Tải bản đầy đủ (.pdf) (193 trang)

Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nghiên cứu mối tương quan giữa quản trị công ty qua các đặc tính của hội đồng quản trị với hiệu quả hoạt động của các công ty cổ phần

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.71 MB, 193 trang )

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO 
TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ 
TP.HỒ CHÍ MINH
­­­­­­­­­­­­

ĐỖ THỊ NHƯ 
QUỲNH

NGHIÊN CỨU MỐI TƯƠNG QUAN 
GIỮA QUẢN TRỊ CƠNG TY QUA CÁC ĐẶC 
TÍNH CỦA HỘI
ĐỒNG QUẢN TRỊ VỚI HIỆU 
QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠNG 
TY CỔ PHẦN

LUẬN VĂN 
THẠC SĨ


TP.HCM ­ Năm 
2012



LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan:
Bản luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài “Nghiên cứu mối tương quan giữa quản trị 
cơng  ty qua các đặc tính của Hội đồng quản trị với hiệu quả hoạt động của các 
cơng ty cổ  phần” là cơng trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tơi và dưới sự hướng 
dẫn  khoa  học  của  Giáo  sư  Tiến  sĩ  Trần  Ngọc  Thơ.  Các  số  liệu  trong  luận  văn  có 
nguồn  gốc  rõ  ràng,  đáng  tin  cậy  và  được  xử  lý  khách  quan,  trung  thực.  Các  tham 


khảo dùng trong luận văn  đều được trích dẫn rõ ràng.

TP.HCM, tháng  01 năm 2013 
Học viên thực hiện

Đỗ Thị Như Quỳnh


MỤC LỤC
 MỤC    LỤC                                                                                                                               
 
..............................................................................................................................
   
 1
 DANH  M
  ỤC CÁC TỪ VI
   ẾT    TẮT                                                                                        
 
.......................................................................................
   
 3
 DANH  M
  ỤC  B
  ẢNG    BIỂU                                                                                                     
 
....................................................................................................
   
 4
 DANH  M
  ỤC  HÌNH

 
    VẼ                                                                                                          
 
.........................................................................................................
   
 5
 PHẦN  MỞ
 
  Đ
  ẦU                                                                                                                    
 
...................................................................................................................
   
 6
 CHƢƠNG    1: 
 TỔNG  QUAN 
 
 VỀ
    QU
  ẢN TRỊ    CƠNG TY    VÀ    THỰC    TRẠNG    ÁP  D
  ỤNG    QUẢN  TRỊ
    
 CƠNG  TY
      TẠI  VI
  ỆT  NAM
 
                                                                                                 
 
................................................................................................
    

 10
1.1.  Tổng    quan về    Quản trị Cơng    ty   ...........................................................................
                                                                           10
    
1.1.1.
 Khái    niệm    Quản  tr
  ị cơng    ty  ...........................................................................
                                                                            10
    
1.1.2.  Lợi  ích ti
 
ềm năng    của    Quản trị cơng    ty    hiệu quả                                         
 
........................................
    
 11
1.1.3.  Các nguyên  t
  ắc  Qu
  ản  trị
      công    ty    của  OECD:
 
                                                
 
...............................................
    
 15
1.1.4.  Cơ c
   ấu    quản  tr
  ị  c  ủa  Công 
 

 ty
      cổ  ph
  ần:                                                          
 
.........................................................
    
 17
1.2.  Quản  tr
  ị cơng    ty    tại  Vi
  ệt    Nam:                                                                              
 
.............................................................................
    
 21
1.2.1.  Khn khổ pháp
       lý   .........................................................................................
                                                                                         21
    
1.2.2.  Tình hình thực    hiện Quản trị Cơng    ty    tại các    cơng  ty
      niêm    yết:                  
 
.................
    
 23
 CHƢƠNG    2: 
 TỔNG  QUAN CÁC 
 
 NGHIÊN
 
  C

  ỨU  VÀ
    PHÁT
 
  TRI
 
ỂN    GIẢ    THIẾT    NGHIÊN  C
  ỨU  VỀ
    
 MỐI    TƢƠNG    QUAN    GIỮA    QUẢN    TRỊ    CƠNG    TY    THƠNG    QUA    CÁC    ĐẶC    TÍNH  
 CỦA  HĐQT
 
    VÀ    HIỆU    QUẢ    HOẠT    ĐỘNG                                                                       
 
......................................................................
    
 28
2.1.  Hiệu  quả
    ho
  ạt  đ
  ộng                                                                                              
 
.............................................................................................
    
 28
2.2.  Tổng    quan    các    nghiên    cứu    và    phát    triển giả    thiết    nghiên    cứu    về    mối    tƣơng    
quan   giữa    Quản  tr
  ị cơng    ty    thơng    qua    các  đ
  ặc  tính c
 
ủa    HĐQT    và  hi

  ệu quả  ho
  ạt    động 
 
          
 29
   
2.2.1.  Mối    tƣơng    quan    giữa  Quy
      mơ    HĐQT    và    Hiệu  qu
  ả ho
   ạt  đ
  ộng                   
 
..................
    
 30
2.2.2.  Mối    tƣơng    quan giữa    Tính    kiêm    nhiệm    vị    trí    giám đốc/tổng    giám    đốc    của    
chủ   tịch    HĐQT    với  hi
  ệu quả  ho
  ạt  đ
  ộng                                                                    
 
...................................................................
    
 32
2.2.3.  Mối    tƣơng    quan    giữa    thành  ph
  ần HĐQT    và    hiệu    quả    hoạt  đ
  ộng               
 
..............
    

 33
2.2.3.1.  Thành  viên 
 
 HĐQT
 
  đ
  ộc    lập:                                                                     
 
....................................................................
    
 33
2.2.3.2.  Yếu  t
  ố gi
   ới  tính, đ
 
ộ tuổi trung    bình    của  thành 
 
 viên
      HĐQT:                 
 
................
    
 35
2.2.4.  Mối    tƣơng    quan    giữa    tính    chất    sở    hữu    của    HĐQT  và
      hiệu    quả    hoạt    động 36
   
 CHƢƠNG    3 : 
 XÂY    DỰNG  MƠ 
   HÌNH
 

    NGHIÊN  C
  ỨU,    LÝ  GI
  ẢI    KẾT  QUẢ
 
    NGHIÊN  C
  ỨU                
 
...............
    
 41
3.1.  Lựa chọn  mơ hình nghiên 
 
 c  ứu:                                                                              
 
.............................................................................
    
 41
3.1.1.  Phƣơng    pháp    nghiên    cứu                                                                                
 
...............................................................................
    
 41
3.1.2.  Xây    dựng    mơ hình nghiên  c  ứu:                                                                      
 
.....................................................................
    
 42
3.2.  Nguồn  dữ
      liệu và    phƣơng    pháp  thu 
   th

  ập:                                                            
 
...........................................................
    
 46
3.3.  Phƣơng    pháp  xử
      lý    số liệu    và    lý    giải  k
  ết    quả  nghiên c
 
ứu:                                 
 
................................
    
 49
3.3.1.  Phƣơng    pháp    xử    lý    số    liệu:                                                                           
 
..........................................................................
    
 49
3.3.2.  Lý    giải  k
  ết  quả
    nghiên
 
    cứu:                                                                           
 
..........................................................................
    
 51
3.4.  Kết  qu
  ả nghiên

  
  c
  ứu và Lý    giải:                                                                            
 
...........................................................................
    
 51
3.4.1.  Một    số    thống    kê    sơ    bộ    về    mẫu    tổng    quát    và    hệ    số    tƣơng    quan    giữa    các    
biến:  51
3.4.2.  Tổng    hợp  k
  ết  quả
      từ mơ hình hồi quy                                                          
 
.........................................................
    
 54
3.4.2.1.  Với  bi
  ến  ph
  ụ thuộc ROA                                                                       
 
......................................................................
    
 54
3.4.2.2.  Với  bi
  ến  ph
  ụ thuộc ROE:                                                                       
 
......................................................................
    
 61



3.4.3.  Chấp    nhận    hoặc  bác
      bỏ    giả thiết:                                                                 
 
................................................................
    
 67
 PHẦN    KẾT    LUẬN                                                                                                               
 
..............................................................................................................
    
 83
 TÀI  LI
  ỆU  THAM KH
 
ẢO                                                                                                     
 
....................................................................................................
    
 86
 PHỤ    LỤC                                                                                                                              
 
.............................................................................................................................
    
 90
 Phụ    lục    1:     Cƣờng    độ    cạnh  tranh 
 
 trong
 

    ngành  từ
      kết    quả  đánh
 
    giá  c  ủa    chuyên    gia     
   90
....
    
 Phụ lục 2:   Danh
 
    sách  phân 
 
 ngành
 
  c
  ủa    HSX  năm
      2011                                                   
 
..................................................
    
 91
 Phụ lục 3:  Tiêu  chí
    phân 
 
 ngành
 
    của  HSX
                                                                       
 
....................................................................
    

 108
 Phụ lục 4:  Danh
 
    sách  m
  ẫu                                                                                              
 
.............................................................................................
    
 110
 Phụ    lục    5.  K
  ết  quả
      hệ    số    tƣơng    quan  trong
 
    các    phân tổ    thống    kê                              
 
.............................
    
 122
 Phụ lục    6:  K
  ết  qu
  ả hồi quy    với  bi
  ến    phụ thuộc ROA  trong
 
    mẫu tổng    thể và    các  phân 
 
 
tổ   thống    kê                                                                                                                      
 
.....................................................................................................................
    

 133
 Phụ lục    7:  K
  ết  qu
  ả hồi quy    với  bi
  ến  ph
  ụ thuộc ROE trong    mẫu tổng    thể và    các  phân 
 
 
tổ th
  ống    kê                                                                                                                      
 
.....................................................................................................................
    
 146


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BCB

: Bản Cáo Bạch

BCTC

: Báo cáo tài chính

BCTN

: Báo cáo thƣờng niên

BGĐ


: Ban giám đốc

BKS

: Ban kiểm sốt

CEO

: Tổng giám đốc/Giám đốc điều hành

CRSP

: Trung tâm nghiên cứu giá chứng khốn

ĐHĐCĐ

: Đại hội đồng cổ đơng

FDI

: Vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi

Fortune 1.000
(500)

: Bảng xếp hạng danh sách 1.000 (500) cơng ty lớn nhất 
Hoa Kỳ theo doanh thu

FPI


: Vốn đầu tƣ gián tiếp nƣớc ngồi

GFCF

: Diễn đàn Quản trị cơng ty tồn cầu

HĐQT

: Hội đồng quản trị

HNX

: Sàn giao dịch chứng khốn Hà Nội

HSX

: Sàn giao dịch chứng khốn thành phố Hồ Chí Minh

IFC

: Tổ chức tài chính quốc tế

KLSE

: Sở Giao dịch chứng khốn Kuala Malaysia

OECD

: Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế


ROA

: Tỷ suất sinh lợi của tài sản 

ROE

Tỷ suất sinh lời vốn chủ sở 

hữu SGDCK

:

Sở giao dịch chứng khốn

SGX

: Sở Giao dịch chứng khoán 

Singapore UBCKNN :

Uỷ ban chứng khoán Nhà nƣớc


DANH MỤC BẢNG BIỂU

cơng ty năm 2009,
năm 2009, 2010

kê đạt mức ý nghĩa

kê đạt mức ý nghĩa
ả hoạt động.
m đốc/Tổng giám đốc
c lập với hiệu quả hoạt
HĐQT với hiệu quả
T với hiệu quả hoạt
HĐQT với hiệu quả
thành viên HĐQT làm
tƣ nƣớc ngồi do 
thành  ộng.
g nƣớc do thành viên
iến kiểm sốt với 
hiệu n tổ thống kê
ứng minh hoặc bác bỏ


DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1.1
Hình 3.1

:
: Mơ hình nghiên cứu

Các chủ thể quản trị 
mang tính bắt buộc và 


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quản  trị  công  ty  (tạm  dịch  cho  khái  niệm  “Corporate  governance”  )  là 

một  chủ  đề  đang  đƣợc  quan  tâm  nhiều  hơn  đặc  biệt  là  ở  các  nƣớc  đang  phát 
triển, trong  đó  có  Việt  Nam.  Sự  tách  biệt  giữa  quyền  sở  hữu  và  việc  quản  lý 
trong  công  ty  cổ  phần  bên  cạnh  ƣu  điểm là  tạo  điều  kiện  cho  việc  chuyển 
nhƣợng vốn trong cơng ty  cổ phần là tƣơng đối dễ dàng, do đó dễ thu hút các 
nguồn  vốn  đầu  tƣ  trong  xã  hội.  Tuy  nhiên  mặt  khác  có  thể  gây  nên  vấn  đề 
ơng chủ  và ngƣời đại diện  (Principal
Agent  Problem1),  khi  ngƣời  quản  lý  có  thể  hành  động  theo  lợi  ích  riêng  của 
họ
nhiều  hơn  so  với  lợi ích  của  ngƣời  sở hữu.  Quản  trị Cơng  ty là  một hệ  thống 
các  thiết  chế,  chính  sách,  luật  lệ  nhằm  định  hƣớng,  vận  hành,  kiểm  sốt 
cơng  ty  cổ  phần, tạo động lực cho ngƣời quản lý theo đuổi mục tiêu chung của 
cổ  đông,  giúp  tăng  cƣờng  hiệu  quả  kinh  tế  và  tăng  trƣởng  của  doanh  nghiệp 
cũng nhƣ niềm tin của  nhà đầu tƣ.
Quản trị Cơng ty nghiên cứu nhiều vấn  đề, giải quyết rất nhiều vấn  đề 
trong  các cơng  ty để  có đƣợc hiệu quả tốt hơn. Trong đó  quản lý hiệu  quả có 
vẻ  nhƣ  là  một trong các u cầu  ƣu tiên để đạt đƣợc sự phát triển bền vững. 
Cơ quan tối cao của các Cơng ty cổ phần là Đ
  ại    hội    đồng    Cổ    đơng . Các cổ đơng 
sẽ tiến hành bầu ra H
  ội    đồng    Quản    trị  (Board of directors). Hội đồng quản trị là 
cơ quan quản lý cơng  ty, có tồn quyền nhân danh cơng ty để quyết định các vấn 
đề  quan  trọng  trong  công  ty  cổ  phần  nhƣ:  Quyết  định  chiến  lƣợc,  kế  hoạch 
phát  triển  trung  hạn  và  kế  hoạch  kinh  doanh  hằng  năm  của  công  ty;  Quyết 
định  cơ  cấu  tổ  chức;  Bổ  nhiệm,  miễn


Vấn  đề  ông  chủ  và  ngƣời  đại  diện  (Principal  ­  Agent  Problem)  hay  còn  gọi  là  vấn  đề  ngƣời  ủy 
thác và  ngƣời nhậm thác là một ví dụ điển hình của rủi ro đạo đức. Ngun nhân của hiện tƣợng trên là 
do có sự tách  biệt giữa quyền sở hữu và quyền quản lý đã tạo ra thơng tin khơng cân xứng (asymestric 
information), ngƣời  quản lý (đại diện) có  ƣu thế hơn chủ sở hữu về thơng tin, nên dễ dàng hành động 

tƣ lợi. Điều này sẽ tạo ra ba  loại chi phí tác nhân: (i) chi phí phân tán (tức là cán bộ quản lý khơng tối đa 
hóa của cải của các cổ đơng); (ii)  chi phí  giám sát (các  cổ  đơng  phải xây dựng và  thực  hiện  những cơ 
cấu kiểm sốt) bao gồm cả chi phí thay  thế; và (iii) các chi phí khuyến khích ( chi phí phát sinh khi cơng 
chúng đầu tƣ phải trả tiền thƣởng khích lệ  các cán bộ quản lý). Vai trị cốt lõi của hệ thống quản trị 


cơng ty là phải giảm thiểu tổng chi phí tác nhân, từ  đó tối đa hóa giá trị cơng ty cho các cổ đơng. (Nguồn: 
)


nhiệm  với  Giám  đốc  hoặc  Tổng  giám  đốc  để  điều  hành  hoạt  động  hàng  ngày 
của  công  ty  cổ  phần; và Thực  hiện các  quyền  và  nghĩa vụ  của cơng  ty  khác 
khơng thuộc  thẩm quyền của Đại hội đồng cổ đơng, góp phần quan trọng trong 
việc  duy  trì  hiệu  quả  quản  lý.  Đó  là  lý  do  tại  sao  nhiều  nghiên  cứu  về  mối 
tƣơng quan giữa những  đặc tính của HĐQT với hiệu quả hoạt động của cơng ty 
đã đƣợc thực hiện nhiều gần đây.
Thị  trƣờng  chứng  khốn  Việt  Nam  tuy  mới  ra  đời,  nhƣng  do  sự  phát 
triển  nhanh chóng về quy mơ và số lƣợng của các  cơng ty đại chúng  đã khiến 
cho quản  trị cơng ty trở thành vấn đề cấp thiết đối với thị trƣờng chứng khốn 
Việt Nam nói  chung và các cơng ty cổ phần nói riêng. Đề tài “Nghiên cứu mối 
tƣơng quan giữa  quản trị cơng ty qua các đặc tính của Hội đồng quản trị 
với hiệu quả hoạt động  của  các  cơng  ty  cổ  phần”  góp  phần  hiểu  sâu  hơn 
về  vai  trị  của  quản  trị  cơng  ty  cũng  nhƣ  mối  tƣơng  quan  giữa  đặc  tính  của 
HĐQT và hiệu quả của các công ty cổ  phần, nhằm nâng cao nhận thức về quản 
trị công ty và tăng cƣờng năng lực quản trị công ty tại Việt Nam.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Mục  tiêu  nghiên  cứu  của  luận  văn  là  nghiên  cứu  mối  tƣơng  quan  giữa 
quản trị cơng ty qua các đặc tính của HĐQT với hiệu quả hoạt động của cơng ty 
cổ phần  nhằm kiểm tra chín giả thiết nghiên cứu (1), (2), (3), (4), (5), (6), (7),(8), 
(9):

(1)

Có tƣơng quan ngƣợc chiều giữa quy mơ HĐQT và hiệu quả 
hoạt  động.

(2)

Có  tƣơng  quan  ngƣợc  chiều  giữa  tính  kiêm  nhiệm  vị  trí 
Giám  đốc/Tổng giám đốc của Chủ tịch HĐQT với hiệu quả hoạt 
động.

(3)

Có tƣơng quan cùng chiều giữa tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập 
với hiệu quả hoạt động.

(4)

Tỷ  lệ  nữ  thành  viên  trong  HĐQT  có  tƣơng  quan  cùng  chiều 
với  hiệu quả hoạt động.

(5)

Tuổi trung  bình của  HĐQT  có  tƣơng quan  ngƣợc  chiều với 
hiệu quả hoạt động


(6)

Sở hữu cổ phần của HĐQT có tƣơng quan với hiệu quả hoạt 

động.


(7)

Sở hữu nhà nƣớc do thành viên HĐQT làm đại diện có tƣơng 
quan cùng chiều với hiệu quả hoạt động

(8)

Sở hữu của nhà đầu tƣ nƣớc ngồi do thành viên HĐQT làm 
đại  diện có tƣơng quan cùng chiều với hiệu quả hoạt động.

(9)

Sở hữu tƣ nhân trong nƣớc do thành viên HĐQT làm đại diện 
có tƣơng quan cùng chiều với hiệu quả hoạt động.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu:
­

Đối  tƣợng  nghiên  cứu  của  Luận  văn  là  Quản  trị  cơng  ty,  cụ  thể  là  các 
đặc tính của HĐQT

­

Phạm vi  nghiên  cứu  của  Luận  văn  là  100  công  ty cổ  phần  đại  diện  cho 
các  công  ty  cổ  phần  niêm  yết  tại  sàn  giao  dịch  chứng  khoán  TP.HCM 
(HSX) từ  năm 2007 đến năm 2011


4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận  văn  sử  dụng  phƣơng  pháp  nghiên  cứu  định  lƣợng,  thu  thập  số 
liệu,  kiểm định mức độ giải thích của phƣơng trình hồi quy đối với mẫu tổng 
thể và mẫu  đƣợc phân tổ thống kê để tìm ra mối tƣơng quan giữa các tính chất 
HĐQT với hiệu quả hoạt động của cơng ty cổ phần
5. Ý nghĩa thực tiễn và tính mới của luận văn:
Tính  mới  trong  luận  văn  này  là  tác  giả  đã  nghiên  cứu  mối  tƣơng  quan 
giữa  các đặc tính của HĐQT với hiệu quả hoạt động của cơng ty, khía cạnh vẫn 
cịn có ít  các  nghiên  cứu  tại  Việt  Nam.  Đề  tài  nghiên  cứu  thực  nghiệm  mối 
tƣơng  quan  giữa  quản  trị  công  ty,  cụ  thể  là  qua  các  đặc  tính  của  HĐQT,  với 
hiệu quả hoạt động của  các cơng ty cổ phần nhằm: góp phần hiểu sâu hơn về 
vai  trị  của quản trị  cơng ty  cũng nhƣ mối tƣơng quan của các đặc tính HĐQT 
và  hiệu  quả  hoạt  động  của  các  công  ty  cổ  phần,  từ  đó  gia  tăng  nhận  thức  về 
quản trị cơng ty và tăng cƣờng năng lực quản trị cơng ty tại Việt Nam.
6. Kết cấu của luận văn:
(1) Phần Mở đầu
(2) Phần Nội dung


­

Chƣơng  1:  Tổng  quan  về  quản  trị  công  ty  và  thực  trang  áp  dụng  quản 
trị công ty tại Việt Nam.

­

Chƣơng 2: Tổng quan các nghiên cứu và phát triển các giả thiết nghiên 
cứu  về  mối  tƣơng  quan  giữa  quản  trị  cơng  ty  thơng  qua  các  đặc  tính 
của Hội đồng quản trị và hiệu quả hoạt động.


­

Chƣơng 3: Xây dựng mơ hình nghiên cứu, Lý giải kết quả nghiên cứu.

(3) Phần Kết luận
(4) Tài liệu tham khảo
(5) Phụ lục


PHẦN NỘI DUNG

CHƢƠNG 1:
TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ CƠNG TY VÀ THỰC TRẠNG ÁP 
DỤNG QUẢN TRỊ CƠNG TY TẠI VIỆT NAM
1.1.

Tổng quan về Quản trị Cơng ty:
1.1.1. Khái niệm Quản trị cơng ty:
Cơng  ty  cổ  phần  là  một  dạng  pháp  nhân  có  trách  nhiệm  hữu  hạn, 
trong  cơng  ty  cổ  phần  có  sự  tách  biệt  giữa  quyền  sở  hữu  và  cơ  chế 
quản  lý.  Cơ  quan  tối  cao  của  các  công  ty  cổ  phần  là   Đại     hội     đồng     Cổ  
đơng  (ĐHĐCĐ).  Các cổ đơng sẽ tiến hành  bầu ra nhóm đại diện cho họ 
là Hội đồng quản trị  (HĐQT)  và  Ban  kiểm  sốt  (BKS).  Sau  đó,  HĐQT 
sẽ  tiến  hành  thuê,  bổ  nhiệm  Ban  Giám  đốc  (BGĐ),  BGĐ  sẽ  thay  mặt 
các cổ đơng quản lý cơng ty  cổ phần. Sự tách biệt giữa quyền sở hữu và 
việc quản lý cịn đƣợc thể  hiện  ở  việc  một  số  nƣớc  cịn  quy  định  cho 
phép giám đốc quản lý cơng ty có thể  khơng phải là cổ đơng của cơng ty. 
Sự  tách  biệt  này  bên cạnh  ƣu  điểm  là  tạo  điều  kiện  cho  việc  chuyển 
nhƣợng vốn trong cơng ty cổ phần là tƣơng đối dễ  dàng,  do  đó  dễ  thu 
hút  các  nguồn  vốn  đầu  tƣ  trong  xã  hội.  Tuy  nhiên  mặt  khác  có  thể  gây 

nên  vấn  đề  ngƣời  đại  diện,  khi  ngƣời  quản  lý  có  thể  hành  động theo 
lợi ích riêng của họ  nhiều hơn so với lợi ích của ngƣời sở  hữu.  Từ  đây 
nhu  cầu  “Quản  trị  công  ty"  phát  sinh  để  tạo  động  lực  cho  BGĐ  và 
HĐQT  theo  đuổi  mục  tiêu  chung  của  doanh  nghiệp,  giúp  tăng  cƣờng 
hiệu  quả kinh tế và tăng trƣởng của doanh nghiệp cũng nhƣ niềm tin của 
nhà đầu tƣ.
Quản  trị  cơng  ty có  nhiều  định nghĩa  do  cách  tiếp  cận  khác  nhau, 
do  sự  khác  nhau  về  thể  chế  luật  pháp,  đặc  tính  quốc  gia,  văn  hóa  và 
trình  độ  phát  triển  của  thị  trƣờng  tài  chính  tại  mỗi  nƣớc.  Nên  khơng 
có  một  định  nghĩa duy nhất về Quản trị cơng ty có thể áp dụng cho mọi 


trƣờng  hợp.  Tổ  chức  Hợp  tác  và  Phát  triển  Kinh  tế  (OECD)  đã  đƣa  ra 
một định nghĩa chi tiết


về Quản trị cơng ty nhƣ sau: “Quản trị cơng ty là những biện pháp nội bộ 
để  điều  hành  và  kiểm  sốt  cơng  ty  […],  liên  quan  tới  các  mối  quan  hệ 
giữa  Ban  giám  đốc,  Hội  đồng  quản  trị  và  các  cổ  đông  của  một  công  ty 
với các bên có  quyền  lợi  liên  quan.  Quản  trị  cơng  ty  cũng  tạo  ra  một  cơ 
cấu  để  đề  ra  các  mục tiêu của công ty,  và xác định các phương tiện để 
đạt  được  những  mục  tiêu  đó,  cũng  như  để  giám  sát  kết  quả  hoạt  động 
của  công  ty.  Quản  trị  công  ty  chỉ  được  cho  là  có  hiệu  quả  khi  khích  lệ 
được Ban giám  đốc và  Hội  đồng  quản  trị  theo  đuổi  các  mục  tiêu  vì  lợi 
ích  của  cơng  ty  và  của  các  cổ  đơng,  cũng như phải tạo điều kiện thuận 
lợi  cho  việc  giám  sát  hoạt  động  của  công  ty  một  cách  hiệu  quả,  từ  đó 
khuyến khích cơng ty sử dụng các nguồn lực một cách tốt hơn”.
1.1.2. Lợi ích tiềm năng của Quản trị cơng ty hiệu quả:
1.1.2.1. Thúc đẩy hoạt động, nâng cao hiệu quả kinh doanh
Quản trị cơng  ty hiệu quả có  thể cải  thiện nâng cao  hiệu 

quả hoạt động kinh doanh dƣới nhiều góc độ:
­

Thực  hiện  việc  giám  sát  và  giải  trình  tốt  hơn:  Việc  cải  tiến 
các  cách  thức  Quản  trị  công  ty  sẽ  mang  lại  một  hệ  thống  giải 
trình  tốt  hơn,  giảm  thiểu  rủi  ro  liên  quan  đến  các  vụ  gian  lận 
hoặc  các  giao  dịch nhằm mục đích vụ lợi của các cán  bộ  quản 
lý. Tinh thần trách  nhiệm cao kết hợp vói việc quản trị rủi ro và 
kiểm  sốt  nội  bộ  hiệu  quả  có  thể  giúp  cho  cơng  ty  sớm  phát 
hiện  ra  các  vấn  đề  trƣớc  khi  chúng  phát  sinh  và  dẫn  đến  một 
cuộc  khủng  hoảng.  Quản  trị  công  ty sẽ giúp cải thiện hiệu quả 
công việc  quản  lý và  giám sát Ban điều  hành,  chẳng  hạn  bằng 
cách  xây dựng  hệ  thống  lƣơng  thƣởng  dựa  trên các kết quả tài 
chính của  cơng  ty.  Điều  này  tạo  điều  kiện  thuận  lợi  khơng  chỉ 
cho việc xây dựng quy hoạch  bổ nhiệm cán bộ và kế  thừa một 
cách  hiệu  quả,  mà  cịn  cho  việc  duy  trì  khả  năng  phát  triển  dài 
hạn của cơng ty.


­

Nâng  cao  hiệu  quả  ra  quyết  định:  Việc  áp  dụng  những  cách 
thức  Quản trị cơng ty hiệu quả sẽ góp phần cải thiện q trình 
ra quyết


định.  Chẳng  hạn  các  thành  viên  BGĐ  và  các  thành  viên  HĐQT 
và  các  cổ  đơng  có  thể  đƣa  ra  những  quyết  định  chính  xác  kịp 
thời  và  có  đầy  đủ  thơng  tin  hơn  khi  cơ  cấu  quản  trị  công  ty 
cho  phép  họ  hiểu rõ vai trị và trách nhiệm của mình, cũng nhƣ 

khi  các q  trình  liên  lạc  đƣợc  điều  chỉnh  một  cách  hiệu  quả. 
Điều này sẽ giúp hiệu  quả  của  các  hoạt  động  tài  chính  và  kinh 
doanh  của  cơng  ty  đƣợc  nâng cao một cách đáng kể ở mọi cấp 
độ. Quản trị cơng  ty có  hiệu  quả  sẽ  giúp  tổ  chức  tốt  hơn  tồn 
bộ các quy trình kinh doanh của  cơng ty, và điều này sẽ dẫn đến 
hiệu  suất  hoạt  động  tăng  cao  hơn  và  chi  phí  vốn  thấp  hơn,  và 
điều  này  sẽ  lại  góp  phần  nâng  cao  doanh  số và lợi nhuận cùng 
với sự giảm thiểu trong chi phí và nhu cầu về vốn.
­

Thực  hiện  tốt  hơn  việc  tuân  thủ  và  giảm  xung  đột  lợi  ích: 
Một  hệ  thống  Quản  trị  cơng  ty  hiệu  quả  cần  phải  đảm  bảo 
việc  tuân  thủ  pháp luật, các tiêu chuẩn, các quy chế, quyền lợi 
và  nghĩa  vụ  của  tất  cả  các  đối  tƣợng  liên  quan.  Hơn  nữa,  hệ 
thống quản trị hiệu quả cần  giúp cơng ty tránh phát sinh chi phí 
cao liên quan đến  những khiếu  kiện  của  các  cổ  đơng  và  những 
tranh  chấp  khác  bắt  nguồn  từ  sự  gian  lận,  xung  đột  lợi  ích, 
tham nhũng, hối lộ  và  giao dịch nội bộ.  Một hệ  thống Quản  trị 
công  ty  hiệu  quả  sẽ  tạo  điều  kiện  thuận  lợi  trong  việc  giải 
quyết  những  xung  đột  liên  quan  tới  cơng  ty,  ví  dụ  xung  đột 
giữa các cổ đơng nhỏ lẻ với các cổ đơng nắm quyền kiểm  sốt, 
giữa  các  cán  bộ  quản  lý  với  các  cổ  đông,  và  giữa  các  cổ  đơng 
với các bên có  quyền lợi liên quan.  Đồng thời bản thân  các  cán 
bộ  của  cơng  ty  sẽ  có  thể  giảm  thiểu  đƣợc  rủi  ro  liên  quan 
đến trách nhiệm đền bù của từng cá nhân.
1.1.2.2. Nâng cao khả năng tiếp cận thị trƣờng vốn:
Các cách thức Quản trị cơng ty có thể quyết  định việc cơng 

ty  dễ  dàng  tiếp  cận  các  nguồn  vốn  nhiều  hay  ít.  Những  cơng  ty 



đƣợc quản  trị tốt thƣờng gây đƣợc cảm tình với các cổ đơng và các 
nhà đầu tƣ, tạo


dựng đƣợc niềm tin lớn hơn của cơng chúng vào việc cơng ty có 
khả  năng sinh lời mà khơng xâm phạm tới quyền lợi của các cổ 
đơng.
Việc  Quản  trị  cơng  ty  một  cách  có  hiệu  quả  phải  dựa 
trên  những  nguyên  tắc  về  sự  minh  bạch,  dễ  tiếp  cận,  kịp  thời, 
đầy  đủ,  và  chính  xác  của  thơng  tin  ở  mọi  cấp  độ.  Với  việc  nâng 
cao  tính  minh  bạch trong cơng ty, các nhà  đầu tƣ sẽ đƣợc hƣởng 
lợi khi họ có cơ  hội  đƣợc  cung  cấp  thơng  tin  về  hoạt  động  kinh 
doanh  và  các  số  liệu  tài  chính  của  cơng  ty.  Thậm  chí  dù  những 
thơng  tin  đƣợc  cơng  bố  mang  tính  tiêu  cực  đi  chăng  nữa,  các  cổ 
đơng cũng sẽ đƣợc hƣởng lợi do họ có cơ hội để giảm thiểu rủi ro.
Một  xu  thế  mới  xuất  hiện  gần  đây  mà  ta  có  thể  quan  sát 
thấy ở  các nhà đầu tƣ là họ đã xem các biện pháp Quản trị cơng ty 
nhƣ là một  tiêu chí quan trọng trong việc đƣa ra quyết định đầu tƣ. 
Cơ  cấu  và  các  cách  thức  Quản  trị  cơng  ty  càng  hiệu  quả  thì  ta 
càng  có  thể  tin  chắc  rằng các tài sản của cơng ty sẽ đƣợc sử dụng 
để phục vụ cho lợi ích của  các  cổ  đơng  chứ  khơng  phải  để  phục 
vụ cho lợi ích riêng của các cán bộ quản lý.
1.1.2.3. Giảm chi phí vốn và tăng giá trị tài sản:
Những  cơng  ty  cam  kết  áp  dụng  những  tiêu  chuẩn  cao 
trong  Quản  trị  công  ty  thƣờng  huy  động  những  nguồn  vốn  giá  rẻ 
khi  cần  nguồn  tài  chính  cho  các  hoạt  động  của  mình.  Chi  phí  vốn 
phụ  thuộc  vào  mức  độ  rủi  ro  của  công  ty  theo  cảm  nhận  của  các 
nhà đầu tƣ: rủi ro  càng  cao  thì  chi  phí  vốn  càng  cao.  Những  rủi  ro 
này  bao  gồm  những  rủi  ro  liên  quan  đến  việc  quyền  lợi  của  nhà 

đầu tƣ bị xâm phạm. Nếu  quyền lợi của nhà đầu tƣ đƣợc bảo vệ 
một  cách  thích  hợp,  cả  chi  phí  vốn chủ sở hữu và chi phí vay đều 
sẽ  giảm.  Cần  lƣu  ý  rằng  những  nhà  đầu  tƣ  cung  cấp  các  khoản 
vay,  tức  là  các  chủ  nợ,  gần  đây  có  xu  hƣớng  xem  các  cách  thức 
Quản trị  cơng ty (ví dụ việc minh bạch hóa cơ  cấu  sở  hữu  và  báo 


cáo  tài  chính  đầy  đủ)  nhƣ  là  một  tiêu  chí  quan  trọng  trong  q 
trình đƣa ra quyết định đầu tƣ của mình. Chính vì vậy, việc


áp dụng một hệ thống quản trị cơng ty hiệu quả cuối cùng sẽ giúp 
cơng ty trả lãi suất thấp hơn và có những khoản tín dụng có kỳ hạn 
dài hơn
Mức  độ  rủi  ro  và  chi  phí  vốn  cịn  phụ  thuộc  vào  tình  hình 
kinh  tế và chính trị của mỗi quốc gia, khn khổ thể chế và các cơ 
cấu thực  thi pháp luật. Việc quản trị ở mỗi cơng ty có  ảnh hƣởng 
khá quan trọng  đối  với  các  nhà  đầu  tƣ  trong  các  thị  trƣờng  mới 
nổi,  bởi  vì  các  thị  trƣờng  này  thƣờng  khơng  có  đƣợc  một  hệ 
thống  pháp  lý  đảm  bảo  quyền  lợi  của  nhà  đầu  tƣ  một  cách  có 
hiệu  quả  nhƣ  tại  các  quốc  gia  phát triển khác. Điều này đặc biệt 
chính xác ở Việt Nam, nơi mà khn  khổ  pháp  lý  cho  vấn  đề  quản 
trị  cơng  ty  cịn  khá  mới  mẻ  và  vẫn  còn  đang  trong  giai  đoạn  thử 
nghiệm,  và  nơi  mà  các  tịa  án  thƣờng  khơng  phải  lúc  nào  cũng  có 
thể  tạo  nên  một  sự  khác  biệt  to  lớn  đối  với  các  nhà  đầu  tƣ  khi 
quyền  lợi  của  họ  bị  xâm  phạm.  Điều  này  có  nghĩa  là  ngay cả một 
sự  cải  thiện  khiêm tốn  nhất  trong  vấn  đề  quản  trị  mà  cơng  ty  áp 
dụng so với các đối thủ khác cũng có thể tạo nên một sự khác biệt 
to lớn đối với các nhà đầu tƣ và nhờ đó giảm bớt chi phí vốn.
1.1.2.4. Nâng cao uy tín:

Trong  mơi  trƣờng  kinh  doanh  ngày  nay,  uy  tín  là  một 
phần  quan trọng làm nên giá trị thƣơng hiệu của một cơng ty. Uy tín 
và hình  ảnh của một cơng ty là một tài sản vơ hình khơng thể  tách 
rời của cơng  ty. Những biện pháp quản trị cơng ty hiệu quả sẽ góp 
phần làm nên và  nâng cao uy tín của cơng ty. Nhƣ vậy, những cơng 
ty tơn trọng quyền  lợi  của  các  cổ  đông  và  các  chủ  nợ  và  đảm  bảo 
tính  minh  bạch  về  tài  chính sẽ đƣợc xem nhƣ là một ngƣời phục 
vụ nhiệt thành cho các lợi  ích  của  cơng  chúng  đầu  tƣ.  Kết  quả  là 
những  cơng  ty  đó  dành  đƣợc  niềm tin lớn hơn của cơng chúng và 
từ đó nâng cao đƣợc giá trị thƣơng hiệu.  Niềm  tin  của  cơng  chúng 
và  giá  trị  thƣơng  hiệu  có  thể  khiến  ngƣời  ta  tin  tƣởng  hơn  vào 
các  sản  phẩm  của  công  ty,  và  điều  này  sẽ  dẫn đến việc nâng cao 


doanh số, từ đó dẫn đến việc gia tăng lợi nhuận.  Hình  ảnh  tích  cực 
và uy tín của một cơng ty đóng vai trị quan trọng


×