ĐIỀU TRỊ BẢO TỒN HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI VÔ TRÙNG Ở TRẺ EM docx

ĐIỀU TRỊ BẢO TỒN HOẠI
TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI VÔ
TRÙNG Ở TRẺ EM
Nguyễn Văn Xừ Hai & CS
BV NHI ĐỒNG I

Được mô tả lần đầu tiên năm 1910 do Perthes,
Được mô tả lần đầu tiên năm 1910 do Perthes,
Legg và Calve, ban đầu chưa rõ bản chất của bệnh.
Legg và Calve, ban đầu chưa rõ bản chất của bệnh.

Cuối thế kỷ 19, được mô tả là bệnh gây ra chỏm
Cuối thế kỷ 19, được mô tả là bệnh gây ra chỏm
xương đùi bị xẹp do tỳ đè.
xương đùi bị xẹp do tỳ đè.

Ở trẻ > 2 tuổi, cao nhất là 4-8 tuổi, nam giới
Ở trẻ > 2 tuổi, cao nhất là 4-8 tuổi, nam giới
thường gặp hơn nữ.
thường gặp hơn nữ.

Đa số là 1 bên, bị 2 bên ít hơn khoảng 10%.
Đa số là 1 bên, bị 2 bên ít hơn khoảng 10%.

Tiền sử gia đình không rõ, hay gặp ở trẻ sống ở gia
Tiền sử gia đình không rõ, hay gặp ở trẻ sống ở gia
đình có mức sống thấp.
đình có mức sống thấp.

Giả thuyết được nghĩ đến nhiều nhất là vấn đề thiếu
Giả thuyết được nghĩ đến nhiều nhất là vấn đề thiếu

máu nuôi dưỡng.
máu nuôi dưỡng.

Khi chụp được các mạch máu nuôi dưỡng thấy tắc
Khi chụp được các mạch máu nuôi dưỡng thấy tắc
các mạch máu nuôi dưỡng phía trên.
các mạch máu nuôi dưỡng phía trên.

Chỏm xương đùi bị hoại tử vô khuẩn, khả năng chịu
Chỏm xương đùi bị hoại tử vô khuẩn, khả năng chịu
lực tỳ giảm, nên chỏm xương đùi bị biến dạng
lực tỳ giảm, nên chỏm xương đùi bị biến dạng
.
.
Bệnh có 4 giai đoạn:
Bệnh có 4 giai đoạn:


+ gđ 1: đĩa sụn phát triển không đều, hành
+ gđ 1: đĩa sụn phát triển không đều, hành
xương cản quang ít.
xương cản quang ít.


+ gđ 2: chỏm xương có vùng đậm độ tăng
+ gđ 2: chỏm xương có vùng đậm độ tăng
giảm khác nhau.
giảm khác nhau.

+ gđ 3: cốt hóa trở lại, hình dáng chỏm và cổ
+ gđ 3: cốt hóa trở lại, hình dáng chỏm và cổ
xương đùi biến dạng.
xương đùi biến dạng.


+ gđ 4: chỏm bị biến dạng: chỏm rất to, đĩa sụn
+ gđ 4: chỏm bị biến dạng: chỏm rất to, đĩa sụn
ngừng phát triển, biến dạng chỏm không đều,
ngừng phát triển, biến dạng chỏm không đều,
…
…
Lâm sàng:
Lâm sàng:
+Đi chóng mỏi, khập khiễng không đau, sau đó
+Đi chóng mỏi, khập khiễng không đau, sau đó
xuất hiện đau,đau tăng khi đi lại và giảm khi
xuất hiện đau,đau tăng khi đi lại và giảm khi
nghỉ ngơi.
nghỉ ngơi.


+Hạn chế dạng háng và xoay trong, chân đau có
+Hạn chế dạng háng và xoay trong, chân đau có
thể ngắn 1-2 cm
thể ngắn 1-2 cm
Cận lâm sàng:
Cận lâm sàng:

+ Xquang: khe khớp háng rộng ra, mật độ vôi
+ Xquang: khe khớp háng rộng ra, mật độ vôi
hóa ở chỏm không đều, chỏm bị biến dạng
hóa ở chỏm không đều, chỏm bị biến dạng
Điều trị:
Điều trị:



Mục tiêu là bảo toàn cấu trúc tự nhiên của
Mục tiêu là bảo toàn cấu trúc tự nhiên của
khớp
khớp



Tổn thương dưới 15% diện tích chỏm: bảo tồn
Tổn thương dưới 15% diện tích chỏm: bảo tồn



Giảm đau, hạn chế đi lại, giảm tải cho khớp
Giảm đau, hạn chế đi lại, giảm tải cho khớp
háng bằng cách chống nạng, duy trì sức mạnh
háng bằng cách chống nạng, duy trì sức mạnh
của cơ.
của cơ.


Fos am ax
Fos am ax
có thể được chỉ định để làm giảm
có thể được chỉ định để làm giảm
quá trình hủy xương và tạo cơ hội cho quá
quá trình hủy xương và tạo cơ hội cho quá
trình lành xương.
trình lành xương.


* Từ 15- 30%, dáng đi khập khiễng: tạo hình
* Từ 15- 30%, dáng đi khập khiễng: tạo hình
khớp háng
khớp háng


* Trên 30%: thay khớp háng.
* Trên 30%: thay khớp háng.
Tiên lượng: nếu phát hiện và điều trị sớm khi
Tiên lượng: nếu phát hiện và điều trị sớm khi
chỏm chưa biến dạng thì kết quả khá tốt.
chỏm chưa biến dạng thì kết quả khá tốt.
Trường hợp 1:
Trường hợp 1:
Bé trai 4t, đến khám vì đau háng (P), không đi khập
Bé trai 4t, đến khám vì đau háng (P), không đi khập
khiễng.
khiễng.
Điều trị: hạn chế đi lại, giảm đau và kháng viêm, uống

Điều trị: hạn chế đi lại, giảm đau và kháng viêm, uống
Fosamax 1/4v/tuần , trong 6 tháng – 1 năm.
Fosamax 1/4v/tuần , trong 6 tháng – 1 năm.
Sau 6 tháng thấy chỏm không xẹp thêm, đậm độ vôi
Sau 6 tháng thấy chỏm không xẹp thêm, đậm độ vôi
hóa đồng đều.
hóa đồng đều.
Trường hợp 2:
Trường hợp 2:
Bé trai 8 tuổi, đến khám vì đi khập khiễng, đau háng
Bé trai 8 tuổi, đến khám vì đi khập khiễng, đau háng
(T).
(T).
Điều trị: hạn chế đi lại, kháng viêm, giảm đau, uống
Điều trị: hạn chế đi lại, kháng viêm, giảm đau, uống
Fosamax 1/2v/tuần trong 1 năm.
Fosamax 1/2v/tuần trong 1 năm.
Sau 1 năm thấy chỏm xương đùi không xẹp, chỏm
Sau 1 năm thấy chỏm xương đùi không xẹp, chỏm
phình to ra, cốt hóa rõ,cổ xương đùi ngắn lại, giảm
phình to ra, cốt hóa rõ,cổ xương đùi ngắn lại, giảm
đi khập khiễng.
đi khập khiễng.
15/9/2009
12/8/2008
8/3/2011
13/7/2010
Trường hợp 3:
Trường hợp 3:
Bé trai 10 tuổi, đến khám vì đi khập khiễng.

Bé trai 10 tuổi, đến khám vì đi khập khiễng.
Điều trị: đi chống nạng,bổ sung Canxi, uống Fosamax
Điều trị: đi chống nạng,bổ sung Canxi, uống Fosamax
1v/tuần trong 6 tháng – 1 năm.
1v/tuần trong 6 tháng – 1 năm.
Sau 1,5 năm ta thấy chỏm xương đùi không xẹp, cổ
Sau 1,5 năm ta thấy chỏm xương đùi không xẹp, cổ
xương đùi ngắn lại, đi giảm khập khiễng rất nhiều.
xương đùi ngắn lại, đi giảm khập khiễng rất nhiều.
Trường hợp 4:
Trường hợp 4:
Bé trai 9 tuổi, đến khám vì đi khập khiễng, đau hai
Bé trai 9 tuổi, đến khám vì đi khập khiễng, đau hai
háng
háng
Điều trị: giảm đau, kháng viêm, bổ sung Canxi, uống
Điều trị: giảm đau, kháng viêm, bổ sung Canxi, uống
Fosamax 1v/tuần trong 6 tháng- năm.
Fosamax 1v/tuần trong 6 tháng- năm.
Sau 2 năm, thấy chỏm cốt hóa dần và phình to trở lại,
Sau 2 năm, thấy chỏm cốt hóa dần và phình to trở lại,
cổ xương đùi không ngắn thêm, hết đi khập khiễng.
cổ xương đùi không ngắn thêm, hết đi khập khiễng.
KẾT LUẬN
KẾT LUẬN

Hoại tử chỏm xương đùi vô trùng là bệnh
Hoại tử chỏm xương đùi vô trùng là bệnh
thường gặp ở trẻ em.
thường gặp ở trẻ em.


Điều trị bảo tồn đóng vai trò quan trọng
Điều trị bảo tồn đóng vai trò quan trọng
trong các giai đoạn sớm, kể cả các giai
trong các giai đoạn sớm, kể cả các giai
đoạn muộn.
đoạn muộn.

Fosamax có vai trò nhất định trong điều trị
Fosamax có vai trò nhất định trong điều trị
bảo tồn. Tuy nhiên vấn đề này cần nghiên
bảo tồn. Tuy nhiên vấn đề này cần nghiên
cứu thêm.
cứu thêm.