thân ã làm cho h u h t nh ng ng i trúng s b phá s n sau khi trúng hàng tri u ô la. Chính s đ ầ ế ữ ườ ố ị ả ệ đ ự
thi u k lu t b n thân ã làm cho nh ng ng i c t ng l ng l p t c i ra ngoài và mua m t ế ỷ ậ ả đ ữ ườ đượ ă ươ ậ ứ đ ộ
chi c xe h i hay làm m t chuy n du ngo n và sau ó thì m c n …ế ơ ộ ế ạ đ ắ ợ
Th t khó mà nói b c nào trong 10 b c này là quan tr ng nh t. Nh ng trên h t, ây có l là b c ậ ướ ướ ọ ấ ư ế đ ẽ ướ
khó th c hi n nh t n u ó không ph i là m t ph n b n ch t c a b n. Tôi dám nói r ng: chính s ự ệ ấ ế đ ả ộ ầ ả ấ ủ ạ ằ ự
thi u k lu t cá nhân là nhân t khác bi t s 1 gi a ng i giàu, ng i nghèo và ng i trung l u.ế ỷ ậ ố ệ ố ữ ườ ườ ườ ư
Nói m t cách n gi n, nh ng ng i có lòng t tr ng và tinh th n ch u ng th p i v i các áp l cộ đơ ả ữ ườ ự ọ ầ ị đự ấ đố ớ ự
tài chính s không bao gi giàu lên c.ẽ ờ đượ
Nh ã nói, tôi h c c m t bài h c t ng i cha giàu là “th gi i s xô y con i”. Th gi i xô ư đ ọ đượ ộ ọ ừ ườ ế ớ ẽ đẩ đ ế ớ
y nh ng ng i thi u kh n ng t ki m ch và k lu t b n thân, và y h tr thành n n nhân c ađẩ ữ ườ ế ả ă ự ề ế ỷ ậ ả đẩ ọ ở ạ ủ
nh ng ng i có k lu t riêng mình.ữ ườ ỷ ậ
Trong nh ng l p h c kinh doanh mà tôi d y, tôi th ng nh c m i ng i không nên t p trung quá ữ ớ ọ ạ ườ ắ ọ ườ ậ
nhi u vào s n ph m hay d ch v c a mình mà hãy t p trung vào vi c phát tri n k n ng qu n lý. Ba ề ả ẩ ị ụ ủ ậ ệ ể ỹ ă ả
k n ng quan tr ng nh t c n có b t u vi c kinh doanh riêng là:ỹ ă ọ ấ ầ để ắ đầ ệ
1. Qu n lý vòng quay ti n m t.ả ề ặ
2. Qu n lý nhân s .ả ự
3. Qu n lý th i gian cá nhân.ả ờ
Có th nói r ng ba k n ng qu n lý trên c áp d ng cho m i th ch không ch cho các doanh ể ằ ỹ ă ả đượ ụ ọ ứ ứ ỉ
nghi p, ó là ba v n trong cu c s ng c a m i cá nhân, m i gia ình, m i công vi c kinh doanh, ệ đ ấ đề ộ ố ủ ỗ ỗ đ ỗ ệ
m i t ch c t thi n, m i thành ph hay m i qu c gia.ỗ ổ ứ ừ ệ ỗ ố ỗ ố
M i k n ng u c nâng cao nh k lu t b n thân. Tôi không bao gi xem nh câu nói c a ỗ ỹ ă đề đượ ờ ỷ ậ ả ờ ẹ ủ
ng i cha giàu: “Hãy tr l ng cho mình tr c nh t.”ườ ả ươ ướ ấ
Nh tôi ã nói, s hi u bi t tài chính cho phép ng i ta c các con s , và các con s k chuy n ư đ ự ể ế ườ đọ ố ố ể ệ
cho h nghe. Nhìn vào b n kê thu nh p và b n cân i thu chi c a ai ó, tôi có th th y li u m t ọ ả ậ ả đố ủ đ ể ấ ệ ộ
ng i hùng h n nói “hãy tr cho mình tr c” có th c s làm nh nh ng gì h thuy t giáo hay ườ ồ ả ướ ự ự ư ữ ọ ế
không.
M t b c tranh áng giá b ng hàng ngàn l i nói. Vì v y, m t l n n a hãy so sánh b n kê tài chính ộ ứ đ ằ ờ ậ ộ ầ ữ ả

c a nh ng ng i tr l ng cho mình tr c v i nh ng ng i khác.ủ ữ ườ ả ươ ướ ớ ữ ườ
Nh ng ng i s tr cho mình tr c:ữ ườ ẽ ả ướ
Hãy nghiên c u s trên và chú ý xem b n có th th y c s khác bi t hay không. Xin nh c l i ứ ơ đồ ạ ể ấ đượ ự ệ ắ ạ
là ph i hi u c vòng quay ti n m t thì b n m i hi u c câu chuy n. H u h t m i ng i ch ả ể đượ ề ặ ạ ớ ể đượ ệ ầ ế ọ ườ ỉ
nhìn vào nh ng con s mà không c c gì c . N u th c s có th hi u c quy n l c c a ữ ố đọ đượ ả ế ự ự ể ể đượ ề ự ử
vòng quay ti n m t, b n s nhanh chóng nh n ra nh ng sai l m trong b c tranh k ti p, ho c t i ề ặ ạ ẽ ậ ữ ầ ứ ế ế ặ ạ
sao h n 90% dân s ph i làm vi c c t l c su t i và c n n nh ng h tr c a chính quy n nh ơ ố ả ệ ậ ự ố đờ ầ đế ữ ỗ ợ ủ ề ư
phúc l i xã h i khi không còn có th làm vi c n a.ợ ộ ể ệ ữ
B n có th y không? S trên ph n ánh nh ng ho t ng c a m t cá nhân ch n tr cho b n thân ạ ấ ơ đồ ả ữ ạ độ ủ ộ ọ ả ả
tr c. M i tháng, h b ti n vào c t tài s n tr c khi tr chi phí hàng tháng. Dù có hàng tri u ng i ướ ỗ ọ ỏ ề ộ ả ướ ả ệ ườ
hi u c câu nói “Hãy tr cho mình tr c” nh ng trên th c t , h v n luôn tr cho b n thân sau ể đượ ả ướ ư ự ế ọ ẫ ả ả
cùng.
Gi thì tôi ã có th nghe nh ng ti ng la ó t nh ng ng i tin t ng m t cách chân thành vào vi c ờ đ ể ữ ế ừ ữ ườ ưở ộ ệ
c n tr hóa n tr c nh t, và ti ng ph n i c a nh ng ng i “có trách nhi m” luôn tr hóa n ầ ả đơ ướ ấ ế ả đố ủ ữ ườ ệ ả đơ
úng lúc. Tôi không b o b n nên t ra vô trách nhi m và ng tr hóa n. Tôi nói r ng hãy làm đ ả ạ ỏ ệ đừ ả đơ ằ
theo nh ng gì cu n sách nói, hãy “tr cho mình tr c”. Và s trên là b c tranh k toán mô t ữ ố ả ướ ơ đồ ứ ế ả
chính xác hành ng ó ch không ph i nh b c tranh sau ây:độ đ ứ ả ư ứ đ
Có nhi u n m tháng trong i tôi, vì m t nguyên nhân nào ó mà vòng quay ti n m t ít h n r t ề ă đờ ộ đ ề ặ ơ ấ
nhi u so v i các hóa n nh ng tôi v n luôn tr cho mình tr c. Các nhân viên k toán c a tôi kinh ề ớ đơ ư ẫ ả ướ ế ủ
ho ng la lên: “C quan thu v s t ng anh vào tù.” “Anh s không c dùng lo i th tín d ng này ả ơ ế ụ ẽ ố ẽ đượ ạ ẻ ụ
n a y!” “Ng i ta s c t i n m t!” Tôi v n c tr cho mình tr c.ữ đấ ườ ẽ ắ đ ệ ấ ẫ ứ ả ướ
Vì sao v y? Vì ó là s c m nh k lu t b n thân và s c m nh c a tinh th n, hay nói m t cách bình ậ đ ứ ạ ỷ ậ ả ứ ạ ủ ầ ộ
dân h n, ó là s gan góc.ơ đ ự
Nh ng i cha giàu ã d y tôi trong tháng u tiên làm vi c v i ông y, h u h t m i ng i u ư ườ đ ạ đầ ệ ớ ấ ầ ế ọ ườ đề để
cho th gi i xô y mình i. Hãy can m i ng c dòng n c và b n s giàu lên. Có th b n ế ớ đẩ đ đả đ ượ ướ ạ ẽ ể ạ
không y u âu, nh ng khi nói n ti n b c thì h u h t m i ng i u tr nên nhút nhát.ế đ ư đế ề ạ ầ ế ọ ườ đề ở
Dù luôn tr hóa n sau cùng nh ng tôi khôn ngoan tài chính không b r i vào m t tình tr ng ả đơ ư đủ để ị ơ ộ ạ
khó kh n. Tôi không thích ch u nh ng món n tiêu dùng. Th c s thì tôi có r t nhi u món tiêu s n, ă ị ữ ợ ự ự ấ ề ả
nh ng tôi không ph i tr ti n cho chúng mà ng i khác ph i tr cho các tiêu s n c a tôi. ó là ư ả ả ề ườ ả ả ả ủ Đ
nh ng ng i thuê nhà. Vì v y, quy lu t u tiên khi tr l ng cho mình tr c là không b m c ữ ườ ậ ậ đầ ả ươ ướ để ị ắ

n . Dù tr hóa n sau cùng nh ng tôi ph i thu x p sao cho mình ch ph i tr nh ng hóa n nh ợ ả đơ ư ả ế ỉ ả ả ữ đơ ỏ
không quan tr ng mà thôi.ọ
Th hai, khi th nh tho ng b túng ti n, tôi v n tr cho mình tr c. Tôi cho các ch n la làng lên. ứ ỉ ả ị ề ẫ ả ướ để ủ ợ
Tôi thích h t ra kiên quy t v i mình. Vì sao v y? Vì chính nh ng ng i này ã giúp tôi. H bu c ọ ỏ ế ớ ậ ữ ườ đ ọ ộ
tôi ph i i ra ngoài và ki m nhi u ti n h n. Vì v y mà tôi luôn tr cho mình tr c, c u t ti n b cả đ ế ề ề ơ ậ ả ướ ứ đầ ư ề ạ
và c các ch n la ó. Nói chung thì dù sao, tôi v n th ng tr h úng h n mà. V ch ng tôi có ứ để ủ ợ ẫ ườ ả ọ đ ạ ợ ồ
m t uy tín tuy t v i. Chúng tôi không mình b áp l c ph i s d ng s ti n ti t ki m hay thanh ộ ệ ờ để ị ự ả ử ụ ố ề ế ệ
toán các c ph n tr nh ng món n tiêu dùng. Nh th là không thông minh tài chính. V y câu ổ ầ để ả ữ ợ ư ế ậ
tr l i là:ả ờ
1. ng v ng vào nh ng món n quá l n mà b n ph i tr . Hãy chi phí ít thôi. Hãy xây d ng tài Đừ ướ ữ ợ ớ ạ ả ả ự
s n tr c r i hãy mua m t ngôi nhà l n hay m t chi c xe p. b k t vào vòng Rat Race là m t ả ướ ồ ộ ớ ộ ế đẹ Để ị ẹ ộ
i u không thông minh chút nào.đ ề
2. Khi b túng ti n, hãy các áp l c è xu ng b n làm nên chuy n và ng lún sâu vào vi c tiêu ị ề để ự đ ố ạ ệ đừ ệ
xài hay u t quá m c. Hãy dùng áp l c bu c thiên t tài chính c a b n ph i ngh ra nh ng đầ ư ứ ự để ộ ư ủ ạ ả ĩ ữ
cách ki m ti n m i và sau ó hãy tr hóa n i ã. H n sau ó b n s có th t ng kh n ng ki m ế ề ớ đ ả đơ đ đ ẳ đ ạ ẽ ể ă ả ă ế
ti n c ng nh trí thông minh tài chính c a mình lên.ề ũ ư ủ
Nhi u l n tôi ã b k t vào tình tr ng khó kh n tài chính và ph i tìm cách t o ra nhi u thu nh p h n, ề ầ đ ị ẹ ạ ă ả ạ ề ậ ơ
trong khi v n trung thành b o v nh ng tài s n trong c t tài s n c a mình. Nhân viên k toán c a tôiẫ ả ệ ữ ả ộ ả ủ ế ủ
la làng lên và bi n i tìm cách trang tr i, nh ng tôi v n nh m t ng i lính anh d ng b o v Pháo ế đ ả ư ẫ ư ộ ườ ũ ả ệ
ài Tài s n c a mình.đ ả ủ
Ng i nghèo có nh ng thói quen nghèo. M t thói quen x u ph bi n là tính “xài hoang”. Ng i ườ ữ ộ ấ ổ ế ườ
giàu bi t r ng ch nên ti t ki m làm ra nhi u ti n h n ch không ph i tr hóa n.ế ằ ỉ ế ệ để ề ề ơ ứ ả để ả đơ
Tôi bi t nh ng câu này nghe có v thô b o, nh ng nh tôi ã nói, n u b n không c ng r n v i ế ữ ẻ ạ ư ư đ ế ạ ứ ắ ớ
chính mình thì th gi i s xô y b n i.ế ớ ẽ đẩ ạ đ
N u b n không thích ph i ch u áp l c tài chính thì hãy tìm m t công th c cho riêng mình. M t công ế ạ ả ị ự ộ ứ ộ
th c t t là c t gi m chi phí, c t ti n vào ngân hàng, tr thu thu nh p, mua công trái b o m và giứ ố ắ ả ấ ề ả ế ậ ả đả ữ
m c s ng trung bình. Nh ng i u này l i trái v i quy lu t “tr cho mình tr c”.ứ ố ư đ ề ạ ớ ậ ả ướ
Quy lu t này không khuy n khích b n t hy sinh hay kiêng khem tài chính. S ng ph i có th h ng.ậ ế ạ ự ố ả ụ ưở
N u b n kêu g i thiên t tài chính c a mình, b n có th t n h ng nh ng ni m vui trong cu c s ng,ế ạ ọ ư ủ ạ ể ậ ưở ữ ề ộ ố
giàu có và thanh toán h t hóa n mà không ph i hy sinh cu c s ng t i p c a mình. Và ó ế đơ ả ộ ố ươ đẹ ủ đ

chính là trí thông minh tài chính.
6. HÃY TR L NG H U H NH CHO NH NG NG I MÔI GI I:Ả ƯƠ Ậ Ĩ Ữ ƯỜ Ớ tr c nhà ghi là “Nhà bán”. Hayướ
tôi th y trên TV ngày nay, nhi u ng i t nh n là “nh ng nhà môi gi i h giá.”ấ ề ườ ự ậ ữ ớ ạ
Ng i cha giàu d yườ ạ chúng tôi hãy làm theo i u ng c l i ông tin vào vi c tr công h u h nhđ ề ượ ạ ệ ả ậ ĩ
cho nh ng nhà chuyên môn, và tôi c ng làm theo chính sách ó. Ngày nay, tôi có nh ng lu t s , kữ ũ đ ữ ậ ư ế
toán, nh ng nhà môi gi i b t ng s n và nh ng ng i mua bán c ph n ch ng khoán tuy t v i. Vìữ ớ ấ độ ả ữ ườ ổ ầ ứ ệ ờ
sao v y? Vì n u nh ng ng i này có chuyên môn gi i thì s ph c v c a h s em ti n n cho ậ ế ữ ườ ỏ ự ụ ụ ủ ọ ẽ đ ề đế
b n. Và h càng làm ra nhi u ti n thì tôi s càng làm c nhi u ti n.ạ ọ ề ề ẽ đượ ề ề
Chúng ta ang s ng trong th i i thông tin. Thông tin là vô giá. M t ng i môi gi i ch ng khoán cóđ ố ờ đạ ộ ườ ớ ứ
th cung c p thông tin cho b n hay dành th i gian h ng d n b n. Có m t s nhà môi gi i ể ấ ạ ờ để ướ ẫ ạ ộ ố ớ
ch ng khoán s n sàng làm vi c này cho tôi. M t s ng i ã d y tôi khi tôi có r t ít hay không có ứ ẵ ệ ộ ố ườ đ ạ ấ
ti n, và cho n ngày nay tôi v n còn làm vi c v i h .ề đế ẫ ệ ớ ọ
Nh ng gì tôi tr cho m t ng i môi gi i ch ng khoán là quá bé nh so v i s ti n mà tôi ki m c ữ ả ộ ườ ớ ứ ỏ ớ ố ề ế đượ
nh nh ng thông tin h cung c p. Tôi thích nh ng ng i môi gi i b t ng s n hay môi gi i ch ng ờ ữ ọ ấ ữ ườ ớ ấ độ ả ớ ứ
khoán c a tôi ki m c nhi u ti n. Vì nh v y th ng có ngh a là tôi làm ra r t nhi u ti n.ủ ế đượ ề ề ư ậ ườ ĩ ấ ề ề
M t ng i môi gi i gi i s ti t ki m th i gian ki m ti n cho tôi – ví d nh khi tôi mua m t mi ng tộ ườ ớ ỏ ẽ ế ệ ờ ế ề ụ ư ộ ế đấ
tr ng v i giá 9.000 $ và bán i v i giá 25.000 $, nh ó mà tôi có th mua c chi c Porch nhanh ố ớ đ ớ ờ đ ể đượ ế
h n. M t ng i môi gi i là tai m t th tr ng c a b n. H ó m i ngày th cho tôi. Và thay vì ph i ơ ộ ườ ớ ắ ị ườ ủ ạ ọ ở đ ỗ ế ả
n ó thì tôi có th nhà ch i gôn.đế đ ể ở ơ
C ng v y, trong suy ngh c a tôi, nh ng ng i t i bán nhà không xem tr ng th i gian c a mình. ũ ậ ĩ ủ ữ ườ ự đ ọ ờ ủ
T i sao tôi ph i ti t ki m vài ng trong khi tôi có th dùng th i gian này ki m c nhi u ti n ạ ả ế ệ đồ ể ờ để ế đượ ề ề
h n ho c dành th i gian bên nh ng ng i mình yêu m n? i u tôi th y bu n c i nh t là r t ơ ặ ờ để ở ữ ườ ế Đ ề ấ ồ ườ ấ ấ
nhi u ng i nghèo hay ng i trung l u luôn cho ti n huê h ng nhà hàng t 15 n 20% dù ph c về ườ ườ ư ề ồ ừ đế ụ ụ
có t cách m y i n a, nh ng h l i phàn nàn vì ph i tr cho ng i môi gi i t 3 n 7%.ệ ấ đ ữ ư ọ ạ ả ả ườ ớ ừ đế H thích ọ
cho ti n nh ng ng i làm t ng chi phí c a h , nh ng l i hà kh c v i nh ng ng i giúp h ề ữ ườ ă ủ ọ ư ạ ắ ớ ữ ườ ọ
phát tri n tài s nể ả .
Nh th là không thông minh tài chính. Không ph i t t c các nhà môi gi i u ngang tài ngang s c.ư ế ả ấ ả ớ đề ứ
i u không may là h u h t các nhà môi gi i ch là nh ng ng i bán hàng. Có th nói r ng nh ng Đ ề ầ ế ớ ỉ ữ ườ ể ằ ữ
ng i buôn bán b t ng s n là nh ng ng i t h i nh t. H buôn bán nh ng b n thân h s h u ườ ấ độ ả ữ ườ ệ ạ ấ ọ ư ả ọ ở ữ
r t ít hay không h có m t b t ng s n nào c . Có m t khác bi t r t l n gi a ng i môi gi i nhà ấ ề ộ ấ độ ả ả ộ ệ ấ ớ ữ ườ ớ

c a và ng i môi gi i u t . Và i u ó là có th t v i nh ng ng i môi gi i ch ng khoán, ngân ử ườ ớ đầ ư đ ề đ ậ ớ ữ ườ ớ ứ
phi u, qu công trái và b o hi m th ng t g i mình là nhà thi t k tài chính. C ng nh trong truy nế ỹ ả ể ườ ự ọ ế ế ũ ư ệ
c tích, b n ph i hôn r t nhi u con ch thì m i tìm ra m t hoàng t th c s . Hãy ghi nh câu nói c ổ ạ ả ấ ề ế ớ ộ ử ự ự ớ ũ
k này: “ ng bao gi h i m t ng i bán sách giáo khoa n u b n c n m t cu n sách giáo khoa.”ỹ Đừ ờ ỏ ộ ườ ế ạ ầ ộ ố
Khi ph ng v n m t nhà chuyên môn làm vi c lãnh l ng, u tiên là tôi ph i tìm hi u xem h có baoỏ ấ ộ ệ ươ đầ ả ể ọ
nhiêu tài s n hay ch ng khoán và h ph i tr thu bao nhiêu ph n tr m. Tôi áp d ng i u ó cho ả ứ ọ ả ả ế ầ ă ụ đ ề đ
nh ng lu t s thu v c ng nh k toán viên c a mình. Tôi có m t k toán viên có kinh doanh riêng.ữ ậ ư ế ụ ũ ư ế ủ ộ ế
Cô y làm k toán cho tôi nh ng cô y kinh doanh b t ng s n. Tôi c ng t ng có m t k toán viên ấ ế ư ấ ấ độ ả ũ ừ ộ ế
là m t nhân viên k toán kinh doanh nh , nh ng anh ta không có b t ng s n nào c . Tôi ã thay ộ ế ỏ ư ấ độ ả ả đ
anh ta vì chúng tôi không có cùng ngành kinh doanh yêu thích.
Hãy tìm m t ng i môi gi i mà b n th c s yêu thích. Nhi u ng i môi gi i s dành th i gian ộ ườ ớ ạ ự ự ề ườ ớ ẽ ờ để
hu n luy n b n, và có th h s là tài s n t t nh t b n có c. Hãy i x t t v i h và h u h t h ấ ệ ạ ể ọ ẽ ả ố ấ ạ đượ đố ử ố ớ ọ ầ ế ọ
s t t v i b n. N u t t c nh ng gì b n ngh n là c t gi m huê h ng c a h thì t i sao h ph i nẽ ố ớ ạ ế ấ ả ữ ạ ĩ đế ắ ả ồ ủ ọ ạ ọ ả đế
v i b n ch ?ớ ạ ứ
Nh tôi ã nói tr c ây, m t trong nh ng k n ng qu n lý quan tr ng là qu n lý nhân s . Nhi u ư đ ướ đ ộ ữ ỹ ă ả ọ ả ự ề
ng i ch qu n lý c nh ng ng i kém thông minh h n h và có ít quy n l c h n h . Nhi u viên ườ ỉ ả đượ ữ ườ ơ ọ ề ự ơ ọ ề
qu n lý mãi mãi không c th ng ch c vì h ch bi t cách làm vi c v i nh ng ng i d i quy n ả đượ ă ứ ọ ỉ ế ệ ớ ữ ườ ướ ề
mà không bi t cách làm vi c v i c p trên.ế ệ ớ ấ K n ng th c s là qu n lý và tr l ng h u cho ỹ ă ự ự ả ả ươ ậ
nh ng ng i gi i h n mình trong m t l nh v c k thu t nào óữ ườ ỏ ơ ộ ĩ ự ỹ ậ đ . ó là lý do t i sao các công ty Đ ạ
th ng có m t ban giám c. B n c ng nên nh th . Và ó chính là s thông minh tài chính.ườ ộ đố ạ ũ ư ế đ ự
7. HÃY LÀM M T “NG I T NG QUÀ DA ”:Ộ ƯỜ Ặ ĐỎ
Khi nh ng ng i da tr ng u tiên n nh c châu M , h r t s ng s t b i nhi u nét v n hóa ữ ườ ắ đầ đế đị ư ở ỹ ọ ấ ử ố ở ề ă
c a ng i da châu M . Ví d n u m t ng i da tr ng b l nh, ng i da s p m n cho anh ủ ườ đỏ ỹ ụ ế ộ ườ ắ ị ạ ườ đỏ ẽ đắ ề
ta. C t ng ó là m t món quà nên khi ng i da òi l i cái m n anh chàng da tr ng th ng r t ứ ưở đ ộ ườ đỏ đ ạ ề ắ ườ ấ
b c mình. Ng i da c ng r t b c mình khi nh n ra r ng ng i da tr ng không mu n tr nó l i. ự ườ đỏ ũ ấ ự ậ ằ ườ ắ ố ả ạ
Vì v y mà ra i thu t ng “Ng i da t ng quà.”, Ch n gi n là m t s hi u l m v v n hóa ậ đờ ậ ữ ườ đỏ ặ ỉ đơ ả ộ ự ể ầ ề ă
thôi.
Trong th gi i c a nh ng c t tài s n, làm m t “ng i da t ng quà” là m t i u r t quan tr ng i ế ớ ủ ữ ộ ả ộ ườ đỏ ặ ộ đ ề ấ ọ đố
v i tài s n. Câu h i u tiên c a nh ng nhà u t sành i u là: “Bao lâu thì tôi có th l y ti n l i?” ớ ả ỏ đầ ủ ữ đầ ư đ ệ ể ấ ề ạ
H c ng mu n bi t h có th l y không nh ng gì, ó c ng là m t ph n công vi c. ó là lý do t i sao ọ ũ ố ế ọ ể ấ ữ đ ũ ộ ầ ệ Đ ạ

nh ng kho n ROI, hay ti n l i u t (Return of and on Investment), là r t quan tr ng.ữ ả ề ờ đầ ư ấ ọ
Ví d , tôi tìm ra m t s lô t trong vùng ang b t ch thu th n . Ngân hàng òi giá 60.000 $, tôi ụ ộ ố đấ đ ị ị để ế ợ đ
t giá 50.000 $ và h ch p nh n, n gi n vì trong cu c u th u, tôi a ngay m t t séc 50.000 đặ ọ ấ ậ đơ ả ộ đấ ầ đư ộ ờ
$. H bi t r ng tôi ang nói chuy n nghiêm ch nh. H u h t các nhà u t s nói: “Anh là trùm t ọ ế ằ đ ệ ỉ ầ ế đầ ư ẽ ư
b n ti n m t à?” “Nh n m t gi y báo n có ph i t t h n không?” Câu tr l i cho tr ng h p này là ả ề ặ ậ ộ ấ ợ ả ố ơ ả ờ ườ ợ
không. Công ty u t c a tôi cho thuê nhà ngh mùa ông, v i cái giá 2.500 $ m t tháng su t 4 đầ ư ủ ỉ đ ớ ộ ố
tháng mùa ông trong n m. Trong mùa vãn khách, ng i nhà c cho thuê v i giá 1.000 $ m t đ ă ồ đượ ớ ộ
tháng. Tôi l y l i v n trong kho ng 3 n m. Gi thì tôi s h u tài s n này, nó ti n cho tôi t tháng ấ ạ ố ả ă ờ ở ữ ả đổ ề ừ
này qua tháng khác.
V i ch ng khoán c ng v y. Th ng thì ng i môi gi i c a tôi s g i i n và khuyên tôi nên chuy n ớ ứ ũ ậ ườ ườ ớ ủ ẽ ọ đ ệ ể
m t l ng ti n áng k vào nh ng c ph n c a m t công ty mà anh ta c m th y nó s p s a i m t ộ ượ ề đ ể ữ ổ ầ ủ ộ ả ấ ấ ử đ ộ
n c c làm t ng v t giá tr c ph n, ví d nh tuyên b m t s n ph m m i ch ng h n. Tôi s ướ ờ ă ọ ị ổ ầ ụ ư ố ộ ả ẩ ớ ẳ ạ ẽ
chuy n ti n vào trong th i gian kho ng m t tu n n m t tháng, trong khi giá tr c ph n ang t ng ể ề ờ ả ộ ầ đế ộ ị ổ ầ đ ă
lên. Sau ó, tôi rút s v n ban u ra và không ph i lo l ng gì v s dao d ng c a th tr ng n a, vìđ ố ố đầ ả ắ ề ự ộ ủ ị ườ ữ
s v n ban u ã quay v và s n sàng làm vi c v i nh ng tài s n khác. Vì v y mà ti n ti p t c i ố ố đầ đ ề ẵ ệ ớ ữ ả ậ ề ế ụ đ
vào r i i ra, và tôi s h u m t tài s n hoàn toàn t do v m t k thu t.ồ đ ở ữ ộ ả ự ề ặ ỹ ậ
Th c s là r t nhi u l n tôi b m t ti n. Nh ng tôi ch ch i v i s ti n mà tôi có th m t. Có th ự ự ấ ề ầ ị ấ ề ư ỉ ơ ớ ố ề ể để ấ ể
nói r ng trung bình 10 l n u t thì tôi ánh trúng ích hai ho c ba l n, n m ho c sáu l n là không ằ ầ đầ ư đ đ ặ ầ ă ặ ầ
c gì c , còn thì s thua m t hai hay ba l n. Nh ng tôi gi i h n s thua l c a mình ch trong s đượ ả ẽ ấ ầ ư ớ ạ ố ỗ ủ ỉ ố
ti n tôi có vào lúc ó.ề đ
V i nh ng ng i ghét ph i m o hi m, h b ti n vào ngân hàng. Và nói cho cùng thì ti t ki m v n ớ ữ ườ ả ạ ể ọ ỏ ề ế ệ ẫ
t t h n không làm gì c . Nh ng c n ph i m t th i gian r t lâu m i có th l y ti n l i c, và trong ố ơ ả ư ầ ả ấ ờ ấ ớ ế ấ ề ạ đượ
h u h t tr ng h p, b n ch ng c nh n không th gì c .ầ ế ườ ợ ạ ẳ đượ ậ ứ ả
Trong m i v u t c a tôi, luôn ph i có m t b n i, m t cái gì ó không m t ti n. M t kho d tr ỗ ụ đầ ư ủ ả ộ ề ổ ộ đ ấ ề ộ ự ữ
nh , m t m nh t tr ng, m t ngôi nhà, m t c ph n ch ng khoán, m t cao c v n phòng. Và ó ỏ ộ ả đấ ố ộ ộ ổ ầ ứ ộ ố ă đ
ph i là m t ý t ng ít m o hi m hay gi i h n r i ro. Có nh ng cu n sách vi t riêng v ch này ả ộ ưở ạ ể ớ ạ ủ ữ ố ế ề ủ đề
nên tôi không mu n nh c n ây. Ray Kroc, hay ông ch c a t p oàn Mcdonald’s n i ti ng, bánố ắ đế ở đ ủ ủ ậ đ ổ ế
hamburger không ph i vì ông thích n hamburger mà vì ông mu n có không nh ng b t ng s n ả ă ố ữ ấ độ ả
d i các c quy n c a công ty.ướ đặ ề ủ
Vì v y nh ng nhà u t khôn ngoan ph i nhìn xa h n ROI (ti n l i u t ). M t khi ã l y ti n l i, ậ ữ đầ ư ả ơ ề ờ đầ ư ộ đ ấ ề ạ

b n ph i có thêm nh ng tài s n khác mà không ph i m t ti n. Nh th m i là thông minh tài chính.ạ ả ữ ả ả ấ ề ư ế ớ
8. TÀI S N XA X PH MẢ Ỉ Ẩ
S c m nh c a vi c t p trungứ ạ ủ ệ ậ . Con c a b n tôi có m t thói quen r t x u là hay t s ch n ng ủ ạ ộ ấ ấ đố ạ đế đồ
cu i cùng trong túi. M i 16 tu i nó ã mu n có chi c xe h i c a riêng mình v i lý do: “T t c b n bè ố ớ ổ đ ố ế ơ ủ ớ ấ ả ạ
con u c cha m mua cho xe h i riêng.” Th ng bé mu n l y s ti n ti t ki m c a nó và i h t đề đượ ẹ ơ ằ ố ấ ố ề ế ệ ủ đổ ế
thành ti n m t. Khi ó thì cha nó g i i n cho tôi.ề ặ đ ọ đ ệ
“Theo anh, tôi có nên cho nó làm th không? Hay tôi nên làm nh nh ng b c ph huynh khác là ế ư ữ ậ ụ
mua h n chi c xe cho nó?”ẳ ế
Tôi tr l i: “ i u ó s làm gi m áp l c cho anh trong m t t ng lai g n, nh ng làm nh th , anh sả ờ Đ ề đ ẽ ả ự ộ ươ ầ ư ư ế ẽ
d y nó i u gì trong t ng lai xa? Anh th dùng cái mong mu n có m t chi c xe này và khuy n ạ đ ề ươ ử ố ộ ế ế
khích con mình h c c cái gì ó xem sao?”ọ đượ đ
Hai tháng sau, tôi g p l i anh ta và h i. “Con trai anh có chi c xe m i ch a?” “Ch a. Nh ng tôi ã ặ ạ ỏ ế ớ ư ư ư đ
cho nó 3.000 $ mua xe. Tôi nói nó hãy dùng s ti n này thay vì dùng ti n ti t ki m h c i h c để ố ề ề ế ệ ọ đạ ọ
c a nó.”ủ
Tôi nói: “À, anh th t r ng rãi y!”ậ ộ đấ
“Không âu. Tôi cho nó s ti n này v i m t i u ki n. Tôi ã làm theo l i khuyên c a anh, l i d ng đ ố ề ớ ộ đ ề ệ đ ờ ủ ợ ụ
khao khát mu n mua xe c a nó nó có th h c c cái gì ó.”ố ủ để ể ọ đượ đ
“Th i u ki n gì?”ế đ ề ệ
“À, u tiên chúng tôi m b ch i c a anh ra, trò ch i “Vòng quay ti n m t” y mà. Chúng tôi đầ ở ộ đồ ơ ủ ơ ề ặ ấ
ch i và th o lu n r t lâu v cách s d ng ti n b c sao cho khôn ngoan. Sau ó tôi t mua dài h n ơ ả ậ ấ ề ử ụ ề ạ đ đặ ạ
t báo Wall Street Journal và m t s sách v th tr ng ch ng khoán cho nó.”ờ ộ ố ề ị ườ ứ
“R i sao n a?”ồ ữ
“Tôi b o 3.000 $ này là c a nó, nh ng nó không c tr c ti p dùng s ti n này mua xe. Nó có ả ủ ư đượ ự ế ố ề để
th dùng mua bán ch ng khoán, tìm m t ng i môi gi i ch ng khoán riêng và khi nó ã làm ra ể đế ứ ộ ườ ớ ứ đ
c 6.000 $ t 3.000 $ này thì nó có th dùng phân n a mua xe và phân n a dành n khi đượ ừ ể ử để ử để đế
vào i h c.”đạ ọ
Tôi h i: “Và k t qu th nào?”ỏ ế ả ế
“À, ban u nó buôn bán r t may m n, nh ng vài ngày sau thì thua h t s l i. Sau ó nó l i có ti n đầ ấ ắ ư ế ố ờ đ ạ ề
lãi. n hôm nay thì nó ch còn kho ng 2.000 $ thôi, nh ng s ti n lãi thì ang t ng lên. Nó ã c Đế ỉ ả ư ố ề đ ă đ đọ
t t c nh ng cu n sách tôi mua và nó còn n th vi n m n thêm nh ng cu n khác n a. Nó c ấ ả ữ ố đế ư ệ ượ ữ ố ữ đọ

ng u nghi n t Wall Street Journal, tìm các h ng d n và ã bi t xem CNBC thay vì MTV. S p t i ấ ế ờ ướ ẫ đ ế ắ ớ
ch c nó ch còn 1.000 $ thôi, nh ng s l i t c và nh ng gì nó h c c thì r t nhi u. Nó bi t là n u ắ ỉ ư ố ợ ứ ữ ọ đượ ấ ề ế ế
làm m t ti n, nó s ph i i b thêm 2 n m n a. Nh ng d ng nh nó không còn quan tâm gì n ấ ề ẽ ả đ ộ ă ữ ư ườ ư đế
chuy n ó c . Th m chí nó còn t ra không h ng thú v i cái xe h i vì nó ã tìm c m t trò ch i ệ đ ả ậ ỏ ứ ớ ơ đ đượ ộ ơ
khác vui h n nhi u!”ơ ề
Tôi h i: “Th n u nó làm m t h t ti n thì sao?”ỏ ế ế ấ ế ề
“ ã phóng lao thì ph i theo lao thôi. Ch ng thà tôi nó m t m i th lúc này còn h n là ch n khiĐ ả ẳ để ấ ọ ứ ơ ờ đế
nó b ng tu i chúng ta r i m i b t nó ph i m o hi m. V l i, 3.000 $ này là s ti n t t nh t mà tôi ằ ổ ồ ớ ắ ả ạ ể ả ạ ố ề ố ấ
u t cho vi c h c c a nó. Nh ng gì nó ã h c s giúp ích cho nó su t i, và có v nh nó ã b tđầ ư ệ ọ ủ ữ đ ọ ẽ ố đờ ẻ ư đ ắ
u bi t coi tr ng ti n b c. Tôi ngh nó s không còn t n ng xu cu i cùng trong túi n a âu.”đầ ế ọ ề ạ ĩ ẽ đố đế đồ ố ữ đ
Nh tôi ã nói trong ph n “Tr cho mình tr c”, n u m t ng i không n m c s c m nh k lu t ư đ ầ ả ướ ế ộ ườ ắ đượ ứ ạ ỷ ậ
b n thân thì t t nh t là ng nên làm giàu. Trong th i gian u, quá trình phát tri n vòng quay ti n ả ố ấ đừ ờ đầ ể ề
m t t c t tài s n trên lý thuy t là r t d dàng, nh ng chính s c ch u ng tinh th n khi i u khi n ặ ừ ộ ả ế ấ ễ ư ứ ị đự ầ đ ề ể
ti n b c m i là chuy n khó. Trong th gi i tiêu dùng ngày nay, nh ng quy n r bên ngoài r t d yề ạ ớ ệ ế ớ ữ ế ũ ấ ễ đẩ
ti n c a chúng ta qua c t tiêu s n. Vì s ch u ng tinh th n kém mà ti n b c ch y ra n i có s c ề ủ ộ ả ự ị đự ầ ề ạ ả ở ơ ứ
kháng c y u nh t. ó là nguyên nhân c a cái nghèo và vi c ph i v t l n v i tài chính.ự ế ấ Đ ủ ệ ả ậ ộ ớ
Tôi ã a ra nhi u ví d s h c v s thông minh tài chính, nh ng trong tr ng h p này, chính đ đư ề ụ ố ọ ề ự ư ườ ợ
kh n ng ch huy ti n b c m i làm ra ti n. N u chúng ta cho 100 ng i m i ng i 10.000 $ vào uả ă ỉ ề ạ ớ ề ế ườ ỗ ườ đầ
n m thì theo tôi, n cu i n m m i chuy n s nh sau:ă đế ố ă ọ ệ ẽ ư
80 ng i s không còn gì c . S th t thì nhi u ng i s ph i mang nh ng món n l n vì h tr ti nườ ẽ ả ự ậ ề ườ ẽ ả ữ ợ ớ ọ ả ề
m t cho nh ng chi c xe h i, t l nh, TV, VCR hay m t k ngh nào ó.ặ ữ ế ơ ủ ạ ộ ỳ ỉ đ
16 ng i s t ng c s 10.000 $ này kho ng 5% n 10%.ườ ẽ ă đượ ố ả đế
4 ng i s có th t ng n 20.000$ hay lên n hàng tri u ô la. Gi ng nh m i ng i khác, tôi ườ ẽ ể ă đế đế ệ đ ố ư ọ ườ
c ng thích nh ng th xa x ph m. Khác bi t ch là m t s ng i mua nh ng th xa x ph m ũ ữ ứ đồ ỉ ẩ ệ ở ỗ ộ ố ườ ữ ứ ỉ ẩ
này b ng th tín d ng. Nó là m t cái b y “ ng núi này trông núi n .” V i r t nhi u ng i khi mu n ằ ẻ ụ ộ ẫ đứ ọ ớ ấ ề ườ ố
mua m t chi c Porsche, cách d nh t là g i i n cho ngân hàng vay n . Còn tôi, thay vì ch n cách ộ ế ễ ấ ọ đ ệ ợ ọ
t p trung vào c t tiêu s n, tôi ch n s t p trung vào c t tài s n c a mình.ậ ộ ả ọ ẽ ậ ộ ả ử
Nh m t thói quen, tôi bi n nh ng mong mu n c tiêu xài thành ngu n c m h ng thúc y thiên ư ộ ế ữ ố đượ ồ ả ứ đẩ
t tài chính c a mình trong vi c u t .ư ủ ệ đầ ư
Ngày nay, chúng ta th ng m n ti n có c nh ng th ta mu n thay vì t p trung lo ki m ti n.ườ ượ ề để đượ ữ ứ ố ậ ế ề

Cách này qu là d dàng h n trong th i gian ng n nh ng l i v t v h n trong th i gian dài. ó là ả ễ ơ ờ ắ ư ạ ấ ả ơ ờ Đ
m t thói quen x u mà chúng ta, dù là m t cá nhân hay m t qu c gia, c ng th ng xuyên m c ph i.ộ ấ ộ ộ ố ũ ườ ắ ả
B n hu n luy n mình và nh ng ng i thân làm ch ti n b c càng s m ch ng nào thì càng t t ạ ấ ệ ữ ườ ủ ề ạ ớ ừ ố
ch ng n y. Ti n b c là m t quy n l c hùng m nh. Không may là ng i ta th ng cho s c m nhừ ấ ề ạ ộ ề ự ạ ườ ườ để ứ ạ
c a ti n b c ch ng l i mình. N u b n có m t trí thông minh tài chính không cao, b n s không th ủ ề ạ ố ạ ế ạ ộ ạ ẽ ể
gi c ti n. Nó s khôn ngoan h n b n. Mà n u ti n b c khôn ngoan h n b n thì b n s ph i làmữ đượ ề ẽ ơ ạ ế ề ạ ơ ạ ạ ẽ ả
vi c cho nó su t i. làm ch ti n b c, b n c n ph i khôn ngoan h n nó. Khi ó ti n s làm theo ệ ố đờ Để ủ ề ạ ạ ầ ả ơ đ ề ẽ
nh ng gì b n yêu c u. Nó s tuân l nh b n. Thay vì ph i làm m t nô l cho ng ti n, b n s là chữ ạ ầ ẽ ệ ạ ả ộ ệ đồ ề ạ ẽ ủ
nhân c a nó. ó chính là s thông minh tài chính.ủ Đ ự
9. C N CÓ NH NG ANH HÙNG.Ầ Ữ
S c m nh c a chuy n th n tho iứ ạ ủ ệ ầ ạ . Khi còn nh , tôi r t khâm ph c Willie May, Hank Aaron, Yogi ỏ ấ ụ
Berra. H là nh ng ng i anh hùng. Là m t a tr , tôi mu n c nh h . Tôi mu n bi t m i th ọ ữ ườ ộ đứ ẻ ố đượ ư ọ ố ế ọ ứ
v h vì tôi mu n c gi ng nh h . Khi còn là m t a tr 9 – 10 tu i, m i l n ánh bóng hay ề ọ ố đượ ố ư ọ ộ đứ ẻ ổ ỗ ầ đ
ch p bóng, tôi không còn là tôi n a. Tôi tr thành Yogi hay Hank. ó là m t trong nh ng cách h c ụ ữ ở Đ ộ ữ ọ
có tác ng m nh nh t mà khi l n lên chúng ta th ng m t. Chúng ta làm m t nh ng ng i anh độ ạ ấ ớ ườ để ấ ấ ữ ườ
hùng c a mình. Chúng ta làm m t s ngây th c a mình.ử ấ ự ơ ủ
Hôm nay, tôi nhìn b n tr ch i bóng chày g n nhà. Trên sân bóng, chúng không còn là Johny bé ọ ẻ ơ ở ầ
b ng n a, chúng là Michael Jordan, Sir Charles hay Clyde. B t ch c hay tranh ua v i nh ng ỏ ứ ắ ướ đ ớ ữ
ng i hùng c a mình là m t cách h c th c s m nh m . Và ó là lý do t i sao khi m t ng i nh ườ ủ ộ ọ ự ự ạ ẽ đ ạ ộ ườ ư
O. J. Simpson ánh m t danh d , nhi u ng i ã la ó k ch li t. Có nhi u th còn h n c m t phiên đ ấ ự ề ườ đ ị ệ ề ứ ơ ả ộ
tòa x án. ó là s m t i m t anh hùng. Nhi u ng i ã l n lên v i h , kính tr ng h và mu n ử Đ ự ấ đ ộ ề ườ đ ớ ớ ọ ọ ọ ố
c gi ng nh h . Th mà b t thình lình, ta ph i gi s ch mình ra kh i con ng i y.đượ ố ư ọ ế ấ ả ũ ạ ỏ ườ ấ
Khi l n h n, tôi có thêm nh ng anh hùng khác. Tôi có nh ng ng i hùng ch i gôn nh Peter ớ ơ ữ ữ ườ ơ ư
Jacobsen, Fred Couples và Tiger Woods. Tôi b t ch c nh ng cú ánh c a h và c s c c t t cắ ướ ữ đ ủ ọ ố ứ đọ ấ ả
nh ng gì nói v h . Tôi c ng có nh ng ng i hùng nh Donald Trump, Warren Buffett, Peter Lynch,ữ ề ọ ũ ữ ườ ư
George Soros và Jim Rogers. L n h n chút n a, tôi bi t v cu c s ng c a h c ng nh tôi bi t ERAớ ơ ữ ế ề ộ ố ủ ọ ũ ư ế
và RBI c a nh ng ng i hùng bóng chày c a tôi v y. Tôi làm theo nh ng gì mà Warren Buffett u ủ ữ ườ ủ ậ ữ đầ
t vào và c m i th nói v quan i m c a ông i v i th tr ng. Tôi c sách c a Peter Lynch ư đọ ọ ứ ề đ ể ủ đố ớ ị ườ đọ ủ để
hi u ông ch n các c ph n nh th nào. Và tôi c sách nói v Donald Trump, c tìm hi u xem ông ể ọ ổ ầ ư ế đọ ề ố ể
th ng l ng và dàn x p các v giao d ch ra sao.ươ ượ ế ụ ị

C ng nh khi tôi c m th y mình không ph i là mình lúc s p ánh bóng, khi ang nghiên c u th ũ ư ả ấ ả ắ đ đ ứ ị
tr ng hay ang i u ình m t v giao d ch, trong ti m th c, tôi luôn hành ng v i s b o d n c aườ đ đ ề đ ộ ụ ị ề ứ độ ớ ự ạ ạ ủ
Trump. Hay khi phân tích m t khuynh h ng, tôi nhìn nó nh th Peter Lynch ang nhìn v y. Khi cóộ ướ ư ể đ ậ
nh ng ng i hùng, chúng ta có th rút ra c m t ngu n l c ghê g m t thiên t c a chính mình. ữ ườ ể đượ ộ ồ ự ớ ừ ư ủ
Nh ng nh ng ng i hùng còn làm c nhi u vi c h n là ch truy n c m h ng cho chúng ta. H ư ữ ườ đượ ề ệ ơ ỉ ề ả ứ ọ
làm cho m i th tr nên d dàng.ọ ứ ở ễ
Chính vi c làm cho m i th d dàng h n ã thuy t ph c chúng ta mu n làm c nh h . “N u ệ ọ ứ ễ ơ đ ế ụ ố đượ ư ọ ế
ng i khác làm c thì mình c ng làm c.” Khi nói n chuy n u t , r t nhi u ng i c m ườ đượ ũ đượ đế ệ đầ ư ấ ề ườ ả
th y vi c ó quá khó kh n. Thay vào ó, hãy i tìm m t ng i anh hùng có th làm cho m i chuy n ấ ệ đ ă đ đ ộ ườ ể ọ ệ
có v d dàng h n.ẻ ễ ơ
10. HÃY D Y VÀ B N S C H CẠ Ạ Ẽ ĐƯỢ Ọ
S c m nh c a vi c cho i. C hai ng i cha c a tôi u là giáo viên. Ng i cha giàu ã d y tôi m tứ ạ ủ ệ đ ả ườ ủ đề ườ đ ạ ộ
bài h c mà tôi em theo su t i, ó là s c n thi t c a lòng t thi n hay s cho i. Ng i cha có ọ đ ố đờ đ ự ầ ế ủ ừ ệ ự đ ườ
h c th c cao cho tôi r t nhi u th i gian và ki n th c, nh ng g n nh không bao gi cho ti n. Nh ọ ứ ấ ề ờ ế ứ ư ầ ư ờ ề ư
tôi ã nói, ông b o r ng ông s cho n u ông có ti n d . D nhiên là r t hi m khi có m t s d nào.đ ả ằ ẽ ế ề ư ĩ ấ ế ộ ố ư
Ng i cha giàuườ cho c ti n l n s giáo d c. Ông tin t ng ch c ch n vào vi c ch u thu th p phân. ả ề ẫ ự ụ ưở ắ ắ ệ ị ế ậ
Ông luôn nói: “N u b n mu n có cái gì ó, b n ph i cho i tr c ã.”ế ạ ố đ ạ ả đ ướ đ
N u ch c ghi l i m t ý t ng cho b n, tôi s ghi l i câu nói ó. M i khi b n c m th y mình angế ỉ đượ ạ ộ ưở ạ ẽ ạ đ ỗ ạ ả ấ đ
“nghèo” hay ang “c n” m t cái gì ó, tr c tiên hãy cho i cái mình mu n và nó s tr l i g p nhi uđ ầ ộ đ ướ đ ố ẽ ở ạ ấ ề
l n. ó hoàn toàn là s th t i v i ti n b c, tình b n, mình yêu hay ch m t n c i. Tôi bi t ầ Đ ự ậ đố ớ ề ạ ạ ỉ ộ ụ ườ ế
th ng không ai mu n làm th c , nh ng v i tôi i u ó luôn x y ra. Tôi tin vào quy lu t có i có l i ườ ố ế ả ư ớ đ ề đ ả ậ đ ạ
và tôi cho i nh ng gì tôi mu n.đ ữ ố
Tôi mu n có ti n nên tôi cho ti n, và nó quay l i g p nhi u l n. Tôi mu n buôn bán nên tôi giúp ố ề ề ạ ấ ề ầ ố
ng i khác buôn bán và tôi có th bán c hàng. Tôi mu n có c h i g p g nên tôi giúp ng i ườ ể đượ ố ơ ộ ặ ỡ ườ
khác giao ti p, và nh m t phép th n, nh ng c h i g p g l i n v i tôi. Có m t câu nói c x a: ế ư ộ ầ ữ ơ ộ ặ ỡ ạ đế ớ ộ ổ ư
“Chúa không c n ph i nh n, nh ng con ng i l i c n ph i cho.”ầ ả ậ ư ườ ạ ầ ả
Ng i cha giàu th ng nóườ ườ i: “Ng i nghèo tham lam h n ng i giàu.” Ông gi i thích r ng m t ng iườ ơ ườ ả ằ ộ ườ
giàu th ng cung c p cái gì ó mà nh ng ng i khác c n có. Su t nh ng n m tháng trong i, m iườ ấ đ ữ ườ ầ ố ữ ă đờ ỗ
khi tôi c m th y túng qu n, thi u ti n hay c n giúp , tôi ch n gi n i ra ngoài hay suy ngh xem ả ấ ẫ ế ề ầ đỡ ỉ đơ ả đ ĩ
mình mu n gì và quy t nh cho nó i. Và khi tôi cho i, nó luôn luôn quay l i.ố ế đị đ đ ạ

i u này nh c tôi nh l i câu chuy n v m t anh chàng ng i trong êm l nh giá v i m t ng c i Đ ề ắ ớ ạ ệ ề ộ ồ đ ạ ớ ộ đố ủ
trên tay, anh ta hét lên v i cái lò s i ph b ng: “Khi nào mày cho tao m t ít l a thì tao m i b cui ớ ưở ệ ụ ộ ử ớ ỏ
vào.” Và m i khi nói n ti n b c, tình yêu, h nh phúc, buôn bán hay giao d ch, mong b n hãy nh ỗ đế ề ạ ạ ị ạ ớ
r ng: u tiên ph i cho i cái b n mu n và r i nó s quay l i. Th ng thì ch c n quá trình suy ngh ằ đầ ả đ ạ ố ồ ẽ ạ ườ ỉ ầ ĩ
xem tôi mu n gì và làm sao em cho ng i khác nh ng gì tôi mu n c ng làm phát sinh m t ố để đ ườ ữ ố ũ đủ ộ
dòng ch y hào phóng. M i khi c m th y ng i ta không c i v i mình, tôi m m c i v i h và nói: ả ỗ ả ấ ườ ườ ớ ỉ ườ ớ ọ
“Xin chào” và nh m t phép màu b ng có nhi u ng i m m c i v i tôi. Qu th c th gi i ch là m tư ộ ỗ ề ườ ỉ ườ ớ ả ự ế ớ ỉ ộ
t m g ng soi l i chính mình.ấ ươ để ạ
Vì v y mà tôi nói: “Hãy d y m i ng i và b n s c h c.” Tôi th y r ng mình càng nhi t tình d y ậ ạ ọ ườ ạ ẽ đượ ọ ấ ằ ệ ạ
cho nh ng ng i mu n h c thì mình càng h c c nhi u h n. N u mu n h c v ti n b c, hãy d y ữ ườ ố ọ ọ đượ ề ơ ế ố ọ ề ề ạ ạ
i u ó cho ng i khác. M t dòng t t ng m i và nh ng i u c bi t t t p h n s n v i b n.đ ề đ ườ ộ ư ưở ớ ữ đ ề đặ ệ ố đẹ ơ ẽ đế ớ ạ
C ng có ôi lúc tôi cho i và không có gì quay l i hay nh ng th nh n c l i không ph i th tôi ũ đ đ ạ ữ ứ ậ đượ ạ ả ứ
mu n. Nh ng sau khi xem xét và t v n mình k h n, tôi th y r ng trong nh ng tr ng h p nh ố ư ự ấ ỹ ơ ấ ằ ữ ườ ợ ư
th , th c s tôi ã cho nh n ch không ph i là cho mà cho.ế ự ự đ để ậ ứ ả để
Cha tôi d y các giáo viên và ông tr thành m t giáo viên ng u. Ng i cha giàu luôn d y nh ng ạ ở ộ đứ đầ ườ ạ ữ
ng i tr tu i cách kinh doanh c a ông. Khi nhìn l i, chính s r ng rãi cùng nh ng gì h bi t ã làmườ ẻ ổ ủ ạ ự ộ ữ ọ ế đ
cho h khôn ngoan h n. Trong th gi i này có nh ng quy n l c m nh m h n chúng ta r t nhi u. ọ ơ ế ớ ữ ề ự ạ ẽ ơ ấ ề
B n có th t mình t c chúng, nh ng v i s giúp c a nh ng quy n l c này thì m i vi c sạ ể ự đạ đượ ư ớ ự đỡ ủ ữ ề ự ọ ệ ẽ
d h n nhi u. T t c nh ng gì b n c n là ph i r ng rãi v i nh ng gì mình có, và các quy n l c s ễ ơ ề ấ ả ữ ạ ầ ả ộ ớ ữ ề ự ẽ
r ng rãi l i v i b n.ộ ạ ớ ạ