tư tưởng hồ chí minh

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ NHÀ NƯỚC CỦA NHÂN DÂN, DO NHÂN
DÂN, VÌ NHÂN DÂN VÀ SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI.

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2021

1


MỤC LỤC
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI……………………..…………………………………………3
CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ NHÀ NƯỚC CỦA NHÂN DÂN,
DO NHÂN DÂN, VÌ NHÂN DÂN…………………...…………………………….…4
1.1 Sự hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân……………………………………………………………….……….……….4
1.2 Những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân……………………………………..……………….…………..6
CHƯƠNG 2: SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIÊT NAM TRONG
THỜI KỲ ĐỔI MỚI…………………………………………….…………….……..11
2.1 Sự cần thiết phải vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì
dân trong thời kỳ đổi mới………………………….…………………………..………11
2.2 Những ứng dụng sáng tạo của Đảng khi áp dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà
nước của dân, do dân, vì dân trong thời kỳ đổi mới……...……………………..…….11
KẾT LUẬN……………………………………………………………….…………..14
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………….…………..15

2

LÝ DO CHỌN ĐỂ TÀI
Hồ Chí Minh là người sáng lập Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa- Nhà nước dân
chủ đầu tiên ở Đông Nam Á. Chủ tịch Hồ Chí Minh chẳng những để lại cho chúng ta
một sự nghiệp cách mạng vẻ vang chưa từng có trong lịch sử dân tộc, Người còn để lại
cho chúng ta một di sản vĩ đại, đó là tư tưởng và quan điểm của Người về nhà nước của
dân, do dân, vì dân vơ cùng sâu sắc đồng thời cũng là hạt nhân cốt lõi của tư tưởng Hồ
Chí Minh. Nó chứa đựng những giá trị to lớn về cả phương diện lý luận và thực tiễn
đối với cách mạng Việt Nam; là cẩm nang để sự nghiệp đổi mới, xây dựng nhà nước và
mở rộng quan hệ quốc tế đi tới thành cơng. Để tiếp thu những giá trị có tính chất phỏ
biến về tư tưởng ấy chúng ta cần nghiên cứu, kế thừa và vận dụng nhừng giá trị tư
tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật để từng bước xây dựng Nhà nước có
những đặc trưng riêng, phù hợp với trình độ phát triển kinh tế-xã hội, truyền thống văn
hóa và bản sắc dân tộc Việt Nam. Để làm sáng tỏ sự hình thành, nội dung cơ bản trong
tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, đoaan, vì dân đồng thời cho thấy được sự
cần thiết của tư tưởng ấy trong thời ký đổi mới, tôi xin được nghiên cứu về để tài:” Tư
tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân và sự vận dụng của Đảng
Cộng sản Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.” làm bài thu hoạch cuối kỳ.

3


Chương 1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ NHÀ NƯỚC CỦA NHÂN DÂN,
DO NHÂN DÂN, VÌ NHÂN DÂN
1.1 Sự hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của nhân dân, do nhân dân,
vì nhân dân.
1.1.1 Thực tiễn cách mạng Việt Nam và thế giới cuối XIX đầu XX.
Trước khi Pháp xâm lược Việt Nam, nước ta là một nước nông nghiệp lạc hậu, mâu

thuẫn chủ yếu giữa nông dân Việt Nam và địa chủ phong kiến. Kể từ sau khi Pháp xâm
lược Việt Nam, chúng thực hiện nhiều chính sách về kinh tế, chính trị, văn hóa nhằm
bóc lột nhân dân ta. Pháp thực hiện chính sách cai trị trực tiếp, chia để trị nhằm duy trì
triều đình phong kiến tạo xung đột, chia rẻ khối đại đôàn kết; chúng chiếm ruộng đất
để trồng lúa, cao su; thực hiện chính sách nơ dịch, ngu dân. Xã hội lúc này là xã hội
thuộc địa nửa phong kiến có hai mâu thuẫn chủ yếu là giữa toàn thể dân tộc Việt Nam
với thực dân Pháp; giữa nông dân Việt Nam với địa chủ phong kiến. Để giải quyết mâu
thuẫn khách quan đó, nhiều phong trào yêu nước nổ ra nhưng đều lần lượt thất bại và
khủng hoảng phong trào yêu nước. Chính điều này đã thúc đẩy Nguyễn Ái Quốc-Hồ
Chí Minh ra đi tìm đường cứu nước mới cho dân tộc Việt Nam. Trên thế giới, vào cuối
XIX, chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh bành trướng thị trường trở thành chủ nghĩa tư
bản độc quyền. Chính vì điều đó mà chủ nghĩa tư bản độc quyền vừa tăng cường bóc
lột nhân dân lao động của chính quốc, vừa áp bức nhân dân thuộc địa làm cho nhân dân
lao động trên thế giới rơi vào cảnh cùng cực dẫn đến mâu thuẫn giữa thuộc địa và thực
dân diễn ra gay gắt hơn. Vì vậy, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc phát triển
mạnh mẽ hơn bao giờ. 1920, Người đã tìm ra con đường cứu nước dựa vào sự thắng lợi
của cuộc cách mạng tháng mười Nga.
1.1.2 Giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

4


Trong hàng năm giữ nước, giữ nước dân tộc Việt Nam đã xây dựng một nền văn hóa
riêng, phong phú với nhiều truyền thống tốt đẹp. Chủ nghĩa yêu nước và ý chí bất
khuất đấu tranh để dựng nước, giữ nước đã trở thành tư tưởng, tình cảm thấm sâu và là
lẽ sống của người Việt và để nhấn chìm bao kẻ thù. Truyền thống đoàn kết cộng đồng,
tương thân, tương ái, lạc quan, yêu đời đã trở thành niềm tin sức mạnh bảo vệ chân lý,
bảo vệ đất nước của dân tộc ta. Ngoài ra, tinh thần cần cù, dũng cảm, thông minh, sáng
tạo giúp nhân dân dễ dàng tiếp nhận có chọn lọc các tinh hoa văn hóa nhân loại.
1.1.3 Tinh hoa văn hóa dân tộc: phương Đơng và phương Tây.

Trước khi ra đi tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã được trang bị vững vàng nền
Quốc học và Hán học. Trên hành trình cứu nước, Người đã tiếp thu tinh hoa văn hóa
nhân loại làm giàu tri thức của mình và phục vụ cho cách mạng Việt Nam. Người đã
tiếp thu và kế thừa có chọn lọc tư tưởng đạo đức, ứng xử của Nho giáo; tư tưởng từ bi,
vị tha, bác ái của Phật giáo; tư tưởng sồng gắn bó hịa mình với thiên nhiên của Lão
giáo; tư tưởng tự do, bình đẳng, dân chủ của cách mạng phương Tây để hình thành nên
tư tưởng Hồ Chí Minh về một nhà nước của dân, do dân, vì dân.
1.1.4 Chủ nghĩa Mác- Lênin.
Qua nghiên cứu sâu rộng về tư tưởng, Hồ Chí Minh lựa chọn chủ nghĩa Mác- Lênin
làm nền tảng tư tưởng của mình. Tiếp thu và vận dụng có sáng tao chủ nghĩa MácLênin, Người đã tìm ra con đường cứu nước: độc lập dân tôc gắn với chủ nghĩa xã hội
với mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng con người hướng tới xã hôi chủ nghĩa. Chủ
nghiac Mác- Lênin vừa là thế giới quan vừa là phương pháp luận biến chứng duy vật
giúp tư tưởng Hồ Chí Minh vừa mang tính khoa học sâu sắc vừa mang tính cách mạng.
1.1.5 Phẩm chất và tài năng của Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh là người có tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, giàu tính phê phán, đổi mới
cách mạng. Người có tầm nhìn chiến lược, có khả năng dẫn dắt nhân dân ta đi tới bờ
thắng lợi vinh quang. Ta có thể khái quát người qua bốn phẩm chất và tài năng.

5


Thứ nhất, sống có hồi bão, lý tưởng. Bác Hồ là một người sống có hồi bão, lý tưởng
thể hiện qua việc Bác ra đi tìm đường cứu nước. Tư tưởng ấy đã đến với Bác từ rất sớm
“vào trạc tuổi mười ba, lần đầu tiên tôi nghe những từ tự do, bình đẳng, bác ái. Khi hai
mươi mốt, Người quyết định ra đi tìm đường cứu nước cho ta thấy được Người là
người nói được làm được, là người thực hiện được suy nghĩ, ý muốn của bản thân.
Thứ hai, có tư duy, tự chủ, sáng tạo. Khi tiếp cận với bất cứ học thuyết nào, Bác luôn
chỉ ra ưu nhược điểm và cũng chỉ tiếp thu, vận dụng sáng tạo các, khơng hề tiếp thu
máy móc. Người khơng nhận lời mời sang Nhật du học của Phan Bội Châu vì Người
nhìn nhận về cách mạng của Phan Bội Châu là “đưa hổ cửa trước, rước beo cửa sau’.

Năm 1911, Người ra đi tìm đường cứu nước với đơi bàn tay trắng nhưng lại làm nên
lịch sử.
Thứ ba, tinh thần kiên cường, bất khuất. Trong quá trình cách mạng, Người khơng biết
phải trải qua biết bao nhiêu là khó khăn, gian khổ thậm chí là phải ngồi tù, nhưng “lửa
thử vàng, gian nan thử sức” đã giúp Bác kiên cường hơn, bất khuất hơn và còn cho ra
đời bộ tác phẩm “Nhật ký trong tù”.
Thứ tư, Người có trái tim yêu nước, thương dân. Người thương dân như con, khơng
muốn đến nơi an tồn một mình, chưa n tâm khi chưa biết con dân mình có an tồn
hay khơng? Có bị chìm hay khơng khi Pháp dìm Hà Nội trong biển nước? Người còn
mong muốn sau khi chết sẽ hỏa táng và đặt tro cót ở ba miền nhằm nhìn thấy non sơng,
đất nước.
Các phẩm chất, tài năng của Bác cái nào cũng có một tầm quan trọng riêng biệt, góp
phần giúp Bác hình thành tư tưởng, quan điểm nhờ đó mà ta có độc lập, tự do, bình
đẳng và cũng như cuộc sống ấm êm như hiện nay.
1.2 Những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của nhân dân,
do nhân dân, vì nhân dân.
1.2.1 Nhà nước dân chủ

6


a) Bản chất giai cấp của nhà nước.
Nhà nước là sản phẩm tất yếu của mơt xã hội có giai cấp, khơng có nhà nước nào phi
giai cấp, đứng trên giai cấp. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, nhà nước Việt Nam là nhà
nước dân chủ, không phải là nhà nước phi giai cấp, là một nhà nước mang bản chất cuả
giai cấp cơng nhân, có vị trí và vai trò cầm quyền bằng đường lối, quan điểm, chủ
trương để Nhà nước thể chế hóa thành pháp luật, chính sách, kế hoạch; bằng hoạt động
của các tổ chức Đảng và đảng viên của mình trong bộ máy, cơ quan nhà nước; bằng
công tác kiểm tra. Bản chất giai cấp của Nhà nước Việt Nam thể hiện ở tính định
hướng xã hội chủ nghĩa trong sự nghiệp phát triển đất nước và ở nguyên tắc tổ chức và

hoạt động của nó là ngun tắc tập trung dân chủ, nó cịn thống nhất với tính nhân dân
và tính dân tộc. Nhà nước Việt Nam ra đời là kết quả của đấu tranh lâu dài, gian khổ
của rất nhiều thế hệ Việt Nam, của tồn thể dân tộc; hoạt động vì quyền lợi của nhân
dân, lấy quyền lợi của nhân dân làm nền tảng; đảm đương nhiệm vụ mà toàn thể dân
tộc giao phó là con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội và đi đến chủ nghĩa cộng sản.
b) Nhà nước của dân.
Theo quan điểm Hồ Chí Minh, nhà nước của nhân dân là xác lập tất cả mọi quyền lực
trong nhà nước trong xã hội đều thuộc về nhân dân 1. Nhà nước của dân tức là”dân làm
chủ” khẳng định địa vị chủ thể tối cao của mọi quyền lực là nhân dân. Trong nhà nước
dân chủ, nhân dân thực hiện quyền lực của mình qua hai hình thức là dân chủ trực tiếp
và dân chủ gián tiếp. Dân chủ trực tiếp là hình thức dân chủ mà nhân dân tự mình thực
hiện: bỏ phiếu quốc hội,… Dân chủ giàn tiếp là hình thức nhân dân thực hiện quyền
của mình thơng qua một người khác do chình nhân dân bầu cử ra. Theo quan điểm Hồ
Chí Minh, hình thức dân chủ gián tiếp gồm: một là, quyền lực nhà nước là” thừa ủy
quyền” của nhân dân. Tự nhà nước không có quyền lực mà do nhân dân ủy thác cho.
Hồ Chí Minh cho rằng mối quan hệ giữa nhân dân và cán bộ là dân làm chủ, cán bộ là”
nô bộc” cho dân2. Người còn khẳng định:” Nước ta là nước là nước dân chủ, địa vị cao
1 Hồ Chí Minh(2011), tồn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, t8, tr. 262.
2 Hồ Chí Minh(2011), tồn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, t4, tr64- 65.

7


nhất là dân, vì dân làm chủ”. Hồ Chí Minh kịch liệt phê phán các hành vi coi kinh dân,
“đứng trên dân”. Thứ hai, nhân dân có quyền kiểm sốt, phê bình nhà nước, có quyền
bãi miễn những đại biểu mà họ đã lựa chọn, bầu ra và có quyền giải tán những thiết chế
quyền lực mà họ lập nên. Người đảm bảo rằng quyền lực nhà nước luôn nằm trong tay
nhân dân, và mong rằng mọi đồng bào cùng chung tay kiểm soát quyền lực nhà nước.
Thứ ba, luật pháp dân chủ là công cụ quyền lực của nhân dân. Luật pháp đó là của
nhân dân, là cơng cụ thực thi quyền lực của nhân dân, là phương tiện kiểm soát quyền

lực nhà nước.
c) Nhà nước do dân.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, nhà nước do dân là nhà nước do nhân dân lập nên, dựa
trên nền tảng pháp lý của một chế độ dân chủ và cịn có nghĩa” dân là chủ”. Nhấn
mạnh quyền lực và nghĩa vụ của nhân dân với tư cách là người làm chủ nhưng phải
làm theo đúng quy định pháp luật, kỉ luật lao động, thực hiện nghĩa vụ cơng dân, đóng
góp chung xây dựng đất nước. Vì thế nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi nhất giúp
nhân dân hưởng mọi quyền lợi của mình cũng như nghĩa vụ cần thực hiện của mình.
Cần giáo dục nhân dân, bồi dưỡng năng lực để thực hiện quyền làm chủ của mình.
d) Nhà nước vì dân.
Nhà nước vì dân là nhà nước lấy lợi ích chính đáng của nhân dân làm mục tiêu, tất cả
đều vì nguyện vọng của nhân dân, khơng vì bất kỳ một lợi ích nào khác. Đó là một nhà
nước trong sạch, cần- kiệm- liêm- chính, nhằm vào mục tiêu duy nhất là mưu cầu tự do
hạnh phúc. Thước đo một nhà nước vì dân là phải được lịng dân. Trong nhà nước vì
dân, cán bộ đóng một phần rất quan trọng, họ vừa là đầy tớ, vừa là người lãnh đạo,
phải là người trung thành với dân, là người có trí tuệ hơn người, nhìn xa trơng rộng,
gần gũi với nhân dân, trọng dụng hiền tài. Như vậy, để làm người thay mặt nhân dân
phải là người có cả đức và tài để hồn thành lợi ích tồn cục và lâu dài của nhân dân.
1.2.2 Nhà nước pháp quyền.

8


a) Nhà nước hợp hiến, hợp pháp.
Hồ Chí Minh ln chú trọng vấn đề xây dựng nền tảng pháp lý cho nhà nước Việt
Nam, Người sớm thấy được tầm quan trọng của Hiến pháp và pháp luật trong đời sống
chính trị- xã hội, và đảm bảo nhà nước được tổ chức và vận hành phù hợp với pháp luật
để điều hành xã hội, làm cho tinh thần pháp quyền thâm sâu và điều chỉnh mọi quan hệ
trong nhà nước xã hội. 6/1/1946, phổ thông đầu phiếu, trực tiếp và bỏ phiếu kín;
2/3/1946, Quốc hội khóa I nước Việt Nam Dân chủ Cộng hịa họp phiên đầu tiên, đây

chính là Chính phủ có đầy đủ tư cách pháp lý để giải quyết một cách có hiệu quả
những vấn đề đối nội và đối ngoại ở nước ta.
b) Nhà nước thượng tôn pháp luật.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, Người cũng rất chú trọng việc đưa pháp luật vào đời
sống và đảm bảo pháp luật được thực thi bằng các cơ chế giám sát. Việc thực thi pháp
luật có quan hệ rất lớn đến trình độ dân trí của nhân dân, vì vậy cần chú trọng đến vấn
đề nâng cao dân trí, phát huy tính tích cực chính trị của nhân dân, làm cho nhân dân có
ý thức tham gia vào cơng việc của các đất nước. Hồ Chí Minh ln nêu cao tính
nghiêm minh của pháp luật, Người khuyến khích mạnh tay trừng trị bọn vô lại hại dân,
hại nước, đồng thời phê phán các hành vi thiếu nghiêm minh, thiên vị, bao che trong
việc thực thi pháp luật. Người còn động viên nhân dân phê bình, giám sát cơng việc
của nhà nước để có thể trở thành nếp sống, thói quên, lối ứng xử trong chúng ta.
c) Pháp quyền nhân nghĩa.
Pháp quyền nhân nghĩa trước hết là nhà nước phải tôn trọng, bảo đảm thực hiện, đầy
đủ các quyền con người, chăm lo lợi ích của mọi người, tiếp thu sáng tạo các lý thuyết
hiện đạivề quyền con người. Người chú trọng vào quyền con người đặc biệt là trẻ em,
phụ nữ, người già, người dân tộc thiểu số. Trong pháp quyền nhân nghĩa, pháp luật có
tính nhân văn, khuyến thiện. ta đã xóa bỏ các luật pháp hà khắc thay vào đó là các điều
mục với mục đích giáo dục, cảm hóa, thức tỉnh con người,… Xây dựng và thực thi
pháp luật phải dựa trên nền tảng đạo đức thâm sâu hay nói pháp luật là vì con người.
9


1.2.3 Nhà nước trong sạch, vững mạnh.
Để có một nhà nước trong sạch, vững mạnh, ta cần:
Thứ nhất, phải kiểm sốt quyền lực Nhà nước vì là điều tất yếu, để đảm bảo tất cả mọi
quyền lực thuộc về nhân dân. Đảng có quyền và trách nhiệm kiểm sốt quyền lực nhà
nước, có quyền u cầu tồn thể Đảng viên, cán bộ thực hiện nghiêm minh đường lối
và chính sách của Đảng. Cần kiểm soát từ trên xuống và từ dưới lên dựa trên cách tổ
chức bộ máy nhà nước và việc phân công, phân nhiệm giữa các cấp cơ quan thực thi

quyền lực nhà nước. Nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước, vì thế nhân
dân có quyền kiểm sốt quyền lực nhà nước để nắm bắt, kiêm sốt quyền lực.
Thứ hai, phịng, chống tiêu cực trong nhà nước.Trong thời kỳ đổi mới hiện nay, có rất
nhiều tiêu cực cần phịng chống như: đặc quyền đặc lợi, lấy của dân làm lợi cho mình.
Tham ơ, quan liêu, lãng phí, đây được xem như là” giặc nội xâm”, “giặc ở trong lòng”
3

cần bài trừ ngay người lấy của công làm việc tư, nhận hối lộ. “Tư túng”, “chia rẽ”,

“kiêu ngạo”, là các tệ nạn cần bài trừ. Trong khi người có tài có đức thì khơng được
trọng dụng mà người có quan hệ thì lại được.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn ấy như: từ “căn bệnh mẹ” là chủ nghĩa cá
nhân, từ sự thiếu rèn luyện của cán bộ; do hệ thống vận hành của Đảng; do tàn dư của
phần tử phản động. Vì vậy, phịng chống tiêu cực trong xã hội là điều khó khăn nhưng
lại rất cần thiết. Một số biện pháp phịng chống như sau: nâng cao trình độ dân chủ
trong xã hội; pháp luật Nhà nước phải nghiêm minh và kiểm tra thường xuyên; phạt
nghiêm minh, nghiêm khắc đúng người đúng tội; cán bộ phải đi trước làm gương, làm
gương cho các cấp dưới, nhân dân; huy động sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước vào
việc phòng chống tệ nạn.

3 Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, t4, tr 65.

10


Chương 2
SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI
2.1 Sự cần thiết phải vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do
dân, vì dân trong thời kỳ đổi mới.

Trong hoạt động của Đảng, nguyên tắc lấy chủ nghĩa Mác- Leenin làm nền tảng tư
tưởng và kim chỉ nam cho hành động, dẫn lối cho sự nghiệp cách mạng đi đến thắng
lợi vẻ vang. Do vậy, việc vận dụng tư tưởng của Người về nhà nước của dân, do dân, vì
dân là vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn sâu sắc là nguyên tắc cơ bản để tránh sai
sót mà luôn giữ được bản chất cách mạng và xây dựng thành công nhà nước mới với
những đặc trưng riêng phù hợp với bản sắc dân tộc.
Việt Nam đang trên con đường phát triển theo hướng cơng nghiệp hóa- hiện đại hóa
nên muốn đất nước phát triển thì Đảng cần thưỡng xuyên đổi mới, chỉnh đốn theo tư
tưởng Hồ Chí Minh. Ngoài ra, xã hội hiện nay rất phức tạp với nhiều thói hư, tật xấu
nên việc áp dụng tư tưởng của Người vào trong việc nâng cao hiệu lực pháp luật là
điều cấp thiết lúc này, bên cạnh đó cần xây dựng bộ máy nhà nước vững mạnh và tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước.
2.2 Những ứng dụng sáng tạo của Đảng khi áp dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về
nhà nước của dân, do dân, vì dân trong thời kỳ đổi mới.
Trên lĩnh vực kinh tế- chính trị, mọi người đều có cơ hội, quyền bình đẳng trong phát
triển kinh tế, khơng xóa bỏ sỡ hữu hợp pháp của tư sản dân tộc. Trong thời kỳ đổi mới
hiện nay, nguyên tắc: quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân cơng và phối hợp
với giữa các cơ quan nhà nước trong việc thưc hiện các quyền lập pháp, hành pháp và
tư pháp, có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện quyền lực nhà nước đã trở
thành một biện pháp phòn tránh sự lạm quyền, quan liêu góp phần nâng cao hiệu quả
của bộ máy nhà nước, đảm bảo chủ quyền luôn thống nhất thuộc về nhân dân. Để có
11


một nền hành chính năng động, sáng tạo, phục vụ tốt các nhu cầu, đòi hỏi của nhân dân
và xã hội, ta cần: đổi mới tổ chức và hoạt của Chính phủ và chính quyền địa phương để
phục vụ tốt cho nhân dân, hoạch định chiến lược phát triển kinh tế- xã hội, chỉ đạo và
điều hành phối hợp ngành, cấp thực thi chính sách, pháp luật; thực hiện thường xun
cơng tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độvà kỹ thuật chuyên môn của đội ngũ cán
bộ.

Trên lĩnh vực văn hóa- xã hội, mọi người khơng phân biêt giới tính, giàu nghèo, tơn
giáo đều có quyền học tập, nâng cao trình độ và được khẳng định năng lực của mình.
Là chủ thể của văn hóa và được hưởng những giá trị của văn hóa. Cần phát huy dân
chủ, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, tiếp
tục hoàn thiện các thiết chế dân chủ gián tiếp, cũng như việc nhân dân tham gia quản lý
nhà nước bằng sự phối- kết hợp giữa các tổ chức, phong trào, các nguồn lực để phát
triển kinh tế, văn hóa, xã hội.
Cần tiếp tục nâng cao chất lượng, hiêu quả của việc thưc hiện các chức năng của Quốc
hội; phát huy vai trò, trách nhiệm, nâng cao năng lực, bản lĩnh và nghiệp vụ hoạt động;
tăng cường mối quan hệ giữa Quốc hội và nhân dân đảm bảo các điều kiện thuận lợi
cho hoạt động của Quốc hội. Ngoài ra, cần đẩy mạnh cải cách thể chế của nền hành
chính nhà nước, cải cách tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước cũng như đổi mới
chế đơ tài chính cơng, tài sản cơng và nâng cao chất lượng của đôi ngũ cán bộ nhà
nước.
Về hệ thống pháp luật, cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hê thống pháp luât làm
cơ sở vững chắc cho hoạt đông của tư pháp; đổi mới tổ chức hoạt động của các cơ quan
tư pháp và đẩy mạnh công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chất lượng theo yêu cầu của
nhà nước. Cần thiết kết, tổ chức theo cấp xét xử nhằm giảm bớt lãng phí về tài chính,
nhân sự và quan trọng hơn là đảm bảo độc lập của Tòa án. Quyền tư pháp phải được tổ
chức và hoạt động theo một thủ tục pháp lý cụ thể để đảm bảo tính cơng bằng và cần
phải đề cao, trình độ chun mơn và phẩm chất đạo đức của người thẩm phán.

12


Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân vào việc xây dựng
nhà nước mới trong thời kỳ mới là điều cần thiết. Những nội dung vận dụng cơ bản
như: thực hiện nguyên tắc quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối
hợp giữa các cơ quan trong việc thực hành quyền lập pháp và tư pháp, có sự kiểm tra
chặt chẽ trong tổ chức và thực hện quyền lực nhà nước; cải cách nền hành chính quốc

gia, xây dựng một đất nước trong sạch vững mạnh; xây dựng đội ngũ cán bộ vùa hồng
vừa chuyên; thực hiện dân chủ trong điều kiện xây dựng nhà nước hiện nay. Đó là
những nội dung cơ bản, quan trọng mà chúng ta đã và đang thực hiện trong tiến trình
xây dựng nhà nước trong thời đổi mới hiện nay.

13


KẾT LUẬN
Nhà nước của dân, do dân, vì dân theo quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh là một nhà
nước mà tại đó mọi quyền lực trong nhà nước, xã hội đều thuộc về nhân dân; do toàn
thể nhân dân lập nên; là một nhà nước hoàn toàn hợp hiến, hợp pháp, thượng tôn pháp
luật; là nhà nước mà quyền lực của nó bắt nguồn từ nhân dân, do nhân dân ủy thác; là
một nhà nước lấy quyền và lợi ích của nhân dân, lấy sự tự do và hạnh phúc của nhân
dân làm nhiệm vụ hoạt động và lý do tồn tại của mình. Ở đó, nhà nước khơng có mục
đích tư lợi, mà chỉ là cơng cụ phục vụ nhân dân, phục vụ yêu cầu phát triển của xã hội,
đồng thời kịch liệt phản đối những cán bộ nhà nước thối hóa, biến chất,”cậy thế” với
dân,…Ngồi ra, cịn tăng cường giáo dục nhân dân năng lực làm chủ đủ cả đức lẫn tài
vì lợi ích tồn cục, lâu dài của nhân dân. Thể hiện tính dân chủ, tính nhân dân và tính
dân tộc sâu sắc; có bộ máy hành pháp mạnh mẽ, sáng suốt, dám chịu trách nhiệm; có
nền tư pháp độc lập; coi trọng tính tự quản, tự chịu trách nhiệm; là nhà nước kết hợp
hài hòa giữa đạo đức và pháp luật trong cả quá trình xây dựng và thực thi pháp luật.
Nhà nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh là nhà nước ln vận độngvà phát triển để phục
vụ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân: là một nhà nước trong sạch, vững mạnh.
Luôn đấu tranh để khắc phục và loại trừ những thói hư, tật xấu, những căn bệnh thường
gặp như: đặc quyền, đặc lợi, tham ơ, quan liêu, lãng phí…dẫn đến sự suy yếu và bản
chất cách mạng của nhà nước. Từ những phân tích nêu trên, chúng ta có thể khẳng định
rằng, quan điểm và tư tưởng của Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân
chứa đựng tính pháp quyền. Điều có giá trị và ý nghĩa sâu sắc là mơ hình nhà nước đó
khơng phải tồn tại ở dạng lý thuyết, quan điểm, mà còn trở thành hiện thực sinh động;

nhà nước ấy đã tập hợp, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta giành được những tháng lợi
hết sức to lớn. Như vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân có
giá trị lý luận và thực tiễn to lớn đối với cách mạng Việt Nam. Chúng ta cần kế thừa,
vận dụng và phát triển những giá trị đó để xây dựng thành cơng nhà nước Việt Nam
trong thời kỳ đổi mới hiện nay.

14


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. PTS. Nguyễn Đình Lộc: Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998.
2. Bùi Ngọc Sơn: Tư tưởng lập hiến Hồ Chí Minh, Nxb Lý luận chính trị, 2004.
3. Nguyễn Đăng Dung (chủ biên): Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền, Nxb
Đại học Quốc gia Hà Nội, 2007.
4. Hồ Chí Minh (2011), Tồn tập, Nxb, Chính trị quốc hội, Hà Nội.
5. Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương (1995), Một số định hướng lớn trong công tác tư
tưởng hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
6. Ban tư tưởng Văn hóa Trung ương (2007), Đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
7. Hồ Chí Minh: Yêu sách của nhân dân An Nam (1919).
8. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005), Giáo trình Triết học Mác- Lênin, Nxb Chính trị quốc
gia Hà Nội, Hà Nội.
9. Đảng Cộng Sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
10. Vũ Đình Hịe: Pháp quyền nhân nghĩa Hồ Chí Minh, Nxb Văn hóa thơng tin, Hà Nội,
2001.
11. Phạm Ngọc Anh-Bùi Đình Phong: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp
quyền kiểu mới ở Việt Nam, Nxb Lao động, 2003.
12. Nguyển Anh Tuấn (chủ biên): tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước kiểu mới ở

Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh, 2003.

15