Design: Nguyễn Văn Quý
Đo Lường Và Thông Tin Công Nghiệp
I. Ampemet
• Là dụng cụ đo dòng, được mắc nối tiếp với các mạch
cần đo
• Vì trong Ampemet tồn tại điện trở R
a
nên sẽ tiêu thụ
một phần năng lượng của mạch cần đo
⇒
sai số
2
.
a a a
P I R=
, trong đó
a
I
là dong qua Ampemet
• Gọi
γ
là cấp chính xác mà Ampemet sử dụng
Giả sử phụ tải có điện trở là R
t
, trước khi mắc Ampemet
vào mạch thì dòng điện được tính:
t
U
I
R
=
(1)
1
Design: Nguyễn Văn Quý
Khi mắc Ampemet :
A
t A
U
I
R R
=
+
(2)
Ta có :
A
A A
p
A t t
I I
R R
I R R R
−
γ = = ≈
+
( vì
A
R
<<
t
R
)
⇒
Vì vậy Ampemet đo dòng phải đảm bảo điều kiện:
.
t
A
R R
≤ γ
Nếu không đảm bảo điều kiện trên , sai số phụ sẽ lớn
hơn sai số yêu cầu, lúc đó phải sử dụng đến công thức
hiệu chỉnh:
.(1 )
A p
I I= + γ
• Trường hợp tổng trở trong của nguồn cung cấp đáng
kể so với
t
R
thì
t
R
được tính là điện trở tải cộng them
với điện trở nguồn.
• Các Ampemet một chiều được chế tạo chủ yếu dựa
trên cơ cấu chỉ thị từ điện (đặc điểm:khung dây ở phần
động nên phải quấn bằng dây có kích thước nhỏ,do đó
khả năng quá tải kém và bị giới hạn về thang đo) . Vì
vậy ,khi đo dòng điện một chiều lớn hơn dòng qua cơ
cấu chỉ thị ,ta phải dung thê điện trở Shunt phân nhánh
nối song song với cơ cấu chỉ thị từ điện.
Lưu ý: khi chọn Shunt phải đảm bảo
a. Dòng định mức qua shunt là bao
nhiêu A
2
Design: Nguyễn Văn Quý
b. Sụt áp trên hai đầu Shunt là bao
nhiêu V( thường là 60mv,65mv,
70mv,75mv )
c. Ampemet và Shunt phải có sụt áp
tương ứng
d. Khi Shunt không đủ công suất thì ta
mắc song song các shunt cùng chỉ
số.
Kết quả với Ampemet được áp dụng với nhóm
các phần tử phản ứng với dòng điện như: cuộn
dòng của công tơ, watmet; các rowle dòng
điện
II. Volmet
• Khi đo điện áp, Volmet được mắc song song với tải
• Tương tự, sai số phụ
p
γ
do Volmet gây ra được tính:
0 0
0
t V
p
t V V
U U R R
U R R R
−
γ = = ≈
+
⇒
yêu cầu đối với Volmet là điện trở càng lớn càng
tốt.
• Thực tế, với một phụ tải có điện trở
t
R
đặt trong mạch
có điện trở nguồn
n
R
, nếu dùng Volmet cấp chính
3
Design: Nguyễn Văn Quý
xác
γ
thì điện trở của Volmet phải đảm bảo điều kiện
sao cho
p
γ < γ
hay
0
V
R
R ≥
γ
, với
0
.
t n
t n
R R
R
R R
=
+
• Công thức hiệu chỉnh
( )
1
t p V
U U= + γ
.
III. Đo Điên Trở
1. Điện trở là một thông số quan trọng
của mạch điện,tuy nhiên phần lớn
giá trị của chúng thay đổi theo nhiệt
độ và theo điều kiện môi trường. Vì
thế phải tiến hành đo kiểm trước
khi lắp giáp, vận hành mạch điện
hay khi thí nghiệm,nghiệm thu các
mạch điện…
2. Yêu cầu khi đo điện trở
Khi đo các giá trị điện trở nhỏ
cần tìm mọi biện pháp để loại
trừ ảnh hưởng của điện trở
dây nối,điện trở tiếp xúc,sức
điện động tiếp xúc ;
4
Design: Nguyễn Văn Quý
Khi đo các giá trị điện trở lớn
cần tránh sự ảnh hưởng của
điện trở khối và điện trở bề
mặt ;
Khi đo điện trở của các vật có
độ ẩm cao nên dùng nguồn
xoay chiều để tránh hiện
tượng điện phân ;
Khi đo điện trở của các vật
liệu rắn nên dùng nguồn một
chiều để tránh sự ảnh hưởng
của điện dung ký sinh .
3. Đo điện trở bằng phương pháp
gián tiếp
a. Phương pháp dùng nguồn 1 chiều
♦ Sơ đồ 1
5
A
Design: Nguyễn Văn Quý
A
I
V
U
X
R
p
R
- Dùng để đo các điện trở lớn
-
P
R
có tác dụng tránh quá dòng
gây cháy ampemet
- Gọi
'
x
R
A x
R R= +
'
x x A
R R R⇒ = −
.Mặt khác, dùng
Ampemet và Volmet đo dòng và
áp ta có :
'
V x A A
x
A A
U U I R
R
I I
+
= =
6
V
Design: Nguyễn Văn Quý
- Sai số phụ:
% 100%
A
p
x
R
R
γ =
♦ Sơ đồ 2
A
I
V
U
x
R
p
R
- Dùng để đo các điện trở nhỏ
7
A
V
Design: Nguyễn Văn Quý
1
'
1 1
V x
x
A x V
x V
U U
R
I I I
R R
= = =
+
+
- Sai số phụ :
1
% (1 )100%
1
p
x
V
R
R
γ = −
+
b. Dùng nguồn xoay chiều
8