Biện pháp giúp học sinh THCS sử dụng hiệu quả chất liệu màu sáp trong dạy học Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực

I

LÝ DO CHỌN GIẢI PHÁP :

Môn Mĩ thuật là môn học có vai trị quan trọng trong việc giáo dục phát triển
tồn diện học sinh. Thơng qua mơn học, học sinh biết cách cảm nhận cái đẹp, yêu
cái đẹp, để từ đó biết cách rèn luyện đơi bàn tay, trí óc của mình tạo ra cái đẹp và
vận dụng cái đẹp vào cuộc sống hàng ngày. Giáo dục Mĩ thuật đóng vai trị rất quan
trọng, khơng chỉ khuyến khích sự sáng tạo của các em mà còn giúp các em phát
triển nhân cách và năng lực xã hội.
Đổi mới căn bản toàn diện về giáo dục- dạy học đang ngày càng được thể
hiện rõ nét trên quê hương Hà Tĩnh. Từ hoạt động giáo dục trải nghiệm theo Chủ
đề, đến các hoạt động dạy học tích hợp liên mơn...và trong đó nổi bật là dạy học
Mĩ thuật theo phương pháp mới. Việc vận dụng phương pháp mới vào dạy học
theo chủ đề giúp học sinh có nhiều thời gian thực hành , được rèn luyện khả
năng tự học, khả năng làm việc theo nhóm, phân tích , đối thoại, từ đó phát triển
các năng lực chuyên biệt về mĩ thuật : cảm nhận, hiểu, sáng tạo, biểu đạt, giao
tiếp, đánh giá.
Tuy nhiên, dù là phương pháp cũ hay mới, với mơn Mĩ thuật, màu sắc là
tiếng nói mạnh mẽ nhất, thu hút nhất và khơi nguồn đam mê với bất cứ em nhỏ
nào. Màu sắc trong con mắt trẻ thơ bao giờ cũng thật sặc sỡ, vui tươi và biểu
cảm vô cùng....
Lựa chọn và ứng dụng nhiều nhất trong các tác phẩm, sản phẩm Mĩ thuật
của học sinh THCS có lẽ khơng gì bằng màu sáp. Cũng khơng có loại màu nào
dễ kiếm, dễ mua, dễ sử dụng và hiệu quả về kinh tế với học sinh , nhất là ở
những vùng q cịn khó khăn như Kỳ Nam thì lựa chọn đầu tiên của các em là
màu sáp. Và trong q trình dạy học, tơi nhận ra được các ưu thế, khuyết điểm
của học sinh khi sử dụng chất liệu màu sáp chính vì thế tơi mạnh dạn chọn giải
pháp: “Biện pháp giúp học sinh THCS sử dụng hiệu quả chất liệu màu sáp

1

trong dạy học Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực” để làm giải pháp
nâng cao chất lượng trong q trình dạy học ở trường tơi.
II. NỘI DUNG GIẢI PHÁP :
Biện pháp giúp học sinh THCS sử dụng hiệu quả chất liệu màu sáp trong
dạy học Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực.
1. Hướng dẫn học sinh lựa chọn chất liệu màu sáp đạt chuẩn, phù hợp với lứa
tuổi THCS
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại màu sáp khác nhau. Dưới đây là một
số loại màu sáp thông dụng của các hãng sản xuất như: Hanson, Thiên Long,
Bến nghé, MIC... lựa chọn màu sáp giúp các em sáng tạo tốt, đảm bảo chất
lượng, an toàn và giá cả hợp lý. Khi vẽ có thể tạo cảm giác êm, mịn, các em
khơng cần phải tì mạnh tay nhưng giá thành lại vừa phải.
Một số màu vẽ thông dụng

2. Hướng dẫn học sinh cách cầm bút màu sáp
Tùy vào từng mục đích sử dụng khác nhau mà có cách cầm bút khác nhau.
2.1 Cách cầm bút màu theo kiểu cầm bút truyền thống.

2


-

Cầm bút màu tương tự như cách cầm bút chì để vẽ. Đầu bút sẽ nằm
ngang không đâm thẳng vào giấy, độ nghiêng bút so với giấy vẽ khoảng
20- 30 độ. Với cách cầm bút như thế này nét vẽ sẽ lướt qua mặt giấy, các
em sẽ dễ dàng vẽ nét dài, tay sẽ dễ điều khiển cho đều màu, các nét vẽ
thêm uyển chuyển và mượt mà hơn, diễn tả đậm nhạt màu cũng dễ dàng

hơn.
2.2 Cách cầm bút sát ngòi:

- Ưu điểm của cách cầm bút này là giúp các em vẽ được sáng tối cho bức tranh
một cách chuẩn xác nhất. Bên cạnh đó việc cầm bút sát đầu ngòi sẽ giúp cho các
nét vẽ thêm đậm và rõ nét hơn.
3. Phương pháp viền màu quanh hình vẽ trước khi tô màu sáp.
Với học sinh THCS các em thường nơn nóng vẽ màu nhanh để sản phẩm mau
chóng hồn thiện. Tuy nhiên do nóng vội các em thường tơ màu rất nhợt nhạt,
khơng rõ hình khối, đậm nhạt, do đó sản phẩm dù đã rất tốn cơng của cả nhóm
mà hiệu quả khơng cao. Trong q trình các em làm bài, tôi thường hướng dẫn
3


các em khi tơ màu gì thì lấy màu đó viền quanh hình vẽ cần tơ màu trước hoặc
sử dụng màu đậm hơn, màu lông để viền màu trước khi tô cả mảng màu. Thứ
nhất, tránh được việc tô màu bị lem ra ngồi, thứ hai, các em sẽ tơ qua màu viền
để so sánh được đậm nhạt cần có trên hình vẽ.
4

Phương pháp pha trộn màu :
Cách pha trộn màu sáp không giống cách pha trộn của màu bột hay màu

nước mà sử dụng kĩ thuật tô chồng màu lên nhau hoặc kết hợp với kĩ năng chà
màu để trộn lẫn các màu lại với nhau.
5. Hướng dẫn một số kĩ thuật vẽ màu sáp:
5.1. Di màu
Bài vẽ sẽ tạo ra hiệu quả bất ngờ khi sử dụng biện pháp di màu. Cách làm
như sau: Trước tiên xé một miếng giấy tương ứng với mảng màu sát bên cạnh

mảng màu cần kĩ năng di màu. Tiếp đến lấy màu sáp tô đều và đậm sát viền
mảng màu vừa xé (tơ càng đậm càng tốt) sau đó đặt lên giấy vẽ và lấy tay chà di
màu. Cứ như thế cho đến khi di hết màu sẽ có được mảng màu muốn vẽ.

5.2. Chà màu:
Trong quá trình vẽ bài cần vận dụng kĩ năng chà màu giúp bài vẽ
màu mịn hơn, mượt hơn, đều hơn,mang lại hiệu quả cao hơn. Cách làm như sau:
Sau khi vẽ màu sử dụng giấy ăn hay miếng bơng gịn chà lên mảng màu vừa

4


vẽ( nhiều học sinh thường thích lấy thước chà màu). Có thể vẽ chồng thêm các
lớp màu khác rồi lại tiếp tục chà đều.

5.3. Vẽ đậm- nhạt:
Kĩ thuật này nhằm mục đích tạo độ đậm nhạt cho bài vẽ diễn tả chiều sâu
trong không gian, tạo khối cho vật…
5.4. Chấm màu:
Chấm màu tạo những chấm màu lan dần ra hết các mảng màu, số lượng
chấm ở 2 phía khác nhau. Tiếp tục thêm các lớp màu khác và thay đổi sức đè.
5.5. Tạo nét:
Có thể tạo những nét ngắn hay nét dài tùy mục đích diễn tả, chồng đan xen
màu đậm nhạt khác nhau.
5.6. Kết hợp giữa màu sáp và màu bút lông, chất liệu khác:
Sử dụng kết hợp với bút lông màu để vẽ những chi tiết quan trọng trong mỗi
bức tranh vừa tạo điểm nhấn cho bài vẽ, vừa làm cho bài vẽ trở nên bắt mắt hơn.
Ngoài ra trong dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới, một sản phẩm của học
sinh ngoài chất liệu màu sáp cịn có rất nhiều chất liệu cùng lúc được sử dụng
như đất nặn, lá cây, bìa, giấy màu…

III. HIỆU QUẢ THỰC HIỆN GIẢI PHÁP :
1. Thực trạng

Để nắm rõ được việc sử dụng các chất liệu trong học tập của học sinh trong
đó có màu sáp thì ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành các điều tra, khảo sát với
kết quả như sau:

5


Kết quả khảo sát hiệu quả sử dụng màu sáp trong học tập môn mĩ
thuật.

( Tháng 9/2020)

HS sử
Các kĩ năng vẽ màu Khối Khối Khối Khối
HS sử
dụng
sáp
6
7
8
9
dụng
chất liệu
màu
màu
Biết cầm bút đúng 30 % 35 % 40 % 65 %
sáp

khác
kiểu
114
10
Cách viền
màu 30 % 34 % 41 % 60 %
sáp

Ghi chú

Các kĩ thuật vẽ màu 25 % 31 % 40 % 52 %
sáp ( di màu, trộn
màu, chà màu,...)
Từ kết quả chưa thật khả quan đó tơi tiến hành lên kế hoạch rèn luyện và chú ý
hơn những học sinh có kĩ năng vẽ màu sáp chưa tốt qua mỗi Chủ đề Mĩ thuật và
đi từ việc đơn giản là hướng dẫn cách cầm bút, sau đó qua mỗi hình vẽ của học
sinh từ lớp 6 đến lớp 9 tơi đều có hướng dẫn các kĩ thuật vẽ màu sáp sao cho hiệu
quả nhất.
2. Kết quả đạt được
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, tôi đã lấy số liệu từ các khối
lớp 6 đến 9. Từ đầu năm học và đến cuối học kì 1 năm học 2020- 2021 tôi thu
được số liệu như sau:
Kết quả khảo sát hiệu quả sử dụng màu sáp trong học tập môn mĩ
thuật

( Tháng 12/2020 )
Các kĩ năng vẽ màu

màu

màu

sáp

khác

119

05

Khối

Khối

Khối

Khối

Ghi
chú

6
sáp
Biết cầm bút đúng 70 %

7
73 %

8
80%

9
90 %

kiểu
70 %
Cáchviền màu
Các kĩ thuật vẽ màu 65 %

70 %
72 %

85 %
84 %

89 %
91 %

sáp

6


Qua kết quả trên cho thấy số liệu đã có sự thay đổi rõ rệt, bốn tháng trơi qua đã
có sự chuyển biến rất rõ nét và vượt trội. Kết quả còn thể hiện được vai trò của
phương pháp dạy học Mĩ thuật mới thật sự tạo nên một phong trào học tập tích
cực các mơn học nói chung và mơn Mĩ thuật nói riêng. Thơng qua các Chủ đề,
các em khơng chỉ được khám phá và tìm hiểu nhiều hơn về cuộc sống xung
quanh mình mà cịn có thêm những kĩ năng cơ bản về hội họa, cảm thụ thẩm mĩ.
Với học sinh THCS, học mà chơi, chơi mà học, vừa khám phá học hỏi vừa trải

nghiệm bản thân thì khơng gì bằng những nét vẽ lên giấy, những cảm xúc, tình
cảm của các em đã được thăng hoa khi được hịa mình vào màu sắc của những
sản phẩm.
Việc áp dụng thành công giải pháp : “Biện pháp giúp học sinh THCS sử dụng
hiệu quả chất liệu màu sáp trong học tập Mĩ thuật theo định hướng phát triển
năng lực” cịn mang lại cho tơi những suy nghĩ rất tích cực với vấn đề đổi mới căn
bản tồn diện trong giáo dục hiện nay, cho tôi thêm niềm tin tưởng ở sự nỗ lực của
bản thân, tạo động lực để tôi luôn cố gắng thay đổi, sáng tạo trong dạy học.
IV. KẾT LUẬN
Sau khi áp dụng các “Biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng chất liệu màu
sáp cho học sinh trong môn Mĩ thuật ” tôi thấy có hiệu quả, bản thân tơi rút ra
một số kinh nghiệm sau:
Một là, hướng dẫn học sinh lựa chọn chất liệu màu sáp và đạt chuẩn, phù hợp
với lứa tuổi học sinh.
Hai là, hướng dẫn học sinh cách cầm bút màu sáp.
Ba là, phương pháp viền màu quanh hình vẽ trước khi tô màu sáp.
Bốn là, phương pháp pha trộn màu.
Năm là, hướng dẫn một số kĩ thuật vẽ màu sáp

7


Việc vận dụng các kĩ năng sử dụng chất liệu màu sáp có ý nghĩa rất thiết thực
đối với học sinh. Bởi quan trọng là thực hiện được mục tiêu bài dạy, học sinh
hiểu và biết cách vẽ, cách thể hiện như thế nào cho hiệu quả sẽ giúp các em vận
dụng, thể hiện ý tưởng sáng tạo của mình. Tuy nhiên khi vận dụng đòi hỏi giáo
viên phải kiên trì học tập, rèn luyện và phù hợp với thực tiễn để hướng dẫn , gợi
mở cho học sinh thể hiện ý tưởng sáng tạo của mình, đem lại hiệu quả cao trong
dạy học.Vận dụng những biện pháp giúp học sinh sử dụng tốt chất liệu màu sáp
có rất nhiều hữu ích đối với bản thân tơi và cả học sinh. Học sinh dễ nắm bắt các

phương pháp mới mà giáo viên truyền thụ để vận dụng vào bài thực hành một
cách say mê hơn. Đặc biệt có những em luôn bám vào các bài vẽ trong sách
giáo khoa bây giờ đã biết tự sáng tạo theo cách riêng của mình trong từng bài
vẽ. Sự tiến bộ rõ rệt trong chất lượng bài vẽ, cũng như các sản phẩm các em làm
ra là minh
chứng cho hiệu quả của giải pháp mà tôi đã nghiên cứu và vận dụng vào thực
tiễn.
Tôi hy vọng và kính mong hội đồng khoa học xét duyệt, bổ cứu những gì
cịn thiếu sót để giúp cho giải pháp này của tơi được hồn thiện hơn.

Xác nhận của BGH nhà trường.

Đắk Song , ngày 03 tháng 12 năm 2021
Người thực hiện

8