Đề thi học sinh giỏi lớp 10 THPT tỉnh Đăk Nông năm học 2010 - 2011 môn Ngữ văn lớp chuyên doc

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
TỈNH ĐĂK NÔNG Khóa ngày 21 tháng 6 năm 2010
MÔN THI: NGỮ VĂN
Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian giao đề)


Câu 1 ( 2.0 điểm)
Chỉ ra liên kết nội dung và liên kết hình thức trong đọan văn sau:
“Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con
đường quan trọng của học vấn. Bởi vì học vấn không chỉ là việc cá nhân, mà là
việc của toàn nhân loại. Mỗi loại học vấn đến giai đoạn hôm nay đều là thành quả
của toàn nhân loại nhờ biết phân công, cố gắng tích lũy ngày đêm mà có. Các
thành quả đó sở dĩ không bị vùi lấp đi, đều là do sách vở ghi chép, lưu truyền lại”.
(Bàn về đọc sách - Chu Quang Tiềm)
Câu 2: (2.0 điểm)
Em hãy làm rõ vẻ đẹp bức tranh xuân trong hai câu thơ sau:
“Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa”.
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
Câu 3: ( 6.0 điểm)
Nhận xét về truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu, có ý kiến cho
rằng: “Bến quê” là một truyện ngắn đặc sắc, chứa đựng những chiêm nghiệm, triết
lí về đời người được thể hiện bằng tình huống truyện độc đáo và nhiều hình ảnh
mang ý nghĩa biểu tượng.
Em hãy sáng tỏ nhận định trên qua truyện ngắn “Bến quê”.

Hết
(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)

Họ và tên thí sinh: ; SBD:

Giám thị 1: ; Giám thị 2:

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
TỈNH ĐĂK NÔNG Khóa ngày 21 tháng 6 năm 2010
MÔN THI: NGỮ VĂN

HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu 1: ( 2.0 điểm)
- Yêu cầu cần đạt: Thí sinh chỉ ra các câu trong đoạn văn liên kết với nhau về
nội dung và hình thức
* Liên kết nội dung:
- Liên kết chủ đề: các câu trong đọan văn đều hướng đến chủ đề : mối quan
hệ chặt chẽ giữa học vấn và việc đọc sách (0,5 điểm)
- Liên kết logic: các câu trong đọan văn được sắp xếp hợp lí theo một trình
tự, nêu ý chủ đề trước, lí giải ý chủ đề sau (0,5 điểm)
* Liên kết hình thức:
- Phép lặp từ ngữ: Học vấn, đọc sách, toàn nhân loại, thành quả (0,5 điểm)
- Phép thế: các thành quả đó (0,25 điểm)
- Phép nối: Bởi vì (0,25 điểm)
Câu 2: (2.0 điểm)
a. Yêu cầu về kĩ năng:
- Chỉ cần trình bày ngắn gọn, không cần viết thành bài văn.
- Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, sử dụng từ ngữ chính xác, giàu hình ảnh.
b. Yêu cầu về kiến thức: Thí sinh có thể cảm nhận, trình bày nhiều cách
khác nhau, nhưng cần đảm bảo những nội dung chủ yếu dưới đây:
N
ội dung

Đi
ểm

-

Hai dòng th
ơ v
ới hai chi tiết đ
ơn gi
ản l
à c
ỏ non v
à hoa lê như m
ột bức
tranh vẽ bằng ngôn từ về cảnh sắc mùa xuân tươi đẹp, thơ mộng, đầy
sức sống.

0,5đ
-

Màu c
ủa cỏ non (c
ùng v
ới m
àu c
ủa cây cỏ m
ùa xuân) làm n
ền tạo một
màu xanh bất tận, nhuộm xanh không gian.
0,5đ

-

N
ền xanh đ
ư
ợc điểm th
êm s
ắc trắng của hoa l
ê t
ạo cảnh thanh tao trang
nhã.

0,5đ
-

B
ức
tranh xuân đư
ợc phác họa, chấm phá ở trạng thái tĩnh nh
ưng
dường như có sự vận động tinh tế, nghệ thuật phối màu tuơng phản,
dựng cảnh tinh tế, ngôn từ điêu luyện đã phác họa một bức tranh xuân
thơ mộng có màu sắc, đường nét, hình khối.


0,5đ
* Lưu
ý: Ch
ỉ cho điểm tối đa khi thí sinh đạt cả y
êu c

ầu về kĩ năng v
à ki
ến thức


Câu 3: (6.0 điểm)
a. Yêu cầu về kĩ năng:
- Biết cách làm bài văn nghị luận văn học
- Bố cục bài văn phải hợp lí, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng
từ, ngữ pháp, chữ viết rõ ràng.
b. Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo
những nội dung chủ yếu dưới đây
N
ội dung

Đi
ểm

a. M
ở b
ài:

- Giới thiệu được tác giả, tác phẩm (0,25 điểm)
- Dẫn dắt được vấn đề: Bến quê là một truyện ngắn đặc sắc, chứa đựng
những chiêm nghiệm, triết lí, về đời người được thể hiện bằng tình huống
truyện độc đáo và nhiều hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng. (0,25 điểm)


0,5

điểm
b. Thân bài:

* Phân tích tình huống truyện: (2,5 điểm)
- Tình huống thứ nhất:
+ Khi còn trẻ, Nhĩ đã đi rất nhiều nơi, gót chân anh hầu như đặt lên
mọi xó xỉnh trên trái đất. (0,5 điểm)
5.0
điểm

+ V
ề cuối đời anh mắc phải một căn bệnh hiểm ngh
èo nên b
ị liệt to
àn
thân. Đây là một tình huống đầy nghịch lí để người ta chiêm nghiệm triết
lí về đời người. (0,5 điểm)
- Tình huống thứ hai:
+ Phát hiện ra vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông, Nhĩ khao khát được
một lần được đặt chân đến đó. (0,5 điểm)
+ Biết mình không thể làm được, Nhĩ nhờ cậu con trai thực hiện giúp,
song cậu con trai mải sà vào đám chơi cờ bên đường nên để lỡ chuyến đò
ngang duy nhất trong ngày qua sông. (0,5 điểm)
=> Các tình huống nghịch lí này, tác giả đã lưu ý người đọc những
nhận thức về cuộc đời, cuộc đời chứa đầy những điều bất thường, vượt
qua khỏi dự định toan tính của con người. Cuộc sống người ta khó tránh
khỏi cái vòng vèo, chùng chình. Cảm nhận thấm thía vẻ đẹp quê hương
giàu đẹp, tình cảm yêu thương của những người xung quanh. (0,5 điểm)
* Ý nghĩa biểu tượng của một số hình ảnh: (2,5 điểm)
- Hình ảnh bãi bồi bên kia sông: là hình ảnh quê hương giàu đẹp bình

dị, nó đánh thức Nhĩ một niềm khao khát được khám phá. (0,5 điểm)
- Hình ảnh bờ sông bên này bị sạt lở: quy luật tự nhiên của dòng sông
bên lở bên bồi, quy luật của đời người có sinh có tử. Suy nghĩ của Nhĩ về
cái chết kề cận. (0,5 điểm)
- Hình ảnh con trai sà vào đám cờ thế bên đường: cuộc đời con người
khó tránh khỏi những điều vòng vèo, chùng chình. (0,5 điểm)
- Hình ảnh con đò: cơ hội mà con người không nắm bắt rất dễ tuột mất
hoặc bỏ qua. (0,5 điểm)
=> Truyện chứa đựng những suy ngẫm, trải nghiệm của cuộc đời. Là
phát hiện có tính quy luật, cuộc đời con người không tránh khỏi những sự
vòng vèo chùng chình. Thức tỉnh về những giá trị vẻ đẹp đích thực về đời
sống ở những cái gần gũi bình thường mà bền vững. (0,5 điểm)

c. K
ết b
ài:

- Bến quê là truyện ngắn thấm đẫm ý vị triết lí về con người và cuộc đời
(0,25 điểm)
- Là bài học về tình yêu và lẽ sống được đặt ra một cách cảm động. Phải
biết nâng niu, trân trọng vẻ đẹp và giá trị bình dị, thân thuộc của cuộc
sống, của quê hương (0,25 điểm)
0,5
điểm



* Lưu
ý:

- Chỉ cho điểm tối đa khi thí sinh đạt cả yêu cầu về kĩ năng và kiến thức.
- Khuyến khích những bài làm có tính sáng tạo.

CÁCH CHẤM ĐIỂM PHẦN LÀM VĂN:

* Điểm 6:
- Hiểu được yêu cầu đề ra.
- Trình bày đầy đủ các ý về nội dung và nghệ thuật.
- Sắp xếp các câu, liên kết đoạn văn hợp lí.
- Bố cục rõ ràng, mạch lạc, có liên hệ.
- Trình bày sạch đẹp, không mắc lỗi diễn đạt.
* Điểm 5:
- Hiểu được yêu cầu đề ra.
- Trình bày các ý về nội dung và nghệ thuật.
- Sắp xếp các câu, liên kết đoạn văn hợp lí.
- Bố cục rõ ràng, mạch lạc nhưng liên hệ chưa sâu sắc, mắc 1 đến 2 lỗi diễn
đạt.
* Điểm 4:
- Bài viết trình bày được 2/3 các ý.
- Sắp xếp và liên kết các câu văn hợp lí.
- Trình bày tương đối đầy đủ về nội dung và nghệ thuật.

- Bố cục rõ ràng, thiếu liên hệ thực tế, mắc từ 4 đến 5 lỗi diễn đạt.
* Điểm 3:
- Trình bày được ½ các ý.
- Sắp xếp và liên kết các câu chưa hợp lí.
- Chưa làm nổi bật về nội dung và nghệ thuật.
- Bố cục chưa rõ ràng, mắc nhiều lỗi diễn đạt.
* Điểm 2:
- Bài viết trình bày sơ sài.

- Sắp xếp các ý lộn xộn.
- Trình bày cẩu thả, mắc nhiều lỗi.
* Điểm 0 – 1:
- Bài viết quá kém hoặc để giấy trắng.

Hết