Báo cáo " Thị trường hàng hoá nông sản giao sau và vai trò của nó đối với việc tiêu thụ nông sản ở nước ta " potx

TH!
TRUdNG HANG HOA NONG SAN GIAO SAU VA VAI TRO COA NO
061 V(3l Viec Tieu THU NONG SAN 6 Nl/6C TA
Nguyen LxXdng Thanh *
Thi trUdng hdng hod nong sdn giao sau la
thi trUdng viec thod thudn mua bdn dUdc
tien hdnh trUdc, con viec giao hdng vd nhdn
tiin thudng dien ra vdo mpt thdi diem trong
tUdng
lai. Xuat phdt td viec phdn tieh, danh
gid bdn chat cdc logi hinh giao dich tren thi
trUdng, bdi ndy neu len vai tro eua thi
trUdng
doi vdi cdc nhd sdn xudt trite tiep, eae
nhd kinh doanh rui ro vd cong tdc qudn ly
nhd nUdc.
1.
Khai quat ve thi tri^dfng hang hoa
giao sau
Thi trUdng la ndi gap gd gifla ngfldi mua
va ngfldi ban, la ed sd de ngfldi san xua't
quye't dinh san xuat eai gi? ehe ai? va nhii
the nao? Hinh thfle heat dpng efla ngUdi
mua va ngUdi ban tren thi triidng cflng
khdng ngflng phat trien, trdng dd ed hinh
thiie trfle tiep giao ngay nhii trao ddi, mua-
ban qua chp, tuy nhien cflng ed nhflng hinh
thflc khdng nhat thie't phai giao hang va tra
tieii ngay ma la sau met khoang thdi gian
nhii't dinh. Sfl tach biet ve thdi gian gifla
giao hang va tra tien la tieu chi quan trpng

nhim phan biet khai niem thi triidng giad
ngay va thi trfldng giao sau.
Nguyen tic mua-ban trong thi trfldng
giao ngay la ngiidi ban ed hang mdi chao
ban, ngfldi mua dflpe tiep can trfle tiep vdi
hang hoa, khi hai ben thoa thuan xong la
giao nhan hang va giao tien. Dia diem dien
ra mua-ban giao ngay phd bien nhat la chp,
ngoai chp, ngfldi ta cflng ed the hen gap
nhau trfle tiep tai mpt ndi nad dd, nhii cfla
hang, kho hang, dai ly
Mpt so flu diem eua mua-ban giao ngay la
nhanh chdng, khdng phat sinh riii ro trong
khau mua ban Tuy nhien, mat ban ehe
eua hinh thfle nay la pham vi thi trfldng
hep,
nen dfl eung - eiu ehi mat can ddi cue
bd, tam thdi eung se gay bien dpng Idn nhieu
khi tao thanh "eu sdc" ve gia, eung - eiu
mang tinh cue bp nen ed sfl chenh leeh gia
gifla eae dia phfldng, ngiidi mua, ngfldi ban
deu bi dpng phu thupe vao eung eiu tai thdi
diem giao dieh
Khdc vdi thi trfldng giao ngay, trong thi
triidng giao sau ngfldi ta tien hanh eae giao
dieh thdng qua eae hdp ddng cam ket. Trong
dd, phd bien nha't la Hdp ddng gifla eae
doanh nghiep ( B2B - Busnis to Busnis),
Hdp ddng trien hiin (Forward), Hdp ddng ky
ban (Futures), Hdp ddng quyen chpn

(Option)
- Hdp dong giUa cdc doanh nghdip, la mpt
trong nhflng hinh thfle phd bien eua giao
dieh gifla eae doanh nghiep. Dae diem cac
giao dich nay la cae Id hang phai Idn va dflde
eae ben ky ket vdi nhau thdng qua hdp ddng
thfldng mai hoae hdp ddng kinh te. Viee giao
nhan hang va 4:hanh toan tien dflflde thflc
hien trcng mot khoang thdi gian do hdp
ddng quy dinh, thdi ban ngan, trung hay dai
han tuy theo hai ben thoa thuan. Viee ky ket
va thfle hien hdp ddng deu theo quy dinh
phap luat, ket thflc hdp ddng phai ed bien
ban thanh ly.
Sd vdi hinh thfle giao ngay, giao dieh B2B
ed nhieu flu diein vflpt trdi. Hdp ddng quy
dinh ve so' Iflpng, chat Iflpng, gia cii, thdi
Nguyen Ludng Thanh, iiiac sy kmh te, Vi^n
Nghien ciru ThUdng mai - Bo Cong thaong.
SA
28 (9+10/2009)
QUAN LY KINH
it
KINH NGHIEM
•
THUC TIEN
THI TRUONG HANG HOA NONG SAN GIAO SAU VA VAI TRO CUA NO
D6I
VOI VlSC
TlEU

gian, dia diem giao hang day la ed sd cho
doanh nghiep len ke hoaeh sin xuat, kinh
doanh, tao ra sfl lien doanh, lien ke't, xam
nhap vao nhau gifla cae doanh nghiep. Ben
canh nhflng flu diem, hinh thflc nay van con
nhflng mat ban che nha't dinh. Rui ro van
xay ra khi ed bien dpng Idn ve cung-cau va
gia ca ma cdng cu bae hiem khdng xii ly het
dflpe. Hinh thflc nay chi phu hpp cho doanh
nghiep, hp nong dan hoae ddn vi kinh te san
xuat nhd le do thie'u nang Iflc kinh te, y thflc
luat phap nen thfldng khdng tham gia d-d6c.
Hinh thfle giae dieh nay thfldng thieu linh
hdat, thie'u canh tranh, khdng thu hut dflpe
cac doanh nghiep thfldng mai, dae biet la cac
nha diu ed, kinh ddanh mao hiem.
- Giao dich trien han \a sU thoa thuan tay
ddi (cd the qua moi gidi hoae triic tie'p) ve
viec mua-ban mpt hang hoa vdi so' lupng va
gia ea da dinh nhUng dflde giao trong tUOng
lai.
Hpp ddng trong giao dich trien ban gin
gidng vdi B2B. Mat vUpt trdi trong giao dieh
nay la thanh phin tham gia khong nhat
thiet phai la eae deanh nghiep cd phap nhan
ma ed the la hp ndng dan, chu trang trai, ke
ca cac cd sd san xua't ehe bien nhd. Tuy
nhien, cflng nhfl B2B, trong giao dieh trien
ban sfl rang bupc phap ly chflfla eao, rui ro
treng thfle hien hpp ddng van cdn ed the xay

ra, cd ehe thanh toan cdn thieu linh boat.
- Giao dich ky han, ve cd ban, hinh thflc
giao dieh nay cflng gidng nhflfl giao dich
trien ban, hoae B2B, tuy nhien tinh td chflc
ciia giao dich nay chat che hdn. Hpp ddng ky
ban thfldng dflpe ky ke't tai sd giao dieh. Cac
dieu khoan hpp ddng (khoi Iflpng, pham ca'p,
ngay giao hang) deu dflpe tieu ehuan hoa d
mflc cao. Nhd tinh td chflc va tinh ehuan hoa
cua hpp ddng nen giao dich ky ban lam giam
rui ro se vdi giao dich trien ban hoae B2B.
Trong giao dieh ky han thfldng cd sfl tham
gia ciia eae nha moi gidi nen rat soi dpng.
Hpn nfla, nhd ed cO che thanh toan bfl trfl,
Ipi nhuan va thua thiet ciia cac ben tham gia
tflng ngay nen ra't linh boat.
- Giao dich quyen chpn \a viec tham gia
ky ket hdp ddng nham Ifla chpn mua hoae
ban mpt mpt khdi Iflpng hang hoa nao do
trong tiiiidng lai vdi gia xac dinh. Khac vdi
cac hinh thflc tren day, trong giao dieh
quyen chpn cd sfl khac nhau
cO
ban ve quyen
Ipi va nghia vu gifla ngfldi mua va ngfldi ban
quyen chpn. NgUdi mua quyen chpn cd
quyen chfl khdng bit bupc phai mua hoae
ban hang hoa theo gia ca da cam ket, con
ngfldi ban quyen chpn thi d vi the ngUpc lai.
Trong thdi ban hpp ddng cd hieu lUc, ne'u

ben mua quyen yeu cau thiic hien hpp dong
thi ben ban quyen phai cd nghia vu thiic
hien hpp ddng theo mflc gia da cam ket. Tuy
nhien, dfl hdp ddng cd thflc hien hay khong
ngfldi mua van phai tra tien (gpi la phi hay
gia) cho quyen chpn cua minh. Hpp dong chi
dflpe thflc hien trong thdi ban quy dinh, het
ban dd ca ben mua va ben ban deu cha'm dflt
quyen va nghia vu ciia minh.
Hdp ddng quyen chpn la cong cu ra't hflu
hieu de cac nha san xua't, kinh doanh bao
hiem rui ro do bien dpng gia ca cua thi
trfldng gay ra. No lam tang kha nang
ehuyen dieh va quan ly riii ro, chuyen rui ro
tfl nha kinh doanh co kha nang chiu dflng
tha'p sang cac nha chuyen kinh doanh rui ro
cd kha nang chiu dflng cao.
Qua tim hieu cac hinh thflc giao dich
hang hda tren day, cd the tha'y rang, mpt
trong nhflng dae diem noi bat ciia cac hinh
thfle giao dich do la viec ky ket cac hpp ddng
mua-ban dflde tien hanh trflde, cdn viec giao
hang va nhan tien dflpe dien ra vao mpt thdi
diem an dinh trong tfldng lai. Cae hpp ddng
mua ban tren thi trfldng giao sau dflde gpi la
hpp ddng giao sau.
Cung nhfl trong thi trfldng chflng khoan,
thi trfldng hang hoa giao sau gdm 2 bp phan
chinh, mpt la thi trfldng ngoai sd giao dich
hay cdn gpi la thi trfldng phi tap trung

(OTC) va hai la cac sd giao dich, hay thi
trfldng tap trung.
- Tai thi trfldng ngoai sd cac hdp ddng
dflpe thao ra rieng re de dap flng nhu cau
rieng eua tflng khach hang va dflpe giao tai
tru sd ciia nha moi gidi. Phd bien ddi vdi
giao dieh ngoai sd la cac hpp ddng quyen
chpn, trie'n han, B2B Uu the ciia giao dich
ngoai sd la nd cd the dieu chinh Ipi ich theo
yeu eiu cu the cua hai ben, khong hi rang
bupc vao cac qui dinh, chi phi it tdn kem va
dae biet la sU giam sat eua cac nha chflc
traeh Cac ba't Ipi chu ye'u ddi vdi mot thi
QUAN LY KINH it
SA 28 (9+10/2009)
THI TRUONG HANG HOA
NONG SAN
GIAO SAU VA VAI TRO CUA NO 001 VOI Vl6C
TlEu,,
KINH NGHIEM
-
THUC TIEN
trfldng OTC la mflc dp rui ro ddi tac thfldng
rat Idn.
- Sd giao dich la td chflc cung cap cac dieu
kien ein thie't de cac nha diu tfl tham gia.
Viee ky ket cac hdp ddng thdng qua sd tdng
kha nang thflc thi cac cam ket. Mdi mot sd
giao dieh deu ed met td chflc thanh toan bfl
trfl kem theo de thanh toan mpi doanh vu

giao dich. Td chflc nay la ngfldi trung gian
de dam bao cho cac thfldng nhan ngfldi mua
lin ngfldi ban ve nghia vu va quyen Ipi ciia
minh.
2.
Vai tro cua thi triidng hang hoa
nong san giao sau doi v6i viec tieu thu
nong san of niidc ta.
Hang hoa dflpe giae dieh tren thi trfldng
giao sau thfldng cd nhieu loai nhfl kim loai
nang Ifldng, tien te nhflng ndng sin la mat
hang dflde giad dieh phd bien nhat, vi thi
trUdng giao sau doi vdi nong san cd vai trd
quan trpng ddi vdi san xuat, che bien va tieu
thu ndng san gdp phin dn dinh kinh te xa
hoi eua mdi nfldc. Vai trd dd dflpe the hien
qua Idi ich eua thi triidng ddi vdi eae ddi
tupng la nhflng ngfldi san xuat trfle tie'p,
nhflng ngfldi kinh ddanh rfli ro va ddi vdi
Nha nfldc.
Doi vdi ngUdi sdn xuat trite tiep, do nhflng
bien dpng ba't thfldng tren thi trfldng giao
ngay nen nhflng rui ro ve gid thfldng xay ra
ddi vdi nhflng ngfldi san xuat va ehe bien
nong san. Thi trfldng hang boa ndng san
giao sau giflp cho nhflng nha san xuat trfle
tiep nhfl cac ehu trang trai, nha ehe bien
khac phuc dflde tinh trang ndi tren. Mpt ehu
trang trai mud'n bao hiem riii ro ve gia ndng
san sau vu thu hoaeh cd the tham gia ban

mpt hdp ddng giad sau thee mflc gia da biet
tfl dau vu. Ngflpe lai, mpt doanh nghiep che
bien ed the mua mot hpp ddng giao sau cflng
theo mflc gia da biet tfl trflde.Vdi muc tieu
do,
thj trfldng hang hoa nong san giao sau
da chflng minh sfl hflu ich ddi vdi cac nha
san xua't trfle tiep. Tai day, hp ed the tranh
dupe rui ro ve gia ea, thi trfldng da cho phep
ho san bdt rui ro sang eae nha kinh doanh
riii ro ehuyen nghiep.
Do'i vdi cdc nhd kinh doanh rui ro, khac
vdi nha tfl bao hiem, cae nha kinh doanh riii
ro dflpe khuyen khich bdi Idi nhuan thu dflde
thdng qua viee dfl dean thanh cdng xu
hfldng dien bien eua gia ea trong mot
khoang thdi gian nha't dinh. Neu eae nha
diu ed dfl kien ring gia ndng sin se tang eae
hdn trong tiidng lai thi hp se mua eae hpp
ddng va hp se ban neu hp dfl doan ngiipc lai.
Viee xae dinh va tien dean dien bien gia ea
eua hang hoa trong mpt tfldng lai quyet dinh
sfl thanh cdng hay that bai eua cae thfliidng
nhan tren thi triidng nay.
Do'i vdi Nhd nUdc, Thi trfldng la mpt
phong vfl bieu eho nen kinh te trong tiidng
lai,
la ccng eu de cac nha quan ly, quan sat
sfl bien dpng nhim dfla ra cac chie'n Ifldc
quan trpng ve dieu tiet va phat trien kinh te.

Sfl dien tien gia tren thi trfldng phan anh
quan he eung - eiu treng tfldng lai gin, nen
thdng qua dd, nha nfldc dinh hudng san
xuat, thiie bien viee quan ly kinh te vi md
eua minh. Cae hpp ddng giao sau ve bang
hod ndng san thUdng yeu eiu vdi so' Ifldng
Idn va tieu ehuan cha't liipng eao, nen diiy la
yeu td tieh ciie de tien hanh tieh tu tap trung
san xua't ndng nghiep, khae phue tinh trang
manh mfln, thfle hien san xua't hang boa vdi
quy md Idn. Viee tieu ehuan hoa hang ndng
san la dieu kien thuan tien de nha nfldc ban
hanh cac tieu ehuan chat Ifldng hang hda
phfl hpp vdi cac tieu ehuan quoc te.
- Ngodi ra, viee ghi sd, cap nhat sfl thay
ddi gia ea va cac thdng tin khae ed y nghia
rat Idn trong viee thd'ng ke thfldng mai. Cae
dfl lieu thdng ke se giup eho nha nfldc ed ed
sd dfla ra nhflng dfl doan trong tfldng lai,
tranh rdi vad nhflng tinh hudng xau xay den
ba't ngd.
Tdm lai, thi trfldng hang hda giad sau ndi
ehung va ddi vdi ndng sin ndi rieng dem lai
nhieu Idi ich kinh te, xa hpi quan trpng. Tuy
nhien, viec hinh thanh thj trfldng \a mpt qua
trinh phflc tap. De thi trfldng sdm binh
thanh va phat trien d nfldc ta cin phai tien
hdnh nghien cflu danh gia cae yeu td lien
quan, tren ed sd dd de xua't eae giai phiip
nhim nhanh chdng thiet lap thj trfldng va

mang lai hieu qua dieh thflc./.
SIf 28 (9+10/2009) QUAN LY KINH it