Quản lý nhà nước về du lịch theo hướng phát triển bền vững tại thành phố hà nội

BỘ NỘI VỤ
……/……

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

…………/…………

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

ĐÀO THỊ QUỲNH LAN

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU
LỊCH THEO HƯỚNG PHÁT
TRIỂN BỀN VỮNG TẠI THÀNH
PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

Hà Nội - 2021


Luan van thac si kinh te moi nhat 2022
BỘ NỘI VỤ
……/……

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

…………/…………

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

ĐÀO THỊ QUỲNH LAN

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU
LỊCH THEO HƯỚNG PHÁT
TRIỂN BỀN VỮNG TẠI THÀNH
PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

Chuyên ngành: QLNN về Kinh tế và Tài chính cơng
Mã số: 8 31 01 10

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. Lê Chi Mai

Hà Nội - 2021


Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tơi. Các kết quả
nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số
liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung
thực. Tơi đã hồn thành tất cả các mơn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài
chính theo quy định của Học Viện hành Chính Quốc Gia.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Quản lí Nhà nước về kinh tế xem
xét để tơi có thể bảo vệ Luận văn.

Tơi xin chân thành cảm ơn!.
Người cam đoan

Đào Thị Quỳnh Lan

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt q trình học tập và hồn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự
hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cơ giáo, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp.
Với tấm lịng trân trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành đến
PGS.TS. Lê Chi Mai đã trực tiếp hướng dẫn về kiến thức cũng như phương pháp
nghiên cứu, chỉnh sửa trong quá trình thực hiện Luận văn.
Mặc dù bản thân cũng rất cố gắng trong quá trình nghiên cứu và thực hiện
Luận văn nhưng do thời gian và kinh nghiệm cịn hạn chế nên khơng tránh khỏi
những thiếu sót. Vì vậy, tơi rất mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của q thầy, cơ
giáo và tất cả bạn bè.
Cuối cùng, xin cám ơn gia đình, bạn bè đã quan tâm, chia sẻ và động viên tơi
hồn thành bản luận văn này.
Tác giả luận văn

Đào Thị Quỳnh Lan

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


iii
MỤC LỤC

Lời cam đoan......................................................................................................................................... i
Lời cảm ơn............................................................................................................................................ ii
Mục lục.................................................................................................................................................. iii
Danh mục sơ đồ và bảng biểu..................................................................................................... vi
PHẦN MỞ ĐẦU................................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH
THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH...................8
1.1. Tổng quan về phát triển du lịch bền vững................................................................... 8

1.1.1. Các khái niệm liên quan.......................................................................................... 8
1.1.1.1. Khái niệm du lịch............................................................................................. 8
1.1.1.2. Khái niệm phát triển bền vững.................................................................. 9
1.1.1.3. Khái niệm phát triển du lịch bền vững............................................... 11
1.1.2. Các nguyên tắc và tiêu chí phát triển du lịch bền vững.......................13
1.1.2.1. Các nguyên tắc phát triển du lịch bền vững.................................... 13
1.1.2.2. Các tiêu chí đánh giá phát triển du lịch bền vững........................ 15
1.2. Quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng phát triển bền vững trên địa
bàn tỉnh................................................................................................................................................ 19

1.2.1. Các khái niệm cơ bản............................................................................................. 19
1.2.1.1. Khái niệm Quản lý nhà nước.................................................................. 19
1.2.1.2. Khái niệm Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền
vững trên địa bàn tỉnh................................................................................................... 20
1.2.1.3. Sự cần thiết của quản lý nhà nước về phát triển du lịch
bền vững trên địa bàn tỉnh.......................................................................................... 21
1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về du lịch theo hướng phát triển
bền vững trên địa bàn tỉnh................................................................................................ 23
1.2.3. Nhân tố tác động đến quản lý nhà nước về du lịch theo hướng
phát triển bền vững............................................................................................................... 29

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


iv
1.3. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng phát triển bền
vững của một số địa phương trong nước............................................................................. 33

1.3.1. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng phát
triển bền vững ở Huế........................................................................................................... 33
1.3.2. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng phát
triển bền vững ở Nha Trang............................................................................................. 34
1.3.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho quản lý Nhà nước du lịch theo
hướng phát triển bền vững tại địa bàn thành phố Hà Nội................................ 35
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1............................................................................................................... 38
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH THEO
HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI...................... 39
2.1. Tổng quan về phát triển du lịch Hà Nội...................................................................... 39

2.1.1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên du lịch.......................................................... 39
2.1.2. Kết quả kinh doanh du lịch giai đoạn 2016-2020................................... 42
2.2. Thực trạng quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng phát triển bền
vững ở thành phố Hà Nội............................................................................................................ 47

2.2.1. Xây dựng chiến lược quy hoạch, kế hoạch về phát triển du lịch
bền vững..................................................................................................................................... 47
2.2.2. Ban hành và triển khai các văn bản quy phạm pháp luật về du
lịch ở thành phố Hà Nội..................................................................................................... 50
2.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý du lịch thành phố Hà Nội............................... 52
2.2.4. Xây dựng và tổ chức nguồn nhân lực tham gia du lịch của
thành phố Hà Nội................................................................................................................... 54

2.2.4. Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng du lịch và quản lý các hoạt
động kinh doanh du lịch..................................................................................................... 57
2.2.6. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động
du lịch.......................................................................................................................................... 64

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


v
2.3. Đánh giá hoạt động quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng phát
triển bền vững tại thành phố Hà Nội..................................................................................... 66

2.3.1. Kết quả tích cực........................................................................................................ 66
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân...................................................................................... 68
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............................................................................................................... 73
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ
DU LỊCH THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TẠI THÀNH PHỐ
HÀ NỘI................................................................................................................................................ 74
3.1. Mục tiêu và định hướng phát triển du lịch bền vững tại địa bàn thành
phố Hà Nội giai đoạn 2021 – 2025........................................................................................... 74
3.2. Những dự báo về nhu cầu phát triển du lịch bền vững tại thành phố
Hà Nội................................................................................................................................................... 78
3.3. Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý Nhà nước du lịch theo
hướng phát triển bền vững trên địa bàn thành phố Hà Nội...................................... 81

3.3.1. Xây dựng quy hoạch, chương trình, đề án phát triển du lịch Hà
Nội gắn với các mục tiêu phát triển bền vững........................................................ 81
3.3.2. Đẩy mạnh đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất phục
vụ du lịch gắn với mục tiêu phát triển bền vững................................................... 85
3.3.3. Nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực và giáo dục cộng

đồng cho phát triển du lịch bền vững.......................................................................... 91
3.3.4. Xây dựng các sản phẩm du lịch bền vững đặc thù và nâng cao
tính hiệu quả cơng tác tun truyền, quảng bá du lịch....................................... 94
3.3.5. Phát triển du lịch gắn với bảo vệ môi trường......................................... 101
3.3.6. Phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát triển văn hóa, xã hội . 102
3.4. Một số kiến nghị................................................................................................................... 104

3.4.1. Kiến nghị với UBND thành phố Hà Nội................................................... 104
3.4.2. Kiến nghị với Sở Du lịch Hà Nội................................................................. 105
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3............................................................................................................ 106
KẾT LUẬN...................................................................................................................................... 107
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................... 109

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BẢNG BIỂU
Hình 2.1: Cơ cấu thị trường khách quốc tế đến Hà Nội năm 2020............................... 44
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu nhân lực theo trình độ ngành Du lịch thành phố Hà Nội...............56
Bảng 2.1: Cơ cấu thị trường khách du lịch quốc tế đến Hà Nội

theo mục đích

chuyến đi giai đoạn 2016-2020.............................................................................. 45
Bảng 2.2: Doanh thu du lịch Hà Nội giai đoạn 2016-2020.............................................. 47
Bảng 2.4: Hiện trạng cơ sở lưu trú của Hà Nội giai đoạn 2016-2020..........................59
Bảng 2.5: Doanh nghiệp du lịch Hà Nội giai đoạn 2016-2020....................................... 63

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022

1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngành Du lịch là ngành đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, giảm
nghèo, đảm bảo an sinh xã hội, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, bảo vệ mơi
trường và giữ vững an ninh, quốc phịng. Tuy nhiên, so với tiềm năng và lợi thế của
đất nước thì kết quả tăng trưởng du lịch vừa qua chưa thực sự đáp ứng kỳ vọng phát
triển của Ngành; phát triển nhưng còn ẩn chứa nhiều yếu tố thiếu bền vững; chưa
đánh giá đúng và khai thác tối ưu lợi thế quốc gia về tài nguyên tự nhiên và nhân
văn; đầu tư còn manh mún; sản phẩm còn nghèo nàn, đơn điệu, thiếu đặc sắc; chất
lượng và hiệu quả thấp, kém sức cạnh tranh và chưa có tiếng vang. Do những khó
khăn, thách thức trong giai đoạn đầu phát triển về nguồn lực con người, tiềm lực tài
chính, cơng nghệ, kinh nghiệm quản lý và năng lực hội nhập nên bài tốn phát triển
du lịch cịn thiếu những giải pháp đột phá cả trong tư duy và hành động, cả trong
chính sách và triển khai thực tế. Mặc dù có Luật Du lịch, có chiến lược và quy
hoạch, có Ban chỉ đạo Nhà nước về Du lịch, có chương trình hành động quốc gia
v.v. nhưng những bước đi vẫn còn dò dẫm, thiếu chủ động, thiếu tự tin và chuyên
nghiệp và còn thua thiệt trong cạnh tranh quốc tế.
Cùng với sự phát triển kinh tế – xã hội, nhu cầu du lịch ngày càng trở nên
không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt của con người, đặc biệt là ở các nước phát
triển. Trong bối cảnh chung của thế giới, nền kinh tế Việt Nam đang có xu hướng
chuyển dịch cơ cấu từ nền kinh tế nông nghiệp là chủ yếu sang nền kinh tế phát
triển Công nghiệp – Dịch vụ – Nơng nghiệp. Vì vậy, việc phát triển du lịch theo
hướng bền vững tại Việt Nam rất cần thiết.
Du lịch bền vững là khái niệm không mới đối với du lịch Việt Nam. Nhưng ở
thời điểm kinh tế thế giới đang khủng hoảng, hoạt động du lịch chịu nhiều tác động
và gặp khơng ít khó khăn, vì vậy du lịch bền vững trở thành mối quan tâm đặc biệt
trong chiến lược phát triển của ngành du lịch. Các nhà làm du lịch đều hiểu rằng, sự

“ăn xổi” trong đầu tư, phát triển du lịch sẽ phải trả giá do những hệ lụy mà nó gây

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


2
ra. Vấn đề là phải làm gì và làm như thế nào để ngành du lịch nước ta phát triển một
cách bền vững?
Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia trên thế giới đã chỉ ra rằng: Bí quyết để phát
triển kinh tế du lịch bền vững là nhà nước phải dành ưu tiên trước hết cho công tác
quy hoạch phát triển hơn là ưu tiên cho khu vực tư nhân và lấy nó làm động lực cho
sự phát triển. Có thể thấy hoạt động kinh tế du lịch rất đa dạng và ln địi hỏi cần
có sự quản lý của nhà nước để duy trì và phát triển. Việc thành cơng hay thất bại của
ngành du lịch phụ thuộc vào khung khổ pháp lý và những chính sách thích hợp với
điều kiện và trình độ phát triển của đất nước. Do vậy, vấn đề quản lý nhà nước đối
với kinh tế du lịch theo hướng phát triển bền vững trở nên vô cùng cấp thiết trong
bối cảnh hiện nay.
Hà Nội là thủ đơ 1000 năm tuổi có lịch sử lâu đời, truyền thống văn hóa đa
dạng và giàu bản sắc, Hà Nội thực sự là một trung tâm du lịch lớn của Việt Nam. Hà
Nội luôn là một trong những địa điểm thu hút nhiều khách du lịch nội địa và quốc
tế, đứng đầu cả nước về số lượng di tích Việt Nam với 3.840 di tích trên tổng số gần
40.000 di tích Việt Nam (trong đó có 1.164 di tích trên tổng số gần 3.500 di tích cấp
quốc gia ở Việt Nam). Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế tồn cầu đang gặp khó
khăn như hiện nay số lượng khách du lịch giảm, số lượt khách đến Hà Nội giảm, thu
nhập về du lịch giảm thì chúng ta cần có giải pháp để thu hút, phát triển ngành du
lịch nói chung và du lịch Hà Nội nói riêng một cách bền vững, phát huy tiềm năng
du lịch của thủ đô Hà Nội.
Thời gian qua UBND thành phố Hà Nội đã định hướng cho hoạt động du lịch
phát triển tích cực, vẫn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế song vẫn giữ gìn các giá trị
truyền thống và bảo tồn tài nguyên du lịch của đất nước. Tuy nhiên việc dung hồ

mối quan hệ và lợi ích giữa du lịch với các ngành kinh tế khác; đảm bảo hài hoà về
quyền lợi giữa cộng đồng dân cư, nhà đầu tư du lịch và khách du lịch vẫn cịn hạn
chế. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện quản lý Nhà nước về Du lịch
theo hướng phát triển bền vững tại thành phố Hà Nội.
Góp phần luận giải vấn đề này, tôi quyết định chọn đề tài “Quản lý Nhà nước
về Du lịch theo hướng phát triển bền vững tại thành phố Hà Nội” làm đề tài
nghiên cứu cho bài luận văn.

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


3
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Các vấn đề liên quan đến quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững nói
chung từ trước đến nay đã và đang là đề tài được nhiều cơ quan, ban ngành, học giả
quan tâm nghiên cứu. Đã có nhiều đề tài khoa học có giá trị lý luận và thực tiễn cao
góp phần ứng dụng vào việc tăng cường quản lý và phát triển ngành du lịch bền
vững trên phạm vi cả nước. Cụ thể như sau:
Luận văn Thạc sỹ Vũ Anh Tuấn, năm 2015, trường Đại học kinh tế thành phố
Hồ Chí Minh với đề tài: “Nghiên cứu phát triển bền vững du lịch sinh thái vườn
Quốc gia Cát Tiên”. Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về du lịch sinh
thái và phát triển bền vững. Điều tra khảo sát, thu thập tài liệu thông tin phục vụ cho
việc đánh giá tiềm năng và hiện trạng khai thác tài nguyên phát triển bền vững du
lịch sinh thái tại vườn quốc gia Cát Tiên. Từ đó, xây dựng định hướng phát triển du
lịch bền vững của vườn quốc gia Cát Tiên. Đồng thời, đưa ra mơ hình phát triển du
lịch sinh thái và đề ra giải pháp thực hiện.
Luận văn Thạc sỹ Vũ Thị Hòa, năm 2017, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
với đề tài: “Phát triển du lịch theo hướng bền vững tại tỉnh Nam Định”. Luận văn
trình bày tổng quan một số vấn đề lý luận liên quan đến phát triển du lịch theo
hướng bền vững, những bài học trong nước và quốc tế theo hướng phát triển bền

vững. Phân tích, đánh giá những điều kiện phát triển du lịch của tỉnh Nam Định về
tiềm năng, lợi thế sẵn có, những thuận lợi và khó khăn của tỉnh Nam Định trong
phát triển du lịch theo hướng phát triển bền vững. Đề xuất một số giải pháp và kiến
nghị để phát triển du lịch theo hướng bền vững ở tỉnh Nam Định nhằm khai thác có
hiệu quả các thế mạnh về tiềm năng du lịch, đảm bảo sự đóng góp của ngành Du
lịch vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương cũng như khai thác và sử dụng
bền vững các nguồn tài nguyên du lịch, bảo vệ cảnh quan môi trường.
Luận văn thạc sỹ Võ Thị Mỹ Trang, năm 2018, Trường Đại học Kinh tế thành
phố Hồ Chí Minh với đề tài: “Văn hóa miệt vườn trong phát triển du lịch sinh thái
ở Hậu Giang”. Luận văn trình bày tổng quan một số vấn đề về khái niệm văn hóa,
miệt vườn, du lịch, du lịch sinh thái; cơ sở thực tiễn về điều kiện tự nhiên, kinh tế -

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


4
xã hội, đặc điểm du lịch sinh thái ở Hậu Giang. Phân tích, đánh giá các giá trị văn
hóa miệt vườn ở Hậu Giang từ đó đưa ra một số giải pháp phát triển du lịch miệt
vườn ở Hậu Giang. Bài viết “Du lịch tỉnh Vĩnh Long: những giải pháp để phát triển
bền vững” của NCS Nguyễn Ngọc Sĩ được đăng trên tạp chí khoa học số 18 ngày
13/5/2018, Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Bài viết phân tích những hạn
chế và những ưu thế của du lịch Vĩnh Long, đồng thời đề xuất những giải pháp phù
hợp để phát triển du lịch theo hướng bền vững, đáp ứng u cầu của thời kỳ cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập.
Luận văn thạc sỹ Nguyễn Minh Đức (Hà Nội-2017) “Quản lý nhà nước đối
với hoạt động thương mại, du lịch ở tỉnh Sơn La trong quá trình cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa” [6, tr.2-10], luận án tiến sĩ kinh tế, học viện Chính trị Quốc gia Hồ
Chí Minh.
Luận án đã nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về thương mại và du lịch;
làm sáng tỏ hơn các khái niệm, vai trò và mối quan hệ liên quan, xác định rõ chức

năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại, du lịch ở cấp tỉnh;
từ đó luận án đã nghiên cứu điều kiện, tiềm năng và thực trạng hoạt động thương
mại và du lịch của tỉnh Sơn La, trong đó có tập trung nghiên cứu về thực trạng quản
lý nhà nước đối với hoạt động thương mại, du lịch trong thời gian qua; luận án đã
nêu rõ những bất cập của quản lý nhà nước về thương mai, du lịch, chỉ ra ngun
nhân của tình hình. Để góp phần đổi mới quản lý nhà nước đối với hoạt động
thương mại, du lịch ở tỉnh Sơn La trong quá trình đẩy mạnh CNH-HĐH; luận án đã
xây dựng một hệ thống giải pháp đồng bộ, trước mắt cũng như lâu dài, tâp trung vào
một số nhóm giải pháp sau: Thứ nhất là, tăng cường công tác giáo giáo dục, tuyên
truyền pháp luật và nâng cao nhận thức về thương mại, du lịch của tỉnh trong sự
nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa; trong đó phải tập trung làm tốt cơng tác giáo
dục tuyên truyền và phổ biến luật cho cán bộ và nhân dân. Việc phổ biến tuyên
truyền và giáo dục pháp luật phải được tiến hành thường xun, liên tụcthơng nhiều
hình thức và phải có biện pháp cụ thể để từng bước nâng cao nhận thức cho cán bộ
đảng viên và nhân dân về vai trò của thương mại, du lịch, về yêu

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


5
cầu đổi mới quản lý nhà nước về thương mại, du lịch trong sự nghiệp CNH-HĐH
của tỉnh. Thứ hai là, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, kế hoạch và hỗ trợ
các doanh nghiệp thương mại, du lịch trong q trình hội nhập; trong đó tập trung
điều chỉnh bổ sung quy hoạch phát triển thương mại, bổ dung, hoàn thiện quy hoạch
phát triển du lịch như: phân kỳ đầu tư xây dựng các khu và nâng cao chất lượng xây
dựng và điều hành kế hoạch phát triển thương mại, du lịch, hỗ trợ các doanh nghiệp
thương mại, du lịch trên địa bàn tỉnh, nâng cao năng lực quản lý kinh doanh trong
quá trình hội nhập. Thứ ba là, tiếp tục đổi mới và thực thi các chính sách kinh tế để
phát triển thương mại, du lịch như: chính sách đầu tư, chính sách thị trường, giá cả,
chính sách thành phần kinh tế. Thứ tư là, chủ động hội nhập và tăng cường hợp tác

quốc tế trong quản lý nhà nước về thương mại, du lịch. Thứ năm là, chấn chỉnh tổ
chức bộ máy và xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý hoạt động thương mại, du lịch;
trong đó tập trung chấn chỉnh bộ máy gắn liền với nhiệm vụ tập trung xây dựng, cụ
thể hóa chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về thương mại, du lịch củ tỉnh, tăng
cường sự phối hợp giữa Sở Thương mại-Du lịch với các Sở, Ngành trong tỉnh, đặc
biệt là với Sở Kế hoạch và Đầu tư-cơ quan tham mưu tổng hợp về kinh tế
ở địa phương, đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước về
thương mại, du lịch từ tỉnh đến huyện đến cơ sở, xây dựng đội ngũ quản lý bao gồm
quản nhà nước và quản trị kinh doanh về thương mại, du lịch. Thứ sáu là, tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với thương mại, du lịch tỉnh Sơn La trong tiến trình
thực hiện CNH-HĐH. Luận án đã đưa ra giải pháp rất đầy đủ và có thệ thống đảm
bảo tính lơ gích, có thể vận dụng vào giải quyết việc đổi mới quản lý nhà nước đối
với hoạt đông thương mại, du lịch ở tỉnh Sơn La.
Bài viết “Phát triển du lịch bền vững tại tiểu vùng sông Mekong: Giải pháp
cho đồng bằng sông Cửu Long” của Nguyễn Quyết Thắng được đăng trên tạp chí
Phát triển và hội nhập số 27 – tháng 03 – 04/2018. Bài viết cho biết vùng đồng bằng
sơng Cửu Long có vị trí quan trọng trong liên kết phát triển du lịch các nước tiểu
vùng sông MeKong. Việc phát triển du lịch bền vững vùng đồng bằng sơng Cửu
Long sẽ góp phần thực hiện thành công kế hoạch “Hành động thập kỷ MeKong

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


6
xanh” và đảm bảo tính đồng nhất cho sự phát triển liên vùng, liên quốc gia một cách
bền vững. Thông qua phương pháp tổng hợp, nghiên cứu tài liệu, phương pháp
thống kê và điều tra khảo sát, bài viết đã tổng hợp việc phát triển du lịch bền vững
tại một số nước thuộc tiểu vùng sông MeKong cũng như thực trạng triển khai du
lịch bền vững tại đồng bằng sông Cửu Long nhằm đưa ra một số giải pháp phát
triển du lịch bền vững tại khu vực này.

Các cơng trình nghiên cứu đã cung cấp cho tác giả cơ sở lý luận cùng những
kinh nghiệm thực tiễn sâu sắc về phát triển bền vững. Tuy nhiên chưa có đề tài
nghiên cứu về Quản lý Nhà nước về Du lịch theo hướng phát triển bền vững tại
thành phố Hà Nội trong những năm qua. Do đó, đề tài tác giả lựa chọn không bị
trùng lắp với các nghiên cứu trước đây và có tính thực tiễn cao.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng quản lý nhà nước về
phát triển du lịch bền vững tại địa bàn thành phố Hà Nội, luận văn đề xuất phương
hướng và các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền
vững trên địa bàn thành phố.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa lý luận quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững.
-

Nghiên cứu thực trạng, đánh giá kết quả quản lý Nhà nước về phát triển du

lịch bền vững tại địa bàn thành phố Hà Nội.
-

Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về phát triển

du lịch bền vững tại địa bàn thành phố Hà Nội trong giai đoạn tới.
4.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu ở đề tài này là quản lý nhà
nước về phát triển du lịch bền vững tại địa bàn thành phố Hà Nội
Phạm vi nghiên cứu:
+

Phạm vi về nội dung: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững tại

địa bàn thành phố Hà Nội
+

Phạm vi về không gian: Vấn đề “quản lý Nhà nước về phát triển du lịch bền

vững” được nghiên cứu trên địa bàn thành phố Hà ội.

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


7
+

Phạm vi về thời gian: Sử dụng các số liệu thống kê trong phạm vi 3 năm

gần nhất cụ thể là khoảng thời gian từ năm 2018 tới năm 2020, nêu ra các kiến nghị
giải pháp đến năm 2025.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu
Vấn đề lý luận được đúc rút từ các giáo trình, tài liệu chuyên ngành trong
nước, các văn bản pháp luật của Nhà nước Việt Nam.
Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu thu thập từ các tài liệu, thông tin nội bộ từ
Cục Thống kê thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2018 - 2020.
5.2. Phương pháp xử lý dữ liệu
Luận văn sử dụng các phương pháp xử lý dữ liệu bao gồm phân loại, sắp xếp,
phân tích, so sánh, tổng hợp, sử dụng sơ đồ, bảng biểu.
6.

Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, chữ viết tắt, phụ
lục, danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được chia thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng phát
triển bền vững trên địa bàn tỉnh.
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng
phát triển bền vững tại thành phố Hà Nội.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý Nhà nước về du lịch theo hướng
phát triển bền vững tại thành phố Hà Nội.

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


8
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH
THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
1.1. Tổng quan về phát triển du lịch bền vững
1.1.1. Các khái niệm liên quan
1.1.1.1. Khái niệm du lịch
Sau hội nghị Manila năm 1980 của Tổ chức Du lịch Quốc tế, định nghĩa du
lịch được nêu ra là “việc lữ hành của mọi người được bắt đầu từ mục đích khơng
phải là di cư hoặc xuất phát từ mục đích thực hiện sự phát triển cá nhân về các
phương diện kinh tế, xã hội, văn hóa và tinh thần cùng với đẩy mạnh sự hiểu biết và
hợp tác giữa mọi người”.
Du lịch đã xuất hiện từ rất lâu trong lịch sử tồn tại và phát triển của loài người,
lúc đầu du lịch mới chỉ là những hiện tượng riêng lẻ và cá biệt của một nhóm người
nào đó, nhưng ngày nay du lịch đã trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến.

Tuy nhiên, cho đến nay khái niệm du lịch có nhiều cách hiểu khác nhau “do hồn
cảnh (thời gian, khu vực) khác nhau, dưới mỗi góc độ nghiên cứu khác nhau, mỗi
người có một cách hiểu về du lịch khác nhau”.[13; trang 7]
Tiếp cận trên góc độ nhu cầu của con người thì du lịch là một hiện tượng xã
hội, đó là hiện tượng con người rời khỏi nơi cư trú thường xuyên để đến một nơi xa
lạ vì nhiều mục đích khác nhau ngoại trừ mục đích kiếm việc làm và trong thời gian
đó họ phải tiêu tiền mà họ đã kiếm được. Mặt khác có thể xem xét du lịch là một
hoạt động xảy ra khi con người vượt biên giới một nước hay ranh giới một vùng,
một khu vực nhằm mục đích giải trí hoặc cơng vụ và lưu trú ở đó ít nhất 24 giờ
nhưng không quá một năm.
Hội nghị Liên Hợp quốc về du lịch họp ở Roma năm 1963 đã đưa ra định
nghĩa về du lịch như sau:"Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và các
hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú của cá nhân hay tập
thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ hay ngoài nước họ với mục

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


9
đích hịa bình”. Với cách tiếp cận nói trên bản chất của du lịch chủ yếu mới chỉ
được giải thích dưới góc độ là một hiện tượng, một hoạt động thuộc nhu cầu của
khách du lịch.
Tiếp cận trên góc độ người kinh doanh du lịch: Du lịch là một lĩnh vực kinh
doanh các dịch vụ nhằm thoả mãn nhu cầu nảy sinh trong quá trình di chuyển và lưu trú
qua đêm tạm thời trong thời gian rảnh rỗi của cá nhân hay tập thể ngồi nơi cư trú với
mục đích phục hồi sức khoẻ, nâng cao nhận thức tại chỗ về thế giới xung quanh.

Tiếp cận trên góc độ của chính quyền địa phương: Du lịch là việc tổ chức các
điều kiện về hành chính, về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật để phục vụ du
khách. Du lịch tổng hợp các hoạt động kinh doanh đa dạng được tổ chức nhằm giúp

đỡ việc hành trình và lưu trú tạm thời của cá thể. Du lịch là cơ hội để bán các sản
phẩm địa phương, tăng thu ngoại tệ, tăng các nguồn thu nhập từ các khoản thuế trực
tiếp và gián tiếp, đẩy mạnh cán cân thanh toán và nâng cao mức sống vật chất và
tinh thần của người dân địa phương.
Tiếp cận trên góc độ cộng đồng dân cư sở tại: Du lịch là một hiện tượng kinh
tế - xã hội. Trong giai đoạn hiện nay nó được đặc trưng bởi sự tăng nhanh khối
lượng và mở rộng phạm vi, cơ cấu dân cư tham gia vào quá trình du lịch của mỗi
nước, mỗi vùng trên thế giới. Thơng qua du lịch, một mặt có thể làm tăng thu nhập,
nhưng mặt khác cũng gây ảnh hưởng đến đời sống người dân sở tại như: môi
trường, trật tự an ninh xã hội, nơi ăn chốn ở....
Tiếp cận du lịch dưới góc độ của một ngành kinh tế: Du lịch là một ngành
tổng hợp của các lĩnh vực lữ hành, khách sạn, vận chuyển và tất cả các yếu tố cấu
thành khác kể cả xúc tiến quảng bá nhằm “phục vụ cho việc đi lại, nghỉ ngơi, ăn
uống, đón tiếp du khách đến nghiên cứu, tham quan”.
1.1.1.2. Khái niệm phát triển bền vững
Phát triển bền vững là phát triển đáp ứng được nhu cầu của thế hệ hiện tại mà
không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng các nhu cầu đó của các thế hệ tương lai
trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hoà giữa tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn đề
xã hội và bảo vệ môi trường.

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


10
Phát triển bền vững bao gồm 4 nội dung chính: tăng trưởng kinh tế; bảo đảm
công bằng xã hội; bảo vệ môi trường và tôn trọng các quyền con người. Khái niệm
phát triển bền vững được xây dựng trên một nguyên tắc chung của sự tiến bộ loài
người - nguyên tắc bảo đảm sự bình đẳng giữa các thế hệ.
Phát triển bền vững thể hiện quan điểm nhân văn, hiện đại hơn hẳn so với
quan điểm "phát triển bằng bất kì giá nào", bởi phát triển bằng mọi giá, là khai thác

tối đa các nguồn tài nguyên thiên nhiên để phục vụ cho hoạt động phát triển, khơng
tính đến sự ảnh hưởng của nó đến chính q trình phát triển.
Khái niệm phát triển bền vững xuất hiện rõ rệt lần đầu tiên trong “Chiến lược
bảo tồn thế giớï của Hiệp hội bảo tổn thiên nhiên quốc tế (IUCN) năm 1980, song
mới chỉ chủ yếu đề cập đến vấn đề bền vững sinh thái.
Ngày nay, định nghĩa được chấp nhận một cách rộng rãi và cũng là là định
nghĩa trong “Báo cáo Brunđtland' của Uỷ ban Môi trường và Phát triển Thế giới
(WCED) của Liên hợp quốc năm 1987: “Phát triển bền vững là sự phát triển đáp
ứng các nhu cầu của hiện tại mà không làm tổn thương đến khả năng của các thế hệ
tương lai đáp ứng các nhu cầu của họ.
Ủy ban WCED đã có những đóng góp đáng ghi nhận vào quá trình phát triển
bền vững:
-

Thứ nhất, WCED đề ra trách nhiệm của thế hệ hiện tại phải đảm bảo những

cơ hội và lựa chọn phát triển của các thế hệ tương lai thông qua việc bảo vệ môi
trường và các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
-

Thứ hai, WCED đặt ra mục tiêu giảm nghèo ở các nước đang phát triển như

là một trục chính mà các nước cần phải vượt qua.
-

Thứ ba, WCED đúc kết lại việc theo đuổi phát triển bền vững trong bối cảnh

nền kinh tế quốc tế bằng cách nhận ra rằng cần phải sắp xếp lại mơ hình thương mại
quốc tế và dịng vốn cũng như phải đảm bảo được các nước đang phát triển sẽ có
ảnh hưởng lớn hơn trong các quan hệ kinh tế đó.

Như vậy, phát triển bền vững là một phương thức phát triển tổng hợp đa
ngành, liên ngành, thành chương trình hành động với nhiều tiêu chí ngày càng được

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


11
cụ thể và rõ nét. Phát triển bền vững, mang tính tất yếu và là mục tiêu cao đẹp của
quá trình phát triển. Là quá trình vận hành đồng thời ba bình diện phát triển: kinh tế
tăng trưởng bền vững, xã hội thịnh vượng, cơng bằng, ổn định, văn hố đa dạng và
môi trường được trong lành, tài nguyên được duy trì bền vững. Do vậy, hệ thống
hồn chỉnh các nguyên tắc đạo đức cho phát triển bền vững bao gồm các nguyên tắc
phát triển bền vững trong cả “ba thế chân kiềng” kinh tế, xã hội, môi trường.
1.1.1.3. Khái niệm phát triển du lịch bền vững
Hiện nay, phát triển du lịch bền vững đang nhận được sự quan tâm đặc biệt
của nhiều quốc gia trên thế giới; tuy nhiên, đây là một phạm trù còn khá mới mẻ
nên còn nhiều quan điểm khác nhau:
Phát triển du lịch bền vững là hoạt động phát triển du lịch ở một khu vực cụ
thể sao cho nội dung, hình thức và quy mơ là thích hợp và bền vững theo thời gian,
khơng làm suy thối mơi trường, khơng làm ảnh hưởng đến khả năng hỗ trợ các
hoạt động phát triển khác.
Với cách tiếp cận là một hoạt động kinh tế, tác giả Machado định nghĩa: Du
lịch bền vững là “các hình thức du lịch đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách du lịch,
ngành du lịch và cộng đồng địa phương nhưng không ảnh hưởng tới khả năng đáp
ứng nhu cầu của các thế hệ mai sau. Du lịch khả thi về kinh tế nhưng không phá hủy
tài nguyên mà tương lai của du lịch phụ thuộc vào đó, đặc biệt là môi trường tự
nhiên và kết cấu xã hội của cộng đồng địa phương” [7, tr.13]. Theo định nghĩa trên,
tác giả mới chỉ tập trung vào tính bền vững của các hình thức du lịch (sản phẩm du
lịch), chứ chưa đề cập một cách tổng qt tính bền vững cho tồn ngành Du lịch.
Theo Hội đồng Du lịch và Lữ hành thế giới: “Du lịch bền vững là việc đáp

ứng các nhu cầu hiện tại của du khách và vùng du lịch mà vẫn bảo đảm những khả
năng đáp ứng nhu cầu cho các thế hệ du lịch tương lai” [20, tr.63]. Dựa trên quan
điểm phát triển bền vững thì định nghĩa trên là tương đối khái quát. Tuy nhiên, định
nghĩa này còn quá chung chung, chỉ mới đề cập sự đáp ứng nhu cầu của du khách
hiện tại và tương lai chứ chưa nói đến nhu cầu của cộng đồng dân cư địa phương,
đến môi trường sinh thái, đa dạng sinh học.

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


12
Định nghĩa của Tổ chức Du lịch thế giới: “Du lịch bền vững là việc phát triển
các hoạt động du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách du lịch và người
dân bản địa trong khi vẫn quan tâm đến việc bảo tồn và tôn tạo các nguồn tài
nguyên cho việc phát triển hoạt động du lịch tương lai. Du lịch bền vững sẽ có kế
hoạch quản lý các nguồn tài nguyên nhằm thỏa mãn các nhu cầu về kinh tế, xã hội,
thẩm mỹ của con người trong khi đó vẫn duy trì được sự tồn vẹn về văn hóa, đa
dạng sinh học, sự phát triển của các hệ sinh thái và các hệ thống hỗ trợ cho cuộc
sống con người” [7, tr.14]. Đây là một định nghĩa khá hoàn chỉnh, hàm chứa được
nội dung, các yếu tố liên quan đến du lịch bền vững. Định nghĩa này cũng đã chú
trọng đến cộng đồng dân cư địa phương, bảo vệ mơi trường sinh thái, giữ gìn bản
sắc văn hóa.
Ở

Việt Nam khái niệm phát triển du lịch bền vững đã được đề cập đến và cũng

xuất hiện nhiều quan điểm khác nhau:
Quan điểm của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Trung Lương - Viện Nghiên cứu
Phát triển Du lịch cho rằng: “Phát triển du lịch bền vững là một hoạt động khai thác
một cách có quản lý các giá trị tự nhiên và nhân văn nhằm thỏa mãn nhu cầu đa

dạng của khách du lịch, có quan tâm đến lợi ích kinh tế dài hạn trong khi vẫn đảm
bảo sự đóng góp cho bảo tồn và tơn tạo các nguồn tài ngun, duy trì được sự tồn
vẹn văn hóa để phát triển hoạt động du lịch trong tương lai; cho cơng tác bảo vệ mơi
trường và góp phần nâng cao mức sống của cộng đồng địa phương” [25].
Ngoài ra, trong cuốn “Du lịch bền vững”, tác giả Nguyễn Đình Hoè, Vũ Văn
Hiếu đã chỉ ra 10 nguyên tắc phát triển du lịch bền vững [20, tr.65-66]; Hội đồng
khoa học của Tổng cục Du lịch cũng đã đưa ra 12 mục tiêu phát triển du lịch bền
vững [7, tr.15].
Các quan điểm trên thế giới cũng như Việt Nam đã đề cập nhiều đến mục tiêu,
nguyên tắc của phát triển du lịch bền vững. Trên cơ sở kế thừa những quan niệm
của các học giả đi trước, kết hợp với thực tế nghiên cứu quá trình phát triển du lịch
ở thành phố Hà Nội, tác giả cho rằng: Phát triển du lịch bền vững là một hoạt động
kinh tế, dựa trên cơ sở khai thác hiệu quả tài nguyên du lịch để tạo ra các sản phẩm

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


13
du lịch độc đáo, chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của du khách, góp phần mở rộng
các nguồn lực sản xuất, duy trì ổn định và lâu dài các chỉ tiêu tăng trưởng, không
ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, thúc đẩy văn hóa - xã
hội địa phương phát triển, có đóng góp tích cực vào bảo vệ mơi trường sinh thái, giữ
gìn tài nguyên du lịch cho các thế hệ tương lai và bảo đảm ổn định về quốc phòng an ninh, trật tự - toàn xã hội trên địa bàn.
1.1.2. Các nguyên tắc và tiêu chí phát triển du lịch bền vững
1.1.2.1. Các nguyên tắc phát triển du lịch bền vững
Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa
cao, muốn phát triển bền vững địi hỏi sự nỗ lực chung của tồn xã hội. Mục tiêu
của phát triển bền vững mang tới sự hài hịa giữa kinh tế - xã hội và mơi trường
nhưng không làm ảnh hưởng tới tương lai. Để thực hiện những mục tiêu trên, cần
xác định được các nguyên tắc của phát triển du lịch bền vững, lấy làm kim chỉ nam

cho những hoạt động tiếp theo, giúp du lịch phát triển bền vững trong tương lai.
Thứ nhất, khai thác sử dụng nguồn lực một cách hợp lý: Nguồn lực là tổng thể vị
trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên, hệ thống tài sản quốc gia, nguồn nhân lực, đường lối
chính sách, vốn và thị trường… ở cả trong nước và ngồi nước có thể được khai thác
nhằm phục vụ cho việc phát triển du lịch. Việc sử dụng, bảo tồn bền vững tài nguyên
thiên nhiên văn hóa xã hội là hết sức cần thiết đảm bảo cho sự phát triển lâu dài, khai
thác phục vụ hoạt động du lịch dựa trên sự tính tốn nhu cầu hiện tại.

Thứ hai, giảm thiểu sự tiêu thụ quá mức tài nguyên thiên nhiên: Việc tiêu thụ
tài nguyên thiên nhiên ở mức vừa đủ một mặt giúp cho việc phục hồi tài nguyên
thiên nhiên, mặt khác giảm chất thải ra môi trường. Các tài nguyên thiên nhiên cần
được quy hoạch, quản lý tránh sự khai thác một cách ồ ạt hoặc phát triển nóng.
Thứ ba, duy trì bảo tồn sự đa dạng thiên nhiên, xã hội và nhân văn: Cần trân
trọng tính đa dạng của thiên nhiên, xã hội, môi trường của điểm đến, đảm bảo nhịp
độ, quy mơ và loại hình phát triển du lịch, để bảo vệ tính đa dạng của văn hóa địa
phương. Xem xét quy mơ và sức chứa của mỗi vùng, giám sát chặt chẽ các hoạt
động du lịch đối với động thực vật, lồng ghép các hoạt động du lịch vào các hoạt

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


14
động của cộng đồng dân cư, ngăn ngừa sự thay thế các ngành nghề truyền thống lâu
đời bằng các ngành nghề hiện đại. Phát triển du lịch phù hợp với văn hóa bản địa,
phúc lợi xã hội, nhu cầu của sự phát triển, đảm bảo quy mô, tiến độ của các loại
hình du lịch nhằm gia tăng sự hiểu biết lẫn nhau giữa du khách và dân cư sở tại...
Thứ tư, phát triển du lịch phải đặt trong quy hoạch tổng thể của kinh tế xã hội:
Sự tồn tại lâu dài của ngành Du lịch phải nằm trong khuôn khổ chiến lược của quốc
gia, vùng, địa phương về kinh tế - xã hội. Để đảm bảo sự phát triển, ngành Du lịch
cần phải tính tới nhu cầu trước mắt của cả người dân và du khách, trong quy hoạch

cần phải thống nhất các mặt kinh tế - xã hội, môi trường, tôn trọng chiến lược của
quốc gia, vùng, lãnh thổ, địa phương. Phát triển ngành Du lịch phải phù hợp với địa
phương, phù hợp với quy hoạch mà địa phương giao cho, sự phát triển đó mới bền
vững và lâu dài.
Thứ năm, phát triển du lịch phải hỗ trợ kinh tế cho địa phương: Với tính đặc thù
liên ngành, phát triển bền vững khơng phải chỉ riêng nó mà kéo theo nhiều lĩnh vực
khác. Trong lĩnh vực du lịch, việc hỗ trợ cho ngành nghề khác không chỉ các doanh
nghiệp trực tiếp tham gia hoạt động du lịch mà còn hỗ trợ rất nhiều doanh nghiệp gián
tiếp tham gia vào hoạt động này, từ đó dẫn đến hỗ trợ kinh tế cho địa phương.

Thứ sáu, thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương vào phát triển bền
vững du lịch: Việc tham gia của cộng đồng địa phương là một nhân tố đảm bảo cho
phát triển du lịch bền vững. Khi cộng đồng địa phương được tham gia phát triển du
lịch sẽ tạo ra nhiều điều kiện thuận lợi cho du lịch, vì sự tham gia của cộng đồng địa
phương sẽ gắn quyền lợi và trách nhiệm của mỗi cư dân đối với sự phát triển chung
của du lịch.
Thứ bảy, lấy ý kiến của nhân dân và các đối tượng có liên quan: Tham khảo ý
kiến của các bên liên quan và cộng đồng dân cư, các tổ chức trong và ngồi nước,
phi chính phủ, chính phủ với các ý kiến cho dự án, là nguyên tắc quan trọng trong
việc phát triển du lịch bền vững. Chia sẻ lợi ích của các bên nhằm mục đích hài hòa
về lợi ích trong q trình thực hiện.
Thứ tám, chú trọng cơng tác đào tạo nguồn nhân lực: Với phát triển du lịch
bền vững, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực là nhiệm vụ vô cùng cần thiết. Lực

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022


15
lượng lao động trong lĩnh vực du lịch đang thiếu hụt một lượng rất lớn, lao động
được đào tạo có trình độ chun mơn chưa đáp ứng được nhu cầu chung của ngành.

Một lực lượng lao động đào tạo kỹ năng thành thạo, khơng những mang lại lợi ích
về kinh tế cho ngành mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch.
Thứ chín, coi trọng cơng tác nghiên cứu khoa học du lịch: Để du lịch trở thành
ngành kinh tế chuyên nghiệp, hiện đại và bền vững, hoạt động nghiên cứu khoa học
đóng vai trị quan trọng trong việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, đào
tạo và thực hiện hoạt động phát triển du lịch. Các thành tựu khoa học công nghệ về
du lịch trong các lĩnh vực thời gian qua đã trở thành những nền tảng khoa học quan
trọng với tính ứng dụng thực tiễn cao, góp phần vào sự phát triển của ngành cơng
nghiệp du lịch.
1.1.2.2. Các tiêu chí đánh giá phát triển du lịch bền vững
Xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá phát triển du lịch bền vững là cơ sở
để các doanh nghiệp lữ hành, du khách, cơ quan quản lý và cộng đồng nhận thức và
hành động đúng trong quá trình phát triển du lịch. Theo đó, phát triển du lịch bền
vững cần có những tiêu chí sau đây:
Một là, tiêu chí về quy hoạch, quản lý du lịch.
Đây là cơ sở đầu tiên để xây dựng các tiêu chí khác. Phát triển bền vững phải
được đặt ra trong chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, đề án phát triển, bắt đầu từ việc
thiết kế, thi công cơ sở hạ tầng du lịch: phải chấp hành những quy định về bảo tồn
di sản tại địa phương; tôn trọng những di sản thiên nhiên và phong tục tập quán của
địa phương trong công tác thiết kế; đánh giá được những tác động cả tích cực, tiêu
cực và áp dụng các phương pháp xây dựng bền vững phù hợp. Trong công tác quản
lý du lịch, cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, các doanh nghiệp kinh doanh du
lịch cần thực hiện hệ thống quản lý chặt chẽ, phù hợp với quy mơ và khả năng của
mình để góp phần giải quyết tốt các vấn đề về mơi trường, văn hóa xã hội, sức khỏe
và an toàn cho cộng đồng; tuân thủ luật pháp và quy định có liên quan đến lĩnh vực
du lịch; tất cả nhân viên được đào tạo định kỳ về nhiệm vụ của họ trong quản lý môi
trường, văn hóa xã hội, sức khỏe và các thói quen an toàn; cần lấy ý kiến đánh giá

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022

16
sự hài lịng của khách hàng để có các biện pháp điều chỉnh phù hợp; quảng cáo
đúng sự thật về các sản phẩm du lịch; cung cấp thông tin cho khách hàng về mơi
trường du lịch, di sản, văn hóa địa phương, đồng thời giải thích cho họ những quy
định khi tham quan các khu vực tự nhiên, di sản văn hóa quốc gia và thế giới.
Hai là, tiêu chí về kinh tế.
Tiêu chí về kinh tế được đánh giá dựa trên sự phát triển ổn định và lâu dài của
sản phẩm du lịch, tạo ra nguồn thu đáng kể, góp phần tích cực vào tăng trưởng kinh
tế của xã hội và đem lại lợi ích cho cộng đồng, đặc biệt là cho người dân địa phương
nơi có tiềm năng du lịch. Lấy doanh thu hay mức tăng GDP, GNP từ ngành Du lịch
là tiêu chí quan trọng để bảo đảm sự tồn tại cho hoạt động du lịch, song phải đảm
bảo sự tăng trưởng ổn định, hiệu quả và bền vững. Tổ chức kinh doanh các sản
phẩm du lịch dựa trên điều kiện về thiên nhiên, lịch sử và văn hóa địa phương (bao
gồm thức ăn, nước uống, sản phẩm thủ công, nghệ thuật biểu diễn và các mặt hàng
nông sản) nhằm không ngừng thu hút, gia tăng số lượng du khách đến tham quan và
quay trở lại các điểm du lịch; chú trọng việc sử dụng hợp lý tài nguyên du lịch trong
quá trình sản xuất kinh doanh, tận dụng tối đa các nguồn tài nguyên có thể tái tạo;
chủ động chia sẻ lợi nhuận thu được từ kinh doanh du lịch (tài chính, nhân lực hoặc
vật chất) để hỗ trợ các hoạt động phục vụ cộng đồng với mục tiêu phát triển kinh tế
- xã hội của địa phương.
Ba là, tiêu chí về mơi trường, sinh thái.
Du lịch có mối quan hệ gắn bó mật thiết với mơi trường, sinh thái. Vì vậy,
phát triển du lịch bền vững đòi hỏi phải khai thác và sử dụng hợp lý (không vượt
quá khả năng tự phục hồi) các nguồn tài ngun tái sinh và khơng tái sinh, tìm cách
gia tăng sự bền vững của môi trường và giảm nhẹ tác động tiêu cực, vừa đảm bảo
nhu cầu hiện tại cũng như nhu cầu của thế hệ mai sau. Có biện pháp tích cực trong
bảo vệ tài nguyên thiên nhiên (ưu tiên phát triển những sản phẩm du lịch, dịch vụ
thân thiện môi trường; cân nhắc thận trọng khi xây dựng các sản phẩm tiêu dùng
khó phân hủy và hạn chế sử dụng các sản phẩm ảnh hưởng không tốt tới môi trường

sinh thái; thực hiện các hoạt động tiết kiệm năng lượng đồng thời ứng dụng các

Luan van thac si kinh te moi nhat 2022