(SKKN HAY NHẤT) một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị tiểu học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
"MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG NHẰM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG THIẾT BỊ TIỂU HỌC"

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
1


I- ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài:
Chúng ta cùng nhân loại đang bước vào thế kỷ XXI, thể kỷ của khoa học và công
nghệ với xu thế hội nhập của nền kinh tế quốc tế ngày càng cao, với sự cạnh tranh trên thị
trường thế giới ngày càng quyết liệt, với sự phát triển như vũ bão của khoa học cơng
nghệ thơng tin... Trước tình hình đó, Đảng và Nhà nước ta đã đẩy nhanh sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố, trong đó coi “ Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, coi con người
là mục tiêu và động lực của sự phát triển. Vì vậy, địi hỏi ngành giáo dục và đào tạo phải
đào tạo đội ngũ những người lao động tự chủ, năng động, sáng tạo, tiếp cận và làm chủ
được cơng nghệ tiên tiến, có năng lực giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra, có khả năng
bắt kịp nhịp điệu phát triển của thời đại; Ngành giáo dục và đào tạo cần thực hiện giáo
dục toàn diện tạo chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục, tập trung chỉ đạo đổi mới
nội dung chương trình, phương pháp giáo dục. Đặc biệt phương pháp giáo dục cần đổi
mới theo hướng phát huy tính tích cực của người học.
Tại hội nghị lần thứ hai BCH Trung ương Đảng khoá VIII đã khẳng định: “ Đổi
mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn
luyện nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến,
phương pháp hiện đại vào quá trình dạy học ...”
Đổi mới phương pháp giáo dục nhằm phát huy tính tích cực, phát huy tư duy sáng
tạo của người học được thực hiện theo nhiều cách, trong đó việc sử dụng thết bị giáo dục
(TBGD) là một trong nhữg cách thức phát huy tính tích cực của người học trong quá trình

dạy học. TBGD là một thành tố khơng thể thiếu được trong q trình dạy học . Muốn đổi
mới phương pháp dạy học phải đổi mới cả nội dung dạy học, TBGD, tổ chức dạy học và
cách kiểm tra đánh giá.
Trong báo cáo của Ban chấp hành Trung ương Đảng khố VIII được trình bày tại
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã nhấn mạnh: “ Tăng cường cơ sở vật chất và từng
bước hiện đại hoá nhà trường , lớp học, sân chơi, bãi tập, máy tinh nối mạng internet,
thiết bị học tập và giảng dạy hiện đại, thư viện, ký túc xá...” và “Đổi mới phương pháp
dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực
hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay.”
Lý luận dạy học cũng đã khẳng định cơ sở vật chất (CSVC ), TBGD và hầu hết các
sản phẩm khoa học kỹ thuật có chức năng xác định và mang mục đích sư phạm rất cao,
chúng chứa đựng trình độ khoa học kỹ thuật, văn hoá nghệ thuật, chứa đựng một tiềm
năng khoa học to lớn đồng thời đóng vai trị là đối tượng chứa nội dung cần nhận thức.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
2


Trong hệ thống giáo dục quốc dân, tiểu học là bậc học nền tảng, là tiền đề để nâng
cao dân trí, là cơ sở ban đầu quan trọng để đào tạo thế hệ trẻ trở thành chủ nhân tương lai
của đất nước. Bản chất của hoạt động nắm tri thức là hoạt động nhận thức, người ta đã
căn cứ vào các giai đoạn và các dạng của quá trình nhận thức để phân chia quá trình nắm
tri thức thành các giai đoạn sau:
-Tri giác tài liệu học tập
- Suy nghĩ về tài liệu học tập
- Củng cố tài liệu
- Vận dụng thực hành
TBGD vừa là nguồn tri thức, vừa là phương tiện chứa đựng truyền tải thơng tin
nhằm tích cực hố q trình nhận thức, kích thích hứng thú học tập, phát triển trí tuệ, kỹ
năng thực hành của học sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy học.

TBGD cịn góp phần đảm bảo tính trực quan trong q trình dạy học, mở rộng khả
năng tiếp cận với các sự vật và hiện tượng, cho phép học sinh có điều kiện tự chiếm lĩnh
kiến thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo.
Để có một TBGD đến từng nhà trường và đến từng giáo viên phải trải qua các giai
đoạn chủ yếu sau: từ chương trình và SGK Xây dựng danh mục trang bị →Xây dựng
đề cương nghiên cứu thể hiện mẫu → Chế thử→ Thực nghiệm→ Hiệu chỉnh và sản
xuất loạt nhỏ→ Sản xuất đồng loạt→ Trang bị đại trà→ Sử dụng và bảo quản để
dùng lâu dài. Trong các công đoạn đó thì quản lý, sử dụng và bảo quản là các khâu cuối
cùng nhưng cực kỳ quan trọng bởi nếu không sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả thì sẽ
gây nên sự lãng phí hàng ngàn tỷ đồng của Nhà nước và nhân dân, đồng thời khơng góp
phần đổi mới phương pháp dạy học và không nâng cao được chất lượng dạy học.
Thực tế nhiều năm học qua, trường tiểu học đã có nhiều cố gắng và bước đầu có
thành tích trong việc quản lý sử dụng và bảo quản TBGD , góp phần nâng cao chất lượng
dạy học, song việc làm này cịn nhiều hạn chế vì nhiều lý do khác nhau: TBGD còn thiếu
(nhất là các thiết bị hiện đại), chất lượng chưa đồng bộ; ở nhiều nơi có TBGD nhưng giáo
viên chưa chú ý sử dụng thậm chí có nơi giáo viên khơng biết sử dụng hoặc sử dụng mà
khơng có hiệu quả. Tình trạng “ dạy chay” còn phổ biến. TBGD phần lớn chỉ được sử
dụng trong các trường hợp đặc biệt như: thao giảng, hội giảng, có đồn kiểm tra. Cơng
tác quản lý TBGD của hiệu trưởng các trường cịn mang tính hành chính, chiếu lệ. Trong
khi đó việc sử dụng TBGD của giáo viên lại chịu ảnh hưởng nhiều từ cách quản lý TBGD
của hiệu trưởng. Do đó vấn đề quản lý TBGD hiện nay đang là vấn đề bức xúc đặt ra,
được nhiều nhà quản lý quan tâm.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
3


Từ những lý do trên và với mong muốn tìm được các biện pháp quản lý góp phần
nâng cao hiệu quả sử dụng TBGD ở trường tiểu học nên tôi đã chọn đề tài: Một số biện
pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBGD ở trường

tiểu học Tiên Tiến.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề xuất và lý giải một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng
TBGD ở trường tiểu học.
3 . i tng và khách thể nghiên cu:
3.1. i tng nghiên cứu:
Biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBGD ở
trường tiểu học
3.2.Kh¸ch thĨ nghiên cứu
Cán bộ giáo viênTrờng tiểu học Tiên Tiến huyn Phự C tnh Hng Yờn.
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
4.1 Giới hạn nghiên cứu
Giáo viên Trờng tiểu học Tiên Tiến huyn Phự C tnh Hng Yờn.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Trêng tiĨu häc Tiªn TiÕn huyện Phù Cừ tỉnh Hưng Yên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu :
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của việc quản lý sử dụng TBGD ở
trường tiểu học.
- Tìm hiểu thực trạng quản lý, sử dụng TBGD ở trường tiểu học Tiªn TiÕn huyện
Phï Cõ tỉnh Hng Yªn.
- Trải nghiệm một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBGD
ở trường tiểu học Tiªn TiÕn.
6. Phương pháp nghiên cứu:
6.1 Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
- Nghiên cứu các văn kiên, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, chỉ thị của ngành.
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về TBGD và quản lý TBGD.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
4

6.2 Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Phương pháp điều tra thực tế, quan sát, đàm thoại, phỏng vấn, trải nghiệm ....
6.3 Phương pháp toán học:
Thống kê, xử lý các số liệu đã thu thập được.
II-NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC
VỀ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1. Cơ sở khoa học
1. Khái niệm TBGD
Theo Lotx Klinb¬ (Đức) thì TBGD (hay còn gọi là đồ dùng dạy học, thiết bị dạy
học, dụng cụ...) là tất cả những phơng tiện vật chất cần thiết cho giáo GV và HS tổ
chức và tiến hành hợp lý, có hiệu quả quá trình giáo dỡng và giáo dục ở các môn học,
cấp học.
Theo các chuyên gia thiết bị giáo dục của Việt Nam: TBGD là thuật ngữ chỉ một
vật thể hoặc một tập hợp đối tợng vật chất mà ngời GV sử dụng với t cách là phơng
tiện điều khiển hoạt động nhận thức của HS, còn đối với HS thì đó là các nguồn tri
thức, là các phơng tiện giúp HS lĩnh hội các khái niệm, định luật, thuyết khoa
học.vv.. hình thành ở họ các kỹ năng, kỹ xảo, đảm bảo phục vụ mục đích dạy học.
TBGD l mt b phận trong hệ thống CSVC sư phạm, TBGD là tất cả những
phương tiện cần thiết được giáo viên và học sinh sử dụng trong hoạt động dạy và học
nhằm phát huy tính tích cự, chủ động sáng tạo trong hoạt động khám phá và lĩnh hội tri
thức của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đạt được mục tiêu giáo dục đã
đề ra.
TBGD gồm máy móc, dụng cụ thí nghiệm, mơ hình, mẫu vật, hố chất, tranh ảnh,
đồ dùng dụng cụ giáo dục thể chất, âm nhạc, mỹ thuật, thiết bị nghe nhìn và các thiết bị
trực quan khác.
TBGD bao gồm các thiết bị dùng chung, các thiết bị trực quan, thực nghiệm và các
thiết bị kỹ thuật ( các phương tiện nghe - nhìn). TBGD các bộ môn được sử dụng thường
xuyên nhất ,chúng trực tiếp tham gia vào quá trình giảng dạy và học tập, gắn liền với nội

dung và phương pháp trong từng tiết học nên được xem là bộ phận quan trọng góp phần
đổi mới về nội dung và phương pháp dạy học. Một bộ phận TBGD có tính hiện đại và
khả năng sư phạm to lớn, thường được sử dụng chung trên lớp đó là phương tiện kỹ thuật
dạy học. Nhờ có các phương tiện kỹ thuật , một lượng thông tin lớn của bài học có thể

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
5


được hình ảnh hố, mơ hình hố, phóng to hoặc thu nhỏ, làm cho nhanh hơn hoặc chậm
hơn,… đem lại cho người học một khơng gian học tập mang tính mục đích và hiệu quả
cao. Các phương tiện kỹ thuật này với ưu thế về mặt sư phạm cũng góp phần không nhỏ
trong việc đổi mới phương pháp dạy học trong các nhà trường.
TBGD ở nhà trường tiểu học rất đa dạng, phong phú.Bất cứ môn học nào cũng cần
đến TBGD. Mỗi mơn học lại u cầu có những TBGD khác nhau phù hợp với từng bài
học. Có TBGD dùng để hình thành kiến thức, có TBGD dùng cho việc thực hành, lại có
TBGD dùng để củng cố, khắc sâu nội dung bài học …
Có thể phân loại TBGD theo rất nhiều cách, dễ hiểu nhất ta có thể phân loại theo
loại hình: TBGD bao gồm:
- Mơ hình: là vật thay thế cho hiện tượng sự vật có thực đã được đơn giản hố
nhưng vẫn giữ được những thuộc tính cơ bản của sự vật hiện tượng.
- Mẫu vật: là vật thực nhưng đã khơng giữ được tồn vẹn các thuộc tính của vật
thực
- Vật thực: giữ được tồn bộ các thuộc tính tự nhiên vốn có.
- Ấn phẩm: tranh, ảnh, bản đồ, sơ đồ, biểu bảng,… được in trên giấy.
- Tài liệu nghe – nhìn : phim, bản trong, băng đĩa âm thanh, hình ảnh
- Dụng cụ thí nghiệm : chứng minh và thực hành để tái tạo lại các sự vật hiện tượng
- Phương tiện kỹ thuật, phương tiện nghe – nhìn, máy tính: Để thể hiện các tài liệu
trực quan.
Tóm lại, TBGD là bộ phận quan trọng trong hệ thống CSVC sư phạm , nó vừa là

phương tiện, công cụ, vừa là đối tượng của nhận thức.
2. Vị trí của TBGD :
Q trình dạy học ( cịn gọi là quá trình sư phạm hẹp ) là một quá trình bao gồm
nhiều thành tố cơ bản cấu thành nên như: Mục tiêu, nội dung, phương pháp, giáo viên,
học sinh, TBGD . Các yếu tố này tương tác với nhau tạo thành quá trình dạy học, nếu
thiếu một trong các thành tố cơ bản đó thì q trình dạy học sẽ không thực hiện được .
Mối quan hệ của các thành tố cấu thành nên quá trình dạy học được biểu diễn bằng sơ đồ
sau:

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
6


Mục tiêu

KH-

Phương pháp

Nội dung

KT

TNXH

Giáo viên

Học sinh

TBGD

Trong sơ đồ trên, mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học là các yếu tố gắn bó
chặt chẽ với nhau, qui định lẫn nhau, kết hợp với sự chỉ đạo, điều khiển và tự điều khiển
của người tham gia tạo nên “ Vùng hợp tác sinh động” giữa giáo viên và học sinh. Đó là
những cơ hội cần thiết để nhận thức. Trong “ Vùng hợp tác sinh động” đó có sự tham
gia tích cực của TBGD. TBGD là nội dung, phương tiện truyền tải thông tin giúp giáo
viên tổ chức và điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh, giúp học sinh hứng thú học
tập, rèn luyện tác phong và kỷ luật lao động, kỹ năng thực hành, hình thành phương pháp
học tập chủ động, tích cực, đảm bảo nguyên tắc “ học đi đơi với hành ”.
TBGD có quan hệ chặt chẽ với nội dung và phương pháp dạy học. Nội dung dạy
học qui định những đặc trưng cơ bản của TBGD, thể hiện ở chỗ: hệ thống TBGD phải
tính đến một cách toàn diện các đặc điểm của nội dung chương trình, phải được lựa chọn
cẩn thận để nghiên cứu mỗi vấn đề của chương trình; phải thoả mãn yêu cầu về tính khoa
học, sư phạm, kinh tế, kỹ thuật, thẩm mỹ và an tồn; phải có thành phần cho phép tiến
hành thuận lợi các hình thức dạy học.
Trong thêi đại bùng nổ thông tin, KHKT phát triển nh vũ bÃo, nhiều tri thức đem
dạy ở phổ thông nhanh chóng bị lạc hậu vì vậy cần phải lựa chọn nội dung d¹y nh thÕ

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
7


nào để học sinh không những chiếm lĩnh đợc tri thức mới, đồng thời phải hình thành
năng lực tự học, tự phát triển. Vì vậy phơng pháp dạy học mới phải theo xu hớng tích cực
hoá quá trình nhận thức của học sinh, năng lực thực hành, năng lực tự nghiên cứu. Muốn
đạt đợc điều đó thì không có cách nào khác là phải tăng cờng trang bị và đặc biệt là
nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học trong đó chú trọng các phơng tiện nghe
nhìn và ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học.
Ngợc lại, những thành tựu của khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin đà làm
xuất hiện nhiều loại hình thiết bị dạy học mới giúp cho việc đổi mới phơng pháp dạy

học. Ngời ta thừa nhận rằng việc hoàn thiện các phơng pháp dạy học sẽ không thể thực
hiện đợc nếu không sử dụng rộng rÃi các phơng tiện nghe nhìn (Máy tính, Máy chiếu
đa năng, Bảng chiếu).
Núi mt cỏch khác: TBGD là “ mắt xích” trong chỉnh thể mục tiêu, nội dung,
phương pháp và phương tiện dạy học. Tất cả chỉnh thể đó làm thành một hệ tồn vẹn
trong q trình dạy học, hệ tồn vẹn này lại chịu sự tác động và chi phối của tình hình
kinh tế xã hội và tiến bộ khoa học công nghệ của mỗi quốc gia, mỗi địa phươngtrong
từng giai đoạn lịch sử nhất định.
“ Sự nghiệp giáo dục phát triển nhờ thực hiện các quá trình dạy học qua các giai
đoạn lịch sử, trong đó người lao động (giáo viên và học sinh) chiếm vị trí trung tâm và
đồng thời các cơng cụ lao động của họ cũng phải là yếu tố rất quan trọng và mang tính
quy định của q trình lao động này. Thiếu một trong ba yếu tố: đối tượng lao động, công
cụ lao động và người lao động thì “q trình lao động hẳn hoi” sẽ khơng xuất hiện, sẽ
khơng thể nói đến một “q trình sư phạm hẳn hoi”, một “ việc dạy học hẳn hoi” nếu
không có cơng cụ tương ứng – TBGD . TBGD và người lao động (giáo viên và học sinh)
liên quan hữu cơ với nhau và luôn bổ sung cho nhau trong q trình phát triển”. ( Trích:
Tạp chí TTKHGD số 81/2000 – Vai trò của TBGD xét trên quan điểm triết học duy vật
lịch sử - Tác giả Trần Doãn Quới )
Có thể nói, các thành tố cấu thành nên quá trình dạy học chỉ thực sự có ý nghĩa khi
được đặt trong mối quan hệ với các thành tố khác. Chỉ khi giải quyết tốt các mối quan hệ
đó thì việc dạy học mới có thể đạt được kết quả mong muốn. Việc điều khiển tối ưu các
mối quan hệ của các thành tố trên có thể được coi là nghệ thuật về mặt sư phạm. Như
vậy, TBGD là tiền đề vật chất của phương pháp dạy học, là một bộ phận cấu thành khơng
thể thiếu của q trình dạy học.
3.Vai trò của TBGD trong việc đảm bảo nâng cao chất lượng giáo dục:
TBGD có vai trị to lớn trong quá trình nhận thức.Theo Lê- nin , qui luật nhận thức
của con người là: “ Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
8

đến thực tiễn.”; Theo VAT thì kiến thức thu nhận được qua nghe: 11%, qua nhìn: 81%,
qua các giác quan khác: 9%. Còn tỷ lệ kiến thức nhớ được sau khi học:
20% qua những gì mà ta nghe được
30% qua những gì mà ta nhìn được
50% qua những gì mà ta nghe và nhìn được
80% qua những gì mà ta nói được
90% qua những gì mà ta nói và làm được
Việt Nam có câu:Trăm nghe khơng bằng một thấy
Trăm thấy không bằng một làm
Người Ấn Độ cũng tổng kết:
Tôi nghe – tơi qn
Tơi nhìn – Tơi nhớ
Tơi làm – Tơi hiểu
Như vậy, để quá trình nhận thức của con người nói chung đạt hiệu quả cao thì cần
phải thơng qua quá trình nghe, nhìn và thực hành. Với học sinh tiểu học, (lứa tuổi từ 6
đến 11, 12 tuổi ) tư duy của các em mới chỉ là tư duy cụ thể, tư duy hình ảnh chiếm ưu
thế hơn so với tư duy trừu tượng. Các hình ảnh trực tiếp, các dụng cụ, mơ hình, hiện
tượng được trực quan hố luôn tạo ấn tượng mạnh mẽ đối với các em.
Không ít những nội dung học tập phức tạp cần đến sự hỗ trợ tích cực của phương
tiện trực quan mới giải quyết được như: chứng minh các hiện tượng khoa học tự nhiên,
toán học, … học sinh rất cần được trực tiếp tận mắt nhìn thấy, tai nghe thấy, tay được
cầm nắm, được trực tiếp làm thí nghiệm, được lắp ráp thao tác, quan sát nhận xét bằng
việc sử dụng các dụng cụ, phương tiện cụ thể. Nghĩa là học bằng tất cả các giác quan huy
động mọi tiềm năng để nhận thức. Nhu cầu nhận thức của các em gắn liền với các việc
làm cụ thể và hoàn cảnh, mơi trường về nghe nhìn, sờ, sử dụng đồ dùng trực quan trước
khi có thể hình thành logic, tư duy trừu tượng đúng đắn. Lúc này, sự hình thành các biểu
tượng quan trọng hơn sự khám phá bản chất các mối quan hệ bên trong của sự vật hiện
tượng. Mà quá trình dạy học là quá trình nhận thức ở mức độ cao, vì vậy TBGD khơng

thể thiếu trong q trình dạy học.
Nâng dần tính trực quan của bài học và tỷ lệ bài học có thực nghiệm theo quy định
của chương trình, tăng cương việc thực hành của học sinh là nhằm tạo ra một nền tảng
thực nghiệm của tri thức, làm ngắn lại con đường đạt được sự hiểu biết. Bằng thực

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
9


nghiệm và trực quan, thực hành tạo ra hoạt động tồn diện ( vận động và tư duy) và tích
cực của người học, giúp học tự tìm ra các vấn đề cho chính mình một cách chủ động theo
triết lý “Tôi làm, ttôi hiểu” và phương pháp “tập phát minh”
Để học tập khoa học theo phương pháp được khám phá, chứng minh kiến thức sách
giáo khoa và trong thực tế, thể hiện tường minh phương pháp nghiên cứu và kỹ năng thì
các phương tiện, dụng cụ phịng thí nghiệm có vai trị và tiềm năng to lớn.
Để trình bày với sự trực quan cao trong việc quan sát, trình diễn vận hành của cơ
chế, cấu trúc, vân động, mơ hình, mơ phỏng thì các phương tiện Nghe - Nhìn có ưu thế
rõ rệt.
TBGD cho phép khai thác sâu sắc nội dung sự vật, hiện tượng khoa học trong tài
liệu học tập (thực nghiệm khoa học phải được “dựng’ từ trong sách giáo khoa lên mặt bàn
bằng các vật liệu cụ thể của người học). Như vậy TBGD cho phép:
- Thực hiện được “nguyên tắc trực quan” trong dạy học (“trực quan” được hiểu
theo nghĩa rộng : liên quan đến mọi giác quan của con người ).
- Góp phần đảm bảo chất lượng kiến thức theo những đặc trưng cơ bản: Tính chính
xác, khoa học; Tính tổng quát; Tính hệ thống; Tính chuyển hố; Tính thực tiễn, vận dụng
được; Tính bền vững.
- Dạy phương pháp học tập, nghiên cứu khoa học, làm việc - bộ phận không tách
rời của kiến thức. Rèn kỹ năng nhiều mặt cho người học.
Trong các loại TBGD thì các phương tiện kỹ thuật dạy học (PTKTDH) có vai trị
quan trọng đặc biệt trong việc tạo khả năng hình thành, củng cố, hệ thống hố, vận dụng

kiến thức vào thực tiễn. PTKTDH gồm các máy chiếu quang học, máy tạo hoặc khuyếch
đại âm thanh, hình ảnh, máy lưu giữ và tái hiện thơng tin, máy tính và công nghệ thông
tin… vốn chứa đựng những tiềm năng sư phạm to lớn trong việc hỗ trợ tích cực giảng
dạy và học tập.
Tóm lại: TBGD có vai trị quan trọng đối với quá trình dạy học. Sử dụng TBGD
đảm bảo thông tin về các hiện tượng, đối tượng nghiên cứu đầy đủ và chính xác hơn, làm
cho chất lượng dạy và học cao hơn, giúp thoả mãn trong phạm vi tối đa và phát triển
hứng thú nhận thức của học sinh. Sử dụng TBGD sẽ nâng cao tính trực quan của dạy học,
mở rộng khả năng tiếp cận với các sự vật và hiện tượng.
Sử dụng TBGD sẽ gia tăng cường độ lao động học tập của học sinh và do đó cho
phép nâng cao nhịp độ nghiên cứu tài liệu giáo khoa, cho phép học sinh có điều kiện tự
lực chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo. Thông qua hành động trên TBGD rèn

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
10


luyện cho các em tính cẩn thận tỉ mỉ chính xác và phát triển tư duy khoa học, giáo dục ý
thức giữ gìn đồ vật và bảo vệ mơi trường…góp phần hình thành nhân cách cho học sinh.
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VỀ TBGD VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ SỬ DỤNG
TBGD Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TIÊN TIẾN- PHÙ CỪ
1. Tình hình đội ngũ cán bộ, giáo viên.* Về cán bộ quản lý:
BẢNG 1: ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ

TS c¸n bé qu¶n lý

02

Chức vụ

Tuổi
đời

Tuổi
nghề

Số
năm
Trình độ
làm
CBQL

HT: 01

40

20

9

ĐH

6

3

ĐH

PHT: 01 43

Như vậy cả 2/2 đ/c cán bộ quản lý đều đạt trình độ đào tạo trên chuẩn . Các đ/c cán
bộ quản lý đều nắm chắc nghiệp vụ quản lý, điều hành mọi hoạt động của nhà trường
theo quy chế chuyên môn và điều lệ trường tiểu học, hoàn thành nhiệm vụ được giao theo
chức trách.
* Về số đội ngũ giáo viên:
BẢNG 2: SỐ LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
Trình độ đào tạo
Tổn
g số

Nam Nữ

13
3GV giỏi
10
TỔN
G SỐ SL TL
13

4

Tuổi Tuổi
Hợp
Trên
Biên
đời nghề
đồn Chư Đạt chuẩn
chế
chuẩ
TB TB

g
a đạt
C
n
ĐH
Đ
GV
đạt GV chưa GV
giỏi
GV
khá
35
15
13
0
0đạt yêu2 cầu 6các cấp
5
yêu cầu
SL

%

TL
%

SL

30,7 8

61,4 1

TL
%

SL

7,9

0

TL
%

BẢNG
3:
CHẤT
LƯỢNG ĐỘI
NGŨ
GIÁO
VIÊN

Huy Tỉnh
ện
6

1

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
11

Qua điều tra ta thấy hầu hết giáo viên cã điều kiện kinh tế khá ổn định, tuổi đời
tương đối trẻ nhưng đã có thâm niên cơng tác từ 7-8 năm trở lên, đa số đều vững vàng về
chuyên môn nghiệp vụ.Trình độ đạt và vượt chuẩn 100%, trong đó có nhiều giáo viên có
trình độ trên chuẩn. Số giáo viên khá, giỏi cũng chiếm tỷ lệ khá cao thể hiện trình độ
chun mơn của một tập thể sư phạm vững vàng.
Tuy nhiên so với yêu cầu của việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa, phương
pháp giảng dạy ở tiểu học hiện nay: “ Dạy cho học sinh cách học, phương pháp học,
làm cho học sinh tự tìm đến tri thức và vận dụng sáng tạo”, dạy học theo nguyên tắc
“học bằng hành”, với triết lý “Tôi làm tôi hiểu” thì địi hỏi người giáo viên phải cố gắng
hết mình, phải làm việc thực sự với cường độ lao động cao mới có thể đem lại sự khởi
sắc trong chất lượng dạy học.
2. Thực trạng về TBGD và công tác quản lý, sử dụng TBGD ở trường tiểu học
Tiên Tiến
Việc nghiên cứu thực trạng của quản lý, sử dụng TBDH nhằm mục đích: Xác định
rõ thực trạng việc quản lý, sử dụng TBDH của CBQL, đội ngũ giáo viên của nhà trường
trong những năm trước. Phân tích kết quả nghiên cứu thực trạng để tìm hiểu nguyên nhân
của thực trạng, làm cơ sở cần để thực hiện chương ba của đề tài nghiên cứu.
2.1. Thực trạng về trang bị TBGD
Qua tiếp xúc với các cán bộ giáo viên và cán bộ phụ trách công tác thiết bị của nhà
trờng tôi thấy thực trạng về trang bị TBGD của nhà trêng nh sau:
Việc trang bị TBGD ở trường tiểu học Tiên Tiến chủ yếu là do cấp phát từ trên
xuống theo chỉ tiêu, kế hoạch định sẵn. Nhà trường có mua sắm thêm và huy động giáo
viên tự làm nhưng không đáng kể. Từ năm học 2002-2003, thực hiện việc đổi mới
chương trình sách giáo khoa và đổi mới phương pháp dạy học, nhà trường được cấp các
danh mục TBGD từ lớp 1 đến lớp 5 theo quy định chung.
Những TBGD được cấp phát chủ yếu là những TBGD thô sơ, đơn giản như: tranh
ảnh, sách giáo khoa, một số bộ mẫu chữ viết, bảng nỉ, bộ dụng cụ học nhạc, bộ dụng cụ
đo đạc,…
+ Mơn tốn lớp 1: các mơ hình con vật, hoa …bằng bìa rời có gắn nam châm phía

sau để khi dạy gắn vào các mơ hình của bài dạy cịn thiếu rất nhiều.
+ Tốn lớp 4: Đồ dùng dạy phần kiến thức về phần biểu đồ khơng có. + Phân mơn
tâp đọc, kể chuyện, tập làm văn của môn Tiếng Việt, môn Đạo đức lớp 1,2,3,4, còn thiếu
rất nhiều tranh ảnh minh hoạ phục vụ các bài dạy.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
12


+ Môn TN - XH ở các lớp 1,2,3 một số chương, phần chưa có đủ đồ dùng. Lớp 5
mơn địa lý, lịch sử chủ yếu có một số tranh ảnh, bản đồ trận đánh…
Do TBGD được cấp còn thiếu nhiều như vậy nên hàng năm nhà trường cũng có kế
hoạch mua sắm thêm một số trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động giáo dục trong nhà
trường như tăng âm, loa máy, đầu video,…nhưng những thiết bị này chỉ phục vụ cho các
hoạt động ngoại khoá, các buổi lễ, hội nghị là chủ yếu, chưa có tác dụng thiết thực đối
với từng tiết dạy.
Ngoài ra hàng năm nhà trường cũng đã tổ chức thi làm đồ dùng dạy học nhưng
những đồ dùng do giáo viên tự làm cũng chỉ là những tranh vẽ đơn giản, hiệu quả sử
dụng chưa cao, chỉ đáp ứng được kiến thức của 1 tiết dạy nào đó, độ bền lại kém nên
khơng thể sử dụng được lâu dài. ViƯc đưa cơng nghệ thơng tin vo nh trng là cần
thiết nhng nh trng li không đủ thiết bị hiện đại để sử dụng hiệu qu.
2.2. Thc trng v s dng TBGD
Để tìm hiểu việc sử dụng TBGD của nhà trờng tôi đà sử dụng mẫu phiếu điều
tra số 1 ( phiếu trng cầu ý kiến đối với 10 giáo viên văn hoá). Thu đợc kết quả đợc thống
kê qua bảng sau:
Bảng1:Tổng hợp ý kiến của giáo viên về sử dụngTBGD trong các môn :
Mức độ sử dụng TBGD
STT Môn học

Thờng xuyên

Không thờng xuyên

SL

%

SL

%

1

Toán

9

90

1

10

2

Tiếng việt

8

80

2

20

3

TNXH(lớp
1,2,3)

6

60

4

40

Khoa
học(lớp4,5)
4

Lịch sử

4

40

6

60

5

Địa lý

5

50

5

50

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
13


6

Thủ công(1,2,3) 9

90

1

10

5

50

Kỹ thuật( 4,5)
7

Thể dục

5

50

8

Âm nhạc

10

100

9

Mĩ thuật

10

100

Sau đây là biểu đồ minh hoạ việc giáo viên sử dụng TBGD:

Ta thÊy :TBGD được sử dụng nhiều nhất và có hiệu quả nhất là ở các mơn Tốn và

Tiếng Việt c¸c lp, đặc biệt là lớp 1. Do hc sinh lp 1 cịn nhỏ địi hỏi giải thích kiến

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
14


thức bằng trực quan là dễ hiểu nhất nên những bộ chữ học vần, bộ học toán, những tranh
ảnh minh hoạ được sử dụng rất hiệu quả. Ở các lớp 2,3,4,5 TBGD được sử dụng chủ yếu
nhất là các bảng gài, bảng nỉ, bộ chữ dạy tập viết, bộ biểu diễn toán. Các bộ tranh đạo
đức, TN – XH, mỹ thuật, thủ công, các bộ tranh dạy tập làm văn, tp c, rt ớt c
s dng.
Riêng hai môn Âm nhạc và Mĩ thuật giáo viên sử dụng 100% đồ dùng trên lớp nhng
chủ yếu là tranh vẽ ( môn Mĩ thuật) và đàn Ooc-gan( môn Âm nhạc), cũn cỏc bộ dụng
cụ học nhạc dân tộc, bộ kèn, thanh phách, mõ song loan, trống hầu như không sử dụng
đến.
Như vậy, tình trạng dạy chay, học chay vẫn cịn phổ biến, giáo viên vẫn quen với
nếp cũ, lên lớp chủ yếu là thuyết trình, giảng giải, thày đọc – trị chép, thày giảng – trò
nghe. Giáo viên còn ngại sử dụng TBGD, còn cho rằng sử dụng TBGD mất thời gian, tốn
công chuẩn bị, dành thời gian sử dụng TBGD để giảng giải và cho học sinh luyện tập vẫn
hơn.
TBGD chỉ được sử dụng có hiệu quả trong các giờ hội giảng, hội thi, trong các đợt
thanh tra, kiểm tra của cấp trên và nhà trường. Cũng có giáo viên sử dụng TBGD dạy học
nhưng hiệu quả lại chưa cao.
2.3. Thực trạng việc bảo quản TBGD
Ở từng lớp đã được trang bị tủ riêng nhưng tủ này lại quá nhỏ chỉ có thể đựng
một số sách vở, đồ dùng học tập của học sinh và một số TBGD phục vụ các mơn Tốn,
Tiếng Việt mà giáo viên thường sử dụng, cịn rất nhiều TBGD được để trong phòng thiết
bị, thư viện. Trong phịng này tuy đã có một số tủ kính để sách vở và TBGD nhưng việc
sắp đặt còn , chưa khoa học, thậm chí cịn lẫn lộn chồng chéo. Các bộ tranh ảnh khơng có
đủ chỗ để treo, có những bộ cuộn trịn để trong tủ, có bộ thì treo chồng lên nhau trên

tường. Vì vậy, khi muốn lấy một TBGD nào đó thì rất khó khăn, mất thời gian. Các
TBGD do khơng được bảo quản đúng cách, khí hậu Việt Nam nóng, ẩm, mưa nhiều nên
rất dễ bị ẩm mốc, hỏng hóc, có khi cịn bị mối mọt, một số thiết bị bằng gỗ bị cong vênh
khơng cịn giá trị sử dụng.
Giáo viên phụ trách thiết bị, thư viện có nghiệp vụ về cơng tác TBGD.
Nhà trường đã có sổ sách theo dõi mượn, trả TBGD của giáo viên. Có giáo viên
mượn TBGD mà khơng ghi vào sổ, có giáo viên mượn nhưng lại khơng sử dụng hoặc sử
dụng khơng đúng mục đích, có TBGD giáo viên mượn khơng trả lại gây thất thốt, lãng
phí.
2.4. Thực trạng về công tác quản lý TBGD:

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
15


Để tìm hiểu thực trạng về công tác quản lý TBGD cđa nhµ trêng năm học 20102011 trở về trước, tôi đà sử dụng mẫu phiếu điều tra số 2( phiếu trng cầu ý kiến đối
với 12 giáo viên) Thu đợc kết quả đợc thống kê qua bảng sau:
Bảng 2a: Tổng hợp số ý kiến trả lời cho biện pháp quản lý TBGD của Hiệu trởng nhà trờng:
STT

Biện pháp quản lý

Mức độ
Bình thờng

Khụng QT

1

Chỉ đạo giáo viên

xây dựng kế hoạch 7
sử dụng TBGD

3

2

2

Nhắc nhở giáo viên
8
sử dụngTBGD

2

2

7

2

3

Quan trọng

Kiểm tra giám sát
chặt chẽ việc sử
dụng TBGD của 3
giáo viên

Bảng 2b: Tổng hợp điểm s hiệu trởng quản lý chỉ đạo sử dụng TBGD trong
nhà trờng:
STT

(tng
Biện pháp quản lý im)

1

Chỉ đạo giáo viên
xây dựng kế hoạch
29
sử dụng TBGD

2

Nhắc nhở giáo viên 30
sử dơngTBGD

Thø h¹ng
(Điểm Trung
bình)

2,4

2

2,5

1

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
16


3

Kiểm tra giám sát
chặt chẽ việc sử
dụng TBGD của 25
giáo viên

2,0

3

Sau đây là biểu đồ minh hoạ cho các biện pháp quản lý việc sử dụng TBGD của
hiệu trởng:

Ta thấy: Hiệu trưởng nhà trường đã có sự quan tâm tới cơng tác TBGD, đã phân
cơng đồng chí phó hiệu trưởng quản lý, theo dõi công tác thiết bị, cã cho từng giáo viên
lập kế hoạch sử dụng TBGD, nhng cha có biện pháp giám sát chặt chẽ mµ chØ chđ
u nhắc nhở giáo viên sử dụng. Ban lónh o nh trường chưa chú ý TBGD để tại các
phòng học giáo viên có sử dụng hay khơng , TBGD để ở thư viện tuy có sổ theo dõi
mượn, trả nhưng giám hiệu cũng chưa thống kê xem giáo viên nào thường xuyên mượn
TBGD, giáo viên nào ít mượn.
Các đồng chí trong ban lãnh đạo nhà trường cũng đã chú ý nhắc nhở, động viên
giáo viên sử dụng TBGD trong quá trình dạy học, giúp giờ học thêm sinh động hấp dẫn,
nâng cao chất lượng giáo dục nhưng việc làm này chưa được tiến hành thường xuyên, đôi
khi mới chỉ là “ đánh trống, bỏ dùi”.

Chưa đưa việc sử dụng TBGD thành tiêu chí đánh giá xếp loại giáo viên, chưa có
những hình thức thi đua khen thưởng thích đáng để giáo viên tích cực sử dụng TBGD míi
chØ dõng l¹i ë mức lập kế hoạch( thấy ở tổng số điểm cao thứ 2) và nhắc nhở giáo viên

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
17


sư dơng nhiỊu nhÊt ( thÊy ë møc ®iĨm cao nhÊt), cha kiĨm tra s¸t sao viƯc thùc hiƯn
theo kÕ hoạch của giáo viên. Vỡ vy, vic s dng TBGD chưa thực sự trở thành nền nếp.
Mặt khác việc dạy chay đã gần như là truyền thống, là lối mòn khó phá bỏ, giáo viên rất
ngại sử dụng TBGD khi lên lớp mà người quản lý lại ít quan tâm đến việc tìm hiểu lý do,
tâm lý giáo viên nên TBGD chưa được sử dụng đúng với vai trò, chức năng của nó.
Nói chung, cơng tác TBGD ở nhà trường đã được quan tâm song chưa đúng mức,
chưa đáp ứng được sự phát triển của nhà trường và yêu cầu của sự đổi mới trong giai
đoạn hiện nay.
3. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên
Công tác TBGD của trường tiểu học Tiên Tiến còn một số bất cập, hạn chế như
trên có thể nói một phần là do điều kiện khách quan nhưng phần lớn vẫn là do những
nguyên nhân chủ quan từ phía nhà trường. Những nguyên nhân khách quan và chủ quan
có thể được kể đến như sau:
3.1. Nguyên nhân khách quan
Kinh phí đầu tư trang bị TBGD cho các nhà trường còn hạn chế.
Vấn đề thiếu về số lượng như trong phần thực trạng đã trình bày:có nhiều chương,
bài của một số mơn khơng có TBGD. Nhưng vấn đề thiếu cịn có khả năng khắc phục
được, chủ yếu là do chất lượng của một số TBGD không đảm bảo, thiết kế không hợp lý:
+ Phân môn Tập viết của lớp 3, bộ chữ mẫu dùng minh hoạ cho dạy tập viết cỡ chữ
không phù hợp với cỡ chữ trong chương trình học của học sinh.
+ Mơn hát nhạc lớp 3 : Tranh minh hoạ không gắn vào từng bài cụ thể nên không
tiện sử dụng, kèn Melodion ( Hàn Quốc) quá lớn, giáo viên thổi được đã là khó, học sinh

lớp 3 khơng thể đủ hơi để thổi.
+ Mơn TN –XH lớp 3: Mơ hình trái đất quay quanh mặt trời, mặt trăng quay quanh
trái đất rất cồng kềnh, khó sử dụng, cần phải có phịng tối, có rèm che thì sử dụng mới đạt
hiệu quả.
+ Tranh minh hoạ phân môn kể chuyện lớp 4 các bức tranh ứng với từng đoạn của
câu chuyện đáng lẽ phải được trình bày riêng thành từng bức rời nhau thì lại được trình
bày chung trên cùng một tranh khổ to, như vậy rất bất tiện trong việc sử dụng, khi hướng
dẫn học sinh kể từng đoạn học sinh dễ bị phân tán sang đoạn khác.
+ Môn khoa học lớp 4 : Ở các tranh dạy bài 37, 23,60 các phiếu ghi tên các cơ
quan, bộ phận của từng tranh còn quá nhỏ, không tiện sử dụng; Chương “Ánh sáng” đèn

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
18


pin để dạy bài “Ánh sáng” hơi nhỏ nên khi làm thí nghiệm học sinh khó quan sát, khó
phát hiện ra đường chuyền của ánh sáng. v. v…
Việc quản lý cơng tác TBGD của nhà trường cũng cịn có những hạn chế là do: Sự
nhận thức từ lãnh đạo cũng chưa thật đầy đủ, chưa đánh giá cao việc sử dụng TBGD của
giáo viên, chưa quyết tâm và chú trọng chỉ đạo các nhà trường sử dụng có hiệu quả
TBGD. Các cấp trên đã có mở các hội thi tự làm đồ dùng, TBGD nhưng các TBGD mang
đến dự thi chỉ trưng bày và thuyết trình chưa gắn vào việc giảng dạy ở từng bài, từng
phần cụ thể nên giáo viên chưa thấy rõ được tác dụng và hiệu quả của TBGD; Những lớp
tập huấn về TBGD thời gian rất ngắn, lại chỉ dừng ở mức hình thức lý thuyết, học viên
chưa được tham quan thực tế công tác TBGD ở những đơn vị trường làm tốt công tác
này.
3.2.Nguyên nhân chủ quan
Nhà trường chưa có một kế hoạch chiến lược hữu hiệu về trang bị, bảo quản và sử
dụng TBGD.
Cán bộ làm cơng tác TBGD cịn ít kinh nghiệm cơng tác TBGD nên rất hạn chế

trong công tác.
Một nguyên nhân quan trọng và chủ yếu đó là sự nhận thức chưa đúng của giáo
viên và đội ngũ cán bộ quản lý.
Giáo viên đã kém nhiệt tình sử dụng TBGD , kỹ năng sử dụng kém lại ít có cơ hội
được tập huấn. Ban lãnh đạo nhà trường lại chưa có biện pháp quản lý, chỉ đạo hữu hiệu,
chưa có quy định cụ thể về việc sử dụng TBGD, cịn bng lỏng cơng tác kiểm tra, đánh
giá. TBGD tự làm có nhưng sơ sài, đơn điệu, chất lượng chưa cao.
Do những nguyên nhân khách quan và chủ quan trên nên hiệu quả sử dụng TBGD
ở trường tiểu học Tiên Tiến chưa cao, địi hỏi phải đổi mới cơng tác quản lý TBGD bàng
những biện pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBGD và góp phần quan
trọng nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TBGD Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TIÊN
TIẾN - Phï Cõ- Hng Yªn.
Là một hiệu trưởng được trang bị lý luận quản lý, khi đi sâu nghiên cứu đề tài
“Một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBGD ở
trường tiểu học”, tôi mạnh dạn đưa ra các biện pháp quản lý của người hiệu trưởng với
công tác này ở trường tiểu học Tiên Tiến với thời gian nghiên cứu trải nghiệm trong hai
năm học 2011-2012, 2012-2013 như sau:

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
19


Biện pháp 1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan
trọng của TBGD trong việc đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy
học
1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý
1.1. Nội dung nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý: Bất cứ một cơng việc gì thì
vai trò chỉ đạo của người quản lý đều rất quan trọng và có ý nghĩa quyết định. Một khi

người cán bộ quản lý có nhận thức đúng và quyết tâm cao thì giáo viên và học sinh sẽ
hưởng ứng và quyết tâm thực hiện.
Hiện nay, về lý luận cũng như thực tiễn người ta đã bắt đầu công nhận quản lý giáo
dục là một nghề, nên để quản lý TBGD địi hỏi người cán bộ quản lý phải có nhận thức
đầy đủ và thực tiễn thuộc lĩnh vực quản lý và có trình độ vững vàng về nghiệp vụ quản lý
chuyên ngành. Về vấn đề TBGD, người cán bộ quản lý cần phải thấy rõ:
+ Do nội dung chương trình, sách giáo khoa đã đổi mới, phương pháp dạy học cũng
đổi mới theo, TBGD đã được cung cấp với số lượng tương đối nhiều. Tuy chưa đáp ứng
đầy đủ nhu cầu dạy và học trong giai đoạn hiện nay nhưng cũng cần thừa nhận rằng:
Trong quá trình phát triển giáo dục Việt Nam, chưa bao giờ có TBGD nhiều và tương đối
đầy đủ như hiện nay. Một phần do đổi mới phương pháp dạy học yêu cầu phải có TBGD,
một phần do nền kinh tế của đất nước đã cho phép trang bị TBGD cho ngành Giáo dục và
Đào tạo.
+ TBGD góp phần đổi mới phương pháp dạy học.
+ Người cán bộ quản lý cũng cần quan tâm đến nội dung về TBGD: máy móc,
dụng cụ thí nghiệm, mơ hình, mẫu vật, hoá chất, tranh ảnh, bản đồ, dụng cụ giáo dục thể
chất, âm nhạc, mỹ thuật, thiết bị Nghe – Nhìn; Nguồn gốc, chất lượng, số lượng và sự
bảo quản, sử dụng; Sự phân biệt các loại dụng cụ thí nghiệm chứng minh và thực hành;
Kinh phí nào để mua TBGD và cho sự bù đắp tiêu hao khi sử dụng; Vai trò của các
TBGD tự làm hoặc sưu tầm bởi giáo viên và học sinh; Việc thực hiện công tác kiểm tra,
kiểm kê, đánh giá; Các loại sổ sách theo dõi để quản lý TBGD ; Nội quy treo tại các
phịng thí nghiệm, …
1. 2. Hình thức tổ chức nâng cao nhận thức: Như vậy, người cán bộ quản lý có thể
phải cần đến các phương pháp và phương tiện quản lý để quản lý TBGD (ghi chép, phân
loại, lập ma trận, sử dụng máy vi tính…). Muốn nâng cao nhận thức về công tác TBGD
người cán bộ quản lý cần:

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
20

- Chủ động thu thập và xử lý thông tin có liên quan thơng qua các tài liệu, sách báo,
phương tiện thông tin đại chúng. Nghiên cứu kỹ các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của cấp
trên, các tài liệu về quản lý giáo dục.
- Tham gia các đợt tập huấn chuyên đề, hội thảo, các lớp bồi dưỡng cán bộ quản lý
giáo dục tập trung, các lớp bồi dưỡng về quản lý hiệu quả TBGD.
- Tham quan học tập các trường làm tốt công tác TBGD.
- Tăng cường hoạt động thực tiễn trong công việc hàng ngày.
- Tập hợp được sự đóng góp trí tuệ của cộng sự.
- Ngồi việc nâng cao nhận thức của bản thân, người cán bộ quản lý với trách
nhiệm của mình cịn cần có biện pháp nâng cao nhận tức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên,
công nhân viên nhà trường.
2. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên
2.1. Nội dung nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên:
Nhận thức là cơ sở của hành động, nhận thức đúng thì hành động mới đem lại hiệu
quả cao. Dân ta có câu: “Tư tưởng khơng thơng thì đeo bình tơng khơng nổi”. Ở đây
muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của nhận thức. Như vậy, biện pháp “Nâng cao nhận
thức cho đội ngũ giáo viên về tầm quan trọng của TBGD trong việc đổi mới phương
pháp” là biện pháp có vị trí quan trọng, quyết định hướng đi và hiệu quả của của việc
nâng cao chất lượng giáo dục qua việc chỉ đạo giáo viên sử dụng có hiệu quả TBGD.
Như phần thực trạng đã đề cập, một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng sử dụng
TBGD kém hiệu quả là do giáo viên chưa nhận thức đúng đắn về công tác TBGD. Chính
vì vậy, để nầg cao hiệu quả sử dụng TBGD thì việc đầu tiên là phải nâng cao nhận thức
cho đội ngũ giáo viên về công tác này trong nhà trường.
Về lý luận và thực tiễn đã cho thấy: Giáo viên mãi mãi là người làm chủ TBGD, là
người trực tiếp tổ chức cho học sinh sử dụng có hiệu quả TBGD. Muốn vậy ngồi lịng
u nghề, giáo viên cần phải hiểu rõ vị trí, vai trị, tầm quan trọng của TBGD đối với việc
đổi mới phương pháp. Bản thân TBGD đã chứa đựng những thông tin cần thiết của nội
dung bài học, nó chứa đựng trình độ khoa học kỹ thuật, chứa đựng những yếu tố lịch sử,
nó là một thành tố không thể thiếu được trong việc nâng cao chất lượng dạy học. Đặc biệt

với học sinh tiểu học, thì TBGD lại càng cần thiết và quan trọng trong quá trình dạy học
vì đặc điểm tư duy của học sinh tiểu học chủ yếun là tư duy trực quan hình ảnh.
Giáo viên cần nhận thức rõ, phải xác định được nếu khơng có TBGD thì khơng thể
chuyển tải được kiến thức mới với những môn khoa học thực nghiệm. Khi đã có TBGD
thì vấn đề tiếp theo là giáo viên cần có trình độ chun mơn nghiệp vụ cao, có hiểu biết

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
21


về TBGD: nội dung, cấu tạo, chức năng của từng thiết bị, kỹ thuật sử dụng TBGD, hiểu
biết sâu sắc về phương pháp dạy học, nắm được tâm lý của học sinh… để sử dụng TBGD
có hiệu quả.
Chất lương, hiệu quả của đổi mới phương pháp chỉ có thể đem lại từ việc sử dụng
hiệu quả TBGD trong quá trình dạy học.
2.2. Hình thức tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên
Ngoài việc nâng cao nhận thức cho giáo viên thơng qua các chương trình học tập,
bồi dưỡng giáo viên theo chu kỳ, bồi dưỡng thường xuyên,… Về phía nhà trường cần tổ
chức nhiều biện pháp và hình thức tổ chức khác nhau như:
Ngay từ đầu năm học nhà trường cần tổ chức cho giáo viên học tập các Nghị quyết,
Luật giáo dục, điều lệ trường tiểu học, quy chế thiết bị giáo dục trong trường phổ thơng
đĨ họ nắm vững về đường lối, chính sách, quan điểm về đổi mới phương pháp dạy học
gắn liền với đầu tư trang bị và sử dụng TBGD của Đảng và Nhà nước.
Nhà trường chủ động đặt thêm một số loại báo, tạp chí như: Tạp chí Giáo dục tiểu
học của vụ tiểu học, tạp chí Thiết bị giáo dục của Hiệp hội thiết bị giáo dục Việt Nam,…
xây dựng thành tủ sách dùng chung và tổ chức cho giáo viên đọc, trao đổi, thảo luận
trong các buổi sinh hoạt chuyên môn.
Tổ chức cho giáo viên đi tham quan các trường tiểu học làm tốt công tác TBGD để
trao đổi, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp.
Khuyến khích giáo viên tự học, tự bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho bản thân. Ghi

lại kết quả tự học vào sổ tích ũy của giáo viên.
Biện pháp 2.Tăng cường đầu tư trang bị TBGD
Với điều kiện CSVC của địa phương và nhà trường trong giai đoạn hiện nay, để
nâng cao hơn nữa uy tín và vị thế của nhà trường trong xã hội thì nhà trường khơng thể
chỉ trơng chờ vào các TBGD được cấp phát mà cần có kế hoạch đầu tư mua sắm những
trang thiết bị, những PTKTDH, cần phải xây dựng một hệ thống TBGD tương xứng với
với tầm phát triển của nhà trường và với yêu cầu của công tác dạy học trong giai đoạn
hiện nay.
2.1. Xây dựng kế hoạch trang bị TBGD
Để đạt được một hệ thống TBGD hồn chỉnh đáp ứng u cầu của cơng tác giảng
dạy là một việc làm tốn kém và lâu dài, nhà trường tập trung trí tuệ, cơng sức của nhiều
người để xây dựng kế hoạch dài hạn trong khoảng 5 - 10 năm mới có thể hồn chỉnh
được. Kế hoạch về công tác TBGD được xây dựng lồng trong bản kế hoạch chung của

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
22


nhà trường trong từng năm học, phải đưa thành mục tiêu phấn đấu cần hoàn thành trong
chỉ tiêu năm học. Việc xây dựng kế hoạch cần làm từng bước hết sức cẩn thận:
- Chuẩn bị kế hoạch:
+ Người hiệu trưởng phải nắm rõ các văn bản pháp lý, quy chế hiện hành về cơng
tác TBGD, trình độ nhận thức, chun môn, ý thức, thái độ của tập thể sư phạm; Nắm
được trình độ kỹ thuật, kỹ năng sử dụng TBGD của giáo viên.
+ Cần điều tra thực trạng CSVC, TBGD của đơn vị mình (tình trạng TBGD thiếu,
đủ, chất lượng, sự đồng bộ giữa sách, TBGD trình độ giáo viên…); điều kiện bảo quản,
sử dụng, thực trạng của vệc dạy và học.
+ Nắm rõ nguồn tài chính chủ yếu, sự ủng hộ từ bên ngồi …
Nói chung, người quản lý phải nắm được tình hình và thơng tin có liên quan, những
thuận lợi, khó khăn phục vụ cho việc lập và thực hiện kế hoạch. Kế hoạch phải nêu ra

được hàng loạt các tình huống, các vấn đề và tìm cách giải quyết các vấn đề đó trong bối
cảnh thực tế của trường bằng một mơ hình các biện pháp khả thi.
- Nội dung kế hoạch: Trong nội dung kế hoạch phải xác định được mục đích của kế
hoạch, xuất phát từ yêu cầu khách quan của việc dạy học, căn cứ vào tình hình thực tiễn
của nhà trường.
Xã hội đang trong thời kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại hố, chúng ta sử dụng nhiều
thiết bị hiện đại trong hoạt động lao động sản xuất. Do đó trong nhà trường cũng rất cần
các TBGD dạy học kỹ thuật hiện đại. Các PTKTDH có vai trị đặc biệt quan trọng trong
việc tạo khả năng hình thành, củng cố, hệ thống hố vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
PTKTDH hiện đại như máy vi tính, máy chiếu đa năng, máy lưu giữ và tái hiện thông
tin, phần mềm dạy học, giáo án điện tử,… đã được đưa vào trong quá trình dạy học.
2.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch trang bị:
Để thực hiện tốt kế hoạch đã xây dựng, ngay từ đầu năm học hiệu trưởng cần
thành lập ban CSVC và TBGD, ban này gồm một phó hiệu trưởng phụ trách hoặc trực
tiếp hiệu trưởng phụ trách, cùng với cán bộ thư viện, thiết bị và các tổ trưởng chuyên
môn. Nhiệm vụ của ban CSVC, TBGD là phải xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch
về công tác TBGD, xem xét các TBGD cần mua sắm và tổ chức cho giáo viên tự làm
hoặc sưu tầm TBGD.
* Mua sắm TBGD :
Cán bộ phụ trách thiết bị, thư viện giúp hiệu trưởng hệ thống lại những TBGD cần
mua sắm xếp theo thứ tự ưu tiên: Rất cần thiết, cần thiết, chưa cần thiết. Sau đó tham

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
23


khảo giá cả thị trường, tìm hiểu nguồn cung cấp, dự tốn kinh phí cần thiết cho từng đợt.
Hiệu trưởng xem xét lượng kinh phí nhà trường có thể đầu tư là bao nhiêu, cần xin hỗ trợ
là bao nhiêu, cần huy động sức dân là bao nhiêu.
Khi quyết định mua sắm TBGD nào tôi xem xét theo các định hướng tiêu chuẩn

sau:
+ Cơng việc giảng dạy có nhất thiết cần đến nó khơng?
+ Độ bền và độ an tồn của TBGD như thế nào?
+ Hình thức có hấp dẫn khơng? Có đảm bảo tính khoa học, sư phạm khơng? Giá
thành có hợp lý khơng?
Tóm lại, khi mua sắm cần để ý đến giá trị sử dụng của TBGD, TBGD có thể đơn
giản hay hiện đại nhưng qua sử dụng nó phải cho kết quả khoa học, đảm bảo yêu cầu về
mặt mỹ quan sư phạm, an tồn và có giá cả hợp lý, tương xứng với hiệu quả mà nó mang
lại và khơng nhất thiết phải là những thiết bị đắt tiền.
Biện pháp 3.Tự làm và sưu tầm TBGD
Với điều kiện hiện tại của nhà trường và địa phương thì trang bị TBGD bằng con
đường mua sắm khơng thể ngay một lúc có thể đáp ứng đủ nhu cầu giảng dạy và học tập
của giáo viên, học sinh nhà trường. Do đó, nhà trường cần phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong công tác TBGD.
Phát động phong trào tự làm TBGD trong giáo viên, học sinh và huy động cả cha mẹ học
sinh tự làm những thiết bị cần thiết phục vụ cho việc học tập của con em mình, thu hút
được sự quan tâm của cha mẹ học sinh đối với các hoạt động giáo dục của nhà trường, họ
thấy được tầm quan trọng và vai trò của TBGD trong việc nâng cao chất lượng giáo dục
và từ đó sẽ ủng hộ nhà trường đầu tư mua sắm những PTKTDH hiện đại.
Hoạt động tự làm TBGD có có tác dụng huy động mọi tiềm năng, trí tuệ và sự sáng
tạo của họ, kích thích hứng thú nghề nghiệp của giáo viên, niềm hăng say học tập của học
sinh. Thông qua hoạt động này, tầm hiểu biết và nhận thức của giáo viên được mở rộng,
thấy được sự cần thiết phải sử dụng TBGD trong quá trình dạy học và làm xuất hiện nhu
cầu tự nhiên trong việc sử dụng TBGD. Hoạt động tự làm TBGD cịn có tác dụng phục
vụ kịp thời cho việc cải tiến, đổi mới phương pháp dạy học. Bởi vì, mỗi giờ học, mỗi nội
dung kiến thức đều cần những TBGD tương ứng mà trong các danh mục TBGD tối thiểu
được cấp phát khơng phải lúc nào cũng có đầy đủ. Do đó tự làm TBGD là giáo viên linh
hoạt, sáng tạo ra những TBGD phù hợp với nội dung kiến thức mình cần dạy, phù hợp
với đối tượng học sinh của lớp minh,…

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
24


Những TBGD tự làm cần đạt các yêu cầu sau: Đảm bảo tính thực tiễn, tính giáo
dục, tính thẩm mỹ, tính sáng tạo và tính kinh tế . Hàng năm nhà trường tổ chức mở lớp
tập huấn, hướng dẫn giáo viên tự làm TBGD, mua thêm những tài liệu hướng dẫn giáo
viên tự làm TBGD để giáo viên tự đọc, tự tìm hiểu sau đó tổ chức các buổi hội thảo
chuyên đề trao đổi về phương hướng làm TBGD. Từ đó giáo viên sẽ học tập và biết cách
tận dụng những nguyên liệu rẻ tiền, sẵn có để tự làm TBGD.
Để kích thích khả năng sáng tạo của giáo viên, học sinh, hàng năm nhà trường tổ
chức các hội thi tự làm TBGD, hội thi khéo tay hay làm, hội thi vẽ về quê hương, đất
nước, con người…cho giáo viên và học sinh, mời cha mẹ học sinh cùng tham gia. Hội thi
được tổ chức long trọng, các thiết bị được mang đến hội thi không chỉ để trưng bày mà
phải được thực nghiệm qua các tiết dạy. Nhà trường chấm thi cơng bằng, khách quan. Có
quy chế khen thưởng xứng đáng đúng đối tượng. Sau mỗi cuộc thi những sản phẩm đạt
giải lưu giữ lại tại phòng thiết bị để sử dụng sau này.
Sau đây là một vài đồ dùng tự làm của nhà trường đã được sử dụng thường xuyên
và đạt hiệu quả:
1- Bộ thẻ từ thể hiện ý kiến của học sinh trong các bài tập trắc nghiệm.

Học sinh lớp 5A phấn khởi thể hiện ý kiến của mình trong bài học.
2- Bộ thẻ dùng để chia nhóm khi hoạt động nhóm từ 4 người trở lên các bông
hoa, con vật...

LUAN VAN CHAT LUONG download : add
25