Những chặng đường chiến đấu

VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

NH NG CH NG ðƯ NG CHI N ð U
T CH C B N TH O: Thư ng tá, nhà thơ LÊ ANH DŨNG
Nhà xu t b n: NHÀ XU$T B N QUÂN ð(I NHÂN DÂN

ðóng eBook và Share b i Thư vi n sách ñi n t" Online:

wWw.VietLion.Com

Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 1


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

L-I NHÀ XU3T B4N

Khi th c dân Pháp chi!m l$i ðà N&ng (năm 1946) cũng là lúc Nguy3n Chơn gia nh6p quân
ñ9i. Là m9t cán b9 ch= huy chi!n ñ>u, cu9c ñ@i cAa ThưCng tưDng Nguy3n Chơn luôn gFn vDi chi!n
trư@ng. TrIi qua hai cu9c kháng chi!n chJng th c dân Pháp và đ! quJc ML, ơng đã trưNng thành tO
chi!n sĩ ñ!n cán b9 c>p chi!n dRch, chi!n lưCc; ñIm ñương nhiTu chUc vV trong quân ñ9i: cán b9
trung ñ9i, ñ$i ñ9i, tiXu ñoàn, trung ñoàn, sư ñoàn, quân ñoàn, quân khu, rYi ThU trưNng B9 quJc
phòng. . . [ b>t cU cương vR nào, đIm trách cơng vi c gì, ơng đTu đem h!t sUc l c, trí tu hoàn
thành m^i nhi m vV mà c>p trên giao. Trong ơng ln có t>m lịng t6n trung vDi nưDc, t6n hi!u vDi
dân, kính u ðIng và Bác HY vơ h$n. Ông vinh d ñưCc gbp Bác HY nhiTu lcn. Trong suJt cu9c

ñ@i quân ngũ và ngay cI sau khi ngh= hưu, ThưCng tưDng Nguy3n Chơn luôn hưDng vT Bác, h^c t6p
t>m gương ñ$o ñUc cAa Bác, tu dưdng và rèn luy n đX trN thành ngư@i có ích cho đ@i.
SuJt chbng ñư@ng chi!n ñ>u cho ñ9c l6p dân t9c, cũng như trong nhgng năm nghiên cUu ch=
ñ$o vT xây d ng l c lưCng, trong chi!n tranh bIo v Ti quJc, ThưCng tưDng Nguy3n Chơn luôn
trăn trN mi t mài, t6n tVy vDi công vi c . . .
CuJn “Nhgng chbng ñư@ng chi!n ñ>u” là t6p hCp nhgng bài vi!t ghi l$i m9t cách chân th c
nhgng hYi Uc, hYi ký cAa ThưCng tưDng Nguy3n Chơn và đYng chí, đYng đ9i, b$n bè vT q trình
chi!n đ>u và cơng tác cAa ơng; trong đó có nhgng bài h^c kinh nghi m, nhgng đúc k!t h!t sUc q
báu trong cơng tác ch= huy, lãnh ñ$o, ch= ñ$o chi!n ñ>u và nhi m vV xây d ng nTn quJc phịng tồn
dân,th! tr6n chi!n tranh nhân dân . . .
Xin trân tr^ng giDi thi u cuJn "Nhgng chbng dư@ng chi!n ñ>u” cAa ThưCng tưDng Nguy3n
Chơn cùng b$n ñ^c.

NHÀ XU3T B4N QUÂN ð7I NHÂN DÂN

Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 2


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

PH:N TH; NH3T: ðƠI DỊNG SUY NG@M VÀ NHBNG CHCNG ðƯ-NG
CHIEN ð3U
ðÔI ðIFU SUY NG@M
Trong nhgng cu9c gbp gd, nhiTu ngư@i ñbt câu hpi: “ðiTu gì tâm ñFc nh>t trong cu9c ñ@i
chi!n ñ>u cAa tôi?" Bao gi@ tôi cũng trI l@i rrng: Có ba điTu ln làm tơi trăn trN, suy nghĩ. M+t là,
cùng đYng chí, đYng đ9i chi!n đ>u vì m9t mVc đích chung, cùng nhau chRu m^i gian khi, khó khăn

mà nhiTu ngư@i đã hy sinh, cịn tơi vsn sJng. Hai là, n!u khơng có ðIng, khơng có cách m$ng thì
tơi đã trN thành m9t con ngư@i khác, có thX lương thi n, có thX khơng, nhưng chFc chFn khơng phIi
là tơi bây gi@. M9t điTu nga là khi ðIng, qn đ9i giao cho tơi ch= huy l c lưCng vũ trang, dù là
m9t tiXu ñ9i, hay cI quân đồn, tơi đTu phIi tìm m^i cách đánh th6t hi u quI, tiêu di t g^n, th@i
gian ngFn, ti!t ki m xương máu.
TO ngày nh6p ngũ đ!n nay, sN thích cAa tôi là nghiên cUu phương pháp xây d ng l c lưCng
và cách ñánh vT chi!n thu6t, chi!n dRch và chi!n lưCc; như N th@i ñiXm hi n nay, tơi nghiên cUu m^i
âm mưu "di3n bi!n hồ bình", "b$o lo$n l6t ñi" cAa các th! l c thù ñRch ñX tìm ra cách ñánh kt thù
xâm lưCc N các tình huJng phUc t$p nh>t, b>t kỳ tO đâu đ!n, ñX bIo ñIm cho Ti quJc xã h9i chA
nghĩa cAa chúng ta, qua nhiTu th! h , mãi mãi không bR b>t ng@ vT chi!n lưCc.
SUc m$nh cAa quân ñ9i ta là s k! thOa và phát huy ngh thu6t quân s tO ngàn xưa, trIi qua
các cu9c chi!n tranh d ng nưDc và gig nưDc cAa dân t9c vDi m9t ý chí khơng thay đii là kt thù nào
cũng ñánh thFng.
ðYng chí Chu Huy Mân trong nhgng năm kháng chi!n chJng ML, thư@ng nói vDi chúng tơi:
Khơng có ý chí trOu tưCng, ý chí chung chung, đJi vDi ngư@i ch= huy và ngư@i chi!n sĩ ñưCc nhân
dân giao cho vũ khí, thì ý chí tiêu di t qn xâm lưCc phIi thX hi n t6p trung N cách ñánh gibc gipi.
MuJn có đưCc cách đánh hay cho m9t tr6n, m9t lo$t tr6n, m9t chi!n dRch, ngư@i ch= huy phIi
th c hi n nhiTu bi n pháp quân s , chính trR t$i đơn vR mình. Trong cu9c đ@i chi!n ñ>u cAa tôi, tôi
chiêm nghi m nhgng ñiTu sau ñây:
ð/u tiên là phát huy dân ch6: bao gYm dân chA chính trR, dân chA kinh t!, dân chA quân s . [
đây, tơi ch= đT c6p đ!n v>n đT dân chA quân s .
Mvi chi!n dRch, hay trong m9t tr6n ñánh, dân chA quân s sw phát huy ñưCc tài trí cAa m^i
thành viên tham gia chi!n đ>u tO ngư@i chi!n sĩ đ!n ngư@i tư l nh. L>y Sư đồn 2 b9 binh Quân
khu 5 làm ví dV. Trong nhgng năm trưNng thành, Sư đồn có truyTn thJng bao gi@ cũng dành th@i
gian cho c>p dưDi thIo lu6n dân chA vT cách ñánh trên bIn ñY, trên sa bàn. Qua dân chA quân s ,
nhgng khó khăn cAa mvi c>p ñưCc giIi quy!t trưDc khi hành quân chi!n ñ>u; lòng tin cAa c>p dưDi
vDi c>p trên ñưCc cAng cJ. Nhưng, ñó cũng ch= là lý thuy!t. BưDc ti!p theo, r>t quan tr^ng là làm
thao trư@ng phpng theo đRa hình, vR trí đRch và ti chUc hu>n luy n theo tOng phân ño$n trên thao
trư@ng cI ngày lsn ñêm gcn sát vDi phương án tác chi!n. Dù th@i gian kh|n trương ñ!n m>y, cũng
phIi t$o ra th@i gian ccn thi!t cho c>p dưDi, tO chi!n sĩ cũ, chi!n sĩ mDi tDi cán b9 ch= huy hiXu rõ

nhi m vV cAa bIn thân và đơn vR h^. Làm đưCc như v6y thì khi chi!n đ>u, h^ mDi hồn thành tJt
nhi m vV. Kinh nghi m qua chi!n tranh, ñJi tưCng dù là ML ~ nguy, chư hcu, c>p sư đồn phIi có
trung đồn chA cơng, c>p trung đồn thì có tiXu đồn chA cơng. Trong đ9i hình Sư đồn 2 có Trung
đồn 31 gipi đánh đRch trong cơng s vgng chFc. ðơn vR này vT ti chUc trang bR hu>n luy n, cách
đánh có nhiTu điXm khác vDi các trung đồn b$n. Các trung đồn cịn l$i gipi đánh đRch ngồi cơng
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 3


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

s , chJt k!t hCp cơ ñ9ng, gipi ñánh tOng ñJi tưCng đRch đX bIo đIm cho Sư đồn có sUc m$nh ting
hCp. Do giIi quy!t tJt v>n ñT dân chA qn s tO đơn vR cơ sN nên Sư đồn 2 liên ti!p giành thFng
lCi trong các tr6n: Trung đồn 31 đánh đRch trong cơng s vgng chFc N C>m Dơi (1972), Nơng Sơn
(1974), chJt k!t hCp vDi cơ đ9ng N Núi Ngang. Trung đồn 1 (Ba Gia) trưDc ngày thành l6p Sư
đồn đã đánh đRch ngồi cơng s m9t tr6n vang d9i N Ba Gia trong chi!n lưCc "Chi!n tranh ñbc
bi t"; các tr6n ñánh ñiXm cao 723 N Nam Lào (1971), sân bay ðFc Tơ (1972) đTu là nhgng tr6n
đánh tiêu di t trung đồn đRch . . .
Sau khi ñã thIo lu6n dân chA, các ý ñY chi!n ñ>u sw trN thành m nh l nh. Cán b9, chi!n sĩ
tồn đơn vR phIi ch>p hành nghiêm ch=nh, vì ch>p hành m nh l nh tUc là tơn tr^ng dân chA qn s .
Tơi xin đưa ra m9t ví dV tr6n đánh C>m Dơi năm 1972 cAa Sư đồn 711, lúc đó, tơi làm Sư
đồn trưNng. Sau hai ngày vây l>n, chi!n ñ>u girng co quy!t li t, giành gi6t tOng mép rào, tOng
mpm ñá vDi hai trung ñoàn ngVy, ñ!n 15 gi@ ngày 19 tháng 8, Trung ñoàn 31 và Trung ñoàn 38 cAa
ta làm chA căn cU C>m Dơi và giIi phóng qu6n lƒ Qu! Sơn. Tàn qn cAa trung đồn 5 và trung
đồn 6 thu9c sư đồn 2 ngVy bp ch$y vT hưDng núi Qu!. Theo phương án, khi có tình huJng này
xIy ra, Trung ñoàn 9 ~ m9t ñơn vR mDi tO Vĩnh Linh vào, chưa tác chi!n N đ9i hình lDn, chưa quen
chi!n trư@ng Qn khu 5, nên khơng đưCc giao nhi m vV chA cơng, mà ch= dàn đ9i hình đón lõng,

xu>t kích bao vây đX bFt tốn đRch trên đư@ng bp ch$y. Nhưng ch= huy trưNng Trung đồn 9 th>y
đRch ch$y, tưNng đRch t>n cơng, khơng cho b9 đ9i xu>t kích nên đRch thốt đưCc. Tơi đã g^i Trung
đồn trưNng và Chính Ay đ!n và nói: "N!u có quyTn, tao sw l nh cho b9 đ9i "đào hJ chơn sJng hai
đUa bay". Sau này, nhiTu đYng chí góp ý là tơi đã nóng tính. Th c ra, lúc >y, tơi nghĩ ñ!n vi c quy
ch! dân chA quân s bR vi ph$m; đã bàn b$c, thIo lu6n cbn kw, chân tình vDi nhau không phIi m9t
lcn, mà nhiTu lcn. Bao nhiêu xương máu, cơng sUc cAa hàng v$n ngư@i mDi đánh đưCc C>m Dơi ~
Qu! Sơn lùa đRch ra ngồi cơng s , v6y mà Trung đồn 9 đX chúng ch$y thốt. ðây khơng ch= là bài
h^c kinh nghi m xương máu vT ch>p hành m nh l nh mà còn là m9t bài h^c vT tôn tr^ng dân chA
quân s .
Th7 hai là, xây dưng tác phong ch9 huy cho ngư:i ch9 huy các c p b;ng c lý thuy=t và hành
ñ+ng th@c t= qua các trCn ñánh.
TrưDc h!t, trong ñánh gcn, phIi có tác phong ch= huy gcn. ðánh gcn là ñánh vào chv hiXm
y!u cAa ñRch, ñánh gcn, ta phát huy đưCc t>t cI các lo$i vũ khí, kX cI l u đ$n, ðánh gcn ta cịn h$n
ch! tác dVng cAa pháo binh, xe tăng và không quân ñRch. ðánh gcn, hi u su>t chi!n ñ>u sw cao, ñ$n
s… dVng ít, thương vong th>p, bFn chính xác, th@i gian tr6n đánh ngFn. Nhìn chung, đánh gcn, ta có
lCi hơn ñRch.
ðánh gcn, ñYng nghĩa vDi tiêu di t g^n, làm chA chi!n trư@ng, thu nhiTu vũ khí trang bR, bFt
nhiTu tù binh, giIi quy!t chính sách tJt, có cán b9 mDi, đIng viên mDi, đồn k!t n9i b9, đồn k!t
cán binh tJt, đã đánh tJt, thì các tr6n đánh sau ñ$t hi u su>t cao hơn.
ðánh gcn là m9t cách đánh đ9c đáo cAa qn đ9i ta, chính cách ñánh này ñã làm nên bao
nhiêu chi!n công lOng lsy trong các chi!n dRch quan tr^ng. Có nhgng lúc chúng ta r@i truyTn thJng
quý báu này và ñã th>t b$i. Do đó, ngư@i ch= huy N c>p phân đ9i phIi N c ly th>y ñưCc cI ñRch và
ta cơ ñ9ng, th>y ñưCc ñiXm ch$m cAa hpa l c pháo cJi cAa ta.
Ti!p đó phIi xây d ng tác phong chi!n ñ>u cAa chi!n sĩ trong ñánh gcn, ném l u ñ$n vào
ñRch, xung phong vào ñ9i hình ñRch, bi!t t6n dVng tri t ñX cách ñánh vào bên sư@n, vào phía sau đ9i
hình đRch. Tr6n Ba Gia là tr6n đánh gcn, đánh bên sư@n phía sau đ9i hình đRch, trong 2 ngày 3 đêm
t>n cơng liên tVc, ta tiêu di t g^n 4 tiXu đồn đRch, 3 tiXu đồn cAa trung đồn 51 ngVy và tiXu đồn
bi t đ9ng 39 ngVy. Tr6n An Sơn – Qu! Sơn ta s… dVng phương pháp ñánh gcn, nên bFt ñưCc 16 tên
ML trong th@i gian ngFn. Các tr6n đánh cAa Sư đồn N Nam Lào (1971) cũng s… dVng cách ñánh
gcn, nên tiêu di t đưCc nhiTu lính ngVy, bFt hơn 700 tù binh. Nhgng tr6n ñánh ñRch l>n chi!m năm

Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 4


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

1973, nhgng tr6n đánh qn Pơn PJt N chi!n trư@ng Tây Nam là nhgng minh chUng, nhgng bài h^c
ñX l$i d>u >n lâu dài.
Th7 ba là, ph i ñánh giá ñúng ñFch, ta. ðây là bài hGc kinh nghiIm ñKc biIt quan trGng.
ðánh giá vT ta ra quân chi!n dRch ñã là khó, nhưng đánh giá đRch càng khó hơn. N!u ñánh giá
cao vT ñRch, c9ng vDi ñánh giá ta không ñúng sw ñT ra phương án tác chi!n không kiên quy!t, khơng
táo b$o, khơng dám t6p trung dUt điXm vì ng$i thương vong cao, ng$i đRch m$nh, do đó, d3 có
phương án phân tán binh l c cAa ta đX ñJi phó vDi binh l c, hpa l c ñRch. [ đây, tơi xin nêu m9t ví
dV: Tháng 8 năm 1965, ML Y $t ñi quân vào chi!n trư@ng Quân khu 5 và th c hi n ngay mVc tiêu
tìm di t, đbc bi t là tìm đánh qn chA l c cAa ta. Vào th@i điXm đó, ta có khó khăn vT qn sJ, đ$n
dưCc, thuJc men, lương th c. Trong cán b9 ch= huy có xu hưDng phân ra đánh brng đ9i hình tiXu
đồn, trung đồn, khơng m$nh d$n t6p trung các sư đồn trong các tr6n đánh, hobc có t6p trung sư
đồn, nhưng ch= đánh cd trung ñoàn, tiXu ñoàn như các tr6n ñánh ñã di3n ra N tây Sơn TRnh các năm
1965~1966. Khi th@i cơ thu6n lCi do ta t$o ra, nhưng ñánh giá ñRch chưa ñúng mUc, nên không dám
phát triXn chi!n ñ>u m9t cách m$nh d$n. TO "Chi!n tranh cVc b9" chuyXn qua "Vi t Nam hố chi!n
tranh", nh@ trình đ9 đánh giá đRch ngày m9t chính xác hơn, nên các đơn vR tác chi!n cAa ta đánh
nhiTu tr6n quy mơ vOa và lDn ñTu giành thFng lCi, ñiXn hình là các chi!n dRch Nam Lào (1971), tr6n
Tân CInh ~ Tây Nguyên (1972), các tr6n C>m Dơi, Nông Sơn ~ QuIng Nam (1972, 1974).
Trong chi!n tranh, nên ñánh giá ñRch cao hơn là ñánh giá đúng đRch. N!u đánh giá đRch th>p
sw có tư tưNng chA quan, m>t cInh giác, dsn ñ!n ñánh kéo dài khơng dUt điXm, thương vong cao,
dsn đ!n hi u su>t th>p cI chi!n dRch lsn chi!n thu6t. Trong th@i gian chi!n ñ>u N chi!n trư@ng Tây
Nam, ñánh giá ñRch lúc đcu khơng đúng, chA y!u đánh giá th>p, nên các bi n pháp tác chi!n, cách

đánh cAa ta khơng ñúng, chi!n ñ>u kéo dài, thương vong cao. NhiTu tr6n ñánh không dUt ñiXm do
ñánh xa, ñánh brng hpa l c, cI hpa l c pháo, cJi, ðKZ, xe tăng, đánh chính di n, chi!n thu6t và
cách đánh khơng rõ ràng, khơng hiXm, khơng b>t ng@.
Khơng ai có thX đánh giá đRch chính xác 100% đưCc, nên đX bi sung cho cái nhìn ting quát
cAa ngư@i ch= huy, thì phIi ñánh giá ta cho ñúng. ðánh giá ta ñúng là xác đRnh thu6n lCi và khó
khăn N mUc đ9 nào. N!u thu6n lCi m9t, mà nói lên bJn, năm, sw sa vào tư duy chA quan, l$c quan
t!u. N!u khó khăn m9t, mà cho đó là bJn, năm, thì sw làm giIm sút ý chí vươn lên, ý chí dám tìm
bi n pháp khFc phVc cAa đơn vR. ðánh giá ta khơng đúng, cũng sw đưa đ!n nhgng h6u quI như đánh
giá đRch sai.
Theo tơi, đánh giá ta là đánh giá sUc m$nh ting hCp cAa các ñơn vR tham chi!n tO b9 ñ9i chA
l c, b9 ñ9i ñRa phương, dân quân t v , hpa l c các lo$i, ñánh giá cho ñưCc mUc ñ9 hoàn thành
nhi m vV cAa tOng đơn vR. ðánh giá tư tưNng t>n cơng ñRch trong tr6n ñánh sFp di3n ra rYi mDi ñ!n
trang bR, ñ!n truyTn thJng. Chú tr^ng ñánh giá khI năng sáng t$o cAa ngư@i ch= huy đ!n đâu. ðó là
khI năng ñiTu ñRch, lOa ñRch, mê hobc ñRch, làm ñRch ph>n đốn ta khơng đúng, th6t giI khơng
phân bi t ñưCc. ðánh giá ñúng các ñơn vR chA công và mUc đ9 hồn thành xu>t sFc nhi m vV cAa
nó. CuJi cùng phIi ñánh giá cách ñánh ñã bIo ñIm có cách đánh tJi ưu chưa? Các phương án đánh
gcn, ñánh bên sư@n, ñánh phía sau ñã phù hCp chưa?
ðánh giá ñRch, ta là cI m9t ngh thu6t trong b>t kỳ cu9c chi!n tranh nào. Quan ñiXm chung là
cJ gFng ñánh giá sát ñRch. Không cao quá và cũng không th>p quá. CV thX, như sau năm 1975, do
ñánh giá ñRch th>p, ñánh giá ta cao, nên ñưa ñ!n tin th>t lDn trong chi!n ñ>u. N!u ch= ñánh giá quân
ML là qn đơng, trang bR hi n đ$i, cơ đ9ng nhanh, thì chưa đA, vì B9 ch= huy cAa qn xâm lưCc
cũng bi!t t6n dVng lCi th! vT sinh l c và trang bR, nên cách đánh cAa nó là ñánh xa, ñánh ban ngày,
ñánh m$nh vào mùa khô. N!u ta theo cách ñánh cAa ñRch là mFc mưu ñRch. Nhìn l$i cu9c chi!n
tranh, đ! quJc nào cũng hơn ta vT trang bR, nhưng khơng phù hCp vDi đRa hình Vi t Nam, núi rOng
hiXm trN h$n ch! r>t nhiTu hi u quI cAa bom, ñ$n, xe tăng. Nh@ ñánh giá ñúng nhgng y!u tJ này, ta
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 5

VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

mDi có cách đJi phó hi u quI là ti!n hành chi!n tranh du kích căng đRch ra đánh lt, đánh chia cFt,
ñánh tiêu hao, ñánh ngày và ñánh ñêm làm cho ñRch sa lcy. Trong ñánh giá ñRch, ta phIi ñánh giá N
nhiTu mUc ñ9 khác nhau: N c>p chi!n lưCc ñánh giá khác; c>p chi!n dRch, chi!n thu6t phIi ñánh giá
rõ dcn, ngFn dcn và cV thX hơn.
Th7 tư là ngư:i ch9 huy xây d@ng, hu n luyIn ñơn vF c/n quan tâm ñ=n kL luCt c6a cán b+, chi=n sĩ
thu+c quyOn.
K‹ lu6t tJt thX hi n N vi c ch>p hành m nh l nh, ch>p hành hi p đYng nghiêm, khi có khó
khăn, brng m^i cách khFc phVc đX hồn thành nhi m vV. Trong chi!n đ>u binh chAng hCp thành, sư
đồn nrm trong đ9i hình chi!n dRch, trung đồn trong đ9i hình chi!n thu6t càng địi hpi tính k‹ lu6t
cao. ðbc bi t, trong các tr6n then chJt, then chJt quy!t đRnh, tính ch>t ác li t cao, t>n cơng đRch khi
ta thốt ly khpi cơng s , thì k‹ lu6t càng phIi nghiêm khFc. Nhưng cán b9, chi!n sĩ k‹ lu6t kém, tác
chi!n hCp ñYng kém, ch>p hành m nh l nh kém, khi gbp khó khăn, sw khơng hồn thành nhi m vV;
khi tình huJng x>u xIy ra, khi có l nh cAa c>p trên, sw tìm m^i cách đX khơng ch>p hành đ!n nơi,
đ!n chJn. Mà nhgng tình huJng x>u vsn thư@ng xIy ra như sJ quân thi!u; thương vong nhiTu;
không kRp bi sung ñ$n dưCc, lương th c, thuJc men; ñRch cơ ñ9ng các nơi ñ!n ñông hơn, hpa l c
m$nh hơn, ác li t hơn. Nhgng lúc như v6y, ta càng ccn si!t chbt k‹ lu6t. Trong nhiTu nguyên nhân
làm các tr6n đánh khơng thành cơng, ngun nhân k‹ lu6t y!u kém là hàng ñcu.
Th7 năm là, s@ rèn luyIn thư:ng xun c6a cán b+ ch9 huy góp ph/n quy=t đFnh cho thSng l i
c6a m+t chi=n dFch, m+t trCn ñánh.
MuJn có m9t cán b9 ch= huy vgng vàng, m9t đơn vR tác chi!n gipi, phIi trIi qua m9t quá trình
ti chUc, rèn luy n tO vi c nhp ñ!n vi c lDn, cI trong th@i bình, hay giga các chi!n dRch trong th@i
chi!n. Trung đồn 1 trưDc khi vT làm nịng cJt thành l6p Sư đồn 2 đã ch= huy các tiXu đồn chi!n
đ>u gipi. TiXu đồn 90 đánh thFng xe tăng, xe b^c thép ML t$i thôn 8 (Kỳ Sanh); TiXu đồn 60 đánh
phVc kích tJt N Tiên n (Kỳ Trà); TiXu đồn 40 đánh thFng tr6n ðUc Phú. TrưDc khi xây d ng
trung đồn tác chi!n t6p trung, các cán b9 tiXu đồn đã ch= huy đơn vR hồn thành tJt nhi m vV. Khi
trung đồn tác chi!n t6p trung tO nTn tIng đã có, các phân đ9i trong đ9i hình khơng lúng túng.

Ngư@i ch= huy cũng qua tOng tr6n đánh đó đX nâng cao trình đ9 tác chi!n hCp ñYng tO th>p ñ!n cao.
Trong chi!n tranh, mvi chi!n dRch, mvi tr6n đánh có th@i gian chu|n bR chu đáo và có trư@ng
hCp khơng có th@i gian chu|n bR chu đáo. MuJn đ$t u ccu đánh thFng giịn giã, cán b9 ch= huy
phIi t$o ra th@i gian chu|n bR chi!n đ>u. Khâu này h!t sUc quan tr^ng, vì n!u có th@i gian chu|n bR
chu đáo, thì thu6n lCi m^i mbt; cịn n!u khơng có th@i gian chu|n bR chu ñáo, nh>t là phIi cơ ñ9ng
xa, tác chi!n trong đ9i hình chi!n dRch, sw gbp nhiTu khó khăn. Dù hồn cInh nào, ngư@i ch= huy l>y
chu|n bR chu đáo làm tiêu chu|n quan tr^ng. Chu|n bR chu ñáo gYm nhiTu khâu thu9c vT cơng tác
tham mưu, chính trR, h6u ccn như: chu|n bR chi!n trư@ng, hu>n luy n b9 ñ9i, làm ñư@ng, làm ccu,
triXn khai công tác h6u ccn, kL thu6t, chu|n bR tư tưNng, quy!t tâm cho b9 đ9i. Nhgng vi c đó đTu
làm song song, vì v6y, yêu ccu ngư@i ch= huy phIi có k! ho$ch t= m=, rõ ràng, chu ñáo. Trong Ban
ch= huy phIi phân cơng trách nhi m rõ ràng, rành r^t. Có trư@ng hCp do chi!n trư@ng xa, các c>p
trưNng gYm cI tham mưu, chính trR, h6u ccn, kL thu6t, thơng tin đi trưDc đX chu|n bR chi!n trư@ng,
sau đó quay l$i đón b9 đ9i trên đư@ng hành qn. Tình huJng này, có khi ngư@i ch= huy phIi xa
ñơn vR tO m9t ñ!n hai tháng nên khi gbp l$i ñơn vR, trưDc tiên phIi nghe tình hình chung và kh|n
trương làm cơng tác ti chUc chi!n ñ>u làm ñư@ng, làm phà cho b9 binh, xe tăng, pháo binh cơ đ9ng
vào vR trí t6p k!t. Năm 1971, Sư đồn 2 đánh đRch N Nam Lào xong, chưa kRp kiXm điXm rút kinh
nghi m, thì có l nh hành quân vào giIi phóng cao nguyên Bô~lô~ven. Th@i gian r>t g>p, l$i vào mùa
khô, nFng như ñi l…a, hành quân dài ngày. Nhưng, do quán tri t rõ nhi m vV, l$i có s&n tác phong
nghiêm ch=nh ch>p hành m nh l nh, nên mbc dù th@i gian chu|n bR ít (vOa hành quân vOa chu|n bR),
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 6


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

Sư ñoàn vsn ñánh tJt, di t hai trung ñoàn ñRch, bFt hàng nghìn tù binh, làm chA chi!n trư@ng, giIi
phóng cao ngun Bơ~lơ~ven. TO vùng mDi giIi phóng trên đ>t b$n, Sư đồn l$i có l nh vT đRa bàn

Tây Ngun. CI Sư đồn đi b9, mang vác nbng, hành quân gcn hai tháng. ðây là tình huJng mà cán
b9 ñi trưDc nh6n nhi m vV và chu|n bR chi!n trư@ng xong, quay l$i đón b9 đ9i và làm cơng tác ti
chUc chi!n ñ>u trên ñư@ng ñi. Trong chi!n dRch này, Sư đồn gbp khó khăn, vì Tây Ngun bFt ñcu
vào mùa mưa, lương th c thi!u, huy ñ9ng trong đYng bào dân t9c khơng đưCc bao nhiêu. Sư đồn
h$ quy!t tâm tiêu di t căn cU sư đồn 22 nguy N ðFc Tơ ~ Tân CInh đX l>y g$o, l>y thuJc men.
Quy!t tâm này ñã ñưCc th c hi n sau 24 gi@ chi!n ñ>u. ðây là k!t quI cAa s quy!t đốn. Khi dUt
điXm xong Tân CInh ta khơng ch= thu đưCc nhiTu hơn k! ho$ch 200 t>n g$o, mà cịn thu đưCc thuJc
men, các phương ti n khác phVc vV cho chi!n dRch ti!p theo.
Th7 sáu là, ngư@i ch= huy chi!n dRch, hay chi!n thu6t nào cũng phIi nFm n9i dung then chJt
cAa chi!n tranh là ñánh tiêu di t g^n ñơn vR ñRch, dù là ñJi tưCng nào. ðây là truyTn thJng cAa quân
ñ9i ta. Các ñơn vR trong quá trình trưNng thành ñã phát huy tJt truyTn thJng đó. MuJn làm đưCc
như v6y, phIi th c hi n ñYng b9 các y!u tJ ñã nêu trên. ðây là nhi m vV chính trR cAa tồn ñơn vR,
là chUc năng hàng ñcu cAa cán b9 ch= huy c>p chi!n dRch, chi!n thu6t. ðánh tiêu di t phIi trN thành
truyTn thJng cAa ñơn vR cán b9, chi!n sĩ cũ, mDi, lDp trưDc, lDp sau phIi có trách nhi m gig gìn và
phát huy. Tr^ng tâm cAa ch= huy chi!n đ>u là ch= huy tình huJng. Giai đo$n này có tính quy!t đRnh
m9t chi!n dRch, hay m9t tr6n ñánh. S ñương ñcu m9t bên là ta, m9t bên là qn dRch, s điTu hành
l c lưCng t>n cơng hay phòng ng , rJt cu9c m9t bên chi!n thFng, m9t bên th>t b$i thX hi n qua s
ch= huy tình huJng. Nó nói lên bIn lĩnh, tài năng, trí tu cAa ngư@i ch= huy, qua vi c hoàn thành
xu>t sFc nhi m vV, hoàn thành m9t phcn nhi m vV, hobc khơng hồn thành nhi m vV. MuJn v6y,
ngư@i ch= huy ccn nFm chFc nhi m vV c>p trên giao cho đơn vR mình, nFm chFc đRch, ta, đbc bi t là
ñRch. Ta triXn khai, ñRch cũng triXn khai. Tình huJng đ!n r>t nhanh, tình huJng đi qua cũng r>t
nhanh. Tình huJng có cái di3n ra N cI hai bên, có khi trưDc lúc ni súng, đbc bi t là sau khi ni súng
địi hpi ngư@i ch= huy phIi x… trí nhanh chóng, chính xác, kRp th@i. X… trí khơng tJt có khi tình
huJng tJt trN thành x>u. Ngư@i ta thư@ng nói khi ra tr6n, ch= huy là linh hYn cAa tr6n đánh. ðiTu đó
khơng sai. Vì n!u ngư@i ch= huy x… trí đúng, thì thFng lCi đ!n r>t nhanh cịn x… trí khơng đúng, khó
khăn sw đ!n và th>t b$i cũng đ!n r>t nhanh. Có ngư@i nói có ý chí quy!t tâm cao là chi!n thFng, ý
này đúng, mà khơng đA.Th c t! trên chi!n trư@ng có tr6n ý chí quy!t tâm r>t cao, qn sJ đA, trang
bR m$nh, các ch= thR, nghR quy!t cAa c>p trên và c>p dưDi khơng sai, v6y mà đánh khơng thFng.
Ngun nhân chính là do cán b9 ch= huy có khuy!t điXm, x… trí tình huJng khơng đúng. Ngày 24
tháng 4 năm 1972, sau khi thFng tr6n ðFc Tô ~ Tân CInh, lúc này Tây Nguyên vào mùa mưa, xe ô

tô chN ñ$n, chN g$o không ñi l$i ñưCc ðRch N Kon Tum hoang mang dao ñ9ng ñJt tài li u chuyXn
ngư@i và nhân viên vT phía sau. Sư đồn 2 đT nghR, nhân lúc ñRch hoang mang, cho chuyXn quân
g>p phIi t>n công ngay, ch= sau 6~7 ngày chFc là thFng lCi lDn. Ngư@i ch= huy chi!n dRch chcn chO,
ñ!n gcn cuJi tháng 5 mDi quy!t ñRnh ñánh ñRch N Kon Tum, nên làm m>t y!u tJ b>t ng@, vì đRch ñã
kRp tăng vi n cho Kon Tum cI b9 binh, hpa l c và không quân, lúc này mùa mưa ñã ñ!n nên ta
cũng gbp khó khăn. Do ñó, tr6n Kon Tum đánh khơng dUt điXm, thương vong cao. VT nguyên tFc,
thì chi!n dRch t$o th!, t$o l c, t$o th@i cơ cho chi!n thu6t làm ñưCc; ngưCc l$i chi!n thu6t trong các
tr6n đánh then chJt có tác đ9ng tr c ti!p và thúc ñ|y chi!n dRch phát triXn. Nhưng N Kon Tum ta
khơng t6n dVng đưCc!
Th c t!, khơng phIi đRch m$nh, khơng phIi ta khơng có th@i cơ ñánh vào Kon Tum và giành
thFng lCi, mà do khi th@i cơ ñ!n, ta l$i ñX tu9t m>t. Trong chi!n dRch Xn 1975, khi đRch có d>u
hi u suy sVp và ñ$n pháo cAa ñRch N Chu Lai cũng h!t, Sư đồn 2 báo cáo lên Qn khu đT nghR cho
đánh giIi phóng thR xã Tam Kỳ và các vùng ñ>t tO Chu Lai ñ!n Thăng Bình. Mbc dù chưa có đi n
dài qua 15W trI l@i, nhưng Sư đồn 2 vsn triXn khai đ9i hình chi!n đ>u t>n cơng vào các mVc tiêu
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 7


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

cAa đRch, hồn thành nhi m vV giIi phóng m9t vùng ñ>t r9ng lDn, ñánh quƒ sư ñoàn 2 cAa ngVy ñX
tO ñó ti!n quân giIi phóng ðà N&ng, lúc này thành phJ đang bR cơ l6p, do N phía bFc và phía nam
đRch đang bR t>n cơng dYn d6p.
Ngư@i ch= huy tr6n đánh tJt, có nghĩa phIi đánh tiêu di t g^n, xố si phiên hi u đơn vR đJi
phương, bFt hobc tiêu di t sN ch= huy ñRch, thu tồn b9 trang bR cAa đRch, làm chA chi!n trư@ng, giIi
quy!t chu đáo chính sách cAa ta, cI ngư@i và trang bR. Sư đồn 2 tO ngày thành l6p đ!n năm 1975 có
nhiTu tr6n đánh tJt vDi đJi tưCng là quân ML, quân ngVy và các lo$i tay sai khác trong các chi!n

lưCc: Chi!n tranh ñbc bi t, Chi!n tranh cVc b9, Vi t Nam hóa chi!n tranh... Tiêu biXu là tr6n Ba Gia
(QuIng Ngãi), tr6n An Sơn ~ Qu! Sơn (QuIng Nam), tr6n ñánh ñiXm cao 723 (Nam Lào) . . . Có
đưCc k!t quI đó là nh@ ngư@i ch= huy Sư đồn có k! ho$ch, phương án tác chi!n, d ki!n đưCc các
tình huJng thu6n lCi và khó khăn. NgưCc l$i, đánh khơng dUt điXm mVc tiêu, thì ta bR tiêu hao cI vT
sinh l c và phương ti n, tiêu hao ñ$n dưCc lDn, th@i gian ñánh kéo dài. Cách đánh này khơng thX
g^i là tr6n đánh tJt và cũng khơng đúng nhi m vV, chUc năng cAa Sư đồn chA l c.
B9 đ9i chA l c mN chi!n dRch và các tr6n ñánh then chJt phIi d a vào các khu v c phòng thA
cAa t=nh, thành phJ. Tác ñ9ng qua l$i giga chA l c và các khu phòng thA t$o thu6n lCi cho chA l c
tác chi!n t6p trung. ChA l c ñánh tJt t$o điTu ki n cho các khu phịng thA đánh tJt, ñUng vgng và
phát triXn. Nhi m vV cAa các khu phịng thA là đánh căng đRch ra, làm chúng sa lcy, chA l c ñRch
muJn t6p trung cơ ñ9ng lDn khơng d3 dàng, có khi chA l c đRch phIi phân tán đJi phó vDi các khu
phịng thA cAa t=nh thành phJ. Các nhà quân s Pháp sau chi!n tranh N Vi t Nam (1946~1954), ñã
rút ra nh6n xét là có 90% sinh l c và phương ti n bR di t do chi!n tranh du kích. Qn đ9i ML sau
hơn 10 năm chi!n tranh vDi ta, cũng ting k!t 60% sinh l c, phương ti n bR di t do chi!n tranh du
kích.
ChA l c ta t6p trung tác chi!n lDn, tiêu di t lDn là nh@ các khu phòng thA t$o th!, t$o l c, t$o
th@i cơ. Các năm 1963, 1964, 1965, ta phá các >p chi!n lưCc cAa ML ~ ngVy, rYi bi!n các >p chi!n
lưCc >y thành làng chi!n đ>u. Sư đồn 2 liên ti!p ñánh các tr6n V$n Tư@ng, Ba Gia, Vi t An, ðYng
Dương... các tr6n ñánh này ñTu N trung du và ñYng brng; chA l c khi tác chi!n d a vào các làng
chi!n ñ>u, mà th c ch>t là các >p chi!n lưCc cAa ñRch, ta ñã cIi t$o.
NhiTu năm, tơi đã trăn trN suy nghĩ vT vi c xác ñRnh cách ñánh cAa ngư@i ch= huy, dù ñánh ñRch
trong cơng s , hay ngồi cơng s . Cách đánh nào cũng phIi làm cho ñRch b>t ng@, bR ñ9ng ñJi phó,
thư@ng là ñánh vào chv y!u cAa ñRch. Khi qn đRch triXn khai t>n cơng, hay bJ trí phịng ngư, điXm
y!u chính là phía sau và hai bên sư@n. Khu v c này thư@ng là sN ch= huy, cơ quan bIo đIm h6u ccn
~ kL thu6t. Phía sau các căn cU lDn thư@ng là khu gia binh. [ phía sau, các chưDng ng$i v6t phòng
thA thư@ng sơ hN, k! ho$ch pháo binh, phịng khơng, khơng qn thư@ng khơng đưCc chú ý đúng
mUc. Ý chí quy!t tâm chi!n đ>u chính là tinh thcn dám đánh đRch, cịn bi!t đánh đRch là nhrm vào
chv sơ hN, chv y!u cAa ñRch mà t>n cơng. Trong tr6n Ba Gia, ta đánh vào sau ñ9i hình và sư@n ñ9i
hình ñRch; tr6n Tân CInh, ta đánh sư đồn 22 thi!u cAa đRch cI trong cơng s , ngồi cơng s và
đánh sau đ9i hình đRch; tr6n ñiXm cao 723, ta ñưa ñRch xuJng th>p, ñX ta đánh bên sư@n phía sau

đ9i hình đRch. Khi có d>u hi u ñRch chuyXn quân ñX xuJng chi!m Sê Pơn, ta ch= đX l$i vOa đA l c
lưCng bao vây điXm cao 723, cịn chuyXn l c lưCng chính b>t ng@ vây ép điXm cao 660. ðịn ti!n
cơng này cAa ta làm rJi lo$n s ch= huy cAa ñRch. Do đó, ta khơng ch= t$o thu6n lCi cho vi c vây ép
điXm cao 660, mà cịn có tác đ9ng m$nh ñ!n s tan rã cAa b^n ñRch N ñiXm cao 723. Ch= qua 2 ngày
chi!n đ>u, Sư đồn đã di t 4 tiXu đồn b9 binh, m9t tiXu đồn pháo, sN ch= huy trung đồn 1, sư
đồn 1 ngVy.
Có m9t cách đánh khác đX đánh đRch đóng qn N các điXm cao, có ti chUc phịng ng chu
đáo, cơng s vgng chFc, đó là ti chUc tr6n đRa pháo bFn th•ng. B9 đ9i bí m6t làm đư@ng ơ tơ lên
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 8


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

các ñiXm cao, xung quanh căn cU ñRch tO 3 ñ!n 4km. Pháo cAa ta tO đ>y h$ nịng bFn th•ng phá hAy
các công s , chưDng ng$i v6t cIn, uy hi!p tinh thcn quân ñRch, trưDc khi b9 binh t>n cơng. VDi cách
đánh này ta đã thu đưCc thFng lCi N các tr6n Nông Sơn – Trung PhưDc (1974), Tiên PhưDc ~ PhưDc
Lâm (1975).
Ngư@i ch= huy luôn luôn sáng t$o tìm ra cách đánh phù hCp vDi tình huJng, có tr6n phIi nghi
binh làm cho đRch phán đốn sai lcm vT ta. [ tr6n Ngã Ba Biên (Cam~pu~chia) năm 1985, mVc tiêu
là 4 sư đồn qn Pơn PJt; muJn có hi u quI cao, ta phIi ñánh vào sN ch= huy, vào các cơ quan
tham mưu, chính trR, h6u ccn ~ kL thu6t đRch. Tr6n này, ta bJ trí l c lưCng nghi binh lDn N đơng dãy
núi ðăng R!ch. Mbc dù nghi binh, nhưng l$i là ñánh th6t vào ñ9i hình ñRch, ta s… dVng các binh
chAng pháo binh, phịng khơng, xe tăng, cơng binh cd trung đồn, lg đồn. Trong bIy ngày, khi ta
đánh, đRch N phía sau dYn ra phía trưDc làm cơng trình chi!n đ>u, đJi phó vDi ta N chính di n. Lúc
đó, ta bí m6t dùng 2 sư đồn: Sư đồn 2 xu>t phát tO đ>t Lào, Sư đồn 315 xu>t phát tO đ>t Cam~
pu~chia; khoIng cách giga hai sư đồn là 24 cây sJ, vịng sâu vào h6u phương đRch 13 cây sJ, bao

vây đRch tO phía sau, rYi tO phía sau đánh ra phía trưDc. Tr6n này, ta đánh tan đ9i hình ñRch, bFt trên
500 tên, thu 4.900 súng các lo$i, 500 t>n ñ$n. ðây là phương án nghi binh nhưng l$i ñánh vào chv
hiXm phía sau ñRch. Trong cu9c kháng chi!n chJng ML, cUu nưDc, trên chi!n trư@ng Quân khu 5 có
nhiTu chi!n thFng thX hi n rõ tính sáng t$o trong cách ñánh. Tháng 4 năm 1965, trưDc khi ñưCc l nh
hành quân vào QuIng Ngãi ñánh tr6n Ba Gia, Trung đồn 1 đã tiêu di t cU điXm Vi t An, phá vd
phịng tuy!n cAa đRch N tây QuIng Nam, liên ti!p ñánh b$i 5 cu9c hành quân giIi toI d^c ñư@ng 16
cAa ñRch. Trong chi!n dRch này, mvi lcn ñRch xu>t hi n, b9 ñ9i ta ñTu bám sát ch= ni súng khi nào
ñRch l^t vào tcm ñ$n tiXu liên. Quân ñRch hoIng hJt trưDc cách ñánh áp sát cAa ta, bp dN cu9c giIi
toI, chRu th>t b$i. Sau này, khi báo cáo N Trung ương CVc, ð$i tưDng Nguy3n Chí Thanh đã ting
k!t cách đánh đó là " nFm thFt lưng ñRch mà ñánh" . Tháng 10, năm 1967, t$i thung lũng Qu! Sơn
bão lVt lDn. M9t ñ$i ñ9i ML ñi càn gbp lVt, không vT ñYn ñưCc. ðưCc trinh sát báo cáo: quân ML
trùm áo mưa ngYi tránh bão, máy bay, pháo binh không chi vi n đưCc, TiXu đồn 90 Trung đồn 1
có sáng ki!n h$ m9t cây sung vOa to, vOa cao vFt qua sơng Trcu làm ccu cho b9 đ9i vưCt sơng. Tr6n
t6p kích di3n ra nhanh g^n, di t 1 đ$i đ9i qn ML. Ta khơng có thương vong, thu 50 súng. ðây là
tr6n đánh mang tính b>t ng@ cao.
Th@i kỳ 1959~1960, qn giIi phóng Khu 5 cịn trong giai đo$n mDi thành l6p, qn sJ thi!u,
trang bR khơng đA và khơng ñYng b9, ch= ñA sUc ñánh ñ$i ñ9i và tiXu ñoàn ñRch. Tháng 3 năm 1960,
t$i vùng cao huy n Hiên (QuIng Nam) di3n ra tr6n ñánh 45 chi!n sĩ ta thFng m9t đ$i đ9i tăng cư@ng
đRch có 175 tên, ñưCc trang bR cJi, ðKZ và ñ$i liên ñi cùng. ðRa điXm đưCc ch^n phVc kích đúng
nơi đRch hành qn lên dJc cao phIi ngOng ngh= trưDc khi xuJng dJc. Do thi!u quân, nên ta huy
ñ9ng ñYng bào các dân t9c N các làng cFm khoIng 2 tri u cây chơng đJi di n vDi vR trí phVc kích
cAa ta, ñT phòng khi ta ni súng n!u ñRch tháo ch$y sw bR sa vào bãi chông. ðúng như d ki!n, ñRch
lên ñ=nh dJc dOng ngh=, ñ9i hình ngFn l$i. Khi ta ni súng, qn đRch ch$y ngay vào bãi chơng. Ta
bFt 60 tù binh, thu tồn b9 vũ khí và các trang bR khác.
Có m9t cách đánh thư@ng g^i nơm na là "đơm đó". Trong chi!n dRch giIi phóng cao ngun
Bơ~lơ~ven (1971), Sư đồn 2 đưCc giao nhi m vV tiêu di t 2 trung đồn đRch. ðbc điXm cAa quân
ngVy Lào là khi ñánh vDi quân ñ9i Vi t Nam có pháo binh và xe tăng sw bp ch$y. Ta chA trương bJ
trí l c lưCng đánh phía sau và bên sư@n, ñYng th@i mN ñư@ng cho ñRch ch$y vT PFc X!. TrưDc khi
t>n công, ta dùng m9t tiXu đồn b9 binh, m9t tiXu đồn cơng binh và trinh sát bí m6t cFm m9t tri u
cây chơng trên hưDng d ki!n đRch tháo ch$y. Khi ta t>n cơng trên ba hưDng, 2 trung đồn đRch

ch$y khpi cao ngun Bơ~lơ~ven vT PFc X!, l^t ngay vào bãi chông cAa ta. Ta bFt hàng trăm tù
binh, thu nhiTu vũ khí, làm chA chi!n trư@ng.
Mvi ñJi tưCng tác chi!n, ñiXm m$nh, ñiXm y!u cAa chúng khác nhau, do đó, ngư@i ch= huy
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 9


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

phIi ch^n cách ñánh phù hCp. ðánh bên sư@n, ñánh sau đ9i hình đRch n!u thi!u qn phIi tăng
cư@ng chơng, qn đRch hay ch$y, thì phIi bJ trí qn đón lõng, đó là nhgng cách đánh sáng t$o
trong vơ vàn cách ñánh cAa ngh thu6t quân s Vi t Nam. Dù cách ñánh nào cũng phIi th c hi n 4
cFt: M9t là, cFt b9 binh vDi pháo binh; hai là, cFt b9 binh vDi xe tăng; ba là, cFt b9 binh vDi không
quân; bJn là, cFt b9 binh vDi b9 binh và phIi tiêu di t ñưCc sN ch= huy ñRch. Dù cách ñánh nào cũng
phIi bIo ñIm: khi ta ni súng, đRch lâm vào th! cơ l6p bR đ9ng khơng t>n cơng đưCc, khơng co cVm
đưCc, khơng tháo ch$y ñưCc, không chi vi n cho nhau ñưCc...
Nhgng ñiTu tôi muJn nói cuJi cùng (sau hàng chVc năm lăn l9n N các chi!n trư@ng, ñJi mbt vDi các
lo$i kt thù) chính là s chân thành cAa ngư@i ch= huy trưDc m^i tình huJng. Tơi đưCc đi h^c N
Trư@ng sĩ quan LVc quân 18 tháng sau khi t6p k!t ra BFc, rYi vào chi!n trư@ng 16 năm cho đ!n năm
1975, ngồi ra khơng đưCc h^c thêm N trư@ng lDp nào. S trưNng thành cAa tôi, phcn lDn nh@ vào
th c ti3n. Chính th c ti3n cAa đ>t nưDc làm phong phú kinh nghi m đ@i chi!n đ>u tơi và làm tơi
tOng bưDc trưNng thành. So vDi các đYng chí khác, tơi cũng có nhiTu điXm h$n ch!. Tơi thư@ng
nghĩ, ngồi các y!u tJ chA quan, khách quan, thì mơi trư@ng rèn luy n là y!u tJ quy!t ñRnh cho s
trưNng thành cAa mvi ngư@i. Xây d ng ñ>t nưDc là m9t mơi trư@ng. Chi!n đ>u bIo v Ti quJc cũng
là m9t môi trư@ng. Môi trư@ng cAa tôi ti!p xúc vDi hrng ngày là mơi trư@ng chi!n đ>u, là xương
máu đYng đ9i, là s hy sinh vô b@ b!n cAa nhân dân, là nhgng thành cơng và th>t b$i đưCc đii brng
cái giá khơng phIi rt. Trong mơi trư@ng đó n!u bi!t rèn luy n, bi!t vưCt qua th… thách, con ngư@i

sw trN thành phi thư@ng. Kinh nghi m sw đưCc tích luL, sw làm ñưCc nhiTu vi c, sw bi!t ch^n cách
ñánh tJt hơn, ñJi tưCng ñRch nào cũng sw ñánh thFng. N!u ngư@i ch= huy ñã thành th$o N khâu chi!n
thu6t, thì lên khâu chi!n dRch khơng khó; càng lên cao, càng có nhiTu sáng t$o, khơng đX bR lúng
túng. Vì v6y, đánh nhp, thFng nhp; đánh lDn, thFng lDn, ñưCc c>p trên tin tưNng, ñYng c>p và c>p
dưDi tín nhi m. MuJn làm đưCc như v6y, lúc nào tơi cũng nghĩ mình t giác rèn luy n. Trong
phương pháp th c hành, tôi luôn th c hi n "ba khơng": khơng phiêu lưu, khơng c|u thI, khơng
đánh |u. Ch= có như v6y mDi th c s ti!t ki m xương máu, ti!t ki m ñ$n dưCc. L>y vi c gig gìn
đồn k!t làm ví dV. Tơi đ!n đơn vR nào, sau m9t th@i gian ngFn, cũng ñTu trN thành trung tâm đồn
k!t. V6y thì đồn k!t là gì? Theo tơi, muJn có đồn k!t là phIi đánh thFng. ðX ñ$t ñưCc mVc tiêu
ñó, t>t nhiên phIi làm nhiTu vi c. PhIi phát huy dân chA quân s , phIi bàn b$c chân tình, phIi rút
kinh nghi m sau m9t tr6n chi!n ñ>u. Khi rút kinh nghi m ccn ngFn g^n, vDi mVc đích là bi sung
cho tr6n sau, có như v6y, mDi th>y ñưCc khuy!t ñiXm, nhưng quan tr^ng hơn là phIi tìm ra bi n
pháp khFc phVc đX tr6n sau ñánh tJt hơn. Lý lu6n phIi gFn vDi th c ti3n, th c ti3n phIi gFn vDi lý
lu6n. Xây d ng cho đưCc m9t t6p thX có ý chí cao, dù t6p thX đó là m9t trăm, hay vài chVc nghìn
ngư@i. PhIi ăn giơ vDi nhau, trên nói dưDi hiXu, dưDi nói trên lFng nghe. Cái giơ đó là ý chí quy!t
tâm, phương án chi!n đ>u, chi!n đ>u rYi xây d ng, xây d ng ñX chi!n ñ>u, tr6n sau phIi thFng to
hơn tr6n tưDc. Nói và làm là m9t. T>t cI nhgng điTu đó hàng chVc nghìn ngư@i phIi hiXu như nhau.
Khi ñưCc l nh tO Quân đồn 2 vT ch= huy Qn khu 5, tơi bi!t có s r$n nUt n9i b9 tO SN ch=
huy cơ bIn N ðà N&ng vDi SN ch= huy tiTn phương N phía trưDc. Tơi nghĩ, muJn khơi phVc đồn k!t
là phIi chi!n thFng. S r$n nUt này phcn lDn là do các chi!n dRch trưDc đánh đ>m trcy tr6t, khơng
dUt ñiXm ñưCc mVc tiêu, thương vong cao, không phát triXn ñưCc cán b9, ñIng viên. Tôi lên ngay
mbt tr6n, vOa sát các ñơn vR, vOa suy nghĩ cách ñánh ñX thFng m9t tr6n giịn giã. Tơi ch^n căn cU
cAa qn Pơn PJt trên điXm cao 547. TrưDc đó, Sư đồn 307 cAa Qn khu 5 đã đánh nhiTu lcn,
nhưng khơng thành cơng; có tr6n, bp l$i cI li t sĩ cI thương binh. Ngun nhân chính là do cơng tác
bIo ñIm h6u ccn chưa chu ñáo. [ m9t ñRa hình hcu h!t là rOng kh9p, khan hi!m nưDc vT mùa khơ,
có tr6n b9 đ9i bR ng>t vì thi!u nưDc, đi tìm nưDc v>p mìn bR thương vong, đRch phVc kích nhgng nơi
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 10

VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

có nưDc... T>t cI vì thi!u nưDc mà m>t sUc chi!n ñ>u. Trong t>t cI các khâu chu|n bR tr6n ñánh như
trinh sát ñRch, t6p hu>n b9 ñ9i, cơ ñ9ng l c lưCng binh khí kL thu6t chA y!u brng đư@ng ô tô tO
Plei~ku sang, bIo ñIm ñ$n dưCc, lương th c, th c ph|m cho 25 ngày d ki!n chi!n dRch, tơi đbc
bi t chú ý triXn khai đA nưDc uJng cho gcn 15 nghìn cán b9, chi!n sĩ. Vi c đó phIi bFt đcu tO nhgng
tính tốn nhp nhbt, cV thX: ðX có 5~6 lít nưDc cho mvi ngư@i m9t ngày, thì phIi có r>t nhiTu tính
tốn trong các tình huJng khác nhau, sw đưCc trình bày rõ trong phcn nói vT tr6n đánh điXm cao
547. Vi c lDn là phIi đánh thFng đX khơi phVc đồn k!t n9i b9, đX ti!t ki m xương máu đYng đ9i,
đX hồn thành nhi m vV chính trR, do đó phIi giIi quy!t tO vi c nhp nh>t là chu|n bR dVng cV đ ng
nưDc. Trong nhgng ngày đó, tơi dYn h!t tâm l c vào vi c này. Theo tôi, ngư@i ch= huy có lịng chân
thành vDi chính mình, vDi nhi m vV mình đưCc giao, thì phIi giIi quy!t tO nhgng vi c nhp, th6m
chí vi c r>t nhp. Ai cũng bi!t rrng vi c lDn ñúng, bFt nguYn tO vi c nhp đúng.
NhiTu ngư@i hpi tơi ngun nhân thFng lCi cAa cách m$ng và s trưNng thành cAa tôi? Câu trI
l@i cAa tôi vsn là: Nhân dân. NhiTu ngư@i ñã nói vT ñiTu này, nên nghe ñã quen, nhưng đJi vDi tơi,
điTu đó bao gi@ cũng sinh đ9ng. Trong tr6n ñánh mN màn cho chi!n dRch Ba Gia t$i Diên Niên, tơi
là TiXu đồn trưNng TiXu đồn 90 Trung ñoàn 1. Theo phương án, m9t trung ñ9i ñRa phương Sơn
TRnh cùng trung đ9i trinh sát ~ đbc cơng Trung đồn đánh vào m9t trung đ9i dân v N thơn L9c Th^,
ñánh theo cách cAa b9 ñ9i ñRa phương ñX bu9c ñRch kêu cUu tDi tên ñ$i úy Nguy3n Văn Ng^c ~ tiXu
đồn trưNng tiXu đồn 1 trung đồn 51 ngVy đóng N Gị Cao. Tên Ng^c cho đó là b9 ñ9i huy n
ñánh, nên ch= cho m9t ñ$i ñ9i xuJng giIi toI. Ta bJ trí m9t đ$i đ9i đánh chbn ñ$i ñ9i ngVy này l$i,
nhưng ch= s… dVng m9t trung đ9i, ch= dùng súng tiXu liên, khơng s… dVng trung liên, không s… dVng
cJi, d a vào công s , ch@ ñRch tDi gcn mDi ni súng. ðRch dYn cI đ$i đ9i mà khơng đánh đưCc ta.
ð$i úy Ng^c liTn điTu hai đ$i đ9i cịn l$i cùng ban ch= huy tiXu đồn đi trên 8 chi!c xe GMC và m9t
xe Jeép kéo xuJng khu chi!n, ch= ñX l$i m9t trung đ9i gig Gị Cao.
TO đêm trưDc, TiXu đồn 90 đã bJ trí N xóm An Thành thu9c xã TRnh Minh. SJ qn TiXu
đồn lúc >y trên 600. Hành qn tO phía tây sang phía đơng đư@ng đi sát chân núi Trịn, vưCt qua

đư@ng trên m9t băng vIi trFng, hai đcu có du kích gác. Sáng ra, ðIng Ay xã huy đ9ng m>y đàn trâu
đánh qua cánh đYng xố h!t d>u chân cAa b9 đ9i. CI TiXu đồn N h!t trong nhà dân, ñYng bào bt lá
cho b9 ñ9i k!t vịng nguƒ trang. Du kích gác cho b9 đ9i ngA. B9 đ9i ăn cơm theo tOng gia đình,
khơng đi ra ngồi. Làng xóm bên trong h!t sUc nh9n nhRp, nhưng bên ngồi thì n lbng như t@.
Qn ta đóng qn N ngay sát đRch, mà đRch khơng hT hay bi!t.
Hpa l c cAa ñRch ngày càng m$nh. B9 ph6n chbn ñRch cAa ta kiên cư@ng ñánh theo kiXu du
kích; ñRch tUc tJi dYn cI đ9i hình lên. ðRch l^t h!t vào vịng vây cAa ta. ð9i hình ti!n cơng chA y!u
cAa ta N ngay phía sau và bên sư@n đRch.
9 gi@, TiXu đồn ra l nh xu>t kích. ðư@ng xu>t kích phIi qua m9t chi!c ccu kh=, dân đã lót
s&n cho b9 đ9i. ðRch hồn tồn bR rJi lo$n, hai cJ v>n ML bR tiêu di t ngay tO ñcu, đ9i hình bR chia
cFt tOng mIng nhp, khơng có ngư@i ch= huy, khơng hi p đYng đưCc, đRch tháo ch$y. Các hưDng ñTu
bR l c lưCng ta chbn ñánh, nên ñRch phIi ch$y vào các thôn bên ñư@ng ~ nơi ñbt sN ch= huy TiXu
ñoàn 90. Các b9 Ph6n cơ quan TiXu đồn, tO ni qn, thơng tin, v binh, ñ!n chi!n sĩ v6n tIi cùng
nhân dân xông ra bFt tù binh (N thơn An Thành có cV già bFt ñưCc 7 tù binh). Dân ñưa h!t tù binh
xuJng ñRa ñ$o cũ ñX tránh pháo, trong ñó có ñA cI ban ch= huy tiXu đồn và 3 ban ch= huy ñ$i ñ9i
vDi 217 tên. (có cI tên ð$i úy Ng^c). Chính nhân dân đã che chN cho cI m9t tiXu đồn ta ém qn,
cũng chính nhân dân đã bFt m9t tiXu đồn ngVy. Có hi n th c nào sinh ñ9ng hơn?
Trong chi!n dRch Xuân 1975, Sư ñoàn 2 tO khu chi!n Tiên PhưDc ~ Tam Kỳ, ñánh ra ðà N&ng
trong m9t quL th@i gian r>t ngFn là hai ngày. Lúc đó, Sư đồn có 4 trung đồn b9 binh, có các trung
đồn pháo, xe tăng, cao x$ phJi thu9c cùng nhiTu cơ quan binh chAng khác. Trên ñư@ng ti!n quân,
các ccu lDn trên sông Thu BYn, sông Bà Rén bR ñRch ném bom phá s6p, nhưng quân ta vsn hành
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 11


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

quân vDi tJc đ9 nhanh. Vào ngày ðà N&ng giIi phóng, anh Lê Tr^ng T>n, lúc đó là Tư l nh chi!n
dRch ðà N&ng, hpi tơi: "Qn cAa c6u đơng, khơng có ccu phà, khơng có phương ti n l9i nưDc, phIi
vưCt qua nhgng sông lDn, làm sao c6u ti!n quân nhanh như v6y. Ngồi B9, nhiTu ngư@i khơng hình
dung ra ñưCc?". Tôi trI l@i anh T>n rrng: D a h!t vào dân. TO vi c cung c>p thuyTn bè qua sơng,
xe c9 trên đư@ng, hay dsn đư@ng vào các mVc tiêu, ñ!n vi c bIo ñIm lương ăn trong chi!n ñ>u ñTu
d a vào dân. TO ngư@i nông dân ngo$i thành, đ!n ơng lái xe đị, xe ơm trên đư@ng, tO các chR tiXu
thương N chC ñ!n các em h^c sinh, ai giúp đưCc vi c gì, đTu giúp. B9 đ9i vào ðà N&ng, ngồi vũ
khí trên ngư@i, trong ba lơ ch= mang m9t b9 qn phVc mDi đX mbc khi thành phJ giIi phóng, cịn
t>t cI phIi nh@ dân lo h!t.
Tơi nghĩ n!u kX vT tình cIm nhân dân dành cho b9 đ9i, thì b>t cU chi!n sĩ nào cũng có thX kX,
kX mãi khơng h!t đưCc. Trong đ@i chi!n đ>u cAa tơi, điTu tơi thư@ng suy ngsm là bIn lĩnh cAa con
ngư@i trưDc các th… thách, trưDc các bưDc ngobt cAa ñ>t nưDc. LRch s… ñ>t nưDc ta trong 50 năm
qua, có các bưDc ngobt lDn như: Cách m$ng tháng Tám, chi!n thFng ði n Biên PhA, Hi p ñRnh Giơ~
ne~vơ, Hi p ñRnh Pa~ri, thFng lCi cAa cu9c Ting ti!n công và nii d6y mùa Xuân năm 1975 thJng
nh>t đ>t nưDc... đó là nhgng th@i điXm ccn ñ!n nhgng n9i l c cAa con ngư@i. Có thX anh vưCt qua
mà trưNng thành, có thX anh khơng vưCt qua rYi ngã gVc. Tôi trưNng thành tO m9t ngư@i lính, đưCc
tơi luy n trong mơi trư@ng qn đ9i, rèn luy n trong chi!n ñ>u nên trong các bưDc ngobt lDn cAa đ>t
nưDc, tơi khơng bR lúng túng. ðiTu tâm ni m cAa tơi là t mình phIi rèn luy n ñX khi ñ>t nưDc qua
mvi bưDc ngobt lRch s… thì cùng tồn ðIng, tồn dân t9c nh6n di n ñX vưCt qua, làm chA và chi!n
thFng

NGƯ-I CHG HUY VHI ðÁNH TIÊU DIKT
Tr i qua các cương vF tT ngư:i chi=n sĩ lên tUi Th7 trưVng B+ QuWc phòng, Thư ng tưUng
NguyYn Chơn, Anh hùng l@c lư ng vũ trang nhân dân có nhiOu suy nghĩ tâm đSc vO cơng tác ch9
huy ñánh tiêu diIt ñFch vO chi=n lư c, chi=n dFch, chi=n thuCt trong 30 năm chi=n tranh gi i phóng.
ðánh cho đLch khơng kLp tr tay

Ơng đã trIi qua 9 năm kháng chi!n chJng th c dân Pháp, tOng lao vào đYn đRch, xơng th•ng
vào đ9i hình đRch ñX tiêu di t chúng trong công s kiên cJ vgng chFc và ngồi cơng s , cùng vDi
đYng đ9i tiêu di t nhiTu ñơn vR quân Pháp và Âu ~ Phi. Nii b6t N chi!n trư@ng Khu 5 là tr6n đánh

tiêu di t t6p đồn phịng ng cAa Pháp N bFc Kon Tum; vDi tr6n An Khê, ta lo$i khpi vịng chi!n
đ>u, xóa phiên hi u, xóa si đơn vR thi n chi!n cAa quân Pháp.
Năm 1964~1965, ông là TiXu đồn trưNng thu9c Trung đồn 1 chA cơng cAa Sư đồn 2. Giai đo$n
tO năm 1965 đ!n năm 1975, ông tr c ti!p ch= huy chi!n ñ>u, chA y!u là vDi qn đ9i ML ~ ngVy Sài
Gịn. TO năm 1967 đ!n năm 1969, ơng là Trung đồn trưNng ch= huy đánh và tiêu di t qn ML N
ngo$i ơ ðà N&ng. TO năm 1969 ñ!n năm 1975 ñIm nhi m các chUc vV Sư đồn phó và Sư đồn
trưNng Sư đồn 2 qn khu 5, ơng tham gia ch= huy chi!n đ>u N Nam Lào (1971), giIi phóng cao
ngun Bơ~lơ~ven mN đư@ng dây 559, rYi sau đó vT ch= huy đánh ðFc Tơ ~ Tân CInh (1972) giIi
phóng bFc Tây Nguyên. ðJi tưCng tác chi!n có khác nhau, chA y!u là quân ML ~ ngVy Sài Gòn,
ngVy Lào, Thái Lan, Pôn PJt, Nam TriTu Tiên, nhưng Nguy3n Chơn nii b6t vDi thành tích trăm tr6n
trăm thFng (thFng lDn, thFng vOa, thFng nhp, khơng có tr6n thua).
[ tuii gcn tám mươi, vT ngh= hưu t$i phư@ng Hòa Thu6n (qu6n HIi Châu, thành phJ ðà
N&ng), nhưng vDi tư duy quân s sFc sIo, chiêm nghi m chi!n tranh cách m$ng m9t cách có h
thJng, tâm trí ơng như chưa hT ngh= ngơi. Trong q trình cung c>p tư li u đX chúng tơi biên so$n
Nh ng ch ng đư ng chi n ñ u

Trang 12


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

t6p hYi ký đ@i mình, ơng tâm s :
"B n thân tơi nh: tích lũy kinh nghiIm 9 năm là qn ch6 l@c cơ ñ+ng Liên khu 5 ñánh th@c
dân Pháp, tr i qua 16 năm ñánh Mf g nghy, tuy hGc V trư:ng khơng nhiOu, nhưng nh: đúc rút kinh
nghiIm, nên công tác ch9 huy ngày càng ving vàng hơn. Sau năm 1975, tôi l/n lư t phát triln lên
ch9 huy c p chi=n lư c, chi=n dFch, Tư lInh Qn đồn, Tư lInh Qn khu, Phó Tmng Tham mưu
trưVng, Th7 trưVng B+ QuWc phịng. Nh: th=, tơi đã hồn thành nhiIm vh ch9 huy, ch9 đoo tác
chi=n, có đóng góp vào nhiIm vh xây d@ng l@c lư ng, thi=t k=, thi=t bF chi=n trư:ng... ñl b o vI Tm

quWc trong th:i kỳ mUi (đánh đFch trong cơng s@, ngồi cơng s@). Cơng viIc đã too cho tơi cót/m
nhìn chi=n lư c, chi=n dFch vUi các ñWi tư ng tác chi=n c6a quân và dân ta ".
TrIi qua 30 năm chi!n tranh, qua nhiTu chi!n trư@ng, nhiTu tr6n ñánh, nhiTu ñJi tưCng tác
chi!n, tO chi!n sĩ V quJc ñoàn, cán b9 sơ c>p, trung c>p, cao c>p, ơng có nhiTu suy nghĩ vT ch= huy
ñánh tiêu di t ñRch, vT chi!n lưCc, chi!n dRch, chi!n thu6t.
Theo ơng, đánh tiêu di t cịn g^i là "c$o tr^c", xóa si phiên hi u ñơn vR ñJi phương. ðánh
tiêu di t g^n cũng là m9t ngh thu6t, m9t phương án tác chi!n, m9t cách đánh hiXm, đánh đau, đánh
cho đRch khơng kRp trN tay. Mbc dcu đRch có nhiTu đJi tưCng khác nhau, ñánh nhiTu tr6n N các ñRa
hình, th@i ti!t khác nhau, trang bR và cách ñánh cũng khác nhau, m$nh hơn ta vT hpa l c, vì v6y đã
đánh, thì phIi chu|n bR chu ñáo vT ta, vT ñRch, vT ñRa hình, th@i ti!t.
ThưCng tưDng Nguy3n Chơn nói: Trong tr6n đánh phIn cơng qn ngVy Sài Gịn, hpa l c cAa
ML trong chi!n dRch Nam Lào năm 1971, thì phương án tác chi!n là đánh đRch đang t>n cơng, ta
phIn cơng (đRch t>n cơng ta vT chi!n dRch, chi!n lưCc, ta phIn cơng đRch vT chi!n dRch, chi!n lưCc).
Khi đRch bFt ñcu dao ñ9ng, ta t>n công ngay, n!u không t>n cơng, thì m>t th@i cơ tiêu di t g^n qn
đRch. Do đó, tơi ch= huy Sư đồn 2 tiêu di t trung đồn 1 cAa sư đồn 1 ngVy và 2 tiXu đồn cAa
trung đồn 2 thu9c sư đồn 1 ngVy, bFt trên 30 sĩ quan, gcn 1.000 quân lính.
GiIi phóng ðà N&ng ngày 29 tháng 3 năm 1975, tình th! chi!n lưCc chung đã t$o th! r>t có
lCi cho ta. Mbc dcu hpa l c đRch cịn m$nh, qn cịn đơng, nhưng qn đRch bR dao đ9ng, ý chí th>t
b$i thX hi n đã rõ, thì cách đánh cAa ta là t>n công trong hành ti!n, chi!m Vùng 1 chi!n thu6t, hai
sân bay, cIng hIi qn, tịa thR chính, bán đIo Sơn Trà . . .
Dù tình huJng chi!n dRch, chi!n lưCc như th! nào ñi nga, ngư@i ccm qn xác đRnh phIi t>n
cơng tiêu di t g^n qn ñRch. Như v6y ñánh tiêu di t ñRch vT phương án thì cách đánh ra sao? Ngay
tO đcu, ta tiêu di t sN ch= huy trung đồn, lg đồn, sư ñoàn ñRch vDi 4 chia cFt: M+t là, chia cFt b9
binh đRch vDi khơng qn đRch, chA y!u là đánh ñRch ñi quân, ñRch ném bom; hai là, chia cFt b9
binh ñRch và pháo binh ñRch, chA y!u kèm pháo và ñánh pháo ñRch; ba là, chia cFt b9 binh ñRch và
xe tăng ñRch, chA y!u ñánh xe tăng ñRch (vT đánh xe tăng đRch, ta có đơn vR chun trách); bWn là,
chia cFt b9 binh ñRch và b9 binh đRch, khơng cho chúng cVm l$i.
Cịn trong đánh gcn, quan tr^ng là ngư@i ch= huy phIi suy nghĩ, có phương án, cách ñánh
ñúng mDi giIi quy!t ñưCc, “1 tiêu di t, 4 chia cFt”. Quan tr^ng là cài đ9i hình qn ta áp sát vào đ9i
hình qn đRch đX tiêu di t chúng. Cài đ9i hình rYi, khi ta ni súng t>n cơng, đRch khơng ti!n đưCc,

khơng lùi đưCc, khơng tháo ch$y đưCc, khơng co cVm đưCc, khơng cho vi n binh ñ!n Ung cUu ñưCc
(kX cI ñư@ng b9, ñư@ng khơng). Như v6y, ta xác đRnh áp sát đánh gcn, thì h$n ch! máy bay, pháo
binh đRch. ðánh gcn thì h$n ch! hpa l c trên xe tăng và b9 binh ñRch (trung liên, ñ$i liên). ðánh gcn
cũng là cách h$n ch! pháo, kèm khơng qn đRch. Tóm l$i, đánh gcn thì các lo$i hpa l c đRch bR vơ
hi u hóa, hpa l c ta các cd súng đTu phát huy ñưCc.
Chú trQng dân chT quân sV

Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 13


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

VT ta, xây d ng cán b9 ch= huy các c>p, chi!n sĩ cũ và chi!n sĩ mDi có m9t tác phong anh
dũng, s&n sàng ñánh giáp lá cà vDi ñRch khi xông tr6n. ðánh gcn là phát huy y!u tJ tinh thcn cAa b9
ñ9i ta và h$n ch! cái m$nh cAa đRch. TrưDc đây, phương châm cAa Sư đồn 2 là "nFm thFt lưng ñRch
mà ñánh". ThX nghi m trên chi!n trư@ng hàng chVc năm qua, nhiTu chi!n dRch, nhiTu đJi tưCng
đRch, nhiTu tr6n đánh then chJt, thì ơng phương án, cách ñánh này r>t tJt, làm cho cán b9 trên ~ dưDi
thJng nh>t, ăn ý vDi nhau. Do đó, trong chi!n tranh, th@i gian có g>p gáp bao nhiêu ñi nga, vsn phIi
th c hi n dân chA quân s trưDc khi ra tr6n.
Khơng ch= bây gi@ mDi đbt v>n ñT dân chA quân s . Trong chi!n tranh, ta cũng ñã th c hi n
dân chA quân s m9t cách có hi u quI. Thơng thư@ng, th c hi n quân s dân chA tJt bao nhiêu, thì
quán tri t nhi m vV ñcy ñA b>y nhiêu. Khi chi!n ñ>u, ñX c>p trên, c>p dưDi ho$t ñ9ng thJng nh>t
phIi bFt nguYn tO quán tri t nhi m vV, hiXu nhi m vV ñ!n nơi, ñ!n chJn, N quy mơ m9t chi!n dRch,
m9t tr6n đánh then ch!t cũng v6y. ðó cũng là tác phong ch= huy ơng rút ra ñưCc qua 16 năm ch=
huy ñánh ML tO c>p tiXu ñoàn ñ!n sư ñoàn. Khi làm Tư l nh Quân khu, ch= huy tác chi!n trên Mbt
tr6n 579 làm nhi m vV quJc t! giúp b$n N Cam~pu~chia, hay khi ch= huy t6p trung đánh tO m9t đ!n

hai sư đồn ñRch tăng cư@ng trong m9t tr6n ñánh, ông cũng ti chUc th c hi n dân chA quân s trên
sa bàn. Y!u tJ ñánh tiêu di t g^n phIi chu|n bR toàn di n, nh>t là chu|n bR vT ta, chu|n bR vT đRa
hình, ti chUc hCp đYng và các công vi c ti chUc khác, nhưng y!u tJ dân chA qn s thì khơng bao
gi@ đưCc bp qua. Q trình chi!n đ>u quy mơ càng ngày càng lDn N chi!n trư@ng, tác chi!n liên tVc
nhiTu chi!n dRch k! ti!p nhau, cán b9 phát triXn, thay nhau liên tVc; chi!n sĩ sau m9t tr6n ñánh, m9t
chi!n dRch l$i bi sung. Nh@ th c hi n dân chA quân s , cU kèm 2 chi!n sĩ cũ ~ 1 chi!n sĩ mDi, hobc
2 chi!n sĩ mDi ~ 1 chi!n sĩ cũ thì đTu đánh thFng và đánh tiêu di t g^n, xóa si nhiTu trung đồn, lg
đồn, sư đồn cAa đRch và m9t sJ căn cU lDn.
Ưu vi t cTa ñánh tiêu di t
VT chi!n lưCc, chi!n dRch, chi!n thu6t, ñánh tiêu di t là phIi nghiêm túc ch>p hành ch= thR,
m nh l nh c>p trên và muJn ñánh tiêu di t tJt, phIi chJng ñánh xa, ñánh |u, hay ch= nbng vT hpa
l c. Ch= huy m9t ñơn vR là xác ñRnh các y!u tJ hu>n luy n quân, nuôi quân, k‹ lu6t chi!n trư@ng
phIi nghiêm túc, nh>t là cán b9, ch= huy càng cao, càng nghiêm minh, nêu gương trưDc cán b9,
chi!n sĩ, hành ñ9ng tiêu biXu cho c>p dưDi noi theo.
ðánh tiêu di t tJt thì xây d ng đưCc s đồn k!t cán ~ binh, xây d ng đưCc lịng tin cho b9
đ9i, chu|n bR tư tưNng cho các chi!n dRch sau, các tr6n ñánh sau. ðánh tiêu di t g^n thì th@i gian
chi!n đ>u ngFn; thương binh, t… sĩ cAa ta so vDi đRch ít hơn. ðây cũng là quan ñiXm ti!t ki m xương
máu chi!n sĩ. ðánh tiêu di t đưCc thì sJ lưCng ñ$n các lo$i s… dVng không nhiTu, hi u quI tiêu di t
cao. ðánh tiêu di t tJt, sw làm chA chi!n trư@ng, bFt tù binh, thu vũ khí, giIi quy!t thương binh, t…
sĩ cAa ta tJt; ngưCc l$i n!u khơng làm chA chi!n trư@ng, thì thương binh, t… sĩ cAa ta có khi phIi đX
l$i tr6n đRa.
ðánh tiêu di t tJt sw thu6n lCi cho phát triXn cán b9, phát triXn đIng viên, góp phcn xây d ng
truyTn thJng cho ñơn vR, ñX l$i d>u >n tJt cho cán b9, chi!n sĩ t$o thành nT n!p, tác phong chi!n
ñ>u, nh>t là các chi!n dRch sau, các tr6n then chJt sau thFng lCi to hơn.
Suy cho cùng ñX ñ$t hi u quI ñánh tiêu di t ñRch vT chi!n lưCc, chi!n dRch, chi!n thu6t thì vai trị
cAa ngư@i cán b9, ch= huy là y!u tJ quy!t đRnh. Có khi nghR quy!t, m nh l nh đúng, nhưng ch= huy
kém, khơng nhgng khơng tiêu di t đưCc đRch, mà gây tác h$i x>u cho đơn vR mình. Qua th c t! 16
năm ch= huy N chi!n trư@ng Liên khu 5, khi ra tr6n, bu9c lịng tơi phIi thay m9t sJ cán b9 dưDi
quyTn như trung đồn trưNng, trung đồn phó, vì h^ khơng nghiêm túc và thi!u sáng t$o. Ví như,
ngày 28 tháng 3 năm 1975, khi tôi ch= huy Sư ñoàn 2 hành ti!n theo trVc dư@ng sJ m9t tO thR xã

Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 14


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

Tam Kỳ ti!n vT giIi phóng ðà N&ng, Trung đồn trưNng Trung đồn 38 khơng ch>p hành nghiêm
ch=nh m nh l nh cAa c>p trên là "ñi lưDt, bp qua các qu6n lƒ như Qu! Sơn, Duy Xuyên, ði n Bàn",
mà sa vào đánh đRch N nơi đó, làm h$n ch! bưDc ti!n cAa Trung đồn 38, trong khi đó giIi phóng
ðà N&ng càng nhanh, càng tJt, là mVc tiêu sJ 1. ðây cũng là qua th… thách ñX rèn luy n cán b9, đX
cán b9 có đA bIn lĩnh, trí tu , tài năng, vươn ñ!n ñ=nh cao hơn.
Qua th c ti3n chi!n tranh cAa m9t cán b9 tOng trIi N chi!n trư@ng ñã ch= huy c>p chi!n dRch,
chi!n thu6t, ông ñúc k!t m9t sJ kinh nghi m trên ñX góp phcn xây d ng nh6n thUc chung cho nhgng
cán b9 chưa th6t vgng vàng trong xây d ng, hu>n luy n chi!n ñ>u. Phát huy truyTn thJng "ðã ñi là
đ!n, đã đánh là thFng", bIn thân ơng qua nhiTu năm trư@ng, trong ñánh Pháp, ñánh ML N nhiTu
cương vR khác nhau, đánh tiêu di t vDi ơng là m9t d>u >n, m9t biXu tưCng cAa ngư@i cán b9, ch= huy
N chi!n trư@ng, cịn đánh gcn là tác phong ch= huy chi!n đ>u thư@ng tr c.
Theo ơng, cán b9 trt, chi!n sĩ mDi hi n nay ñang hu>n luy n, xây d ng làm nhi m vV bIo v
Ti quJc, có thX tham khIo và đúc rút nhgng kinh nghi m này ñX áp dVng trên bãi t6p và bIo ñIm
nhi m vV s&n sàng chi!n ñ>u. ðánh tiêu di t, dù chi!n tranh giIi phóng, hay chi!n tranh bIo v Ti
quJc, cũng là truyTn thJng, bIn ch>t xuyên suJt cAa quân ñ9i ta.
Thư ng tá LÊ ANH
DŨNG ghi

M3Y SUY NGHĨ VF CÁNH NAM
NGUY N CHƠN
TrưDc h!t, hãy tìm l$i nhgng tính tốn cAa tưDng Ngơ Quang TrưNng ~ tư l nh vùng 1 chi!n

thu6t và qn đồn 1 nguy có nhi m vV t… thA ðà N&ng lúc đó. Qua tư li u, ta bi!t rrng, sau khi
Hu! th>t thA, TrưNng vsn tin tưNng ta chưa giIi phóng đưCc ðà N&ng. S ki n T!t M6u Thân 1968
càng cAng cJ cho nh6n ñRnh cAa TrưNng vT th@i cu9c lúc ñó. Và nhiTu lcn TrưNng ñã nói vDi c>p
dưDi rrng: TrưDc sau gì, qn đồn cAa y cũng sw tái chi!m ñưCc Hu!. D a trên nhgng dg ki n nào
đX TrưNng tin tưNng qn nguy có thX t… thA ñưCc ðà N&ng?
ðX ñánh vào ðà N&ng, ñRch bi!t rrng ta sw ti!n theo 3 hưDng. HưDng bFc sw là hưDng chA y!u
gYm l c lưCng cAa Qn đồn 2 ñang sung sUc sau khi giIi phóng Hu!. [ hưDng này, ta phIi vưCt
qua chưDng ng$i lDn nh>t là ñèo HIi Vân, có Lăng Cơ, đYn Nh>t trên đ=nh đèo, các sư@n dJc phía
nam đèo. . . ChưDng ng$i này có lCi cho đRch hơn cho ta, m9t ngư@i có thX chJng ñưCc nhiTu ngư@i.
HưDng tây tO ThưCng ðUc, ð$i L9c là hưDng ti!n qn cAa Sư đồn 304 ~ ñơn vR ñã chi!n ñ>u
quy!t li t chJng l$i các đCt phIn kích cAa sư đồn dù và các đơn vR khác cAa ngVy ñX bIo v vùng
ThưCng ðUc mà ta mDi mN ra cuJi năm 1974 ñang th@i kỳ cAng cJ. HưDng nam là hưDng ti!n quân
cAa các ñơn vR thu9c Quân khu 5 sau khi giIi phóng Tam Kỳ, gYm Sư đồn 2, Lg đồn 52, các
trung đồn xe tăng, cao x$, pháo tcm xa. ðư@ng ti!n quân trên hưDng này phIi qua các chưDng ng$i
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 15


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

v6t thiên nhiên là các sông Thu BYn, Bà Rén, Vĩnh ði n. N!u ccu trên các sơng này bR đánh s6p, thì
đư@ng ti!n qn cAa ta sw gbp trN ng$i, nh>t là các ñơn vR xe tăng, pháo binh, pháo cao x$. Trên
th c t!, ngày 27 tháng 3, Ngô Quang TrưNng ñã cho máy bay ñánh s6p các ccu Hương An, Bà Rén,
Câu Lâu. Viên trung tưDng Tư l nh Qn đồn 1 đánh giá rrng: HưDng nam là hưDng an tồn nh>t
trong k! ho$ch phịng thA ðà N&ng. Như tài li u sau này ta thu ñưCc, ngày 18 tháng 3, t$i dinh ð9c
L6p, TrưNng ñã ñT nghR Thi u cho l6p 3 cU điXm phịng thA t$i Hu!, ðà N&ng, Chu Lai. GCi l$i chi
ti!t này ñX hiXu rõ quy!t tâm t… thA ðà N&ng ñ!n cùng cAa Ngơ Quang TrưNng. Ý chí cAa TrưNng

ch= bR lung lay khi chiTu 20 tháng 3, TrưNng nh6n ñưCc bUc ñi n cAa Cao Văn Viên ~ Ting tham
mưu trưNng quân ngVy truyTn ñ$t m nh l nh cAa Thi u rút lg đồn khơng qn sJ 1 vT Sài Gịn,
vi c phịng thA ðà N&ng ch= cịn qn đồn 1. TrưNng bu9c phIi tuyên bJ. "Tôi sw ch!t vDi cJ đơ
xưa. Vi t c9ng phIi bưDc qua xác tơi mDi vào ñưCc Hu!".
Trong chi!n dRch Xuân 1975, y!u tJ b>t ng@ là m9t trong nhgng nguyên nhân làm suy sVp
quân ngVy. [ cánh Nam, quân ta ñã t6n dVng tri t ñX y!u tJ b>t ng@. Ngày 27 tháng 3, vDi cương vR
là Tư l nh Sư đồn 2 Qn khu 5, tơi đưCc tri u t6p vT SN ch= huy cơ bIn Quân khu N Trà Nô, nh6n
l nh đưa Sư đồn t>n cơng giIi phóng ðà N&ng. Lúc đó N ðà N&ng, l c lưCng đRch cịn r>t đơng,
hơn 100 nghìn qn gYm sư đồn 3 b9 binh, sư đồn lính thAy đánh b9, tàn qn các sư đồn 1, 2;
liên đồn bi t đ9ng; cùng hàng chVc tiXu đồn bIo an, hàng trăm trung đ9i dân v , 5 nghìn cInh sát,
sư đồn 1 khơng qn vDi 373 máy bay các lo$i, 7 tiXu đồn pháo, các trung đồn thi!t giáp cùng
l c lưCng hIi qn ñóng N quân cIng ðà N&ng... Lúc ñó, cánh quân phía Nam cAa ta đang N vùng
Tucn Dưdng, Tam Kỳ, Chu Lai. N!u cU tucn t t>n cơng đánh chi!m các qu6n lƒ trên d^c ñư@ng sJ
1, th@i gian sw ch6m và y!u tJ b>t ng@ sw m>t. Nhgng ngày đó, Ngơ Quang TrưNng vsn nghĩ rrng, N
hưDng Nam qn ta khơng thX đánh nhanh đưCc vì l c lưCng không brng hưDng BFc. TO ngã ba
Hương An, tôi ra l nh cho Trung đồn 38 lúc đó đang N Tucn Dưdng, là đơn vR đi đcu cAa Sư đồn,
bp qua qu6n lƒ Thăng Bình, theo quJc l9 1 ti!n th•ng ra ðà N&ng. Anh Nguy3n Thí – Trung đồn
trưNng 38, vì khơng nFm rõ th@i cơ, khơng nh$y bén trưDc tình hình, vsn cho b9 đ9i đánh qu6n lƒ
Thăng Bình, nên bR cách chUc. Vì n!u bp qua các qu6n lƒ trên ñư@ng ti!n quân, khFc phVc ñưCc các
chưDng ng$i v6t thiên nhiên, thì hưDng nam là hưDng thu6n lCi đX đánh vào sN ch= huy qn đồn 1,
sân bay ðà N&ng, tịa thR chính nhanh nh>t. HưDng nam vDi các trVc giao thơng thu6n lCi qn ta
cịn có thX ti!n quân vT phía Non NưDc, sân bay NưDc Mbn, Sơn Trà, cIng ðà N&ng.
M@ sáng ngày 28 tháng 3, Sư đồn 2 chia làm hai cánh. M9t cánh theo đư@ng sJ 1 gYm
Trung đồn 38 và Trung đồn Ba Gia; m9t cánh khác gYm Trung đồn 31 và Trung đồn 36 theo
đư@ng sFt ti!n ra giIi phóng ðà N&ng. ð!n 12 gi@ trưa ngày 29 tháng 3, tôi cùng đơn vR đi đcu cAa
Trung đồn Ba Gia đã có mbt t$i sân bay ðà N&ng, lúc máy bay ñRch ñang c>t cánh ñưa quân tháo
ch$y. B9 ñ9i ta ni súng chi!m ñư@ng băng rYi tO sân bay ñánh th•ng sang chi!m b9 tư l nh qn
đồn 1, cùng vDi các l c lưCng n9i thành cFm c@ lên tịa thR chính ðà N&ng.
Như v6y vai trị cAa cánh Nam đJi vDi chi!n dRch giIi phóng ðà N&ng là gì? ðó là cánh qn
binh chAng hCp thành tham gia m9t hưDng cAa chi!n dRch mà lúc ñcu ñRch ñánh giá là hưDng thU

y!u, nhưng do ta chDp th@i cơ, x… trí tình huJng đúng, d a vào m9t vùng ñ>t có chi!n tranh nhân
dân phát triXn, ba thU quân triXn khai đYng đTu, nên đã nhanh chóng th^c sâu, ñánh vào bên sư@n,
phía sau vùng 1 chi!n thu6t, nhanh chóng đánh trúng vào các mVc tiêu chính, làm cho đRch hồn
tồn bR đ9ng, khơng cịn đA sUc t6p trung l c lưCng đX đJi phó vDi cánh BFc – cánh mà đRch chú ý
nh>t. PhIi nói rrng, n!u khơng có chi!n tranh nhân dân, quân ta N cánh Nam khơng thX th c hi n
đánh đRch địn b>t ng@ này. Hàng trăm chi!c thuyTn cAa ñYng bào Duy Xuyên, H9i An đã chN cán
b9, chi!n sĩ Trung đồn Ba Gia vưCt sông Thu BYn. TO Vĩnh ði n ra ðà N&ng, b9 ñ9i ñã hành quân
thcn tJc brng các phương ti n mà nhân dân có thX huy đ9ng ñưCc: xe ñò, xe lam, xe tIi... Nhân dân
ñã cung c>p tO tin tUc vT ñRch, lương th c, th c ph|m đ!n dsn đư@ng vào các mVc tiêu. Tóm l$i
Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 16


VietLion.Com –Thư vi n eBook Online – Free for All

2010

mùa Xuân năm 1975, trên ñư@ng ti!n quân cAa cánh Nam chi!n dRch giIi phóng ðà N&ng, th! tr6n
chi!n tranh nhân dân ñã ñ$t ñ!n ñ=nh cao r c rd, k!t quI cAa hàng chVc năm tích lũy trong th c ti3n
chi!n đ>u và đúc k!t kinh nghi m, đóng góp m9t cách phong phú và sinh ñ9ng cho quan ñiXm chi!n
tranh cách m$ng cAa ðIng ta. Năm 1946, khi chưa ñcy 20 tuii, tôi ñã vinh d chi!n ñ>u N mbt tr6n
Thái Phiên, chJng l$i quân ñ9i Pháp ñánh chi!m ðà N&ng. TO m9t chi!n sĩ v quJc đồn, gcn 30
năm sau, trong gian khi ác li t cAa hai cu9c kháng chi!n chJng Pháp và chJng ML, tơi đã trN thành
ngư@i ch= huy m9t sư đồn có nhiTu truyTn thJng anh hùng, cùng đYng đ9i đánh m9t địn tr c ti!p
vào ðà N&ng, căn cU quân s lDn nh>t, nhì cAa ML và tay sai N miTn Nam. ðó là m9t trong nhgng
k‹ ni m sâu sFc trong cu9c ñ@i ccm súng cAa tôi.

Nh ng ch ng ñư ng chi n ñ u

Trang 17