Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (98.69 KB, 5 trang )
Trình tự khởi đầu phiên mã (promoter) là gì ?
Sự biểu hiện của gen được điều khiển rất chặt chẽ. Không phải tất cả các gen
có trong ADN của tế bào đều được biểu hiện đồng thời. Những gen khác
nhau được hoạt hoá biểu hiện vào những thời điểm và ở những tế bào khác
nhau.
Tất cả các gen được biểu hiện trong một tế bào sẽ xác định đặc tính và chức
năng của tế bào đó. Ví dụ, các gen biểu hiện trong tế bào cơ khác với các gen
được biểu hiện trong tế bào máu. Sự biểu hiện của gen được điều khiển bắt
đầu từ một đoạn trình tự ADN đứng trước (nằm ngược dòng về phía đầu 5’)
so với đoạn trình tự mã hóa được gọi là trình tự khởi đầu phiên mã
(promoter, còn gọi là trình tự khởi động). Đoạn trình tự khởi động chứa trình
tự đặc hiệu được ARN polymerase và các protein đặc biệt gọi là các yếu tố
phiên mã nhận biết để gắn vào trong quá trình phiên mã của gen. Mức độ
biểu hiện của gen trong tế bào được xác định bằng mức độ gắn kết (ái lực)
của ARN polymerase và các yếu tố phiên mã với promoter.
Exon và intron là gì ?
Ở các sinh vật bậc cao (sinh vật nhân chuẩn), thông tin di truyền mã hoá trên
các NST thường bị phân cắt thành nhiều đoạn trình tự ADN cách biệt được
gọi là các exon. Các exon bị ngăn cách bởi những trình tự không mang thông
tin có ích được gọi là các intron
Số lượng các intron trong một gen biến động lớn, có thẻ từ 0 đến trên 50 phân
đoạn. Độ dài của các intron và exon cũng rất biến động, nhưng các intron
thường dài hơn và chiếm phần lớn trình tự của gen. Trước khi thông tin trong
gen được sử dụng để tổng hợp phân tử protein tương ứng, thì các intron phải
được cắt bỏ khỏi phân tử ARN nhờ quá trình được gọi là quá trình cắt bỏ
(quá trình hoàn thiện phân tử mARN). Trong quá trình đó, các exon được giữ
lại và nối lại với nhau thành một trình tự mã hoá liên tục.