Luận văn thạc sỹ - Quản lý hoạt động đánh giá học sinh tại các trường tiểu học ở huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

LÊ THỊ HẢI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH
TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC Ở HUYỆN THỦY NGUYÊN,
THÀNH PHỐ HẢI PHỊNG ĐÁP ỨNG U CẦU ĐỔI MỚI
GIÁO DỤC PHỔ THƠNG HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

`

HÀ NỘI - 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

LÊ THỊ HẢI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH
TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC Ở HUYỆN THỦY NGUYÊN,
THÀNH PHỐ HẢI PHỊNG ĐÁP ỨNG U CẦU ĐỔI MỚI
GIÁO DỤC PHỔ THƠNG HIỆN NAY
Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 81.40.114
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh

HÀ NỘI - 2022


i

LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi.
Các số liệu trong luận văn là trung thực.
Kết quả của luận văn chưa từng được ai cơng bố trong bất kì cơng
trình nào.
Hà Nội, tháng 6 năm 2022
Học viên

Lê Thị Hải


ii

LỜI CẢM ƠN

Bằng tình cảm chân thành, tác giả xin trân trọng cảm ơn các cấp lãnh
đạo, các thầy cô giáo Trường Học viện Quản lý giáo dục đã tham gia quản lí,
giảng dạy và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tác giả trong quá trình học tập,
nghiên cứu và hồn thiện luận văn của mình.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Phó
giáo sư Tiến sĩ Trần Thị Tuyết Oanh đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ tác giả

trong quá trình nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tác giả chân thành cảm ơn sự phối hợp giúp đỡ của Phòng GD&ĐT
huyện Thủy Nguyên cùng đồng nghiệp các trường TH huyện Thủy Nguyên đã
hỗ trợ, tạo điều kiện, động viên tác giả trong quá trình thực hiện luận văn.
Hà Nội, tháng 6 năm 2022
Học viên

Lê Thị Hải


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................................................... I
................................................................................................................................................................. I
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................................. II
MỤC LỤC................................................................................................................................................. III
DANH MỤC BẢNG................................................................................................................................... VI
DANH MỤC BIỂU ĐÔ............................................................................................................................... VII
MỞ ĐẦU................................................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài..............................................................................................
2. Mục đích nghiên cứu:......................................................................................
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:......................................................................................
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:...............................................................
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu..........................................................................
6. Giả thuyết khoa học:........................................................................................
7. Phương pháp nghiên cứu:...............................................................................
8. Cấu trúc của luận văn:.....................................................................................
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÁP

ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG........................................................................................ 6

1.1. Tổng quan......................................................................................................
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước....................................................................................................................6
1.1.2. Nghiên cứu trong nước..................................................................................................................10

1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.................................................................
1.2.1. Quản lý, quản lý nhà trường...........................................................................................................13
1.2.2. Khái niệm đánh giá, kiểm tra, đo lường.........................................................................................14
1.2.3. Khái niệm quản lý đánh giá học sinh..............................................................................................17

1.3. Đánh giá học sinh theo định hướng đổi mới giáo dục hiện nay...............
1.3.1. Những vấn đề cơ bản trong đổi mới giáo dục phổ thông liên quan tới đánh giá học sinh...........18
1.3.2. Đổi mới trong đánh giá học sinh phổ thông...................................................................................19

1.4. Đánh giá học sinh ở trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục phổ thông.....................................................................................................
1.4.1. Mục tiêu đánh giá...........................................................................................................................21
1.4.2. Yêu cầu đối với đánh giá học sinh ở trường tiểu học.....................................................................22
1.4.3. Nội dung đánh giá..........................................................................................................................23
1.4.4. Phương pháp và hình thức đánh giá..............................................................................................23
1.4.5. Hình thức đánh giá.........................................................................................................................23

1.5. Quản lý hoạt động đánh giá học sinh ở trường tiểu học đáp ứng u
cầu đổi mới giáo dục phổ thơng........................................................................
1.5.1. Quản lí thực hiện mục tiêu đánh giá..............................................................................................23
1.5.2. Quản lí thực hiện nội dung đánh giá..............................................................................................24
1.5.3. Quản lí thực hiện phương pháp đánh giá......................................................................................24

iv
1.5.4. Quản lí thực hiện các hình thức đánh giá......................................................................................25

1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá học sinh
theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học..........................................................
1.6.1. Yếu tố khách quan..........................................................................................................................28
1.6.2. Yếu tố chủ quan..............................................................................................................................29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1............................................................................................................................. 30
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN
THỦY NGUYÊN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG................................................................................................ 31

2.1. Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội, giáo dục huyện Thủy
Nguyên, thành phố Hải Phịng..........................................................................
2.1.1. Khái qt về tình hình kinh tế, xã hội.............................................................................................31
2.1.2. Vài nét về sự phát triển giáo dục và đào tạo huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng.............32

2.2. Giới thiệu về tổ chức khảo sát thực trạng.................................................
2.2.1. Mục tiêu khảo sát...........................................................................................................................34
2.2.2. Mẫu khảo sát..................................................................................................................................34
2.2.3. Phương pháp khảo sát và xử lí số liệu............................................................................................35
2.2.4. Phương pháp phỏng vấn................................................................................................................36

2.3. Thực trạng hoạt động đánh giá học sinh tiểu học tại huyện Thủy
Nguyên, thành phố Hải Phòng..........................................................................
2.3.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động đánh giá học sinh tiểu học...................................................36
2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu đánh giá học sinh..........................................................................38
2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung đánh giá học sinh..........................................................................40
2.3.4. Thực trạng thực hiện phương pháp và hình thức đánh giá...........................................................41

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá học sinh tại các trường tiểu

học huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phịng..............................................
2.4.1. Thực trạng quản lí thực hiện mục tiêu đánh giá học sinh..............................................................44
2.4.2. Thực trạng quản lí thực hiện nội dung đánh giá học sinh..............................................................46
2.4.3. Thực trạng quản lí thực hiện phương pháp đánh giá học sinh......................................................48
2.4.4. Thực trạng quản lí thực hiện hình thức đánh giá...........................................................................51

2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đánh giá
học sinh tiểu học, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng.......................
2.5.1. Thực trạng những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đánh giá học sinh tiểu
học theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay....................................................................52
2.5.2. Thực trạng những yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá học sinh tiểu học
theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay...........................................................................54

2.6. Đánh giá chung về thực trạng đánh giá và quản lý hoạt động đánh
giá học sinh tiểu học theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông hiện
nay huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng..............................................
2.6.1. Mặt mạnh.......................................................................................................................................55
2.6.2. Mặt tồn tại, hạn chế.......................................................................................................................55
2.6.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế..................................................................................................57
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............................................................................................................................... 58
CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN
THỦY NGUYÊN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY....................60


v

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp.............................................................
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục tiểu học..............................................................................................60
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi..................................................................................................60
3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ................................................................................................60

3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển...............................................................................................61

3.2. Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục phổ thông hiện nay..............................................................................
3.2.1. Biện pháp 1: Lập kế hoạch đánh giá theo hướng đánh giá năng lực học sinh..............................61
3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo thực hiện đa dạng các phương pháp và các hình thức đánh giá tập trung
vào đánh giá năng lực thực hành............................................................................................................65
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo thực hiện kết hợp đánh giá của giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh.........67
3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên về kĩ năng đánh giá học sinh theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018..........................................................................................................................71
3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn, tập trung vào bồi dưỡng năng lực nhận xét chấm
điểm của giáo viên....................................................................................................................................75

3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất
.............................................................................................................................
3.3.1. Khái quát về phương pháp khảo nghiệm.......................................................................................80
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất.....................81
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3............................................................................................................................... 87
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................................................................... 88

1.Kết luận............................................................................................................
2. Khuyến nghị...................................................................................................
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................................... 91

PHỤ LỤC


vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Đánh giá nội dung và đánh giá năng lực học sinh............................................................................19
Bảng 2.1. Quy mô phát triển các trường TH giai đoạn 2018-2019 đến 2020 -2021........................................32
Bảng 2.2. Thống kê về số lớp và phòng học các trường TH.............................................................................32
Bảng 2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên TH huyện Thủy Nguyên năm học 2020-2021....................................33
Bảng 2.4. Thâm niên công tác trong ngành GD của CBQL, GV huyện Thủy Nguyên........................................33
Bảng 2.5. Thực trạng thực hiện mục tiêu đánh giá học sinh...........................................................................38
Bảng 2.6. Thực trạng thực hiện nội dung đánh giá học sinh...........................................................................40
Bảng 2.7. Thực trạng phương pháp đánh giá..................................................................................................41
Bảng 2.8. Thực trạng hình thức đánh giá........................................................................................................42
Bảng 2.9. Thực trạng quản lí thực hiện mục tiêu đánh giá học sinh...............................................................44
Bảng 2.10. Thực trạng quản lí thực hiện nội dung đánh giá học sinh.............................................................46
Bảng 2.11. Thực trạng quản lí thực hiện phương pháp đánh giá học sinh......................................................48
Bảng 2.12. Thực trạng quản lí thực hiện hình thức đánh giá học sinh............................................................51
Bảng 2.13. Thực trạng những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá học sinh tiểu
học.................................................................................................................................................................. 52
Bảng 2.14. Thực trạng những yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá học sinh tiểu học
.......................................................................................................................................................................54
Bảng 3.1. Kết quả thăm dị ý kiến đánh giá tính cấn thiết của các biện pháp.................................................82
Bảng 3.2. Kết quả thăm dò ý kiến đánh giá tính khả thi của các biện pháp.....................................................83


vii

DANH MỤC BIỂU ĐÔ
Biểu đồ 2.1. Nhận thức của đối tượng khảo sát về vị trí của bậc tiểu học.................................................37
Biểu đồ 2.2. Nhận thức của đối tượng khảo sát về việc nâng cao năng lực chuyên môn cho cho đội ngũ
giáo viên....................................................................................................................................................37
Biểu đồ 2.3. Nhận thức của đối tượng khảo sát nâng cao chất lượng giáo dục học sinh tiểu học.............37

1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nền giáo dục trên thế giới trong thời gian qua đã có những thay đổi về
cách thức truyền thụ và học tập. Áp dụng các hình thức dạy học tích cực, lấy
người học làm trung tâm, tập trung phát triển năng lực của người học. Một
điều tất yếu là khi phương pháp dạy học đã thay đổi thì các hình thức đánh giá
cũng phải đổi mới cho phù hợp.
Đánh giá học sinh là hoạt động khơng thể tách rời của q trình dạy
học và có thể nói, đánh giá học sinh là động lực để thúc đẩy sự đổi mới quá
trình dạy và học. Ngày nay, nhiều hình thức đánh giá học sinh cùng tồn tại
song song nhau, mỗi hình thức có những điểm mạnh và hạn chế riêng, do vậy,
nếu giáo viên, nhà quản lí vận dụng tốt các hình thức đánh giá học sinh sẽ
đem lại hiệu quả cao cho sự tiến bộ của học sinh.
Tại Điều 3 Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm Thông tư
27/2020/TT-BGDĐT. Quy định Mục đích đánh giá là cung cấp thơng tin
chính xác, kịp thời, xác định được thành tích học tập, rèn luyện theo mức độ
đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình giáo dục phổ thơng cấp tiểu học và
sự tiến bộ của học sinh để hướng dẫn hoạt động học tập, điều chỉnh các hoạt
động dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Trong đó: Giúp giáo viên
điều chỉnh, đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục trong quá trình
dạy học, giáo dục; kịp thời phát hiện những cố gắng, tiến bộ của học sinh
nhằm động viên, khích lệ và phát hiện những khó khăn chưa thể tự vượt qua
của học sinh để hướng dẫn, giúp đỡ nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt
động học tập, rèn luyện của học sinh; góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục
tiểu học; Giúp học sinh có khả năng tự nhận xét, tham gia nhận xét; tự học, tự
điều chỉnh cách học; giao tiếp, hợp tác; có hứng thú học tập và rèn luyện để
tiến bộ; Giúp cha mẹ học sinh hoặc người giám hộ tham gia đánh giá quá

2

trình và kết quả học tập, rèn luyện, quá trình hình thành và phát triển phẩm
chất, năng lực của học sinh; tích cực hợp tác với nhà trường trong các hoạt
động giáo dục học sinh; Giúp cán bộ quản lý giáo dục các cấp kịp thời chỉ đạo
các hoạt động giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp đánh giá
nhằm đạt hiệu quả giáo dục; Giúp các tổ chức xã hội nắm thơng tin chính xác,
khách quan, phát huy nguồn lực xã hội tham gia đầu tư phát triển giáo dục.
Tại đa số các trường tiểu học hiện nay, chúng ta thấy rằng, hoạt động
đánh giá học sinh còn nhiều hạn chế, chưa xác định đúng và rõ về triết lí đánh
giá học sinh: đánh giá để làm gì? tại sao phải đánh giá học sinh?, đánh giá
nhằm thúc đẩy, hình thành khả năng gì ở học sinh?... Chủ yếu mới chỉ tập
trung vào đánh giá kết quả học tập theo nội dung, cho điểm nhưng không
phản hồi hoặc phản hồi cho có.
Đối với các trường tiểu học tại huyện Thủy Ngun, thành phố Hải
Phịng, qua tìm hiểu, chúng tơi nhận thấy, quản lí hoạt động đánh giá học sinh
cịn một số hạn chế, có thể nói đến: nhận thức của mỗi giáo viên, nhà quản lí
về mục đích của hoạt động đánh giá học sinh chưa cao; hoạt động đánh giá
học sinh chưa đem lại hiệu quả như kì vọng, hoạt động đánh giá học sinh cịn
thiếu nhiều nội dung cần được đánh giá...
Thay đổi hình thức từ đánh giá nội dung sang đánh giá năng lực, đánh
giá q trình... dẫn đến năng lực quản lí hoạt động đánh giá ở giáo viên, nhà
quản lí giáo dục phải được cập nhật và bồi dưỡng.
Những kết quả nghiên cứu về quản lí hoạt động đánh giá học sinh đã
có, tuy nhiên, vẫn là chưa đủ trước những địi hỏi của xã hội, của sự biến
động về nội dung, chương trình giáo dục phổ thơng nói chung và nhà trường
tiểu học nói riêng. Bởi vậy, nghiên cứu này là cần thiết.
Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi chọn hướng nghiên cứu:

3

“Quản lý hoạt động đánh giá học sinh tại các trường tiểu học ở
huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục phổ thông hiện nay”.
2. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích nghiên cứu của đề tài là xác định được các biện pháp có căn
cứ lí luận và thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động đánh giá học
sinh ở các trường Tiểu học huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
3.1. Xác định cơ sở lý luận về quản lí hoạt động đánh giá học sinh tiểu
học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
3.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động đánh giá học
sinh ở các trường Tiểu học huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng.
3.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động đánh giá học ở các trường
Tiểu học huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục hiện nay.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
4.1. Khách thể nghiên cứu: Quản li hoạt động đánh giá học sinh tiểu
học theo yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thơng.
4.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lí hoạt động đánh giá học sinh theo
hướng tiếp cận năng lực ở các trường Tiểu học huyện Thủy Nguyên, thành
phố Hải Phòng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
5.1. Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu quản lí của nhà trường đối với
hoạt động đánh giá học sinh ở trường Tiểu học.
5.2. Khách thể khảo sát: Cán bộ quản lý; Giáo viên; Phụ huynh học
sinh, Học sinh

5.3. Số liệu khảo sát từ năm 2019 đến năm 2022


4

6. Giả thuyết khoa học:
Yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông 2018 đã đặt ra những yêu cầu mới
cho quản lí hoạt động đánh giá học sinh tiểu học. Nếu đề xuất được các biện
pháp quản lí đánh giá học sinh ở trường tiểu học hướng vào đánh giá năng lực
học sinh phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục và phù hợp với thực tiễn sẽ
nâng cao được hiệu quả hoạt động đánh giá học sinh tiểu học, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục ở trường tiểu học.
7. Phương pháp nghiên cứu:
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, khái qt hóa, hệ thống hóa các văn bản, các tài
liệu liên quan đến đổi mới đánh giá học sinh trong nhà trường phổ thông nói
chung và học sinh ở trường tiểu học nói riêng hiện nay; Hoạt động đánh giá
và quản lí hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực người học.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: bảng hỏi được thiết kế với các câu
hỏi đóng và mở, mỗi câu hỏi có đúng 4 phương án lựa chọn.
Phương pháp phỏng vấn: trong nghiên cứu sẽ thực hiện tham vấn đến
các chuyên gia giáo dục; trao đổi với giáo viên, cha mẹ học sinh, học sinh. Từ
đó, có những nhận định về các vấn đề quan tâm.
Phương pháp quan sát: Trong quá trình nghiên cứu, phương pháp quan
sát thường xuyên được sử dụng để nâng chất lượng đánh giá học sinh.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục: Để thực hiện đề tài,
chúng tôi xem xét các nghiên cứu trước đây về đánh giá học sinh, nhất là
đánh giá học sinh tiểu học, đó là những căn cứ quan trọng giúp cho quá trình
nghiên cứu.

7.3. Phương pháp thống kê toán học


5

Sử dụng phương pháp thống kê toán học, phần mềm SPSS để xử lý các
số liệu nhằm khẳng định mức độ tin cậy của các kết quả nghiên cứu có trong
luận văn.
8. Cấu trúc của luận văn:
- Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung chính của luận văn này được trình bày trong 03 chương sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lí hoạt động đánh giá học sinh ở
trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thơng
Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá học sinh tại các
trường tiểu học huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng.
Chương 4: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá học sinh tại các
trường tiểu học huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục hiện nay
Kết luận và khuyến nghị


6

Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG
ĐÁNH GIÁ HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước
Trên thế giới, từ giữa thập niên 80 của thế kỉ XX đã có một cuộc cách

mạng về kiểm tra đánh giá với những thay đổi căn bản về triết lí, quan điểm,
phương pháp và các hoạt động cụ thể. Những thay đổi trên thể hiện quan điểm
mới: coi người học (learner) và quá trình học tập (learning) là trung tâm của
toàn bộ hoạt động giáo dục. Ba đặc trưng quan trọng của xu hướng mới về
KTĐG là: đánh giá phát triển, đánh giá thực tiễn và đánh giá sáng tạo.
Theo Nguyễn Quang Việt (2012) [43], cho rằng đánh giá HS có đánh
giá phát triển và đánh giá thực tiễn. Trong đó, “đánh giá phát triển (Fomative
Assessment: Đây là thuật ngữ được đề cập nhiều trong các cơng trình nghiên
cứu về xu hướng kiểm tra đánh giá mới, dùng với nghĩa đánh giá quá trình tại
những thời điểm khác nhau như đánh giá chất lượng đầu vào (PreTest) hoặc
đánh giá khi kết thúc một quá trình dạy-học, đánh giá tổng kết (Summative
Assessment). Đánh giá quá trình là một loạt các quy trình đánh giá chính thức
và khơng chính thức được thực hiện bởi nhiều giáo viên trong quá trình học
tập, rèn luyện của người học, để thay đổi hoạt động dạy-học nhằm cải thiện
thành tích đạt được của họ. Nó liên quan đến thơng tin phản hồi về chất lượng
học tập, rèn luyện của học sinh cho cả giáo viên và HS. Mối quan tâm của
đánh giá quá trình là hiệu quả của hoạt động giảng dạy trong quá trình phát
triển năng lực của người học, chứ khơng chứng minh học sinh đạt được một
mức thành tích nào đó. Đánh giá tổng kết là thực hiện chức năng đánh giá để
phục vụ cơng tác quản lí. Mục tiêu của đánh giá tổng kết là mức độ thành tích


7

đạt được của học sinh và thơng qua đó, đánh giá thành tích của giáo viên, của
nhà trường, sau một q trình dạy - học. Đánh giá này khơng quan tâm đến
học sinh đạt được thành tích đó như thế nào, mà chỉ quan tâm đến điểm số của
từng học sinh, hoặc điểm trung bình của HS trong một lớp, một trường, một
vùng;trên cơ sở đó so sánh HS này với HS khác, trường này với trường khác,
suy rộng ra vùng này với vùng khác” [43]

ĐG thực tiễn (Authentic Assessment): “Bao gồm mọi hình thức và
phương pháp KTĐG được thực hiện với mục đích kiểm tra các năng lực cần
có trong cuộc sống hằng ngày và được thực hiện trong bối cảnh thực tế. Cách
đánh giá này nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa yêu cầu của đánh giá với
thực tế cuộc sống. Đánh giá này khác với đánh giá truyền thống, chỉ dựa vào
đánh giá trên giấy thông qua bài viết tự luận hoặc trắc nghiệm khách quan”
[43, tr.46]
ĐG sáng tạo (Alternative Assessment): “Đánh giá sáng tạo nhấn mạnh
sự mới mẻ, đa dạng và sáng tạo của những cách thức KTĐG.Trong mơ hình
này, học sinh, giáo viên và có khi cả phụ huynh, chọn một số mảng hoạt động,
những thành tích hay điểm KT mơn học, kĩ năng viết, nói của học sinh qua
các năm, để chứng minh rằng việc học của họ được cải thiện trong quá trình
nhiều năm liên tục. Đặc điểm của đánh giá sáng tạo là nhấn mạnh chứng cứ
quá trình học tập như là một minh chứng tích cực của kiến thức và kĩ năng.
Đánh giá sáng tạo khuyến khích sự tham gia của học sinh trong đánh giá
thành tích và khả năng đạt được, có sự tương tác của học sinh này với học
sinh khác, giữa giáo viên với học sinh và có khi cả cha mẹ và cộng đồng.Ví
dụ, đánh giá về dự án, đánh giá cơng trình nghiên cứu khoa học của học sinh
có sự tham gia của nhiều người” [43, tr.46]
Năm 1971, B.S. Bloom cùng George F. Madaus và J.Thomas Hastings
cho ra đời cuốn sách “Evaluation to improve Learning” (Đánh giá thúc đẩy
học tập). Cuốn sách này dành cho giáo viên, viết về kĩ thuật đánh giá kết quả


8

học tập của học sinh. Nếu được áp dụng đúng cách việc đánh giá sẽ giúp giáo
viên hỗ trợ học sinh cải thiện khả năng học tập. Trọng tâm của cuốn sách này
cũng chính là “việc tăng cường khả năng học tập của học sinh. Cuốn sách
không nhằm giải quyết các vấn đề liên quan dến việc lựa chọn và sử dụng các

loại trí tuệ, năng lực tiềm ẩn của các bài kiểm tra thành tích đã được chuẩn
hóa - loại hình thường được học sinh các trường tiến hành một đến hai lần
một năm, mà hướng tới để hoàn thiện và sử dụng đúng cách một hệ thống các
câu hỏi, các bài kiểm tra đánh giá quá trình học tập và các dạng bài kiểm tra
khác do giáo viên tự làm được áp dụng cho học sinh hàng năm. Cuốn sách
thông qua việc liên kết các kĩ thuật đánh giá tốt nhất, nhằm hỗ trợ các giáo
viên sử dụng đánh giá như một công cụ để cải tiến cả quy trình dạy và học”.
Trong thực tiễn của giáo dục thế giới Về KTĐG học sinh, các nước
không chỉ đạt được những thành tựu mới về lí luận mà đã thành công trong
việc triển khai thực tiễn ở các trường học.
Đối với đánh giá năng lực và đánh giá môn học: “Xu hướng đánh giá
mới của thế giới là đánh giá dựa theo năng lực (Competence base
assessment), tức là “đánh giá khả năng tiềm ẩn của học sinh dựa trên kết quả
đầu ra cuối một giai đoạn học tập, là quá trình tìm kiếm minh chứng về việc
học sinh đã thực hiện thành cơng các sản phẩm đó” [7].Việc kiểm tra đánh giá
kết quả học tập hoàn toàn giao cho giáo viên và học sinh chủ động, phương
pháp đánh giá được sử dụng đa dạng, sáng tạo và linh hoạt. đánh giá năng lực
“nhằm giúp giáo viên có thơng tin kết quả học tập của học sinh để điều chỉnh
hoạt động giảng dạy; giúp học sinh điều chỉnh hoạt động học tập; giúp giáo
viên và nhà trường xác nhận, xếp hạng kết quả học tập. Nhiều quốc gia đã đẩy
mạnh đánh giá quá trình bằng các hình thức, phương pháp ĐG không truyền
thống như quan sát, phỏng vấn, hồ sơ, dự án, trình diễn thực, nhiều người
cùng tham gia, học sinh tự đánh giá... đánh giá kết quả học tập thơng qua dự
án hoặc nghiên cứu nhóm được chú trọng” [7]


9

Ví dụ, cách nhận xét, đánh giá về học sinh của một trường ở Canada
như sau: “Sau mỗi học kì, cha mẹ học sinh đều nhận được một bản nhận xét

với 9 nội dung chủ yếu sau: (i) Kĩ năng làm việc độc lập; (ii) Năng lực sáng
tạo;(iii) Mức độ hoàn thành các bài tập; (iv) Năng lực sử dụng công nghệ
thông tin;(v) Khả năng hợp tác với những người xung quanh;(vi) Khả năng
giải quyết những xung đột của cá nhân; (vii) Mức độ tham gia các hoạt động
tập thể của lớp; (viii) Khả năng giải quyết vấn đề; và (ix) Khả năng biết đặt
mục tiêu để hoàn thiện trong tương lai”.
Hiện nay nhiều nhà nghiên cứu về đánh giá trong giáo dục cũng đã đưa
ra quan niệm về “đánh giá thực” đặc biệt theo J. Mueler với cuốn "Authentic
assessment" [50] thì đánh giá thực là một hình thức đánh giá trong đó người
học được yêu cầu thực hiện những nhiệm vụ thực sự diễn ra trong cuộc sống,
đòi hỏi phải vận dụng một cách có ý nghĩa những kiến thức, kĩ năng thiết yếu.
“Đánh giá thực đòi hỏi học sinh sử dụng các năng lực khác nhau hoặc kết hợp
kiến thức, kỹ năng và thái độ mà họ cần phải áp dụng trong tiêu chuẩn giáo
dục nghề nghiệp và trong cuộc sống. Trong thực tế, đánh giá thực có thể nhìn
thấy (có bằng chứng học tập) và đo lường được (một số tiêu chuẩn thích hợp).
Mueller đã mơ tả cách đánh giá thực khác với đánh giá truyền thống. Theo
đánh giá truyền thống thì tác giả đã đề cập đến nội dung chương trình giảng
dạy đã được xác đinh đầu tiên và việc đánh giá dựa theo mục tiêu đó. Với
đánh giá thực thì các nhiệm vụ học sinh cần phải được đặt ra đầu tiên, sau đó
chương trình giảng dạy được phát triển để cho phép học sinh hồn thành
thơng qua việc đánh giá” [50]. Cũng theo J. Mueler với nghiên cứu “Defining
Assessment” thì đánh giá thực là những vấn đề, những câu hỏi quan trọng,
đáng làm, trong đó người học phải sử dụng kiến thức để thiết kế những hoạt
động một cách hiệu quả và sáng tạo. Những nhiệm vụ đó có thể là sự mơ
phỏng lại hoặc tương tự như những vấn đề mà một công dân trưởng thành,
những nhà chuyên môn phải đối diện trong cuộc sống [50].


10

Theo nghiên cứu về Rubric (Disambiguation), “một bài đánh giá thực
bao gồm những nhiệm vụ mà học sinh phải hoàn thành và một bản miêu tả
những tiêu chí đánh giá việc hồn thành những nhiệm vụ đó. Thơng qua phiếu
tự đánh 18 giá (học tập) tác giả tập hợp các tiêu chí và tiêu chuẩn thường liên
quan đến mục tiêu học tập, nó được sử dụng để đánh giá hoặc giao tiếp về sản
phẩm, hiệu suất hoặc các quá trình của nhiệm vụ. Phiếu tự đánh giá cho phép
giáo viên và học sinh có thể đánh giá dựa trên các tiêu chí, tiêu chuẩn. Nó
nhằm mục đích đánh giá được chính xác và cơng bằng, để có thể đưa ra được
các cách thức, phương pháp học tập hoặc giảng dạy tốt hơn”.
Đặc trưng của đánh giá thực là: Yêu cầu học sinh phải kiến tạo 1 sản
phẩm chứ không phải chọn hay viết ra 1 câu trả lời đúng, đo lường cả quá
trình và cả sản phẩm của quá trình đó, trình bày 1 vấn đề thực - trong thế giới
thực cho phép sinh viên bộc lộ khả năng vận dụng kiến thức vào tình huống
thực tế. Cho phép sinh viên bộc lộ quá trình học tập và tư duy của họ thơng
qua việc thực hiện bài thi. Đây chính là sự ưu việt của đánh giá thực, một hình
thức đánh giá được cả mức độ nhận thức nội dung kiến thức cả về q trình
vận dụng kiến thức đó vào cuộc sống.
1.1.2. Nghiên cứu trong nước
Hoàng Đức Nhuận, Lê Đức Phúc “Cơ sở lý luận của việc đánh giá chất
lượng học tập của học sinh phổ thông” [33] đã đưa ra cách hiểu về kết quả
học tập là một khái niệm thường được hiểu theo hai quan niệm khác nhau
trong thực tế cũng như trong khoa học. KQHT là mức độ thành tích mà một
chủ thể học tập đã đạt, được xem xét trong mối quan hệ với công sức, thời
gian đã bỏ ra, với mục tiêu xác định; KQHT cịn là mức độ thành tích đã đạt
của một học sinh so với các bạn học khác. Theo quan niệm thứ nhất, kết quả
học tập là mức thực hiện tiêu chí (criterion) và với quan niệm thứ hai, đó là
mức thực hiện chuẩn (norm); Trần Bá Hoành “Đánh giá trong giáo dục”: Tác
giả cho rằng “Đánh giá là quá trình hình thành những nhận định, phán đốn

11

về kết quả cơng việc, dựa vào sự phân tích những thông tin thu được, đối
chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất những quyết định
thích hợp để cải thiện thực 9 trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng và hiệu
quả công việc” [18]. “Đánh giá là một mắt xích trọng yếu trong q trình
đánh giá. Nó khơng chỉ dừng lại ở việc giải thích thơng tin về trình độ kiến
thức, kĩ năng hoặc thái độ của học sinh mà còn gợi ra những định hướng "bổ
khuyết sai sót hoặc phát huy kết quả” [18].
Cấn Thị Thanh Hương (2010) [20], tác giả đã “nêu và phân tích các cơ
sở lý luận về đánh giá bao gồm các khái niệm liên quan đến đánh giá kết quả
học tập, cơ sở tâm lý học, cơ sở giáo dục học về đánh giá, đặc biệt là tác giả
đã trình bày và phân tích các mức độ trong thang đánh giá của Bloom B.S. Có
thể nói cho tới nay thì các đánh giá theo Bloom B.S vẫn là một trong các cách
đánh giá được dùng trong kiểm tra, đánh giá kết quả của học sinh trong giáo
dục nghề nghiệp vì nó thể hiện sự tương đồng về mặt chun môn, nếu đem
áp dụng vào trong đánh giá các giờ học thực hành ta sẽ thấy rõ sự tương đồng
với thực tế. Ngoài ra khi xét về mặt thái độ người ta quan tâm đến thái độ lao
động nghề nghiệp, với các tiêu chí đánh giá là: lịng u nghề, tinh thần trách
nhiệm, dám nghĩ dám làm, tính kỷ luật, tính trung thực, tác phong cơng
nghiệp, tinh thần làm việc nhóm... Tuy nhiên, thái độ là một lĩnh vực rất phức
tạp và rất khó đánh giá” [20]. Trong thực tiễn, người ta thường đánh giá thái
độ theo các mức độ là: Tốt; Khá; Trung bình; Kém.
Nguyễn Đức Chính, “Đo lường và đánh giá kết quả học tập của học
sinh”; “Đo lường và đánh giá trong giáo dục và dạy học”, (2008) [11];
Nguyễn Đức Chính - Đinh Thị Kim Thoa, “Kiểm tra đánh giá theo mục tiêu”
(2005); Nguyễn Đức Chính, Trần Khánh Đức, “Đo lường và đánh giá trong
giáo dục” (2006)
Tác giả Đặng Bá Lãm có bài viết “Kiểm tra đánh giá trong dạy học đại
học” (2003) [28].

12

Một số tài liệu nghiên cứu về đo lường và đánh giá giáo dục bằng
phương pháp định lượng được sử dụng trong giảng dạy trong nhà trường như
“Trắc nghiệm và đo lường thành quả học tập” (2005) của Lâm Quang Thiệp
(2009). Cuốn tài liệu đã “mô tả hệ thống khái niệm về đo lường thành quả học
tập, các nguyên lí đo lường, các nguyên tắc viết câu hỏi trắc nghiệm, tổ chức
thi và chấm thi, cuốn sách này là một đóng góp rất lớn cho đánh giá giáo dục
của Việt Nam”. [27, tr.46]
Tại Việt Nam, đã có một số cơng trình nghiên cứu về hoạt động đánh
giá năng lực học sinh. Có thể kể đến, Nguyễn Cơng Khanh và Trần Thị Tuyết
Oanh (2015), trong cuốn “Giáo trình Kiểm tra đánh giá trong giáo dục” tác
giả đã trình bày một số loại hình đánh giá, trong đó có thiết kế một số mẫu
Rubric đánh giá với các mục đích khác nhau; Tác giả Trần Thị Tuyết Oanh
với “Đánh giá và đo lường kết quả học tập” đã hệ thống rất đầy đủ các thuật
ngữ và khái niệm, các nguyên tắc, phương pháp, kĩ thuật, các nội dung đánh
giá trong giáo dục.
Ngoài ra cịn có các nghiên cứu về đánh giá HS tiểu học như: tài liệu
bồi dưỡng giáo viên của các tác giả Vũ Thị Phương Anh và Hoàng Thị Tuyết
“Đánh giá kết quả học tập ở tiểu học”; Phó Đức Hòa (2018) “Đánh giá trong
giáo dục tiểu học”; Trần Ngọc Lan (2015) “Đánh giá học sinh tiểu học theo
hướng tiếp cận năng lực” [23]; Phan Đồng Châu Thủy, Nguyễn Thị Thanh
Ngân. (2017) “Xây dựng thang đo và bộ công cụ đánh giá năng lực giải quyết
vấn đề của học sinh qua dạy học dự án” [46]; Vũ Thị Phương Anh (2006)
“Kiểm tra đánh giá để phục vụ học tập: xu hướng mới của thế giới và bài học
cho Việt Nam” [4]; Trần Ngọc Lan (2021) “Đánh giá năng lực giải quyết vấn
đề của học sinh tiểu học trong dạy học toán” [23]; Phạm Thị Hằng,… (2021)
“Quản lý hoạt động đánh giá học sinh của giáo viên ở trường tiểu học” [14]…

đã cung cấp cho người đọc những kiến thức về khái niệm, nội dung, quy trình,
phương pháp, kĩ thuật… đánh giá trong giáo dục tiểu học.


13

Bên cạnh đó có những nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá học
sinh được nghiên cứu rất nhiểu trong một số luận văn, luận án nghiên cứu đề
cập đến vấn đề quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá trong giáo dục như luận
án của Đặng Huỳnh Mai, Nguyễn Thị Hồng Vân…
Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể nào về quản lý hoạt động
đánh giá trong các nhà trường. Các nghiên cứu nêu trên là gợi mở quý giá, chỉ
ra lý luận cũng như hướng vận dụng trong nghiên cứu đề tài về quản lý hoạt
động đánh giá học sinh đáp ứng đổi mới giáo dục hiện nay.
Bối cảnh giáo dục hiện nay trên thế giới và Việt Nam đang có những thay
đổi nhanh chóng về phương pháp dạy học. Vì vậy, nghiên cứu này là cần thiết.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý, quản lý nhà trường
1.2.1.1. Quản lý
Hoạt động của con người ngày càng đa dạng, phức tạp và phong phú.
Chính vì sự phong phú đó nên khi nói đến quản lý đã có rất nhiều khái niệm
khác nhau và tư tưởng quản lý cũng khác nhau.
Tác giả Trần Kiểm: “Quản lý một hệ thống xã hội là tác động có mục
đích đến tập thể người - thành viên của hệ - nhằm làm cho hệ vận hành thuận
lợi và đạt tới mục đích dự kiến” [27, tr.28].
Theo Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể của những người lao động (nói chung là
khách thể quản lý) nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến”. [38, tr.55]
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Công tác quản lý lãnh đạo một tổ chức
xét cho cùng là thực hiện hai quá trình liên hệ chặt chẽ với nhau: Quản và Lý.

Q trình Quản gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì hệ ở trạng thái ổn định, quá
trình Lý gồm việc sửa sang sắp xếp, đổi mới đưa vào thế phát triển”. [2, tr.78]
Tóm lại: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể
quản lý lên đối tượng và khách thể quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất
các nguồn lực, các thời cơ của tổ chức để đạt mục tiêu đặt ra trong điều kiện
môi trường luôn biến động”.


14

Khái niệm “quản lý bao hàm một ý nghĩa chung: là những tác động có
tính hướng đích; hoạt động quản lý được tiến hành trong một tổ chức hay một
nhóm xã hội; quản lý là các hoạt động thực hiện nhằm đảm bảo hồn thành
cơng việc qua những nỗ lực của mọi người trong tổ chức; quản lý là một hoạt
động thiết yếu, đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các
mục đích của nhóm; quản lý là phương thức tốt nhất để đạt được mục tiêu
chung của một nhóm người, một tổ chức, một cơ quan hay nói rộng hơn là
một Quốc gia; quản lý là q trình tác động có định hướng, có tổ chức của
chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý, thơng qua các cơ chế quản lý, nhằm sử
dụng có hiệu quả các nguồn lực trong điều kiện môi trường biến động để hệ
thống ổn định, phát triển, đạt được những mục tiêu đã” định.
1.2.1.2. Quản lý nhà trường
Theo tác giả (Bùi Minh Hiền, Nguyễn Vũ Bích Hiền, 2015) [9], “Quản
lý nhà trường là q trình tác động có mục đích, có định hướng, có tính kế
hoạch của các chủ thể quản lý (đứng đầu là hiệu trưởng nhà trường) đến các
đối tượng quản lý (giáo viên, cán bộ nhân viên, người học, các bên liên
quan...) và huy động, sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả các nguồn lực
nhằm thực hiện sứ mệnh của nhà trường đối với hệ thống giáo dục và đào tạo,
với cộng đồng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đã xác định trong một
mơi trường ln biến động”. Có thể hiểu quản lý nhà trường thực chất là hệ

thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, phù hợp với quy luật của chủ
thể quản lý nhà trường đến tất cả các nguồn lực nhằm đẩy mạnh hoạt động
của nhà trường theo nguyên lý giáo dục tiến tới mục tiêu giáo dục mà trọng
tâm của nó là đưa hoạt động dạy học và giáo dục tiến lên trạng thái mới
về chất.
1.2.2. Khái niệm đánh giá, kiểm tra, đo lường
1.2.2.1. Đánh giá
Theo Lê Đức Ngọc (2001): “... đánh giá là nhận xét bình phẩm về giá
trị...” [34, tr.68]. Theo Nguyễn Đức Chính, thuật ngữ đánh giá được định
nghĩa: “Đánh giá là quá trình thu thập và xử lí thơng tin một cách có hệ thống


15

nhằm xác định mục tiêu đã và đang đạt được ở mức độ nào”. Hoặc “Đánh giá
là quá trình thu thập thông tin và dữ liệu một cách hệ thống về năng lực và
phẩm chất của người học và sử dụng các thơng tin đó đưa ra quyết định về
người dạy và người học trong tương lai
Theo Đặng Bá Lãm (2003) “Đánh giá là một q trình có hệ thống bao
gồm việc thu thập, phân tích, giải tích thơng tin nhằm xác định mức độ người
học đạt được các mục tiêu dạy học”. [28, tr.39]
Nguyễn Công Khanh (2013): “Đánh giá là q trình thu thập thơng tin
và dữ liệu một cách có hệ thống nhằm mục đích giúp người học hoạch định
chính sách lựa chọn một phương pháp khả thi để tiến hành cơng việc giáo dục
của mình”. [25, tr.69]
Theo K. Ulbrich: “Đánh giá là hệ thống hoạt động nhằm thu thập số
liệu, sản phẩm, báo cáo có giá trị thực về sự hiểu biết và nắm vững những
mục tiêu đã đề ra”.
Theo Jean - Marie De Ketele (1989): “Đánh giá có nghĩa là thu thập
một tập hợp thơng tin đủ thích hợp, có giá trị và đáng tin cậy, xem xét mức độ

phù hợp giữa tập hợp thông tin này và một tập hợp tiêu chí phù hợp với các
mục tiêu định ra ban đầu hay đã được điều chỉnh trong q trình thu thập
thơng tin nhằm đưa ra một quyết định”; Theo Peter W. Airasian (2011), “Đánh
giá là q trình thu thập, tổng hợp và diễn giải thơng tin hỗ trợ cho việc ra
quyết định”.
Tiến sĩ David Dean (2002) nói rằng, “đánh giá trong giáo dục xuất hiện
khi có một người tương tác trực tiếp hay gián tiếp với người khác nhằm mục
đích thu thập và lí giải thông tin về kiến thức, hiểu biết, kĩ năng và thái độ của
người đó”; Ralph Tyler (1950) cho rằng, “quá trình đánh giá chủ yếu là quá
trình xác định mức độ thực hiện các mục tiêu trong các chương trình giáo
dục”; R. Tiler (1984), “quá trình đánh giá chủ yếu là quá trình xác định mức
độ thực hiện các mục tiêu của chương trình giáo dục”; Marger (1993), “đánh
giá là việc miêu tả tình hình của học sinh và giáo viên để quyết định công việc
cần phải tiếp tục và giúp học sinh tiến bộ”.


16

Như vậy, đánh giá là: “đưa ra những nhận định, những phán xét về giá
trị của người học trên cơ sở xử lí những thơng tin, những chứng cứ thu thập
được đối chiếu với mục tiêu đề ra nhằm đưa ra những quyết định về người
học và việc tổ chức quá trình dạy học”
1.2.2.2. Kiểm tra
Trong Từ điển Giáo dục học (1998) có định nghĩa: “Kiểm tra là xem
xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét” [40].
Theo Đặng Bá Lãm (2003) “Kiểm tra là quá trình xác định mục đích,
nội dung, lựa chọn phương pháp, tập hợp số liệu, bằng chứng để xác định
mức độ đạt được của người học trong quá trình học tập, rèn luyện và phát
triển. Kiểm tra bao gồm việc xác định điều cần kiểm tra, công cụ kiểm tra và
sử dụng kết quả kiểm tra, tức đánh giá”. [28, tr.56]

Theo Trần Khánh Đức (2017): “Kiểm tra là phương pháp xem xét
thường xuyên quá trình học tập của học sinh. Mục đích của kiểm tra là tích
cực hóa hoạt động của học sinh, tăng cường chất lượng học tập. Kiểm tra là
khâu quan trọng trong quá trình dạy học nhằm đánh giá kết quả học tập”.
Theo Nguyễn Đức Chính (2008): “Đo lường là quá trình thu thập thơng
tin một cách có định hướng về các đại lượng đặc trưng như nhận thức, tư duy,
kĩ năng và các phẩm chất nhân cách khác trong quá trình giáo dục” [11, tr.45].
Qua các định nghĩa trên, có thể khái quát về kiểm tra như sau: “Kiểm
tra là công việc nhằm đo hay xác định mức độ về kiến thức, kĩ năng, thái độ
mà người học đạt được sau một quá trình học tập”.
1.2.2.3. Đo lường
Theo Hội đồng Quốc gia Giáo viên Toán học tại Mĩ (2000), đo lường
được hiểu là việc chuyển nhượng một số giá trị cho một thuộc tính của đối
tượng. Một sự hiểu biết ban đầu về đo lường bắt đầu khi trẻ em chỉ cần so
sánh một đối tượng khác. Một cách khác, các nhà nghiên cứu cố gắng tìm
cách để định lượng các biến khó nắm bắt nhất của họ. Chẳng hạn, ví dụ về đo
lường chỉ số giá tiêu dùng,… Một phần quan trọng của tiến bộ khoa học và xã
hội là phát minh của công cụ mới để đo lường những đối tượng mới.