GEN KHÁNG BỆNH Ở VẬT NUÔI VÀ TIỀM NĂNG ĐÓNG GÓP TỪ CÁC GIỐNG ĐỊA PHƯƠNG CỦA VIỆT NAM pdf
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (192.23 KB, 13 trang )
Tạp chí Khoa học và Phát triển 2011: Tập 9, số 5: 795 - 806 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
795
GEN KHÁNG BỆNH Ở VẬT NUÔI V TIỀM NĂNG ĐÓNG GÓP TỪ
GEN KHÁNG BỆNH Ở VẬT NUÔI V TIỀM NĂNG ĐÓNG GÓP TỪ GEN KHÁNG BỆNH Ở VẬT NUÔI V TIỀM NĂNG ĐÓNG GÓP TỪ
GEN KHÁNG BỆNH Ở VẬT NUÔI V TIỀM NĂNG ĐÓNG GÓP TỪ
CÁC GIỐNG ĐỊA PHƯƠNG CỦA VIỆT NAM
CÁC GIỐNG ĐỊA PHƯƠNG CỦA VIỆT NAMCÁC GIỐNG ĐỊA PHƯƠNG CỦA VIỆT NAM
CÁC GIỐNG ĐỊA PHƯƠNG CỦA VIỆT NAM
Disease Resistance Genes in Farm Animals and Potential Contributions
of Vietnamese Local Breeds
Nguyễn Bá Tiếp
Khoa Thú y, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội
;
Ngày gửi đăng: 24.08.2011; Ngày chấp nhận: 20.10.2011
TÓM TẮT
Sự phát hiện phức hợp tương thích mô chính (Major Compatibility Complex) đã tạo cuộc cách
mạng trong nghiên cứu ghép tạng và gen kháng bệnh. Vai trò của yếu tố di truyền trong đó có gen
kháng bệnh ngày càng được quan tâm trong y học, chăn nuôi, thủy sản và thú y. Nhiều gen kháng
các bệnh do vi khuẩn, virut, protozoa, ký sinh trùng đã được phát hiện trên các loài và giống vật nuôi
trên khắp thế giới, làm cơ sở cho lai tạo các đàn gia súc, gia cầm kháng bệnh cho các hệ thống chăn
nuôi bền vững. Mặc dù sở hữu số lượng lớn các giống gia súc, gia cầm địa phương nhưng nghiên
cứu về gen kháng bệnh và phát hiện giống vật nuôi kháng bệnh vẫn là vấn đề mới ở Việt Nam. Do đó,
nếu được quan tâm đúng mức, nghiên cứu về gen kháng bệnh trên các giống vật nuôi bản địa của
Việt Nam sẽ có đóng góp lớn trong bảo tồn quỹ gen, sử dụng hiệu quả nguồn gen quý trong phòng và
chống bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và tạo cơ sở cho việc xây dựng các hệ thống chăn nuôi an toàn.
Từ khóa: Gen kháng bệnh, giống vật nuôi địa phương, Việt Nam, yếu tố di truyền
SUMMARY
The discovery of the Major Compatibility Complex triggered the evolution in transplant of organs
and disease resistance research. Roles of genetic factors including disease resistance genes have
gained great attention in human medicine, animal husbandary, aquaculture and veterinary medicine. A
number of resistance genes to bacteria, viruses, protozoa, and other parasites have been discovered
in various farm animal species and breeds around the world, that can be considered to be a resource
for creation of disease resistant flocks and herds for sustainable animal husbandry systems. It is
reported that Vietnam has a rich local animal breed resource. However, little is known about disease
resistance genes and discovery of disease resistance breeds in the country. Therefore, with
appropriate care and attention, resistance gene research in Vietnamese local breeds can meaningfully
contribute to genetic conservation, effective use of valuable genetic diversity and management of
emerging infectious diseases for sustainable animal production systems.
Key words: Animal local breeds, disease resistance gene, genetic factor, Vietnam
!"#$%&'&(')
*+,$))+ /0.1,2234
5! 6 #$ % 7 + %
89:;<6&(=#8>0
8;'#&0??@A)%
*<=8!&(?BC
!6 : *#AA) / 8"
Gen kháng bệnh ở vật nuôi và tiềm năng đóng góp từ các giống địa phương của Việt Nam
796
!) < # $# 1 : *6
,A&?D&=*9)E
=#')8FG#,!HI
') 6 D, 6, 1 6 &
<?J8K#':#"")L
M#G#9:#",%))$)!
C80A(#1/,:#"
" ) ! 8" 6 0 "
> ? =# #1/ M 8! #
%%*N?JG#!<AE1O,
?)E&&P
Q ?J 10# 6 ? #1= G#!
I D*+, $ 8!B
?R/!8!BG#M
=#')8FG#')6
) )+ 7 % C P
6!/<#8!)!,
)!8!B,DH*S*R
> 7 6 : #" B=
& , &T !) < 1/# $# &= *9
)E &T 9 0# ! 0 "
> & %) )$ ; ?D
*U,*9//&"!7A
(
V WXY .Z [\5] ^_] ^ `a
bcdef5gchiXj[deXh
5!6:#"#9S
% 10# 6 ; % ! 10# 6
#&=B9M&'#"&%10#6
" > ! & % 10#6
1 9 S 0 : *#A : #"
^/D !B)!)??@&B9
9 =# 8 #k #", ! B )!)
G#9l?B%&mG#U
501,!G#1I)mBk
! B )!) & * )m B, ?O
&P,E!&=#-%7
10#?O#6%U#4,*N?J
!0 B &("I #k#"
D&1 n &=?#1= R
U!)?J1=#B)!)=#
9 S 0 6o BA 8p
B)!)%C%9S;R
qD,9#G#97q
=#B)!)8!-^*)&*,Vrrs4
5; &I &'1, ! 0 )m 6
B8";)8" A
BD89>)m
%CM19SM#?#1/,
01,*6!B)!))m,B
8" ; n * U, )J
#G#!(&!10#6B9M
&'#"qB!D#6%U&
&P-^#*?,22t48!10#6
#&=B9M&'#"-%%10#
6 ? #1=4 &u v ? J #
/7*6!/<#&$#"
]')80D=#8!
B#1=w(P#A,M1&
M1 DS ( ^/ D &0)
',)!C!D&P+
1x!)?J!G#1I:#"
D,&A=$+U
*N ?J # G#9 #k B9
J;MA,;
7*9)E:#",D0?B
#1=w
5:#"")!;R
0 G#! I w O & )! B
#1=w,&'#"By*6;
DB?#M7I/&P,
D0*R)!C&0)P+&(&'7
##1=B,*N?J#6=#
& ! G#1 I 8! #1 &'1, ;
8! #6 7 & * &' M1 B
#1/M9#G#9=#7
#6,:#1HwB&M1
Nguyễn Bá Tiếp
797
D 8 0 -z{zc, Vrr|4*&' M1
B-qB%89:B0n
A(&=?#1=5!B0C7&#
L&!<!0/
<#,*9P#A&*N?J&P)mB
'#G#9#6O?B&u*91
,M1nA80-^P?,22|4
& 9S ?M1#1=;#$
0q;*U7&'#",q
;*U7*&'M1B&*<
8}>
C)!C!6:#"
& B= & , ! 10# 6 # &= B9
M &' #" G# U A 8C#
)9+U&B
)!))m6?Bn)
&'#"5;&I&'1!6&'#"
G#1;?#D)1;
8!B*~%&m6
! 6 1 50 &= *N ?J
#k )m 6 B #1=
wLn<.HR&"
) 0(-•c€4= P#A -2224
%%!J/#-4n;?#1=,
-4 9 C# B0 n ! q C ?
#1=8L0')&-4D!
G#$C%;8!&(=#DB
8!#50CDJ/#
B k -4 U 6 ; &( "
>, -4 D C ! 8!
B&!6L!)<!J
/# #6 & -4 U ! ! C %
;8!B1;?#D)B
J;**9
•az.d‚WXciƒ][Xa
„…b†]Y‡a†]ˆa^_]
3.1. Khả năng kháng bệnh và gen kháng
bệnh
†9:8!!MM1B
B0 89 : 7 &' 7 6 D G#!
IwO8;?#D)
B0 &' 7Bw O!
M M1 B 8" C M1 n H
qnM1H8"!8C&'
7L%=#/<#)!6
/G# 10#6?#1=&(q;
?#D)&89:8!Ba !
!CG#$C1 !G#$
C%CBC#8!#&=89:
8! 1 ; ?# D) -^*) & *,
Vrrs4A=#>),&P!
G#1 ; ?#D)1 ;
8! % & m G#10 &
G#10 0 G#9 l ?
B0#:;?#D)7G#$C
6&(G#!IwO*~9
#1H)!BG#$Cq?OF
w 8" 9 . ?J ; ?#
D) 1 8! B7G#$ C x %
C+):qG#!IM1B
!G#$C8C9&(!B%89:
M1*>
*N?J#6*!O18!
*9 *6 !M M1B
-&8#E,&#,)‰Š4%C*~D!
B0 n ?#1=7+ ?u 0
8! #6 0# M y &= !
=# ! M M1 B &
&'7I‹%C<?J10#6?
#1=7&' 7C D0 *6 8l
OM1B/!6&'#"
8!#,=#1=#q;?
#1=/G#089:8!B
L)!&"B6
: 2tr, Œ [#**, ^#•
^Ž & a • O
9 B h U & • l U
Gen kháng bệnh ở vật nuôi và tiềm năng đóng góp từ các giống địa phương của Việt Nam
798
/<#/)&=)<)L
% ! ) / …< ) H
<";1…<)m);
-{• ]*)B1 5)Po {]54
%<:=#8C!)<w?
&( ! 8! #1/ 8! # •
&',=#%{]5L%
!)MN)B=qG#10&
0)'19T"‘)T!!C
O18!&*6)B=
q7! 0Bw?R 0,!
/<#{]5LBy$#T
:3r&(!;9T&?#
D) 9 ‘) / # 0) *# %
{]5 7 > )! &
:sr5!{]5)MB()
%()dL%!)%89
: 80 ) &( ! ))?, R U !
#’))?I?8!#1/o
()ddL%!)80)&())?
& ) +) G#! I y )
{]5 7()1& 0Bo ()ddd
L%!)8! %<:B0
n,I?8!#1/-!
)$ Bn C, ! 18, ! *8
) {]5 % C R < :
I?8!#1/0B1)
5[t&1)5[3 /<#
&=6/x&m7{]5&(
89:8!B7&'%PH
*6 R *R S T : “r
&*,2t“4
3.2. Gen kháng bệnh ở gia cầm
•# {]5 S #, ! {]5 S
-1mU)<)^46<
)!{]5 7 v/
• | -ŒB & *, Vrrr4 5! /
G# 0 89 : 8! B BD $#
-& #8**4 %
6 8! B $# /
/<#S$=#/<#
A1%6/ {]5S&(;
?# D) 1 ; 8! 6 &( =# &
*&'M1B&#*M1BBD
$# & *, 2t“o ., 22t4,
&#*M1B&/8;G#9#1=
w -Ž#* 1*4 S
#?&* & *, 224 a L %
)DRB8!R/-#
**))”o)4
8!BG#
M =#Aa 1#U !
L % 10# 6 &' #1C V•, 9
S 0 k ! 1
?* & 1* T % 9 S 0
G#!IM/7&8#EM1x
;H0D89:8!&8#E
• 7 1 # & *, Vrr•4
5! ! L % Ž -d•4 %
& m G# U w ? 6
=#D&#*8!#&
10#6G#10;8!BS
$ -– & *, Vrr|4
:$M1,&#*+$LM1?
(D=#(/0(%%
#1 /, / <# &=
8! D &# + -1P&#* **
o{P4LBy$#TH')8F
(-W#&*,Vrr4•#
& * -2234, {P L % “rs P; ,
<3PoIR{PP!
$17BS^*&*-22s4,B0C
1#?S&; Vr•V#P3
-a 1 c4 ?u 0 *R 1 0 P;
|•-*#1C*)4
G#10 89 : 8! &# 7
1 -† & *, VrrV4 {P =#
8 U G# M / <# / =#
6B98!#&8!
Nguyễn Bá Tiếp
799
&#+?#1AS$)! 01-[&*,Vrr|4
Bảng 1. Một số bằng chứng về mối liên quan giữa yếu tố di truyền và
khả năng kháng bệnh ở gà
Nguyên nhân Tên bệnh Yếu tố di truyền Tham khảo
Virut Marek (Marek´s disease
virus)
Marek (Marek´s disease) Các gen MHC
Lamont (1998)
Nikolich và cs. (2004)
Virut viêm thanh khí quản
truyền nhiễm (infectious
laryngotracheitis virus)
Viêm thanh khí quản truyền
nhiễm (infectious
laryngotracheitis virus)
Các gen MHC Loudovaris và cs. (1991)
Virut cúm gia cầm (avian
influenza viruses)
Cúm gia cầm
(avian influenza)
Myxo virus resistance gen
(Mx)
Ding và cs. (2006)
Tian và cs. (2010)
Virut gây tăng lympho bào
(lymphoid-leucosis viruses)
Tăng lympho bào (lymphoid-
leukosis)
Các gen MHC
Lamont và cs.
(1987); Lamont (1998)
Virut viêm túi truyền nhiễm
(infectious bursal disease virus)
Viêm túi truyền nhiễm
(infectious bursal disease),
Gumboro
Tính cảm nhiễm khác
nhau giữa các giống
Hassan và cs.
(2004)
Vi khuẩn Salmonella
Gallinarum và Salmonella
pullorum
Bệnh do Salmonella
(Salmonellosis)
Cảm nhiễm khác nhau
giữa các dòng; Nrmap1 là
ứng viên.
Hachinohe và cs. (1967),
Lui và cs. (2003)
Cầu trùng Cầu trùng (Coccidiosis)
MHC; có thể tạo các dòng
kháng bệnh
Johnson và cs. (1982)
Ghi chú: MHC (Major Histocompatibility Complex = Phức hợp phù hợp mô chính); Nrmap1= Natural
resistant macrophage protein -1)
^/ D 80 G#9 P! !
8!B,=#/<#A1!
6, ! ?m 8! # % ; u
98!#&(=##1/MM1
B -& 8#E, &#*, )‰, # *!
8l * S 4 & < n H ?
#1/M%*6!B
?&#*M1S,B—*-B
? &#* —*4, B a#B -?
&#*M1&/+•B#*#1=w4
B%89:D?
& M1 D ( / <# 7
]**&*-Vrr34A1!6
8!#%<u98!#
&( D &#* M1 B 1, *6
?m . w &#* M1 B
a#B&(F0AA)&B0n
B l 7 + ŽB#* 8" ! 8C
=# +& 8?m 9 w
&( ?m % ; 8!, 89 : 8!
B #1=
;D-^#*?,22t4qC
1 H R &( ; 8! &#* M1
&/ )0 G#9 #1= w -Ž#*
B* &#*4 & & 8#E E.coli
-^#*?&*,2t245!6x
% < 9 w 8! # 6 &(
Salmonella Pullorum -] & *,
2|“4 ( &# M1 B {8, <
D # ? &# 8! # S ! 6
8* & *, 22|4 †9 :
8!B$#O-?**4x%
; ? #1= / ! B )!) U
6;)%CD!?m8!
B1-Œ*&*,2tV4{*6&;
?J &= 6 / ! q C ?
Gen kháng bệnh ở vật nuôi và tiềm năng đóng góp từ các giống địa phương của Việt Nam
800
#1=&(89:8!BS$ %ySB9
Bảng 2. Một số gen kháng bệnh ở lợn
Bệnh/nguyên nhân gây bệnh
Gen ứng viên liên quan đến
khả năng kháng
Tham khảo
Tiêu chảy ở lợn sơ sinh do vi khuẩn E.coli Các gen MHC Bishop (2005)
Tiêu chảy lợn sau cai sữa do vi khuẩn E.coli
Các gen MHC;
khả năng kháng có tính trội
Bishop (2005)
Bertschinger và cs.
(1993)
Hội chứng rối loạn sinh sản và hô hấp ở lợn
do virut (porcine reproductive and
respiratory syndrome)
Đang trong quá trình xác định, một số gen
ứng viên: Interferone-gamma (IFNG),
Interleukin 1 beta (IL1B), Interleukin 8
(IL8), Interleukin 12 beta (IL12B).
Petry và cs. (2007)
Lunney và cs. (2011)
Ghi chú: MHC,Major Histocompatibility Complex
3.3. Gen kháng bệnh ở lợn
5%C!8!&8#EE.coli
&&#M1<6D**9&
" A) -…ee•4 D ?
/<#&=8!BS
1-B9V48#EE.coli%&
mG#U </#91S
*H * & *# * 5! 7
E.coli M1 B > 89 : y & !
)/0BBC#"/D#
•&8#EE.coli,10#6B!?;•3-†tt4
%;qM1/#91S-€*8&
&*,2|45x6 !)
8!,)A#+7!)0)
' E.coli ? 7 &' 7 G#1
{ C+& )0)' †tt
8" ? S A 9 U ! C
5;&I&'1%CP!;u9
7&(E.coli"G#P!*R%
q 7 J G# 1 5! B N H
)E I ! ! C 8" u 9 &(
E.coliC&)66LH
D % -zŽ?* & –, Vrrr4
, G#1 ; 8! *1)
€•2†V-^4]•-r“4 M1 B )O $#
x P! % ;
-^*&*,22•4
6&(&#M1<6D*
*9 & " A) S -…ee•4,! /
G# 0 w ? L %
#8”t -d.t4, Ž”
-d•a4 ! < &/ 89 :
8!B1 5!/<#BC#
7<&/,k#107
! 18Š 0
/!6M1w1/
&P …ee• D {K, D ( /
80/<#89:<?J!10#
6?#1=7&'7)m6
…ee•-…ee•]*a*5*#4
')&(!J/#-4I80
!7 &'7G#10;8!
19w&(…ee•,-V4P!;
8!B&=?#1=7&'7!)
<&(…ee•&-•4!!qC?
#1= 7 ! ; D 8! 1 9
w0*#O•!
G#10;8!˜;9wo
!,%O G#1 ;
D -G#& 4, ! &
; I H -• #?
…1)**o•…*4*~/<#
?R1 #1&*,Vr4
3.4. Gen kháng bệnh ở bò
H R ! 8!, )< )
=# 8C !) < w ? ? C &
w ? 0 B 7 Bm v / &O
w *y C &( / U {]5 -]*,
2t24=#Bv<A110#6?
#1=7&'7G#10;?#D)
189:8!B7&'
1-B9•4
Nguyễn Bá Tiếp
801
Bảng 3. Một số bằng chứng về mối liên quan giữa yếu tố di truyền với
khả năng kháng bệnh ở bò
Nguyên nhân gây bệnh Bệnh Yếu tố di truyền Tham khảo
Bệnh bạch cầu do virut (bovine
leukosis virus)
Bệnh bạch cầu bò
(bovine leukosis)
Các gen MHC Harris (1989)
Virut lở mồm long móng (FMD virus) Lở mồm long móng (FMD) Các gen MHC
Sharifradeh và
Dossti (2011)
Vi khuẩn phó lao (Paratuberculosis
bacterium)
Phó lao
(paratuberculosis)
Nramp là gen ứng cử
viên
Feng và cs. (1996)
Vi khuẩn lao (tuberculosis
bacterium)
Bệnh lao (tuberculosis)
Nramp là gen ứng cử
viên
Kardamideen và cs.
(2011)
Vi khuẩn gây viêm vú Viêm vú (mastitis)
Marker chọn các cá thể
kháng bệnh
Youngerman và cs.
(2004)
Tiên mao trùng (trypanosoma
evansi)
Tiên mao trùng
(trypanosomosis)
Có giống bò dung nạp
với bệnh
Bishop, 2002
Ve (tick) Ve
Kết hợp dung nạp và
kháng bệnh
Martinez và cs.
(2006)
Ghi chú: FMD, Foot and Mouth Disease; MHC, Major Histocompatibility Complex; Nrmap, Natural
resistant macrophage protein
/&+ B/M1
D 8 0 ( : #" Bm *
/ / <# < u 9 1 89
:8!7!CBm&(B1
=#8UG#M501,
!/G#0G#!I&/
B&/&+ +)R
U Bm * % < 9 w A) &(
B 5! )< ) {]5, !
18 & 18 ), ) L
P ! )M N R
U ! C 8! &/ &+ %
8 -5”™”5 Ž4 )
-5™5e4 & 8 -5”™”5 Ž4
)V-5™5eV4v/•*6V
C I -h# & *, Vrr34
5™5e & 5™5eV L % ! 8
)B=q7BD$#M#
; -! #)4 •R ' ? !
8 BS ) 1 % !
?J D % ! #), : >
%<&989:RB7
BD$#-…&&*,2tt4IRce
" , I 5™5eV & 6 /
G# I1&(B&/&+
C M* & 'M*L P!
-h#&*,Vrr34
X & * -Vrr“4, {]5m
U)<)8!#1/BD$#
Bm-BQ)Po^.c
)P4 †9 : 8! D 8l *
O 7 D 1 x P!
?R/!{]5**dd
-^.c”[e^•4 S & ; V•GV / • V•
-{‰&*,Vrr|,X&*,Vrr“4
& % G#1 O ; D
8!&)<){]5-{‰&
*,Vrr|4
68/7•c€,0:Vrr“,
“ 6 Bm L 8š % 89
: 8! 1 ?# D) / Oo
“68!1?#D)&(&8l*o
26&(BBD$#Bm
Gen kháng bệnh ở vật nuôi và tiềm năng đóng góp từ các giống địa phương của Việt Nam
802
3 az †]ˆa ^_] d{ ‡a ›
5ˆ5adjaœX•d\c…]žŸa
4.1. Các giống vật nuôi địa phương
. k ! 6 BJ *
-{%5!,.]kS&Ok
BvByB4&!68!-{&
, 22o ./ 0 .1, 222o .8,
Vrrr4 =# 6 I T G#!
I 6 ') 8F ^
™#1/ & # /#, y …+
†!5!6%;D#6
FD-qC76D4&
8!B6-qC7!6
)H4 5! 6 8! % {>
†H, { -M …4, { 1
^9, ]¡{", !) !, 5, ]
^y,•H,5},•%,#1]m,¢^I,
W#9 , ^ $ D
!R/S9B=^y,#,
-{ & , 22o ˆ ! &' #",
&5:#"G#64†0G#9)M;
I[c1CA1%6/
& ! 6 #"
M#ˆ&?L'^9-]&
*, VrrV4 & 8š G#! I #$
?@&'#",6/G#&=#k6
6&PH *R# !
?MTPP.{H†H,
5},{ ,!)!&{%!4%<
IH,&<?)N
H!6')D.?,…
& D BD -#1 & *, Vrr|4 ;
?D1qOl0)D&
,B9qB,!%!7
)$ Bn C #6 O -
) )4, )$
D *< = 8! J /, x I
A1&($*6HS{>†H
*&(!6D.?&…
-[,Vrr4
]Hr6B9%qS8y)
! )H 9 ( % & m
G#U& &B9k#k
^/D!6)nB0e
-S{=^y4,&#-S{=
4m%!6#"!J
;qB 5U, ,ˆŠ
()MN,a&‰&*-Vrr“4
L< ; ?D?#1= 7
]¡"&!68!#"D!
);^ya]ax%<
H ! 6 H )E &%
6 G# ? #1= &( T
-^#1&*,Vrr24!!7
D(G#60 )!C:#"
$ " -d —8 Ž
•1…#1[&)od•…[4#
n.HR&")0(
-•c€4, I #!6 B9%
89 : : U A) *< =
8!&(!&*&',8l*O
M1B
^6 6 Bm )H L P!
D ^m X $# eI#, ^m
, Bm 5M# 6&Bm]¡{" -‹:
•R, Vrr34 W# )M ; I H 7
P! ( ; / • h -•eh
4 & [c 1 C 80 ) &( ! !
8C# I, ^#1 & * -Vrr4 L
A1%89:LP#A
^m]¡{"&^m
! 6 , , Bm ,
m % =# 6 &' #" 8!
M#,R,?/5},?/
^!9,}-}P!&}4,H#
•, T# … e, % …+ W#6
x*S #!6$
5},{6,^$#^0,^$#W#p,
^D#10,†p.T,6,5^k
5M#?J!6&'#"
75:#"G#6,+
%•6,s6,“6&,•
6 ’ )H 5! 6
)H I T M# >
=# 8 *9 P#A " ) : #"
Nguyễn Bá Tiếp
803
80)&(kU)O)&(T&O
*!&(*9P#A8/?J
-qx^I,Vrrs4
4.2. Tiềm năng từ nguồn gen vật nuôi
của Việt Nam
Bv < 8 U
A1 *S # ') 6 &'
#"?D,))+ 6&'
#" )H 1 L T % & m
7D)!C:#"7A
((8!HI')&
6 0 5! / <# ?
#1= U )M N B( $# A1 !
6)H7*S #<
?D &= 8C# , BC# G#
; , I HŠ ( ! "
6,"D,&
!8! B &!6!)<
7!1/#$#&=:*#A%C
R5;&I&'1M1‹
#k#1/#?#1==:
!6:#"H,
=#8U&
(% #kG#l8%%C
!!0!8/0(,
: 6 &' #" 8! 1
=#B%%J67
5M# ˆ L " B6 -•c€, Vrr“4,
&u%68!B
P! [ %, / <# % 89
:8!B,)!&"B6!
6%89:8!B,(0
8! ! B #1= w #1 C,
M1D80+$,
<6D**9&"A)S,S
k %*~ % K ¢& ;
(,9(y&M#?
s†i.Xœ
5! &' #" *S # =#
L % ! 10# 6 8! D $# 0 !
%!MM1B#1=w&8l
* O % % ! 8!
B ? & 8#E & &# G# M
H9•,=#')8FD&
1 0 6 L ! A 0
q;7!6)H50
1,)!!8!B/!
6m&A=(]$#0/
<# S &= #k B9 7
')#&)M;BC#8C#I
&*M#H)M;Iv
P!*R?D?#1=7!6
8 =# B #1= w #1
C&um!<:#"I
& I 80 ! 8! B 7 !
6 $ G# M ( )H
)!)/<#D,&P!*R
% q, q C, < BC# 7
8! B / ! 6 q # % C
R ]H , 8!
B&!6!)L!)<1/#
$# &= : *#A x 89
5; &I &'1, / <# 8! B
8" %))$M!7
!6)H,DH*S&PM1
?R!HIG#9l?BB=
& & ! 6 : #"
H m % %) )!
C/<#&<?J?#1=U
w?-#*4D
bd.d_X]c{†]Y€
Át lát vật nuôi, Viện chăn nuôi quốc gia. Địa chỉ
truy cập:
MNU=1065&chitiet=2843&Style=1&search=
XX_SEARCH_XX
Baxendale W. (1996). Current methods of delivery
of poultry vaccines. In poultry immunology
(Davison T.F., Morris T.R. and Payne L.N.,
eds) Carfax Publishing company, Abingdon,
UK, 375-387.
Bernasconi D., Schultz U, and Staeheli P. (1995).
The interferon-induced Mx protein of chicken
lack antiviral activity. J. Interferon Cytokine
Res. 15, 47-53.
Berthouly C., Leroy G., Nhu Van T., Hoang Thanh
H., Bed Horn B., Trong Nguyen B., Vu Chi C.,
Gen kháng bệnh ở vật nuôi và tiềm năng đóng góp từ các giống địa phương của Việt Nam
804
Monicat F., Tixier-Boichard M., Verrier E.,
Maillard J-C, and Rognon X. (2009). Genetic
analysis of local Vietnamese chicken provides
evidences of geneflow from wild to domestic
populations. BMC Genetic 10:1 (8pp)
Berthouly C., Maillard J. C., Pham Doan L., Nhu
Van T., Bed Horn B., Leroy G., Hoang Thanh
H., Laloë D., Bruneau N., Vu Chi C., Nguyen
Dang V., Verrier E. and Rognon X. (2010).
Revealing fine scale subpopulation structure in
the Vietnamese H’mong cattle breed for
conservation purpose. BMC Genetics, 11:45
(10pp).
Bertschinger H. V., Stamma M. and Vögeli P.
(1993). Inheritance of resistance to eedema
disease in the pig: Experiments with an
Escherichia coli strain expressing fimbriae 107.
Veterinary Microbiology 35(1-2), 78-89.
Bishop S. C., Jong M. D. E., Gray D. (2002).
Opportunities for incorporating gentic elements
into the management of farm animal diseases:
policy issues. Commission on gentic resources
for Food and Agriculture, FAO, Rome, 36pp.
Bishop S. C. (2005). Disease resistance: Genetics.
In Pond WG, Bell AW, editors. Encyclopedia
of animal science. New York: Marcel Dekker,
Inc, 288-290.
Bumstead N., Huggin M. B., and Cook J. K. A.
(1989). Genetic differences in susceptibility to
a mixture of avian infectious bronchitis virus
and Escherichia coli. Br. Poult. Sci. 30, 39-48.
Bumstead N. (1998). Gentic resistance to avian
viruses. Rev.sci.tech. Off.int. Epiz 17(1), 249-
255.
Đặng Vũ Bình (2005). Giáo trình Giống vật nuôi.
:85/cnts/index.php?opti
on=com_content&task=view&id=579&Itemid
=310)
Ding Z. Z., Miao X. Y. and Su S. D. (2006). The
advance of study on anti-avian influenza in
transgenic chicken. China Anim. Husbandary
Vet. Med. 33, 41-43.
Do V. A. K. (2010). Valuable alleles of the
terminal complement components for natural
disease resistance in Muong Khuong pig.
Journal of Science and Development, Hanoi
Uni. of Agriculture 8(Ens.Iss.2), 231-236.
Edford-Lilja. I and Wallgren P. (2000).
Escherichia coli and Salmonella diarrhoea in
pigs. Breeding for resistance in Farm Aimals,
2
nd
edition (eds.Axford R.F.E, Bishop S.C.,,
Nicholas F.W. and Owen J.B. CABI
Publishing,Wallingford, 253-267.
EMEA (European Medical Agency). Reflection
paper on the use of fluoroquinolones in food-
producing animals in the European Union:
Development of resistance and impact on
human and animal health. Địac chỉ truy cập:
/>reflection-paper-fluroquinolones-food-
producing-animals-EU-20060501.pdf. Truy
cập ngày 19 tháng 10 năm 2011.
Feng J., Li Y., Hashad M., Schurr E., Gross P.,
Adams L. G. and Templetom J. W. (1996).
Bovine natural resistance associated
macrophage protein 1 (Nramp1) gene. Genome
Research 6, 956-964.
FAO (2007). The state of the world’s animal
genetic resources for food and agriculture.
Section E: Animal genetic resources and
resistance to disease, 101-112. Địa chỉ truy
cập:
/>00.htm. Truy cập 19 tháng 10 năm 2011.
Granevitze Z., Hillel J., Chen G. H., Cuc N. T. K,
Feldam M., Eding H., Weigend S. (2007).
Genetic diversity within chicken population
from different continents and management
histories. Anim Gent 38, 576-583.
Hachinohe Y., Mikami H., Tsutsumi Y., Okada I.
and Shimizu H. (1967). Studies on genetic
resistance to pullorum disease in chicks.
Journal Faculty of Agriculture Hokkaido
University, Sapporo 55 pt2, 144-159.
Harris A. L. (1989). Disease resistance and immune
response genes in cattle: Strategies for their
detection and evidence of their existence.
Journal of Dairy Science 72, 1334-1348.
Hassan M. K., Afify M. A. and Aly M. M. (2004).
Gentic resistance of Egyptian chicken to
infectious bursal disease and Newcastle
disease. Tropical Animal Health and
Production 36 (1), 1-9.
Hongo H., Ishiguro N., Watanabe T., Shigehara N.,
Anazaki T., Long V. T., Binh D. V., Tien N.
T., and Nam N. H. (2002). Variation in
mitochondrial DNA of Vietnamese pigs:
relationship with Asian domestic pigs and
Ryukyu wild boar. Zoology Science 19:1329-
1335.
Nguyễn Bá Tiếp
805
INFPDE-Conference: The Bangladesh model and
other experiences in family poultry
development: village poultry production in
Vietnam. Địa chỉ truy cập:
/>/documents/econf_bang/asia2.html. Truy cập
19 tháng 10 năm 2011.
Jacob J.P., Milne S., Beck S, Kaufman J. (2000).
The major and a minor class II beta-chain (BL-
B) gene flank the tapasin gene in the B-F/B-L
region of the chicken major histocompatibility
complex. Immunogenetics 51, 138-147.
Johnson L.W., Edgar S. A. (1982). Responses to
prolonged selection for resistance and
susceptibility to acute cecal coccidiosis in the
auburn strain single comb white leghorn.
Poult.Sci. 61(12), 2344-2355.
Kardarmideen H. N., Ali A. A., Thomson P. C.,
Muller B, Zimsstag J. (2011). Polymorphisms
of the SLC11A1 gene and resistance to bovine
tuberculosis in African Zebu cattle. Animal
Genetics doi:10.1111/J1365-
2052.2011.02203.x.
Ko J. H., Jin H. K., Asano A., Takada A.,
Ninomiya A., Kida H., Hokiyama H., Ohara
M., Tsuzuki M., Nishibori M., Mitzutani M.,
Watanabe T. (2002). Polymophisms and
differential antiviral activity of the chicken Mx
gene. Genome Research 12(4), 527-530.
Lakshmanan N., Kaiser M. G. and Lamont S.
J.(1996). Marek’s disease resistance in MHC
congenic lines from Leghorn and Fayoumi
breeds. In currnt research on Marek’s disease.
Proceeding of the 5
th
international symposium,
East Lansing, Michigan 7-11 September, 57-62
Lamont S. C., Bolin C. and Cheville N. (1987)
Genetic resistance to fowl cholera is linked to
the major histocompability complex.
Immunogenetics 25, 284-289.
Lamont S. J. (1998). The chicken major
histocompatibility complex and disease. Rev.
Sci. Technol 17: 128-142
Lemke U. (2000). Characterisation of a model for
conservation of autochthonous pig breeds on
smallholder farms in North Vietnam. Project
report for GTZ/Sectoral Project: Tropical
ecology support program, TOEB. Stuttgart
Germany.
Lê Viết Ly (1994). Bảo tồn nguồn gene vật nuôi -
một nhiệm vụ cấp bách giữ gìn môi trường
sống. Kết quả nghiên cứu bảo tồn gene vật
nuôi ở Việt Nam. NXB Nông nghiệp, Hà Nội,
5-20.
Lê Viết Ly (1999). Chuyên khảo bảo tồn gen vật
nuôi ở Việt Nam. NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
Loudovaris T., Yoo B. H., and Fahey K. J. (1991).
Genetic resistance to infectious
laryngotracheitis in inbred lines of White
Leghorn chicken. Avian Pathology 20(2), 357-
361.
Lui W., Kaiser M. G., and Lamont S. J. (2003).
Natural resistance associated macrophage
protein 1 gene polymorphisms and response to
vaccine against or challenge with Salmonella
enteritidis in young chiks. Poult. Sci. 82(2),
259-266.
Lunney J. K., Steibei J. P., Reecy J. M., Fritz E.,
Rothschmild M. F., Kerrigan M., Tribble B.,
Rowland R. R. (2011). Probing genetic control
of swine responses to PRRSV infection:
current progress of the PRRS host genetics
consortium. BMC Proceedings 5(Suppl 4):S30
(5pp).
Martinez M.L., Machado M.A., Nascimento C.S.,
Silva M.V., Teodoro R.L., Furlong J., Prata
M.C., Campos A.L., Guimarães M.F., Azevedo
A.L., Pires M.F., Verneque R.S.,(2006)
Association of BoLA-DRB3.2 alleles with tick
(Boophilus microplus) resistance in cattle.
Genet Mol Res. 5(3), 513-524
Molenat M. and Thong T. T. (1991). La production
porcine au Viet Nam et son amelioration.
WAR 68, 26-36.
Nobel organization, truy cập tại website
nobelprize.org
Orskov I., Orskov F., Sojka W. J., Leach J. M.,
(1961). Simultaneous occurrence of E.coli B
and Lantigen in strains from diseased swine:
Influence of cultivation temperature. Two new
E.coli Kantigens: K87 and K88. Acta. Pathol.
Microbiol. Scand. 53, 404-422.
Petry D. B., Junney J., Boyd P., Kuhar D.,
Blankenship E. and Johnson R. K. (2007).
Differential immunity in pig with high and low
responses to porcin reproductive and
respiratory syndrome virus infection. Joural of
animal science 85, 2075-2092.
Peveri P., Walz A., Dewald B. And Baggioloni M.
(1988). A novel neutrophil-activating factor
produced by human polymorphonuclear
Gen kháng bệnh ở vật nuôi và tiềm năng đóng góp từ các giống địa phương của Việt Nam
806
leukocytes. Journal of Experimental
Medicicine 181, 1547-1559.
Quan T. Z., Wei W. X., Min S., Yan Y. H., Bing C.
G., Wie R. L. and Chun L. B. (2010). Analysis
of antiviral resistant Mx gene locus in fifteen
Chinese indigenous chicken breeds. Journal of
Animal and Veterinary Advance 9(2), 402-405.
Schumacher B., Bernasconi D., Schulltz U., and
Staeheli P. (1994). The chicken Mx promoter
contains an ISRE and confers interferon
inducibility to a reporter gene in chick and
monkey cells. Virology 203(1), 144-148
Sharifzadeh A. and Dossti A. (2011).
Polymorphisms of BoLA-DRB3.2 gene in
Iranian native cattle by using PCR-RFLP
method. Journal of Cell and Animal Biology
5(3), 47-52.
Thuy N. T. D., Melchinger-Wild E., Kuss A. W.,
Cuong N. V., Bartenschlager H. and
Geldermann H. (2006). Comparison of
Vietnamese and European pig breeds using
microsatellites. Journal of Animal Science 84,
2601-2608.
Untalan P. M., Pruett J. M., Steelman C. D. (2007).
Association of the bovine leukocyte antigen
majot histocompatibility complex class II
DRB3*4401 allele with host resistance to the
Lone Star tick, Amblyomma americanum.
Veterinary Parasitology 145(1-2), 190-195.
Wei Q., Peng G. Q., Jin M. L., Zhu Y. D., Zhou H.
B., Gue H. Y., and Chen H. C. (2006).
Cloning, prok aryotic expression of chicken int
erferon-alpha gene and study on antiviral effect
of recombinant chicken interferon. Chinese J.
Biotechonl. 22, 737-743
Youngerman S. M., Saxton A. M., Oliver S. P., and
Pighetti G. M. (2004). Association of CXR2
polymorphisms with subclinical and clinical
mastitis in dairy cattle. Journal of Dairy
Science 87, 2442-2448.
Nguyễn Bá Tiếp
807
