Hệ thống tiền tệ

Hệ thống tiền tệ
MỞ ĐẦU
Đầu năm 1999,thị trường tài chính tiền tệ quốc tế được đánh dấu bởi
một sự kiện đặc biệt-đó là sự ra đời của đồng EURO từ ngày 1/1/1999.Đây là
sự kiện được chờ đợi hơn 40 năm.Đồng EURO ra đời đánh dấu sự ra đời của
khu vực đồng tiền chung châu âu EURO,một khu vực có tiềm năng và thưc
lực kinh tế ở nhóm đầu thế giới.Đồng EURO là một đồng tiền được đánh giá
là có tiềm lực và có khả năng cạnh tranh với đồng USD của Mỹ.Tuy nhiên,ta
không đi sâu vào việc so sánh hai đồng tiền này mà ta so sánh hệ thống tiền tệ
của hai khu vực sử dụng hai đồng tiền này,đó là Mỹ và EU.
I / HỆ THỐNG TÀI CHÍNH CỦA MỸ
Trước tiên ta cần tìm hiểu qua về đồng USD của Mỹ.Đồng USD là một đồng
tiền được xem là mạnh nhất thế giới hiện nay.Nó có vai trò thống trị trong
thanh toán quốc tế.Có rất nhiều quốc gia phụ thuộc vào đồng tiền này. Nó có
vị trí rất quan trọng,và được coi như là đồng tiền quốc tế.Đồng USD là một
đồng tiền rất mạnh,sư biến động của nó ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế
thế giới.Đồng thời nó được mọi quốc gia trên thế giới tin tưởng và công
nhận.Vì đứng sau nó là hệ thống tài chính hùng mạnh nhất thế giới. Chính
sách kinh tế thương mại đều được quy định bởi mô thức phát triển, tính chất
và trình độ của sức sản xuất, vai trò và vị thế của chúng trong nền kinh tế thế
giới. Chính sách kinh tế thương mại của Mỹ mang đặc tính chi phối thế giới
và các xu hướng phát triển quốc tế. Điều này được quy định bởi đặc điểm và
tiềm lực của nền kinh tế Mỹ. Thứ nhất, Hoa Kỳ là một nền kinh tế hùng hậu
1
và hiệu quả nhất. Năm 1996, GDP khoảng 7600 tỷ USD trong khi Nhật Bản
chỉ có 5100 tỷ USD, Tây Đức 2500 tỷ USD. Sản xuất NN của Mỹ vẫn chiếm
20% sản lượng CN thế Giới. Hoa Kỳ là thị trường có sức mua rất lớn. Xuất
nhập khẩu của Mỹ đạt 1400 tỷ USD, chiếm khoảng 14% tổng chu chuyển
thương mại thế giới. Thứ hai, Hoa Kỳ là một quốc gia chi phối hầu hết các tổ
chức kinh tế quốc tế như : GATT, WTO, WB, IMF..,.. Thứ ba, đồng USD có
vai trò thống trị thế giới với 24 nước gắn liền trực tiếp các đồng tiền của họ

vào đồng USD, 55 nước “neo giá” vào đồng USD để thị trường tự do ấn định
tỷ giá. Thị trường chứng khoán chi phối hàng năm khoảng 8000 tỷ USD
(trong khi thị trường chứng khoán Nhật khoảng 3800 tỷ USD, thị trường EU
khoảng 4000tỷ USD). Tự do hoá thương mại và đầu tư đang trở thành một đặc
trưng của sự phát triển thế giới.Sự ra đời của GATT,EU,sự xuất hiện của
NAFTA,AFTA,sự hình thành của WTO đều mang dấu ấn của Mỹ hay Mỹ
luôn giữ vai trò chủ đạo hoặc chí ít có ảnh hưởng đến sự vận hành của chúng.
Hoa Kỳ giữ vai trò chủ chốt trong NAFTA,vai trò dẫn dắt APEC và WTO.
Ngay cả đối với ASEAN và AFTA,Hoa Kỳ không là thành viên song lại là
một bên đối thoại quan trọng nhất của tổ chức này. Từ một nền kinh tế như
vậy, các chiến lược kinh tế thương mại của Mỹ luôn được đặt trong chương
trình điều chỉnh tổng thể nhằm thích ứng, thậm chí thay đổi các xu thế phát
triển của thế giới theo hướng có lợi cho nó. Chẳng hạn, trong sự điều chỉnh
chiến lược kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương, Mỹ quan tâm đến vị thế và
những chuyển đổi về chính sách của các nước như Nhật, Trung Quốc, Nga,
Ôxtralia. Ngược lại các nền kinh tế này, kể cả Nhật Bản dường như đều dựa
theo thái độ của Mỹ để điều chỉnh các chính sách kinh tế đối ngoaị của mình.
2
II / HỆ THỐNG TÀI CHÍNH CHÂU ÂU
Bên cạnh hệ thống tài chính hùng mạnh của Mỹ,còn có hệ thống tài chính khá
lớn và hoàn thiện của châu Âu.Trung tâm châu Âu ngày càng trở nên hấp dẫn
với những người bên ngoài bởi độ lớn và tính tin cậy,khả năng thanh khoản
cao của thị trường này. Đồng EURO được dự đoán là sẽ có ảnh hưởng đầy ý
nghĩa lên cấu trúc của hệ thống tài chính bởi đồng EURO ra đời được dự đoán
là sẽ làm chứng khoán hoá thị trường tài chính châu Âu.Hệ thống tài chính
châu Âu có truyền thống phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng thương mại,đây là
điểm yếu của châu Âu trong quá trình cạnh tranh với Mỹ trong vấn đề tài
chính .Đồng EURO ra đời sẽ khắc phục được điểm yếu này.Hệ thống tài chính
của châu Âu sẽ có sức mạnh mới khi đồng EURO được đưa vào lưu hành.
Thị trường tiền tệ châu Âu đang nhanh chóng hội nhập sau khi đồng EURO ra

đời.Khối lượng giao dịch,khoảng cách giữa giá mua-giá bán ở hầu hết các
công cụ giao dịch trên thị trường tiền tệ đều cho thấy rằng tính thanh khoản ở
thị trường tiền tệ châu Âu đã nhanh chóng đạt được mức tương đối cao sau sự
ra đời của đồng EURO.Việc hội nhập ở mức độ cao các thị trường tiền tệ khu
vực đồng EURO trước tiên là kết quả của một chính sách tiền tệ duy nhất
,được điều hành thông qua một khung hoạt động hài hoà của hệ thống đồng
EURO.Sự hội nhập này còn là kết quả từ sự hội nhập nhanh chóng và có ý
nghĩa của hệ thống thanh toán.Việc thanh toán qua biên giới các nước, qua hệ
thống TARGET (Transeuropcan Automated Read Time Gross Settlement
Express Transfer-hệ thống thanh toán tự động đồng EURO toàn châu Âu).
Hơn nữa việc sử dụng liên tục ở mức độ cao mô hình đại lý giữa các NHTƯ
các nước thành viên-mô hình mà các đối tác sử dụng trong hoạt động chính
sách tiền tệ -để chuyển giao đồ vật kí quĩ qua biên giới giữa các quốc gia,cũng
là một dấu hiệu cho thấy sự hội nhập rộng rãi trên toàn khu vực.Điều này
3
được chứng minh bằng thực tế là đồ kí quĩ qua biên giới các quốc gia trong
bối cảnh các hoạt động chính sách tiền tệ của hệ thống đồng EURO gần đây
đã chiếm tới 25% tổng số kí quĩ trên toàn châu Âu.Những người tham gia vào
thị trường trên cả 11 nước thành viên của khu vực đồng EURO đều có xu
hướng tin tưởng vào các công cụ được giao dịch .Ví dụ công cụ “hợp đồng
mua lại” rất được quan tâm trên thị trường tiền tệ .Sự phát triển của thị trường
các hợp đồng mua lại ở khu vực đồng EURO sẽ phát triển hệ thống những
người nhận giữ hộ chứng khoán,hệ thống thanh toán và giao dịch chứng khoán
trên diện rộng.Điều này làm giảm chi phí giao dịch và nâng cao tính hiệu quả
chuyển giao chứng khoán qua biên giới các quốc gia thông qua các hoạt động
mua lại.Và có một điều rất đáng chú ý là các trung tâm lưu giữ chứng khoán
quốc tế gần đây đang phát triển mối liên kết với nhau.Điều này cho phép
những người tham gia thị trường ở một quốc gia có thể sử dụng trực tiếp
chứng khoán đang được gửi ở nước khác.Hiện nay có 26 trung tâm trên toàn
châu Âu đã thiêt lập được liên kết này.

Những số liệu đầu tiên về phát hành trái phiếu quốc tế cho thấy lòng tin ngày
càng tăng của công chúng với nz trái phiếu được phát hành bằng đồng EURO
kể từ đầu năm 1999.Lượng trái phiếu được phát hành gần đây bằng đồng
EURO đã cho thấy tiềm năng trở thành một đồng tiền quan trọng trong việc
phát hành trái phiếu quốc tế của nó. Tầm quan trọng của thị trường trái phiếu
khu vực đồng EURO cũng rất rõ ràng trong các hoạt động của thị trường thứ
cấp-thể hiện trong khối lượng giao dịch.Lượng giao dịch các trái phiếu được
phát hành bằng đồng EURO trước đây tương đối thấp nhưng kể từ sau sự ra
đời êm ả của đồng EURO ,lượng nay đã tăng lên nhanh chóng và giữ ở mức
tương đối cao.Cơ cấu bên trong của thị trường trái phiếu khu vực đồng EURO
cho thấy sự tăng lên rõ rệt việc phát hành trái phiếu công ty bằng đồng EURO
4
trong thời gian gần đây.Điều này đi kèm với lượng phát hành trung bình cao
hơn.Xu hướng này dường như được tiếp tục đẩy mạnh trong tương lai,đặc biệt
là mở rộng việc phát hành của các hãng để tài trợ cho các hoạt động sát nhập
và hợp nhất các công ty trong khu vực đồng EURO. Lý do của việc phát hành
này nằm ở cả hai phía-phía cung và phía cầu.Về phía cung,các công ty lớn với
nhu cầu tín dụng cao sẽ tìm được nhiều cơ hội tốt trong thị trường trái phiếu
châu Âu rộng lớn mà lại có tính thanh khoản cao.Về phía cầu,người ta sẽ dễ
chấp nhận hơn với thị trường trái phiếu bởi sự bảo hộ của chính phủ theo giới
hạn cho của “Hiệp ước ổn định và tăng trưởng”và điều này sẽ tạo thuân lợi
cho khu vực tư nhân trong việc phát hành các chứng khoán nợ.cầu về chứng
khoán nợ được phát hành bằng đồng EURO sẽ tăng lên,cũng như nhu cầu về
đồng EURO như một đòng tiền dự trữ quốc tế đã tăng lên trong những tháng
vừa qua.Hơn nữa cầu về chứng khoán nợ phát hành bằng đồng EURO có tỷ lệ
rủi ro cao dường như ngày càng tăng lên.Điều này diễn ra bởi mức lợi nhuận
thấp hiện nay khuyến khích người ta đi tìm mức lợi nhuận cao hơn.Với thị
trường trái phiếu chính phủ,giờ đây các chính phủ sẽ dễ dàng hơn trong việc
phát hành trái phiếu chính phủ theo những mục đích đăc biệt.Với giao dịch
thanh toán,thanh toán bù trừ chứng khoán đã có rất nhiều trung tâm giao dịch

điện tử độc lập được thành lập và đang trong tiến trình thành lập với mục đích
làm cho giao dịch về chứng khoán được tiến hành nhanh chóng hơn,trôi chảy
hơn,làm cho thị trường chứng khoán có tính thanh khoản cao hơn,hấp dẫn
nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán hơn.Trên thị trường cổ
phiếu ,những trái phiếu phát triển mới nhất chủ yếu liên quan tới cơ sở hạ tầng
của các sở giao dịch.Trong khu vực đồng EURO giá cổ phiếu và các hoạt
động giao dịch ít bị ảnh hưởng bởi các nhân tố đặc biệt bển trong mỗi nước
mà chủ yếu phụ thuộc vào những nhân tố mang tính toàn khu vực.
5