Ngưu bàng tử chữa các bệnh phong nhiệt pdf

Ngưu bàng tử chữa các
bệnh phong nhiệt

Ngưu bàng còn có tên gọi khác là đại đao, ác thực, hắc phong, thử niêm. Là cây
thảo lớn, sống 2 năm, có thân thẳng, cao 1- 2 m, có khía và phân nhánh. Lá hình
trái xoan, mọc thành hình hoa thị ở gốc và mọc so le ở trên thân, phiến lá to, rộng
50 cm, gốc lá hình tim, đầu tù hay nhọn, mép có răng cưa hay gợn sóng, có nhiều
lông trắng ở mặt dưới. Hoa đỏ hay tím nhạt hợp thành đầu, to 3 – 4 cm, các lá của
bao chung kéo dài thành mũi nhọn, có móc ở chóp. Quả bế, màu xám nâu có điểm
hồng, có nhiều móc quặp, phía trên có một mào lông ngắn màu vàng.

Bộ phận dùng làm thuốc là ngưu bàng tử (quả chín phơi hay sấy khô) và ngưu
bàng căn (là rễ thu hái vào mùa thu năm đầu hoặc mùa xuân năm thứ hai, phơi hay
sấy khô ở 70 độ C).
Ngưu bàng căn có vị đắng, cay, tính hàn, có tác dụng lợi tiểu, khử lọc, làm ra mồ
hôi, lợi mật nhuận tràng, hạ đường huyết, có tác dụng với một số bệnh ngoài da
Ngưu bàng tử có vị cay, đắng, tính hàn, có tác dụng trừ phong nhiệt, thanh nhiệt
giải độc, thông phổi, làm mọc ban chẩn, tiêu thũng và sát trùng. Những người tỳ vị
hư hàn, đại tiện lỏng không nên dùng.
Đông y dùng ngưu bàng tử để chữa cảm cúm, thông tiểu và chữa sốt, chữa sưng
vú, cổ họng sưng đau, viêm phổi, viêm tai, thúc mụn nhọt tràng nhạc nhanh vỡ và
khỏi. Liều dùng 6 – 12g dạng thuốc sắc, dùng riêng hay phối hợp với các thuốc
khác.
Một số bài thuốc có ngưu bàng:
Mát họng, giảm đau: Dùng khi phong nhiệt sinh ra viêm hạnh nhân, viêm yết
hầu.
1. Thang Ngưu bàng: Ngưu bàng tử 16g, đại hoàng 12g, phòng phong 12g, bạc hà
4g, kinh giới tuệ 8g, cam thảo 4g. Sắc uống.

2. Bánh bột ngưu bàng: Ngưu bàng căn 15g tán mịn, bột gạo tẻ 80g thêm nước
trộn đều nặn thành bánh bột, thả vào nước đậu phụ nấu, thêm hành, tiêu, gia vị, ăn
khi đói. Dùng cho các bệnh nhân cao tuổi có biểu hiện tăng áp, di chứng tai biến
mạch máu não, hoặc nghẽn mạch tạm thời liệt mặt, động kinh máy giật vùng mặt
mắt.
3. Canh dưỡng sinh gồm: Ngưu bàng căn, cà rốt, nấm đông khô được coi là thuốc
chữa bách bệnh, có khả năng ngăn ngừa và trị một số bệnh ung thư; mỗi ngày dùng
khoảng 30g ngưu bàng căn. Cuống lá và thân cây dùng cho bệnh nhân mắc bệnh
đái tháo đường do có tác dụng hạ glucose máu và tăng lượng glycogen trong gan.
4. Gà hầm ngưu bàng căn: Dùng cho các trường hợp cơ thể suy nhược, hai chân
yếu mỏi.
Thúc sởi, tống độc: Dùng khi bệnh sởi chưa mọc, phát ban, mụn nhọt.
Bài 1: Thang Tân lương thấu chẩn: Ngưu bàng tử 16g, kinh giới tuệ 8g, cát căn
12g, bạc hà 4g, liên kiều 12g, tiền hồ 8g, cát cánh 8g, hạnh nhân 12g. Sắc uống.
Bài 2: Ngưu bàng tử 8g, cát cánh 6g, kinh giới tuệ 6g, cam thảo 3g; sắc uống trong
ngày. Nếu đậu chẩn đã mọc vẫn uống được nhưng không dùng cho người bị đại
tiện lỏng, tỳ vị hư hàn.
Tán nhiệt, giải biểu: Các chứng cảm mạo phong nhiệt, toàn thân phát sốt, hơi
sợ lạnh, miệng khát họng rát, ho, khạc ra đờm vàng.
Bài 1: Ngưu bàng tử 12g, bạc hà 6g, thuyền thoái 6g. Sắc uống. Trị các chứng bệnh
trên.
Bài 2: Ngưu bàng tử 24g, kim ngân 40g, liên kiều 40g, cát cánh 24g, bạc hà 24g,
cam thảo 20g, đạm đậu xị 20g, hoa kinh giới 16g, lá tre 4g. Tán bột, lấy 24g hãm
với nước sôi để uống, ngày 3 – 4 lần tuỳ theo bệnh nặng nhẹ.