Cảm nhận về tập thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh

Đề 1:
“Vần thơ của Bác, vần thơ thép
Mà vẫn mênh mơng bát ngát tình”
(Hồng Trung Thơng)
Điều đó thể hiện như thế nào trong bài Chiều tối
DÀN Ý
A. Mở bài:
- Hồ Chí Minh là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
Người là anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Đóng góp to lớn
nhất của Người là sự nghiệp cách mạng. Bên cạnh Hồ Chí Minh - nhà cách mạng, cịn
có Hồ Chí Minh - nhà văn, nhà thơ, nhà văn hóa lớn.
- Chiều tối là bài thơ tiêu biểu cho thơ trữ tình Hồ Chí Minh
- Dẫn được hai câu thơ của Hồng Trung Thơng
B.Thân bài:
a. Giải thích ngắn gọn ý thơ của Hồng Trung Thơng
- Thơ Bác ln hài hịa chất thép với tinh thần chiến đấu vượt khó, dũng khí
kiên cường và chất tình tình cảm dạt dào với thiên nhiên, cuộc sống, con người.
Thơ Bác sáng lên vẻ đẹp một chiến sĩ và thi sĩ.
b. Phân tích, chứng minh: Trong bài Chiều tối, chất thép và chất tình thể hiện rất
tinh tế
- Hai câu đầu: Qua bức tranh thiên nhiên, Bác thể hiện tình yêu thiên nhiên,
phong thái ung dung, tự chủ gần gũi với những hiền triết, những người nghệ sĩ thời
xưa. Đó là tiếng thơ trữ tình, dào dạt cảm xúc
- Hai câu sau: Qua bức tranh cuộc sống, thơ Bác tốt ra tình u cuộc sống con
người, niềm vui, niềm lạc quan. Những cảm xúc ấy là sự hài hịa chất tình và chất
thép trong thơ, bởi vì có niềm lạc quan Bác sẽ có thêm nghị lực sống, quyết tâm vượt
qua cảnh ngộ lưu đày, cô quạnh để đối mặt với số phận, vượt qua số phận. Đó là
phong thái cứng cỏi của người chiến sĩ cách mạng gang thép trong thơ và trong nhân
cách con người Bác
* Lưu ý:

- Trong q trình phân tích, học sinh phải kết hợp giữa nội dung và nghệ thuật
bài thơ để làm rõ vấn đề.
- Phần này học sinh có thể liên hệ dẫn chứng thêm một số bài thơ khác
trong Nhật ký trong tù để tăng sức thuyết phục cho bài viết.
Phần phân tích chứng minh có thể làm theo cách khác như sau:
a. Lịng nhân ái bao la, tình u cuộc sống sâu nặng
- Yêu thiên nhiên, tạo vật. Qua bài thơ, hình ảnh thiên nhiên ln chiếm vị trí
nổi bật. Bác nâng niu từng biểu hiện của sự sống: “cánh chim, đám mây... Có ai ngờ,
thiên nhiên lại hiện lên đẹp và sáng đến thế trong bài thơ Bác bị giải đi vào lúc nửa
đêm.
- Quan tâm tới con người. Dù trong hồn cảnh nào, Bác cũng khơng qn nghĩ
tới con người. Hình ảnh thiếu nữ xay ngơ tối với Bác là vẻ đẹp của cuộc sống bình dị.
Ngọn lửa hồng reo vui trong bếp lửa gia đình, lịng Bác như cũng reo vui với nó (dẫn
chứng).
b. Một tâm hồn tự do, khơng tù ngục, xích xiềng nào giam giữ nổi.
c. Một tâm hồn có tinh thần thép vượt qua những đọa đày về thể xác, mọi thử
thách khốc liệt về tinh thần.
Qua hình ảnh quyện điểu và cơ vân, ta bắt gặp thống buồn, thống cơ đơn rất
người của Bác. Nhưng trước ngọn lửa hồng Bác quên đi việc mình chưa được dừng
chân trên con đường đày ải mà để lịng mình reo vui cùng ngọn lửa, để hình ảnh tỏa
ấm trên trang thơ, xua tan cái lạnh lẽo, cơ đơn của lịng người và cảnh vật. Ngọn lửa
hồng trở thành vẻ đẹp tinh thần của nhà cách mạng.
d. Một tâm hồn lạc quan, tin tưởng
Kết thúc bài thơ bằng hình ảnh ngọn lửa hồng mang lại cảm giác phấn chấn, lạc
quan. Lời thơ vời vợi lòng tin.
e. Một hồn thơ phong phú
- Thi hứng đã đến với Người trong những giờ phút nặng nề, cực nhọc nhất của
cuộc đời, ngay cả trong lúc đối với người bình thường, cảm xúc thơ dễ bị triệt tiêu
nhất hoặc không cất lên nổi: Cốt cách thi nhân ở Bác thể hiện ở niềm rung động trước

cái đẹp, dù trong cảnh huống nào.


- Niềm rung động ấy được thể hiện bằng những vần thơ vừa cổ kính, vừa hiện
đại của một tâm hồn nghệ sĩ mang cốt cách phương Đông. Hồn thơ Hồ Chí Minh bắt
rễ rất sâu vào truyền thống dân tộc, truyền thống phương Đơng).
c. Bình luận: Qua bài Chiều tối, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh hiện lên
tinh tế: người nghệ sĩ- chiến sĩ. Đọc thơ Người, chúng ta thấy được một con người lạc
quan, tinh thần cách mạng sáng ngời. Ý kiến của nhà thơ Hoàng Trung Thơng về thơ
Hồ Chí Minh thật xác đáng
C. Kết bài: Tổng kết vài nét về ý kiến của Hoàng Trung Thông và bài
thơ Chiều tối
Đề 2: Vẻ đẹp tâm hồn của Hồ Chí Minh qua bài thơ Chiều tối
1. MB
- Hồ Chí Minh là nhà cách mạng, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, đồng
thời cũng là nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc. Bên cạnh sự nghiệp cách mạng vĩ đại,
Người cũng để lại một sự nghiệp văn học đa dạng, phong phú.
- Nhật ký trong tù là tập thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minh trong thời kỳ
Người bị giam giữ ở nhà lao của bọn Tưởng Giới Thạch từ mùa thu 1942 đến mùa thu
1943. Tập thơ chẳng những cung cấp cho ta những hiểu biết về chế độ lao tù khắc
nghiệt của chính quyền Tưởng Giới Thạch, mà quan trọng hơn cịn giúp ta hiểu rõ vẻ
đẹp tâm hồn của chính bản thân người đã sáng tạo ra nó, nhà cách mạng, nhà thơ Hồ
Chí Minh.
- Có thể thấy rõ điều đó qua bài thơ Chiều tối (Mộ) của Người.
2. TB:
Những biểu hiện cụ thể: Là nhật ký, tác phẩm còn là tập thơ trữ tình nên thiên
về việc bộc lộ thế giới bên trong, thế giới tâm hồn của người sáng tạo. Đó là lịng
nhân ái bao la, là tình yêu cuộc sống sâu nặng, là tâm hồn của con người có sự tự do
tinh thần tuyệt đối, là cốt cách vững vàng, một phong thái ung dung tự tại...
a. Lịng nhân ái bao la, tình u cuộc sống sâu nặng

- Yêu thiên nhiên, tạo vật. Qua bài thơ, hình ảnh thiên nhiên ln chiếm vị trí
nổi bật. Bác nâng niu từng biểu hiện của sự sống: cánh chim, đám mây...


- Quan tâm tới con người. Dù trong hoàn cảnh nào, Bác cũng khơng qn nghĩ
tới con người. Hình ảnh thiếu nữ xay ngô tối với Bác là vẻ đẹp của cuộc sống bình dị.
Ngọn lửa hồng reo vui trong bếp lửa gia đình, lịng Bác như cũng reo vui với nó (dẫn
chứng).
b. Một tâm hồn tự do, khơng tù ngục, xích xiềng nào giam giữ nổi.
c. Một tâm hồn có tinh thần thép vượt qua những đọa đày về thể xác, mọi thử
thách khốc liệt về tinh thần.
Qua hình ảnh quyện điểu và cơ vân, ta bắt gặp thống buồn, thống cơ đơn rất
người của Bác. Nhưng trước ngọn lửa hồng Bác quên đi việc mình chưa được dừng
chân trên con đường đày ải mà để lịng mình reo vui cùng ngọn lửa, để hình ảnh tỏa
ấm trên trang thơ, xua tan cái lạnh lẽo, cơ đơn của lịng người và cảnh vật. Ngọn lửa
hồng trở thành vẻ đẹp tinh thần của nhà cách mạng.
d. Một tâm hồn lạc quan, tin tưởng
Kết thúc bài thơ bằng hình ảnh ngọn lửa hồng mang lại cảm giác phấn chấn, lạc
quan. Lời thơ vời vợi lòng tin.
e. Một hồn thơ phong phú
- Thi hứng đã đến với Người trong những giờ phút nặng nề, cực nhọc nhất của
cuộc đời, ngay cả trong lúc đối với người bình thường, cảm xúc thơ dễ bị triệt tiêu
nhất hoặc không cất lên nổi: Cốt cách thi nhân ở Bác thể hiện ở niềm rung động trước
cái đẹp, dù trong cảnh huống nào.
- Niềm rung động ấy được thể hiện bằng những vần thơ vừa cổ kính, vừa hiện
đại của một tâm hồn nghệ sĩ mang cốt cách phương Đơng. Hồn thơ Hồ Chí Minh bắt
rễ rất sâu vào truyền thống dân tộc, truyền thống phương Đông.
3. Kết bài:
Tổng kết vấn đề