Phong tục trong sinh đẻ của người Chơ ro pot

Phong tục trong sinh đẻ
của người Chơ ro

Thời khắc đón nhận một thành viên mới trong cộng đồng là một dấu mốc đầy
thiêng liêng. Chính vì thế, trong sinh đẻ, người Chơ ro có nhiều phong tục liên
quan đến tín ngưỡng.
Ảnh internet
Trong chu kì đời người, người Chơ ro quan niệm sinh đẻ là một dấu mốc quan
trọng gắn liền với nhiều phong tục gắn liền với bản thân và cộng đồng.
Phụ nữ Chơ Ro, khi sinh đẻ có lắm điều kiêng cữ. Khi họ mang bầu đến tháng thứ
7, người chồng làm cho một căn chòi nhỏ cách nhà chính khoảng 10m để người
phụ nữ ra đó sinh con. Người Chơ ro gọi là nhà đẻ. Bởi theo quan niệm của người
Chơ ro, nếu để phụ nữ sinh trong nhà lớn sẽ làm ô uế nơi thờ tự của cộng đồng. Tổ
tiên, các vị thần sẽ giận gây bệnh tật, mùa màng thất bại. Khi làm nhà để, những
cây cột đươc chọn phải suông, thẳng, không có dây leo để sản người vợ khi sinh
không đau bụng, đứa trẻ dễ ra và dễ nuôi. Cửa vào chòi này hướng về phía quang
đãng, không có gò ụ che chắn. Mỗi lần sinh con thì người chồng lại làm một cái
chòi mới, khi dùng xong thì phá bỏ, không dùng cho lần sau.
Sau khi sắp xếp cho người vợ nằm ở nhà đẻ, người chồng đi đón bà mụ về giúp đỡ
sản phụ và cắm cành lá cấm người lạ đến nhà trong thời gian này. Họ cho rằng nếu
người lạ đến nhà sẽ mang ma quỷ đến quấy phá, đứa trẻ sẽ bị đau ốm.
Khi sinh, người phụ nữ sinh ngay tại chòi cạnh nhà, với sự giúp đỡ của bà mụ. Đứa
bé mới sinh được bà mụ cắt rốn, tắm rửa nước ấm, quấn khăn tã rồi đặt nằm cạnh
mẹ. Vừa sinh xong, sản phụ và đứa trẻ được bà mụ tắm bằng nước của các loại lá
rừng gồm: tâng cham (mùa cua), mục pu, ừng gâm (từ bi) , tắm mỗi ngày 3
lần. Sau đó vài ngày, bà mẹ đem ra suối gần nhà tắm rửa với ý niệm: Bệnh tật sẽ
trôi theo sông nước, đứa trẻ khỏe mạnh. Trong tuần đầu, bà mụ lấy dao nứa cắt rốn
cho đứa bé.

Con dao cắt rốn bằng nứa sau khi cắt thì không sử dụng nữa. Nhau của đứa trẻ sinh
ra thường được chôn ở ngay đường đi lại, nơi không có kiến và các côn trùng, đặc
biệt là đường lớn. Vì chôn trên đường lớn là nơi có nhiều người đi lại, đứa trẻ sẽ
ấm áp và bụng không bị đầy hơi. Người cầm nhau đứa trẻ đi chôn là bố, đôi khi là
ông ngoại hay bà ngoại. Đặc biệt, trên đường mang nhau đi chôn, người cầm nhau
không được ngoái đầu lại hay trả lời khi có người hỏi. Họ cho rằng, nếu người đó
ngoái lại trả lời, đứa trẻ sau này dễ bị lé (lác) mắt. Người dân Chơ ro rất tin vào
điều kiêng kỵ này.
Khi đã được “mẹ tròn con vuông”, gia đình đứa trẻ mang đồ lễ sang cảm tạ bà mụ.
Lễ vật thường là con gà và chiếc tô đẹp đựng cơm nếp. Chiếc tô vừa là vật để đựng
xôi nếp, vừa là vật kỷ niệm của gia đình tỏ lòng cảm ơn bà mụ. Chiếc tô vừa phải
đẹp, lại phải nguyên vẹn, là đồ quý đối với người Chơ ro, đồng thời cũng thể hiện
sự mong muốn con cháu mình sau này khoẻ mạnh, có của ăn của để.
Có thể thấy, người Chơ ro có nhiều phong tục trong khi sinh đẻ và họ luôn tin vào
các phong tục ấy. Hơn ai hết, họ luôn mong con cái dinh ra được khỏe mạnh và có
cuộc sống sung túc hơn.
Tài liệu tham khảo: Vấn đề sinh đẻ và nuôi con của người Chơ ro ở Đồng Nai
(Lâm Nhân - Trường đại học Văn hóa thành phố Hồ Chí Minh)