VAI TRÒ CỦA SIÊU ÂM TRONG CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ NGỰC doc

12 April 2011 1
VAI TRÒ C
VAI TRÒ C
Ủ
Ủ
A SIÊU ÂM
A SIÊU ÂM
TRONG CH
TRONG CH
Ẩ
Ẩ
N ĐO
N ĐO
Á
Á
N
N
B
B
Ệ
Ệ
NH LÝ NG
NH LÝ NG
Ự
Ự
C
C
BS. NGUYỄN QUÝ KHOÁNG
BS. NGUYỄN QUANG TRỌNG
12 April 2011 2
DÀ

DÀ
N B
N B
À
À
I
I


Mụ
Mụ
c tiêu
c tiêu
.
.


K
K
ỹ
ỹ
thu
thu
ậ
ậ
t.
t.


H

H
ì
ì
nh
nh
ả
ả
nh siêu âm ph
nh siêu âm ph
ổ
ổ
i
i
-
-
m
m
à
à
ng ph
ng ph
ổ
ổ
i b
i b
ì
ì
nh
nh
thư

thư
ờ
ờ
ng.
ng.


H
H
ì
ì
nh
nh
ả
ả
nh b
nh b
ệ
ệ
nh lý.
nh lý.


K
K
ế
ế
t lu
t lu
ậ

ậ
n.
n.
12 April 2011 3
M
M
Ụ
Ụ
C TIÊU
C TIÊU
Vai
Vai
trò c
trò c
ủ
ủ
a Siêu âm trong
a Siêu âm trong
ch
ch
ẩ
ẩ
n đo
n đo
á
á
n b
n b
ệ
ệ

nh lý Ng
nh lý Ng
ự
ự
c
c
đã đư
đã đư
ợ
ợ
c bi
c bi
ế
ế
t t
t t
ừ
ừ
lâu
lâu
,
,
t
t
ừ
ừ
th
th
à
à

nh
nh
ng
ng
ự
ự
c đ
c đ
ế
ế
n m
n m
à
à
ng ph
ng ph
ổ
ổ
i r
i r
ồ
ồ
i
i
trung th
trung th
ấ
ấ
t v
t v

à
à
ph
ph
ổ
ổ
i.
i.
Tuy nhiên,
Tuy nhiên,
đ
đ
ể
ể
ch
ch
ẩ
ẩ
n đo
n đo
á
á
n đư
n đư
ợ
ợ
c c
c c
á
á

c b
c b
ệ
ệ
nh
nh
lý trong ph
lý trong ph
ổ
ổ
i,
i,
đi
đi
ề
ề
u ki
u ki
ệ
ệ
n tiên
n tiên
quy
quy
ế
ế
t l
t l
à
à

t
t
ổ
ổ
n thương ph
n thương ph
ả
ả
i n
i n
ằ
ằ
m
m
s
s
á
á
t th
t th
à
à
nh ng
nh ng
ự
ự
c.
Tổn thương không và có tiếp xúc
với màng phổi.
c.

12 April 2011 4
L
L
ẽ
ẽ
d
d
ĩ
ĩ
nhiên, Siêu âm không
nhiên, Siêu âm không
thay th
thay th
ế
ế
đư
đư
ợ
ợ
c X Quang v
c X Quang v
à
à
CT
CT
nhưng c
nhưng c
ũ
ũ
ng b

ng b
ổ
ổ
sung thêm cho
sung thêm cho
c
c
á
á
c k
c k
ỹ
ỹ
thu
thu
ậ
ậ
t trên đây
t trên đây
,
,
đ
đ
ặ
ặ
c bi
c bi
ệ
ệ
t

t
trong vi
trong vi
ệ
ệ
c
c
đ
đ
á
á
nh gi
nh gi
á
á
tr
tr
à
à
n d
n d
ị
ị
ch
ch
m
m
à
à
ng ph

ng ph
ổ
ổ
i
i
(l
(l
à
à
m
m
ộ
ộ
t th
t th
ế
ế
r
r
ấ
ấ
t m
t m
ạ
ạ
nh
nh
c
c
ủ

ủ
a siêu âm) v
a siêu âm) v
à
à
gi
gi
ú
ú
p sinh thi
p sinh thi
ế
ế
t
t
v
v
à
à
ch
ch
ọ
ọ
c dò m
c dò m
à
à
ng ph
ng ph
ổ

ổ
i
i
đ
đ
ể
ể
t
t
ì
ì
m ra
m ra
nguyên nhân c
nguyên nhân c
ủ
ủ
a d
a d
ị
ị
ch n
ch n
à
à
y.
y.
12 April 2011 5
V
V

ấ
ấ
n đ
n đ
ề
ề
m
m
ớ
ớ
i trong b
i trong b
à
à
i n
i n
à
à
y l
y l
à
à
ch
ch
ú
ú
ng tôi mu
ng tôi mu
ố
ố

n
n
nh
nh
ấ
ấ
n m
n m
ạ
ạ
nh vai trò c
nh vai trò c
ủ
ủ
a Siêu âm trong ch
a Siêu âm trong ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n:
n:
1/
1/
Tr
Tr

à
à
n kh
n kh
í
í
m
m
à
à
ng ph
ng ph
ổ
ổ
i
i
2/
2/
C
C
á
á
c b
c b
ệ
ệ
nh lý mô k
nh lý mô k
ẽ
ẽ

v
v
à
à
ph
ph
ế
ế
nang.
nang.


đ
đ
ặ
ặ
c bi
c bi
ệ
ệ
t trong c
t trong c
á
á
c tr
c tr
ườ
ườ
ng h
ng h

ợ
ợ
p c
p c
ấ
ấ
p c
p c
ứ
ứ
u.
u.
12 April 2011 6
K
K
Ỹ
Ỹ
THU
THU
Ậ
Ậ
T
T
Kh
Kh
ả
ả
o
o
s

s
á
á
t
t
b
b
ệ
ệ
nh nhân
nh nhân
ở
ở
tư
tư
th
th
ế
ế
n
n
ằ
ằ
m
m
v
v
à
à
ng

ng
ồ
ồ
i
i
.
.
*
*
Ở
Ở
tư
tư
th
th
ế
ế
n
n
ằ
ằ
m
m
,
,
l
l
ấ
ấ
y

y
gan
gan
l
l
à
à
m
m
c
c
ử
ử
a
a
s
s
ổ
ổ
,
,
ta
ta
c
c
ó
ó
th
th
ể

ể
kh
kh
ả
ả
o
o
s
s
á
á
t
t
khoang
khoang
m
m
à
à
ng
ng
ph
ph
ổ
ổ
i
i
ở
ở
g

g
ó
ó
c
c
sư
sư
ờ
ờ
n
n
ho
ho
à
à
nh
nh
sau
sau
v
v
à
à
bên
bên
,
,
nhu
nhu
mô

mô
ph
ph
ổ
ổ
i
i
v
v
ù
ù
ng
ng
đ
đ
á
á
y
y
ph
ph
ổ
ổ
i
i
.
.
*
*
Ở

Ở
tư
tư
th
th
ế
ế
ng
ng
ồ
ồ
i
i
,
,
đ
đ
ặ
ặ
t
t
đ
đ
ầ
ầ
u
u
dò
dò
trong

trong
c
c
á
á
c
c
khoang
khoang
liên
liên
sư
sư
ờ
ờ
n
n
,
,
ta
ta
c
c
ó
ó
th
th
ể
ể
kh

kh
ả
ả
o
o
s
s
á
á
t
t
b
b
ệ
ệ
nh
nh
lý
lý
c
c
ủ
ủ
a
a
th
th
à
à
nh

nh
ng
ng
ự
ự
c
c
,
,
m
m
à
à
ng
ng
ph
ph
ổ
ổ
i
i
c
c
ũ
ũ
ng
ng
như
như
nhu

nhu
mô
mô
ph
ph
ổ
ổ
i
i
k
k
ế
ế
c
c
ậ
ậ
n
n
.
.
12 April 2011 7
12 April 2011 8
Tư thế ngồi tìm tràn dịch màng phổi. Tư thế nằm tìm tràn khí màng phổi.
12 April 2011 9
HÌNH ẢNH SIÊU ÂM MÀNG PHỔI - PHỔI BÌNH THƯỜNG
- Xảo ảnh phản chiếu liên tiếp (reverberation artifacts): bình thường khi gặpphổi
chứa khí, chùm tia siêu âm sẽ tạoraphản ứng dộiliêntiếp, đặctrưng là ta tìm thấy
những đường A (A lines) song song với đường màng phổicóhồiâmdày. Xảo ảnh
này cũng thấy trong tràn khí màng phổi, do vậynóítcógiátrị chẩn đoán.

- Xảo ảnh đuôi sao chổi (comet tail artifacts):
xảo ảnh này hình thành khi chùm
tia siêu âm gặp vách liên tiểuthuỳ có chứadịch (còn gọi là B lines).
Vậynếuthấyxảo ảnh này thì ta có thể loạitrừ khí chen giữaláthànhvàlátạng
màng phổi(tức là không có tràn khí màng phổi).
- Dấu hiệu trượt màng phổi (sliding sign):
bình thường, với cử động hô hấp ta có
thể thấy lá thành và lá tạng trượt lên nhau. Dấu hiệu này sẽ mất đi khi có tràn khí
màng phổi.
- Hình ảnh soi gương của gan qua vòm hoành:
khi khảo sát BN ở tư thế nằm, lấy
gan làm cửa sổ. Hình ảnh này mất đi khi có tràn dịch màng phổi.
12 April 2011 10
Đư
Đư
ờ
ờ
ng
ng
m
m
à
à
ng
ng
ph
ph
ổ
ổ
i

i
12 April 2011 11
Reverberation artifacts: các mũitênchỉ A line.
Đường màng phổi (pleural line) là đường hồiâmdày, nằm phía dưới bóng hồiâm
của hai cung sườnhaibênkhoảng 5 mm. Hình ảnh thu đượccòngọi là Bat sign
(giống hình con dơi đang bay).
12 April 2011 12
Reverberation artifacts:
1/ mũitênchỉ “A line”, 2/ đầu mũi tên và mũi tên mở chỉ
xảo ảnh đuôi sao chổi “B line”với kích thước khác nhau tuỳ
thuộcvàobề dày của vách liên tiểuthuỳ .
12 April 2011 13
Sliding sign với đầu dò 12 MHz
Sliding sign với đầu dò 5 MHz
S: bóng lưng của các xương sườn
12 April 2011 14
12 April 2011 15
HÌNH
HÌNH
Ả
Ả
NH B
NH B
Ệ
Ệ
NH LÝ
NH LÝ


B

B
ệ
ệ
nh lý th
nh lý th
à
à
nh ng
nh ng
ự
ự
c.
c.


B
B
ệ
ệ
nh lý m
nh lý m
à
à
ng ph
ng ph
ổ
ổ
i.
i.



B
B
ệ
ệ
nh lý trung th
nh lý trung th
ấ
ấ
t
t


B
B
ệ
ệ
nh lý ph
nh lý ph
ổ
ổ
i.
i.
12 April 2011 16
B
B
Ệ
Ệ
NH LÝ TH
NH LÝ TH

À
À
NH NG
NH NG
Ự
Ự
C
C


Siêu âm c
Siêu âm c
ó
ó
th
th
ể
ể
ch
ch
ẩ
ẩ
n đo
n đo
á
á
n đư
n đư
ợ
ợ

c m
c m
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố
t
t
ì
ì
nh
nh
tr
tr
ạ
ạ
ng
ng
b
b
ệ
ệ
nh lý c
nh lý c
ủ
ủ
a mô m
a mô m

ề
ề
m
m
như
như
:
:
t
t
ụ
ụ
m
m
á
á
u sau
u sau
ch
ch
ấ
ấ
n thương
n thương
, tr
, tr
à
à
n kh
n kh

í
í
dư
dư
ớ
ớ
i da,
i da,
abscess
abscess
,
,
bư
bư
ớ
ớ
u
u
mô m
mô m
ề
ề
m
m
…
…


Siêu âm c
Siêu âm c

ũ
ũ
ng c
ng c
ó
ó
th
th
ể
ể
đ
đ
á
á
nh gi
nh gi
á
á
đư
đư
ợ
ợ
c m
c m
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố

t
t
ì
ì
nh tr
nh tr
ạ
ạ
ng c
ng c
ủ
ủ
a xương như
a xương như
:
:
gãy xương
gãy xương
(c
(c
ó
ó
th
th
ể
ể
k
k
è
è

m d
m d
ậ
ậ
p ph
p ph
ổ
ổ
i),
i),
cal xương
cal xương
, hu
, hu
ỷ
ỷ
xương
xươ
ng


12 April 2011 17
T
T
ụ
ụ
m
m
á
á

u dư
u dư
ớ
ớ
i da sau ch
i da sau ch
ấ
ấ
n thương
n thương
(H),
(H),
tr
tr
à
à
n m
n m
á
á
u m
u m
à
à
ng ph
ng ph
ổ
ổ
i (E).
i (E).

Tr
Tr
à
à
n
n
kh
kh
í
í
dư
dư
ớ
ớ
i
i
da
da
Abscess v
Abscess v
ù
ù
ng n
ng n
á
á
ch ph
ch ph
ả
ả

i
i
Lymphoma cơ ng
Lymphoma cơ ng
ự
ự
c l
c l
ớ
ớ
n
n
12 April 2011 18
Gãy
Gãy
xương
xương
sư
sư
ờ
ờ
n
n
,
,
không
không
th
th
ấ

ấ
y
y
trên
trên
phim
phim
X
X
quang
quang
Hu
Hu
ỷ
ỷ
xương do di căn t
xương do di căn t
ừ
ừ
adenocarcinoma
adenocarcinoma
Cal
Cal
xương
xương
sư
sư
ờ
ờ
n

n
12 April 2011 19
Adenocarcinoma ph
Adenocarcinoma ph
ổ
ổ
i P di căn
i P di căn
thà
thà
nh ng
nh ng
ự
ự
c T.
c T.
12 April 2011 20
BỆNH LÝ MÀNG PHỔI
1. Tràn dịch màng phổi.
2. Bướu màng phổi.
3. Tràn khí màng phổi.
12 April 2011 21
TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI
* Dịch có thể là dịch thấm (transudate) hoặc dịch tiết
(exsudate):
-Dịch hồi âm trống hoàn toàn: có thể là dịch thấm hoặc dịch tiết.
-Dịch có hồi âm, đốm hồi âm trôi nổi, có vách ngăn, màng phổi
dày > 3mm, có nốt ở màng phổi: dịch tiết.
* Các dấu hiệu ác tính:
+ Nốt ở màng phổi.

+ Màng phổi dày không đều, bề dày > 1 cm.
12 April 2011 22
BN
BN
ở
ở
tư th
tư th
ế
ế
n
n
ằ
ằ
m: TDMP, th
m: TDMP, th
ấ
ấ
y th
y th
à
à
nh ng
nh ng
ự
ự
c sau qua l
c sau qua l
ớ
ớ

p d
p d
ị
ị
ch.
ch.
BN
BN
ở
ở
tư th
tư th
ế
ế
ng
ng
ồ
ồ
i: TDMP gây x
i: TDMP gây x
ẹ
ẹ
p
p
ph
ph
ổ
ổ
i th
i th

ụ
ụ
đ
đ
ộ
ộ
ng.
ng.
Tr
Tr
à
à
n m
n m
ủ
ủ
m
m
à
à
ng ph
ng ph
ổ
ổ
i
i
12 April 2011 23
12 April 2011 24
Dày màng phổi
(pleural thickening):

BN có tiền căn
TDMP do lao đã
điều trị.
12 April 2011 25
Nữ, 46 tuổi, breast carcinoma di căn
màng phổi.