Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở các Trường tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

NGUYỄN THỊ MAI

QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

NGUYỄN THỊ MAI

QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8 14 01 14

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Đặng Thị Minh Hiền


HÀ NỘI - 2022


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin trong hoạt động dạy học ở các Trường tiểu học quận Long Biên,
thành phố Hà Nội” là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và tài
liệu trong luận văn đều được trích dẫn theo đúng quy định.

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Mai


ii

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn các giảng viên Học viện Quản lý Giáo dục Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tận tình giảng dạy, cung cấp những kiến thức cơ
bản, những kĩ năng cần thiết để nghiên cứu và thực hiện luận văn này.
Với tình cảm chân thành, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến TS.
Đặng Thị Minh Hiền - Người Thầy đã trực tiếp hướng dẫn từng tôi từng bước
và giúp tôi sáng tỏ được nhiều vấn đề trong suốt quá trình nghiên cứu và hồn
thành luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn Phòng GD & ĐT Quận Long Biên, Ban

Giám hiệu cùng tập thể cán bộ, giáo viên, học sinh các trường tiểu học Quận
Long Biên, Thành phố Hà Nội đã cung cấp thông tin, tư liệu, ủng hộ tác giả
trong q trình nghiên cứu và hồn thiện luận văn.
Tơi cảm ơn các bạn đồng nghiệp, đồng mơn và gia đình đã cổ vũ, động
viên, tạo động lực cho tác giả trong thời gian học tập, nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, mặc dù có nhiều cố
gắng song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính mong
nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của quý thầy cô, các nhà khoa học trong Hội
đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn. Xin
chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 20 tháng 07 năm 2022
Tác giả

Nguyễn Thị Mai


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT...............................................................................vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU...........................................................................................vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ..................................................................................vii
MỞ ĐẦU..........................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.......................................................................3
4. Giả thuyết KH..........................................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu...............................................................................................3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu............................................................................3
7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................4
8. Đóng góp của đề tài.................................................................................................5
9. Cấu trúc luận văn....................................................................................................5
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC...........6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.............................................................................6
1.1.1. Nghiên cứu về UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học..................6
1.1.2. Nghiên cứu về quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu
học..............................................................................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản....................................................................................10
1.2.1. Công nghệ thông tin.......................................................................................10
1.2.2. Hoạt động DH ở trường tiểu học...................................................................11
1.2.3. UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học........................................12
1.2.4. Quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở tiểu học......................................13
1.3. Ứng dụng CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học...............................14
1.3.1. Đặc điểm tâm, sinh lý, nhận thức của HSTH................................................14
1.3.2. Ý nghĩa của việc UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học............14
1.3.3. Mục tiêu, nội dung UDCNTT vào DH ở trường tiểu học.............................15
1.3.4. UD CNTT trong phương pháp, hình thức tổ chức DH ở trường tiểu học
..................................................................................................................................17
1.3.5. Ứng dụng CNTT trong thiết kế học liệu, phương tiện DH...........................17
1.3.6. Ứng dụng CNTT trong đánh giá kết quả học tập của học sinh.....................18
1.4. Quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học...........................19
1.4.1. QL việc thực hiện mục tiêu, nội dung DH UD CNTT..................................19


iv

1.4.2. QL việc UD CNTT trong phương pháp, hình thức tổ chức DH....................20
1.4.3. QL việc UD CNTT trong thiết kế học liệu, phương tiện DH........................21
1.4.4. QL việc UD CNTT trong đánh giá kết quả học tập của học sinh..................22
1.5.1. Chủ trương, cơ chế chính sách, quy định pháp luật.......................................23
1.5.2. Nhận thức của CB quản lý, GV.....................................................................23
1.5.3. Trình độ tin học của đội ngũ CB, GV............................................................23
1.5.4. Năng lực UD CNTT vào học tập của học sinh..............................................24
1.5.5. CSVC, thiết bị, công nghệ.............................................................................24
Tiểu kết chương 1..........................................................................................................25
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG
TIN TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI...........................................................26
2.1. Khái quát về điều kiện KT - XH và GD tiểu học quận Long Biên,
thành phố Hà Nội.......................................................................................................26
2.1.1. Khái quát tình hình KT - XH.........................................................................26
2.1.2. Khái quát tình hình GD tiểu học....................................................................26
2.2. Tổ chức khảo sát.................................................................................................27
2.2.1. Mục tiêu khảo sát...........................................................................................27
2.2.2. Nội dung khảo sát..........................................................................................27
2.2.3. Khách thể tham gia khảo sát..........................................................................27
2.2.4. Xử lí và đánh giá kết quả khảo sát.................................................................27
2.3. Thực trạng UD CNTT trong hoạt động DH ở các trường tiểu học quận
Long Biên, thành phố Hà Nội...................................................................................29
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về vai trò của việc UD CNTT
trong hoạt động DH ở trường tiểu học.....................................................................29
2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu hoạt động UD CNTT trong DH ở tiểu
học............................................................................................................................30
2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động UD CNTT trong DH ở
trường tiểu học.........................................................................................................33
2.3.4. Thực trạng sử dụng phương thức, ƯDCNTT trong DH ở trường tiểu học..........35

2.3.5. Thực trạng UD CNTT trong đánh giá kết quả học tập của học sinh ở
trường tiểu học.........................................................................................................37
2.4. Thực trạng quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở các trường tiểu
học quận Long Biên, thành phố Hà Nội..................................................................39
2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của quản lý hoạt động UD
CNTT trong DH ở trường tiểu học..........................................................................39
2.4.2. Thực trạng quản lý việc thực hiện mục tiêu, nội dung DH UD CNTT.........40
2.4.3. Thực trạng quản lý UD CNTT trong phương pháp, hình thức tổ chức
dạy học.....................................................................................................................41


v

2.4.4. Thực trạng quản lý UD CNTT trong thiết kế, sử dụng học liệu, phương
tiện DH.....................................................................................................................44
2.4.5. Thực trạng quản lý UD CNTT trong đánh giá kết quả học tập của học
sinh...........................................................................................................................46
2.5. Thực trạng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến việc quản lý UD
CNTT trong hoạt động DH.......................................................................................49
2.6. Đánh giá chung...................................................................................................51
2.6.1. Mặt mạnh và nguyên nhân.............................................................................52
1.6.2. Mặt yếu và nguyên nhân................................................................................52
Tiểu kết chương 2..........................................................................................................54
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG
TIN TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI...........................................................55
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp...........................................................................55
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu................................................................55
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống................................................................56
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn................................................................56

3.1.4. Bảo đảm tính khả thi......................................................................................56
3.2. Biện pháp quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở các Trường tiểu
học quận Long Biên, thành phố Hà Nội..................................................................57
3.2.1. Tổ chức truyền thông nâng cao nhận thức của CBQL, GV về vai trị,
lợi ích của việc UD CNTT trong hoạt động DH......................................................57
3.2.2. Kế hoạch hóa trong quản lý hoạt động UD CNTT trong DH ở tiểu học.............59
3.2.3. Tổ chức hoạt động UD CNTT trong DH ở trường tiểu học..........................62
3.2.4. Tạo môi trường thuận lợi cho UD CNTT trong DH ở trường tiểu học.........66
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động UD CNTT trong
DH ở trường tiểu học...............................................................................................69
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.......................................................................70
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp.....................71
3.4.1. Mục đích, nội dung, phương pháp khảo sát...................................................71
3.4.2. Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp được đề xuất...................73
3.4.3. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp được đề xuất......................74
Tiểu kết chương 3..........................................................................................................77
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................................................78
1. Kết luận...................................................................................................................78
2. Khuyến nghị...........................................................................................................80
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................83
PHỤ LỤC


vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

BGH

Ban Giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lí

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

CSVC

Cơ sở vật chất

DH

Dạy học

ĐTB

Điểm trung bình

GAĐT

Giáo án điện tử

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

HĐ

Hoạt động

KHDH

Kế hoạch dạy học

PP

Phương pháp

PTDH

Phương tiện dạy học

QL

Quản lí

QLUDCNTT

Quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin

TBDH

Thiết bị dạy học

UDCNTT

Ứng dụng công nghệ thông tin


vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1.
Bảng 2.2.
Bảng 2.3.
Bảng 2.4.
Bảng 2.5.
Bảng 2.6.
Bảng 2.7.
Bảng 2.8.
Bảng 2.9.
Bảng 2.10.
Bảng 2.11.
Bảng 2.12.

Bảng 3.1.

Bảng 3.2.

Ý nghĩa thang đo 5 mức độ................................................................28
Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV về vai trò của hoạt động
UDCNTT trong DH ở trường tiểu học...............................................29
Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV về mục tiêu của hoạt động
UDCNTT trong DH ở trường tiểu học...............................................31
Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV về nội dung của hoạt động
UDCNTT trong DH ở trường tiểu học...............................................33
Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV về sử dụng phương thức,
ƯDCNTT trong DH ở trường tiểu.....................................................36
Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV về UD CNTT trong đánh giá
kết quả học tập của học sinh ở trường tiểu học..................................38
Đánh giá của đội ngũ CBQL nhận thức về tầm quan trọng của
quản lý hoạt động UDCNTT trong dạy học ở trường tiểu học...........39
Đánh giá của đội ngũ CBQL về thực trạng quản lý việc thực hiện
mục tiêu, nội dung dạy học ứng dụng CNTT.....................................40
Đánh giá của đội ngũ CBQL về thực trạng quản lý ứng dụng
CNTT trong phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.......................42
Đánh giá của đội ngũ CBQL về thực trạng quản lý ứng dụng
CNTT trong thiết kế, sử dụng học liệu, phương tiện dạy học.............44
Đánh giá của đội ngũ CBQL về thực trạng quản lý ứng dụng
CNTT trong đánh giá kết quả học tập của học sinh............................46
Đánh giá của đội ngũ CBQL về thực trạng ảnh hưởng của các
yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ứng dụng CNTT trong hoạt động
dạy học...............................................................................................49
Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất..................73
Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp đề xuất....................75

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 3.1.

Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất............................................71

Biểu đồ 3.1. Mối quan hệ tính cấp thiết và khả thi các biện pháp đề xuất..............76


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời kỳ công nghệ 4.0, sự phát triển vượt bậc của CNTT là một
nhân tố to lớn thúc đẩy phát triển KTXH. Lịch sử cho thấy các quốc gia tập
trung phát triển GD đều quan tâm đến hoạt động UD CNTT trong việc DH
như Mĩ, Canada, Hàn Quốc, Singapore, Nhật bản… Các quốc gia này đã UD
rất nhiều chương trình tin học hóa vào nhiều hoạt động khác nhau của các
hoạt động trong đời sống xã hội thường ngày, trong đó có UD vào KHCN và
GD. Các nước này coi hoạt động này là nội dung cốt yếu để hình thành và đẩy
mạnh nền KT tri thức, sánh vai với các quốc gia khác trong cùng khu vực
cũng như trên thế giới.
Theo Công văn số 5807/BGDĐT- CNTT ngày 21 tháng 12 năm 2018
của Bộ trưởng bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn triển khai mơ hình
ứng dụng CNTT trong trường phổ thơng, chỉ rõ: “Mơ hình ứng dụng CNTT
trong trường phổ thông sẽ giúp các nhà trường phổ thông xác định được mục
tiêu, nội dung, mức độ ứng dụng CNTT trong các hoạt động giáo dục phù hợp
với chủ trương chung và điều kiện thực tế, mang lại hiệu quả đầu tư và ứng
dụng CNTT một cách thiết thực; giúp các cơ quan quản lý giáo dục trong
công tác hoạch định chính sách, xây dựng kế hoạch và đánh giá công tác ứng
dụng CNTT trong nhà trường phổ thông bám sát định hướng của ngành và
phù hợp với điều kiện thực tế” [5].

Trong thời gian gần đây, ngành GD&ĐT đã liên tục thức đẩy hoạt động
UD CNTT trong hoạt động quản lý, xây dựng được nguồn CSDL cho toàn
ngành, đáp ứng nhu cầu về thông tin trong quản lý GD. Ngồi ra, CNTT cịn
được nâng cao hiệu quả trong việc liên lạc giữa nhà trường và phụ huynh như
việc UD tin nhắn tự động, học bạ điện tử...Có thể thấy, nhiệm vụ của CNTT
đã đã đẩy mạnh hoạt động phát triển năng lực học sinh. Đối với nhóm đối


2

tượng người học là HSTH, việc tăng cường CNTT trong giờ học còn giúp tạo
hứng thú học tập, giúp các em tham gia chủ động vào lớp học, tăng hiệu quả
nhận thức của các em.
Có thể thấy, UD CNTT đã thể hiện rõ hiệu quả trong ngành GD nói
chung và trong bậc Tiểu học nói riêng. Để UD CNTT đạt được hiệu quả tích
cực nhất thì các giải pháp quản lý thích hợp đóng vai trị khơng nhỏ với tình
hình ở các cơ sở GD&ĐT. Quản lý nội dung UD CNTT vào các cơ sở GD
hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực cho của hoạt động UD CNTT trong
DH, giúp hoàn thiện chất lượng GD trong các đơn vị DH, thỏa mãn nhu cầu
về phát triển GD trong giai đoạn tới.
Trong những năm gần đây, Phòng GD&ĐT quận Long Biên, TP. Hà
Nội đã có được sự quan tâm của UBND quận, tạo điều kiện cho việc UD
CNTT trong việc tạo điều kiện cho các trường hoàn thành các nhiệm vụ được
đặt ra của ngành. Hiện nay, các chương trình UD CNTT trong việc DH trên
các trường ở quận đã phát triển thành một xu thế mạnh mẽ. Mặc dù việc UD
CNTT trong việc cập nhật phương pháp giảng dạy là có song ở một số nơi
việc UD vẫn chưa được thực hiện đúng chỗ và đúng lúc tạo ra hiện tượng lạm
dụng hoặc ứng dụng một cách không hệ thống, mang tính tự phát.
Ngồi ra, việc UD CNTT vào DH còn phát sinh các hạn chế như: Sự
thiếu đồng bộ trong nhận thức, trình độ, kĩ năng CNTT của GV, năng lực và

sự đồng bộ trong quản lý của Ban giám hiệu. Chính vì vậy, tác giả đã chọn đề
tài nghiên cứu: “Quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở các Trường tiểu
học quận Long Biên, thành phố Hà Nội” nhằm đưa ra những biện pháp để
phát triển hoạt động này.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống lại lí luận và thực tiễn trong việc quản lý UD
CNTT trong quá trình DH tại các trường tiểu học trên địa bàn quận Long


3

Biên, TP. Hà Nội, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu
quả quản lý UD CNTT trong quá trình giảng dạy tại các trường tiểu học trên
địa bàn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở trường
tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở các Trường tiểu học quận
Long Biên, thành phố Hà Nội
4. Giả thuyết KH
Nếu đánh giá đúng thực trạng quản lý UD CNTT vào hoạt động giảng
dạy tạincác trường tiểu học trên địa bàn quận Long Biên, TP. Hà Nội thì ntác
giả sẽ có cơ sở để đề xuất các giải pháp khả thi giúp nâng cao hiệu quả của
công tác này.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lý UD CNTT trong hoạt động
DH ở trường tiểu học
5.2. Đánh giá thực trạng quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở các

trường tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội
5.3. Đề xuất các giải pháp năng cao hiệu quả quản lý UD CNTT trong
hoạt động DH ở các trường tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Phạm vi về nội dung nghiên cứu: trong đề tài này, tác giả tập trung
nghiên cứu việc quản lý UD CNTT trong hoạt động giảng dạy ở các trường
tiểu học công lập quận Long Biên, thành phố Hà Nội


4

Phạm vi về không gian: Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài này, tác
giả chỉ tiền hành điều tra trong phạm vi 6 trường:
- Trường tiểu học Gia Thụy
- Trường tiểu học Ái Mộ B
- Trường tiểu học Thạch Bàn B
- Trường tiểu học Ngọc Thụy
- Trường tiểu học Ái Mộ A
- Trường tiểu học Đô thị Việt Hưng
Giới hạn mẫu nghiên cứu: nghiên cứu trên mẫu 17 CB quản lý, 175 GV
và 363 học sinh của 6 trường (mỗi trường chỉ chọn điều tra theo mẫu ngẫu
nhiên 29 GV và 61 học sinh).
Phạm vi về thời gian: Từ tháng 02/2022 đến tháng 07/2022
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ
thống hố, khái quát hoá..., sử dụng các tài liệu lý luận, các cơng trình nghiên
cứu có liên quan để xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động UD CNTT
vào DH ở trường tiểu học.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Gồm các phương pháp:
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Phát phiếu đánh giá về những
nội dung liên quan đến hoạt động UD CNTT trong DH ở các trường tiểu học
quận Long Biên, Thành phố Hà Nội và công tác quản lý hoạt động này.
- Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia về nội dung liên
quan đến hoạt động UD CNTT trong DH ở các trường tiểu học quận Long
Biên, Thành phố Hà Nội


5

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổ chức các hội thảo tổng kết rút
kinh nghiệm về nội dung liên quan đến hoạt động UD CNTT trong DH ở các
trường tiểu học quận Long Biên, Thành phố Hà Nội.
- Phương pháp thống kê tốn học: Sử dụng các số cơng thức thống kê
tốn học để xử lý thơng tin thu thập được.
8. Đóng góp của đề tài
8.1. Về lý luận
Hệ thống hóa lý luận và hình thành khung lý thuyết về quản lý UD
CNTT trong hoạt động DH ở Trường tiểu học.
8.2. Về thực tiễn
- Đánh giá toàn diện thực trạng UD CNTT trong hoạt động giảng dạy
và thực trạng quản lý hoạt động này ở các Trường tiểu học quận Long Biên,
thành phố Hà Nội; tìm ra và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý UD
CNTT trong hoạt động DH ở các trường tiểu học quận Long Biên, thành phố
Hà Nội
- Đề xuất được 05 biện pháp quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở
các Trường tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận văn gồm 3 chương:

- Chương 1. Cơ sở lí luận về quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở
trường tiểu học
- Chương 2. Thực trạng quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở các
Trường tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội
- Chương 3. Biện pháp quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở các
Trường tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội


6

Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Nghiên cứu về UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học
Trong những năm gần đây, Đảng và nhà nước ta đã quan tâm chỉ đạo
việc ứng dụng CNTT ở nhiều lĩnh vực GD&ĐT nhằm đổi mới quản lý giáo
dục nói chung và đổi mới phương pháp dạy học nói riêng.
Ngày 25/01/2017 Thủ tướng chính phủ đã ban hành Quyết định số
117/QĐ- TTg phê duyệt đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin
trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy và học, nghiên cứu khoa học góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo giai đoạn 2016-2020, định hướng
đến năm 2025” [10]
Như vậy việc ứng dụng CNTT trong các nhà trường giai đoạn 20162020, định hướng đến năm 2025 cần đáp ứng những yêu cầu mới theo nội
dung đề án.
Trong dạy học, CNTT được sử dụng như một cơng cụ lao động trí tuệ,
giúp lãnh đạo nhà trường nâng cao chất lượng quản lý, giúp các thầy cô giáo
nâng cao chất lượng dạy học. Như vậy, việc ứng dụng CNTT chính là điều
kiện tất yếu để thực hiện mục tiêu đổi mới GD&ĐT trong giai đoạn hiện nay.
Nghiên cứu về hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học có các tác giả sau:

- Tác giả Quách Tuấn Ngọc, (1999) “Đổi mới phương pháp giảng dạy
bằng CNTT- xu hướng của thời đại”, cơng trình nghiên cứu được báo cáo tại
hội thảo “Tin học trong quản lý nhà trường”, đăng trên tạp chí Đại học và
Giáo dục chuyên nghiệp, đã nêu được quan điểm dạy học theo hướng ứng
dụng CNTT. Đề tài cũng trình bày được kết quả thử nghiệm bước đầu việc sử


7

dụng CNTT trong dạy học được thực hiện tại trung tâm CNTT Bộ GD&ĐT
[dẫn theo 22, tr10- 15]
- Tác giả Đào Thái Lai cùng nhóm nghiên cứu (2006), “Ứng dụng
CNTT trong dạy học ở trường phổ thông Việt Nam”, đề tài nghiên cứu khoa
học. Nghiên cứu được tiến hành đối với các trường phổ thông tại Việt Nam.
Đề tài đã thu được một số kết quả quan trọng về cơ sở lý luận và thực tiễn
ứng dụng CNTT trong trường phổ thơng. Trên cơ sở phân tích thực trạng ứng
dụng CNTT ở một số trường phổ thơng, nhóm nghiên cứu đã xây dựng được
một số nguyên tắc, phương pháp ứng dụng CNTT và yêu cầu về CNTT đối
với giáo viên [dẫn theo 21]
- Tác giả Lê Văn Tiến (2009), “Ứng dụng CNTT góp phần đởi mới
phương pháp dạy học tốn ở trường phở thơng”, Tạp chí khoa học Đại học Sư
Phạm thành phố Hồ Chí Minh số 16. Nghiên cứu đã xác định được một số
yêu cầu và giải pháp ứng dụng CNTT trong dạy học Toán ở trường phổ thông
như: Thiết kế các ứng dụng CNTT trên cơ sở đảm bảo yêu cầu đặc trưng của
phương pháp dạy học; khai thác CNTT theo hướng tăng cường hoạt động
thực nghiệm; Thiết kế bài giảng theo hướng phát triển khả năng khai thác
CNTT của người học [dẫn theo 33, tr.125- 133].
- Tác giả Đỗ Thị Thùy (2019), Thực trạng và biện pháp ứng dụng
công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường tiểu học quận Gị Vấp,
Thành phố Hồ Chí Minh, Tạp Chí Giáo dục, Số Đặc biệt tháng 7/2019.

Trong đó, Những năm gần đây, một số trường tiểu học ở quận Gị Vấp,
Thành phố Hồ Chí Minh đã nỗ lực rất nhiều trong việc ứng dụng công nghệ
thông tin trong giảng dạy. Tuy nhiên, hiệu quả không cao do nhiều nguyên
nhân khác nhau. Bài viết trình bày thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin
ở các trường tiểu học quận Gị Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh và đưa ra một
số giải pháp khắc phục [32].


8

1.1.2. Nghiên cứu về quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở trường
tiểu học
Nghiên cứu về thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý ứng dụng
CNTT trong dạy học ở một số cơ sở giáo dục như: Trường trung học phổ
thơng, Tiểu học, mầm non... có các tác giả như:
- Tác giả Trần Lê Duy Khiêm (2010) nghiên cứu “ Thực trạng quản lý
việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy của Hiệu trưởng trường Trung học phổ
thông tại Cần Thơ”. Nghiên cứu được tiến hành tại Cần Thơ, trên hai nhóm
khách thể là cán bộ quản lý và giáo viên trường Trung học phổ thông. Dựa
trên cách tiếp cận chính là hệ thốngcấu trúc để tìm hiểu mối liên hệ giữa quản
lý việc ứng dụng CNTT và quản lý các hoạt động khác trong nhà trường
Trung học phổ thông. Nghiên cứu đã khẳng định thực trạng quản lý việc ứng
dụng CNTT vào giảng dạy của Hiệu trưởng trường Trung học phổ thơng tại
Cần Thơ có những ưu điểm về nhận thức của chủ thể quản lý, vai trò của ứng
dụng CNTT, công tác xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện...và một số tồn tại
như tổ chức hoạt động bồi dưỡng, chuyên đề, quản lý phương tiện thiết bị
phục vụ ứng dụng CNTT trong dạy học...Trên cơ sở đánh giá thực trạng, xác
định nguyên nhân, tác giả đã đề xuất được một số biện pháp quản lý ứng dụng
CNTT vào giảng dạy của Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông tại Cần
Thơ [dẫn theo 20].

- Tác giả Nguyễn Thái Vĩnh Nguyên (2011) nghiên cứu “Thực trạng
quản lý ứng dụng CNTT của Hiệu trưởng vào dạy học ở bậc Tiểu học tại
quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh” trên hai nhóm khách thể là cán bộ quản lý
và giáo viên Tiểu học, dựa tên cách tiếp cận theo chức năng quản lí. Nghiên
cứu đã xác định được thực trạng công tác quản lý việc sử dụng CNTT vào dạy
học của Hiệu trưởng ở các trường Tiểu học quận 11, phân tích rõ ưu điểm:
Nâng cao số lượng giáo viên đến với CNTT, chất lượng ứng dụng CNTT vào


9

dạy học được quan tâm... đồng thời chỉ ra một số hạn chế như: một số Hiệu
trưởng không thực hiện đúng quy trình quản lý, đặc biệt ở các khâu lập kế
hoạch. Nghiên cứu cũng xác định nguyên nhân thực trạng chủ yếu là các
nguyên nhân khách quan từ cơ chế tài chính, kinh phí hạn hẹp của các trường,
trình độ CNTT của giáo viên, khả năng sử dụng các phương pháp dạy học
mới phù hợp với ứng dụng CNTT...Từ việc đánh giá thực trạng, tác giả cũng
đã đề xuất được một số biện pháp trong đó nhấn mạnh biện pháp xây dựng kế
hoạch CNTT một cách cụ thể đồng bộ với việc nâng cao chế độ khen thưởng,
động viên giáo viên [24]
- Tác giả Nguyễn Hương Giang (2016), nghiên cứu “Quản lý hoạt
động ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường Tiểu học công lập quận
Cầu Giấy, Hà Nội”, với 2 đối tượng khách thể nghiên cứu là cán bộ quản lý,
giáo viên (141 người) tại 3 trường Tiểu học công lập thuộc địa bàn quận Cầu
Giấy, Hà Nội. Với cánh tiếp cận nghiên cứu theo chức năng quản lý, đề tài đã
xác định nội dung quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học tại
trường Tiểu học bao gồm: lập kế hoạch ứng dụng CNTT trong dạy học, tổ
chức hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học; kiểm tra đánh giá hoạt động
ứng dụng CNTT trong dạy học. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc thực hiện
ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trường Tiểu học cơng lập quận Cầu

Giấy có hướng tích cực song việc thực hiện chưa thường xuyên, hiệu quả
chưa cao. Từ việc đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng, tác giả
cũng đề xuất 5 biện pháp đẩy mạnh quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong
dạy học tại các trường Tiểu học công lập quận Cầu Giấy, Hà Nội nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giảng dạy ở các nhà trường [dẫn theo 14]
Các nghiên cứu đều khẳng định ý nghĩa, hiệu quả của việc ứng dụng
CNTT vào dạy học và vai trò quan trọng của các biện pháp quản lý. Qua đó
các tác giả cũng đề xuất một số kiến nghị với các cấp quản lý như Phòng


10

GD&ĐT, Sở GD&ĐT trong việc triển khai một số biện pháp quản lý ứng
dụng CNTT vào dạy học tại các trường thuộc phạm vi quản lý.
Từ các tổng hợp trên, tác giả nhận thấy quản lý ứng dụng CNTT trong
hoạt động dạy học ở trường Tiểu học là một vấn đề cấp thiết nhưng mới được
nghiên cứu dưới góc độ hẹp. Thực tế ở Việt Nam, việc đưa CNTT vào quản lý
các hoạt động nhà trường nói chung và quản lý dạy học nói riêng hiện nay
đang có những bước phát triển và những yêu cầu mới gắn với các nhiệm vụ
chủ yếu của Đề án: “Tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý và hỗ trợ các
hoạt động dạy- học, nghiên cứu khoa học, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016- 2020, định hướng đến năm 2025” như:
Triển khai hệ thống thông tin quản lý, cơ sở dữ liệu toàn ngành GD&ĐT đáp
ứng u cầu kết nối, liên thơng tích hợp, chia sẻ thông tin đối với các hệ
thống thông tin từ trung ương đến địa phương. Quản lý học sinh, quản lý giáo
viên, quản lý thi, xếp thời khóa biểu, sổ quản lý điện tử; Tích hợp với trang
thơng tin điện tử của nhà trường trên môi trường mạng ở tất cả các cấp học;
Đẩy mạnh ứng dụng CNTT đổi mới nội dung, phương pháp dạy- học, kiểm
tra đánh giá và nghiên cứu khoa học.” [dẫn theo 10, tr.3- 4]
Trong quá trình phát triển đó cịn tồn tại nhiều vấn đề cần tiếp tục

nghiên cứu, giải quyết. Vì thế tác giả đã đi sâu nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt
động ứng dụng CNTT trong phạm vi các trường Tiểu học thuộc quận Long
Biên, thành phố Hà Nội nhằm đề xuất một số biện pháp quản lý góp phần
nâng cao hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học nói riêng, nâng cao chất
lượng giáo dục nói chung trong các trường Tiểu học hiện nay.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Công nghệ thơng tin
Theo, Nghị quyết số 49/CP ngày 04/08/1993 của Chính phủ đã định
nghĩa: “CNTT là tập hợp các phương pháp khoa học, các phương tiện và


11

công cụ kỹ thuật hiện đại - chủ yếu là kỹ thuật máy tính và viễn thơng - nhằm
tở chức khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin rất
phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người và xã
hội” [9].
Theo luật CNTT số 67/2006/QH11 ngày 29/6/2006 (Điều 4: Giải thích
từ ngữ): “CNTT là tập hợp các phương pháp khoa học, công nghệ và công cụ
kỹ thuật hiện đại để sản xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi
thông tin số” [27, tr.30]
CNTT là một ngành ứng dụng công nghệ vào quản lý xã hội, xử lý
thơng tin. Có thể hiểu CNTT là ngành sử dụng máy tính và các phương tiện
truyền thơng để thu thập, truyền tải, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền thông tin.
Hiện nay, có nhiều cách hiểu về CNTT.
Gần đây nhất, khái niệm CNTT được quy định như sau: “CNTT là tập
hợp các phương pháp khoa học, công nghệ và công cụ kỹ thuật hiện đại để
sản xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi thông tin số” [17].
Như vậy, CNTT có thể xem như là cơng cụ kỹ thuật hiện đại hỗ trợ cho
quá trình sản xuất phát triển. Trong giáo dục, CNTT vừa là đối tượng học tập,

vừa là công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc quản lý, giảng dạy và học tập để nâng
cao chất lượng giáo dục.
1.2.2. Hoạt động DH ở trường tiểu học
Theo tác giả Trần Thị Hương: “Hoạt động dạy học là hoạt động tương
tác, phối hợp và thống nhất giữa hoạt động chủ đạo của giáo viên và hoạt
động tự giác, tích cực, chủ động của học sinh nhằm thực hiện mục tiêu dạy
học. Hoạt động dạy học là một hoạt động kép gồm hai hoạt động: hoạt động
dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh. Trong đó, hoạt động dạy
của giáo viên đóng vai trị chủ đạo; hoạt động học của học sinh đóng vai trò


12

chủ động. Nếu thiếu một trong hai hoạt động này thì hoạt động dạy học sẽ
khơng diễn ra.” [16]
Tác giả Trần Thị Tuyết Oanh khi nghiên cứu về hoạt động dạy học đã
chỉ rõ: “Quá trình dạy học là sự thống nhất biện chứng của hai thành tố cơ
bản trong quá trình dạy học - hoạt động dạy và hoạt động học. Hoạt động
dạy của người giáo viên là hoạt động lãnh đạo, tổ chức, điều khiển hoạt động
nhận thức - học tập của học sinh, giúp học sinh tìm tịi khám phá tri thức, qua
đó thực hiện có hiệu quả chức năng học của bản thân. Hoạt động học của
học sinh là hoạt động tự giác, tích cực, chủ động, tự tổ chức, tự điều khiển
hoạt động nhận thức - học tập của mình nhằm thu nhận, xử lí và biến đởi
thơng tin bên ngồi thành tri thức của bản thân, qua đó người học thể hiện
mình, biến đởi mình, tự làm phong phú những giá trị của mình” [26].
Như vậy, có thể hiểu: Q trình dạy học bao gồm hai hoạt động: Hoạt
động dạy và hoạt động học. Hai hoạt động này luôn tồn tại đồng thời và song
song với nhau, có sự tương tác, phối hợp và thống nhất giữa hoạt động chủ
đạo của giáo viên và hoạt động tự giác, tích cực, chủ động của học sinh nhằm
thực hiện mục tiêu dạy học.

1.2.3. UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học
Ứng dụng CNTT vào dạy học có thể được hiểu là sử dụng các phương
tiện kĩ thuật cơng nghệ, các phần mềm vi tính, kết hợp với việc sử dụng các
phương pháp dạy học hiện đại để tổ chức các hoạt động học tập cho học sinh
phù hợp với mục tiêu dạy học [21].
Ứng dụng CNTT vào dạy học ở tiểu học có thể phân thành 4 mức độ từ
thấp đến cao như sau:
- Mức 1: Sử dụng CNTT để trợ giúp GV trong một số thao tác nghề
nghiệp như soạn giáo án, in ấn tài liệu, sưu tầm tài liệu… nhưng chưa sử dụng
CNTT trong tổ chức dạy học các tiết học cụ thể.


13

- Mức 2: Ứng dụng CNTT để hỗ trợ một khâu, một cơng việc nào đó
trong tồn bộ q trình dạy học.
- Mức 3: Sử dụng phần mềm dạy học để tổ chức dạy học một chương
trình, một số tiết, một vài chủ đề.
- Mức 4: Tích hợp cơng nghệ thơng tin vào q trình dạy học
Trên thực tế cho thấy rằng các bài giảng khi sử dụng CNTT sẽ sinh
động và hấp dẫn hơn rất nhiều so với bài giảng khơng sử dụng CNTT. Trong
một lớp học, trình độ và khả năng tư duy của học sinh là không đồng đều, khi
sử dụng CNTT trong dạy học sẽ làm tăng cường cá thể hóa trong học tập và
sự hợp tác giữa các cá nhân Thầy – Trò; Trò – Trị giúp thuận tiện hơn trên
con đường tìm kiếm tri thức.
1.2.4. Quản lý UD CNTT trong hoạt động DH ở tiểu học
a) Khái niệm quản lý
Trong tiến trình phát triển về lao động của con người thì quản lý là hình
thái lao động đóng vai trị quan trọng nhất và mang tính đặc thù cao nhất.
Định nghĩa về “Quản lý” cũng đã được các nhà KH xác định theo nhiều cách

khác tùy tùy thuộc vào quan điểm từng người. Trong phạm vi luận văn này,
chúng ta tiếp cận khái niệm quản lý theo định nghĩa dưới đây.
Quản lý là quá trình chủ thể quản lý thơng qua kế hoạch xây dựng, tổ
chức, chỉ đạo và kiểm tra đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đặt
ra ban đầu.
b) Quản lý hoạt động UD CNTT vào DH ở tiểu học
Bản chất của quản lý hoạt động giảng dạy chính là:
- Quản lý hoạt động dạy của GV
- Quản lý hoạt động học của học sinh
QLDH là tác động của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý thông qua
việc hồn thiện 3 mục tiêu sau: quản lý cơng tác lập kế hoạch giảng dạy, quản


14

lý công tác tổ chức thực hiện hoạt động giảng dạy và quản lý công tác kiểm
tra, đánh giá nhằm hồn thành mục tiêu quản lý trong q trình hoạt động.
Ngồi ra, ta cũng có thể xây dựng định nghĩa quản lý hoạt động UD
CNTT trong DH Tiểu học như sau: Quản lý hoạt động UD CNTT trong DH
Tiểu học là tác động của chủ thể QLGD đến đối tượng QLDG thông qua việc
quản lý công tác lập kế hoạch UD CNTT trong DH Tiểu học, quản lý công tác
tổ chức thực hiện UD CNTT trong DH Tiểu học và quản lý công tác kiểm tra,
đánh giá UD CNTT trong DH Tiểu học nhằm hoàn thành mục tiêu quản lý
trong quá trình hoạt động.
1.3. Ứng dụng CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học
1.3.1. Đặc điểm tâm, sinh lý, nhận thức của HSTH
Đối tượng của cấp tiểu học là trẻ em từ 6 đến 11 tuổi. HSTH là nhóm
đối tượng có độ tuổi từ 6- 11 ti, tính cách hồn nhiên và trong sáng.
HSTH là đối tượng đang bước những bước đi đầu tiên vào xã hội có rất
nhiều các mối quan hệ. Vì vậy, HSTH chưa có ý thức, và năng lực như một

công dân trưởng thành trong XH, mà là nhóm đối tương cần sự bảo vệ và dạy
dỗ của gia đình, nhà trường và XH.
HSTH nhớ rất nhanh và qn cũng nhanh. HSTH có trí nhớ trực quan nhận biết về hình ảnh chiếm ưu thế hơn trí nhớ từ ngữ - logíc. Do đó, những
mơn học có đồ dùng, tranh ảnh sinh động, hấp dẫn, có trị chơi sẽ giúp trẻ nhớ
lâu hơn.
1.3.2. Ý nghĩa của việc UD CNTT trong hoạt động DH ở trường tiểu học
Trong XH ngày nay, máy vi tính và mạng Internet đang giữ vị thế độc
tôn trong việc lưu trữ và truyền tải thông tin.
Hiện nay, phần lớn GV cho rằng bản trình chiếu trên phần mềm Power
Point chính là giáo án điện tử, họ chú trọng việc kết hợp các phương pháp DH
hiện đại vào KHDH, thiếu sự linh hoạt trong việc DH qua các bảng tĩnh (bảng


15

phấn) và bảng động… khiến không làm tăng hiệu quả truyền đạt mà còn làm
giảm chất lượng giảng dạy. Để giảm thiểu các hạn chế này, CBQL cần giúp
GV nhận thức tốt hơn về tầm quan trọng của UD CNTT vào giảng dạy nâng
cao chất lượng DH.
UD CNTT vào DH chủ yếu thực hiện qua 3 khâu: chuẩn bị, lập kế
hoạch và tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá. Để hồn thành tốt việc này,
người dạy cần có được các kĩ năng như:
+ Kỹ năng nhập dữ liệu; lưu trữ và cài đặt các phần mềm dạy học,...
+ UD CNTT vào xây dựng bài giảng.
1.3.3. Mục tiêu, nội dung UDCNTT vào DH ở trường tiểu học
* Mục tiêu chung
-Tận dụng tiến bộ công nghệ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong dạy và
học, nâng cao chất lượng và cơ hội tiếp cận giáo dục, hiệu quả quản lý giáo
dục. Xây dựng nền giáo dục mở thích ứng trên nền tảng số, góp phần phát
triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

-Mục tiêu đến năm 2025
+ Đổi mới mạnh mẽ phương thức tổ chức giáo dục, đưa dạy và học trên
môi trường số trở thành hoạt động giáo dục thiết yếu, hàng ngày đối với mỗi
nhà giáo, mỗi người học.
+ Đổi mới mạnh mẽ phương thức quản lý, điều hành dựa trên công
nghệ và dữ liệu, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và chất lượng cung cấp
dịch vụ hỗ trợ nhà nước và các cơ sở giáo dục.
-Mục tiêu đến năm 2030
Đưa tất cả thành tố của hệ thống giáo dục quốc dân vào mơi trường số.
Hồn thiện một nền tảng dạy và học trực tuyến quốc gia tích hợp kho học liệu
số hỗ trợ người học và nhà giáo tham gia có hiệu quả đáp ứng yêu cầu về tài
liệu học tập cho tồn bộ chương trình giáo dục phổ thơng.