HSG văn 8 16

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THÀNH PHỐ VINH

KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG HỌC SINH GIỎI
NĂM HỌC 2018-2019

ĐỀ KHẢO SÁT MÔN NGỮ VĂN 8
Thời gian làm bài: 120 phút
Phần I: Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Vẫn như xưa vườn dừa q nội
Sao lịng tơi vẫn thấy yêu hơn
Ôi thân dừa đã hai lần máu chảy
Biết bao đau thương, biết mấy oán hờn.
Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút
Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng
Rễ dừa bám sâu vào lòng đất
Như dân làng bám chặt quê hương.
(Trích Dừa ơi- lê Anh Xuân, nguồn )
Câu 1. (1,0 điểm): Xác định từ láy có trong văn bản
Câu 2. (1,0 điểm): “Vườn dừa quê nội” được tác giả miêu tả qua những từ ngữ, hình ảnh
nào ?
Câu 3. (2,0 điểm): Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong hai câu thơ: “Rễ dừa
bám sâu vào lòng đất/ Như dân làng bám chặt quê hương”.
Phần II: Làm văn (16,0 điểm)
Câu 1 (6,0 điểm)
Câu chuyện bút chì
Khi ra đời, một cây bút chì ln thắc mắc rằng cuộc sống bên ngồi xưởng làm bút
chì sẽ ra sao bởi thỉnh thoảng nó nghe những người thợ nói chuyện với nhau. Bút chì băn
khoăn mãi, anh em của nó cũng khơng biết gì hơn. Cuối cùng, trước hơm được mang đến
các cửa hàng, bút chì hỏi người thợ làm bút rằng nó và anh em nó sẽ ra sao ở bên ngoài

cuộc sống rộng lớn kia.
Người thợ làm bút mỉm cười. Ơng nói:
– Có năm điều cháu và các anh em của cháu nên nhớ khi bắt đầu cuộc sống. Nếu cháu
nhớ và làm được thì cháu sẽ trở thành cày bút chì tốt nhất.
Thứ nhất: Cháu có thể làm được những điều kì diệu nhất nếu cháu nằm trong bàn tay
một người nào đó và giúp họ làm việc.
Thứ hai: Cháu sẽ cảm thấỵ đau đớn mỗi khi bị gọt, nhưng phải như thế cháu mới tốt
hơn và có thể tiếp tục cuộc sống của mình.
Thứ ba: Nếu cháu viết sai một lỗi, cháu hãy nhớ để sửa lại là được.
Thứ tư: Điều quan trọng nhất đối với cháu và những người dùng cháu không phải là
nước sơn bên ngồi cháu, mà là những gì bên trong cháu đấy.


Và cuối cùng: trong bất cứ trường hợp nào, cháu cũng vẫn phải tiếp tục viết Đó là cuộc
sống của cháu, cho dù cháu gặp tình huống khó khăn như thế nào cũng vẫn phải viết thật
rõ ràng, để lại những dấu ấn của mình.
(Trích Sống đẹp - Những câu chuyện bổ ích, Lê Thị Luận, Tập hai, NXB Giáo dục Việt
Nam, 2012, tr.64,65)
Từ nội dung câu chuyện trên, hãy trình bày suy nghĩ về một bài học cuộc sống có ý
nghĩa nhất với bản thân em ?
Câu 2.(10,0 điểm)
Nhận xét về Nam Cao, có ý kiến cho rằng: Với một bút pháp riêng đầy tính sáng tạo,
Nam Cao đã đặt ra trước người đọc hàng loạt vấn đề: những cảnh đời éo le, chua chát,
những bi kịch đau đớn vật vã.
(Trích Văn học Việt Nam 1900-1945, Phan Cự Đệ, NXB Giáo dục, 1998, tr.475)
Hãy phân tích “những cảnh đời éo le, chua chát” được nhà văn Nam Cao thể hiện trong
truyện ngắn Lão Hạc (Ngữ văn 8, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, tr.38)
…………………Hết………………..

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THÀNH PHỐ VINH

KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG HỌC SINH GIỎI
NĂM HỌC 2018-2019

ĐÁP ÁN - THANG ĐIỂM MƠN NGỮ VĂN 8
(Đáp án- Thang điểm gồm có 03 trang)
A. Hướng dẫn chung:
1. Có kiến thức văn học, xã hội đúng đắn, sâu rộng; kĩ năng làm văn tốt; bố cục rõ ràng,
kết cấu hợp lý, lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, giàu hình ảnh và sức biểu cảm,. Ít
mắc lỗi về chính tả, ngữ pháp
2. Đáp ứng yêu cầu đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của
học sinh. Hướng dẫn chấm thi chỉ nêu một số nôi dung cơ bản, giám khảo cần hết sức linh
hoạt khi vận dụng hướng dẫn chấm. Khuyến khích, trân trọng những bài làm có tính sáng
tạo, những bài có ý kiến và giọng điệu riêng. Chấp nhận các cách kiến giải khác nhau, kể
cả khơng có trong hướng dẫn chấm, miễn là hợp lí, có sức thuyết phục.
3. Tổng điểm của tồn bài là 20,0 điểm, cho lẻ đến 0,25. Việc chi tiết hóa điểm số của
các câu (nếu có) trong Đáp án - thang điểm phải được sự thống nhất trong tổ chấm thi và
đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi câu.
B. Hướng dẫn cụ thể:
Phầ Câ
Nội dung
Điể
n
u
m
I
ĐỌC HIỂU
4,0

1 Từ láy: dịu dàng
1,0
2 “Vườn quê nội” được tác giả miêu tả qua những từ ngữ, hình ảnh: 1,0
“Thân dừa đã hai lần máu chảy”, “dừa đứng hiên ngang cao vút”,
“lá vẫn xanh rất mực dịu dàng”, “rễ bám sâu vào lòng đất”…
3 - Biện pháp tu từ so sánh.
2,0
- tác dụng: hình ảnh “Rễ bám sâu vào lịng đất” như con người miền
Nam bám trụ vững chắc để bảo vệ q hương. Thơng qua hình ảnh
so sánh để ngợi ca phẩm chất, ý chí anh dũng, kiên cường, thủy
chung gắn bó và đầy tự hào với mảnh đất quê hương của con người
miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước…
II
LÀM VĂN
16,0
1 Trình bày suy nghĩ về một bài học cuộc sống có ý nghĩa nhất với 6,0
em từ “Câu chuyện cây bút chì”
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Mở bài giới thiệu được vấn đề, 0,25
Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: một bài học cuộc sống có ý 0,25
nghĩa nhất với em từ “Câu chuyện cây bút chì”


c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm:
Triển khai luận điểm theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử
dụng tốt thao tác lập luận để làm rõ luận điểm; biết kết hợp giữa nêu
lí lẽ và đưa dẫn chứng; dẫn chứng phải phù hợp, cụ thể sinh động
- Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách, nhưng cần làm nổi bật
các ý sau:
* Giới thiệu câu chuyện và vấn đề nghị luận

* Khái quát những bài học cuộc sống được nhắn gửi qua câu
chuyện: qua câu chuyện giản dị, tự nhiên về cây bút chì, tác giả đã
gửi gắm nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống như:
- Con người muốn sống có ích, phát huy được giá trị bản thân phải
biết chấp nhận q trình tơi luyện, rèn giũa
- Con người cần biết nhận lỗi và sửa chữa khi mắc phải sai lầm
- Đề cao giá trị bên trong của mỗi con người
- Con người cần có nghị lực, cố gắng kiên trì vượt qua tất cả mọi
khó khăn, trở ngại trong cuộc sống…
* Nghị luận về một bài học cuộc sống có ý nghĩa nhất đối với bản
thân: Học sinh cần biết lựa chọn một bài học có ý nghĩa nhất với
bản thân và làm sáng tỏ lí do lựa chọn bài học ấy
- Nhấn mạnh bài học cuộc sống có ý nghĩa nhất với bản thân em
- Vai trị, ý nghĩa của bài học; nêu và phân tích những tấm gương cụ
thể trong đời sống thể hiện rõ vấn đề; phê phán những biểu hiện
tiêu cực
- Rút ra bài học, liên hệ bản thân

2

d. Chính tả, dùng từ, đặt câu. Đảm bảo quy tắc chính tả, ngữ nghĩa,
dùng từ, đặt câu.
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt độc đáo, sáng tạo (viết câu, sử dụng từ
ngữ, hình ảnh và các yếu tố biểu cảm…; thể hiện được quan điểm
và thái độ riêng, sâu sắc nhưng không trái với chuẩn mực xã hội)
Phân tích truyện ngắn Lão Hạc để thấy: “những cảnh đời éo le,
chua chát”
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Mở bài giới thiệu được vấn đề,
Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Phân tích truyện ngắn Lão

Hạc để thấy: “những cảnh đời éo le, chua chát”
c. Triển khai vấn đề nghị luận
Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm theo trình tự hợp lí,
có sự liên kết chặt chẽ; sử dụng tốt thao tác lập luận để làm rõ luận
điểm; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng; dẫn chứng phải
phù hợp, cụ thể sinh động
- Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, miễn là hợp lí, thuyết
phục. Sau đây là một định hướng:

5,0
0,5
0,5

1,0
2,5
0,5
0,25
0,25
10,0
0,5
0,5

8,0


* Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận
* Giải thích ý kiến:
- Giải thích: “những cảnh đời éo le, chua chát”: là những mảnh đời
trái ngang, bất hạnh, phải chịu nhiều khổ đau về vật chất, tinh thần,
đó là những nỗi đâu mà con người khơng đón đợi…

- Trong tác phẩm Lão Hạc, nhà văn Nam Cao đã khắc họa những
cuộc đời mang nỗi đau riêng
* Chứng minh: “Những cảnh đời éo le, chua chát” qua các nhân
vật:
- “Những cảnh đời éo le, chua chát” với nỗi khổ về vật chất:
+ Ông giáo: con ốm, cuộc sống nghèo khổ khiến ông phải bán đi
những cuốn sách mà ơng trân trọng, u q. Ơng rất mong muốn
giúp lão Hạc mà không được
+ Lão Hạc: con người quay quắt, lay lắt trong cái đói, phải đi làm
thuê, làm mướn để kiếm ăn, mất mùa, ốm nặng, túng quẫn bế
tắc…
+ Con trai lão Hạc vì khơng có tiền cưới vợ nên phẫn chí bỏ đi làm
đồn điền cao su – nơi địa ngục trần gian, chỉ là thân phận nô lệ
- “Những cảnh đời éo le, chua chát” với nỗi đau về tinh thần:
+ Ông giáo là người đã từng ôm ấp nhiều ước mơ, khát vọng cao
đẹp nhưng bị áo cơm ghì sát đất, dày vò, trăn trở khi chứng kiến
nỗi đau của người khác
+ Lão Hạc- một người nông dân bất hạnh, khốn khổ, vật vã trong
những đau đớn dằn vặt: sống cô đơn (vợ mất sớm, đứa con trai
duy nhất bỏ đi đồn điền cao su), lão vô cùng đau đớn – nỗi đau xé
ruột của một người cha yêu thương con nhưng khơng thể làm trịn
trách nhiệm với con. Cuộc đời chua chát, éo le đã đẩy lão tới sự lựa
chọn nghiệt ngã, bi đát- bi kịch của một con người luôn ý thức giữ
gìn nhân phẩm, cuối cùng phải lựa chọn cái chết để bảo toàn nhân
phẩm…
- Những con người bị tha hóa về nhân cách: hình ảnh người vợ của
ơng giáo trở nên ích kỉ, tầm thường; Binh tư trở thành kẻ trộm cắp
vì cuộc sống nghèo khổ…
(Chú ý phân tích các chi tiết, sự việc, ngơn ngữ, hành động, diễn
biến tâm lí của nhân vật để làm rõ)

* Đánh giá:
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật độc đáo: nhân vật được khắc họa
qua ngoại hình, hành động, ngơn ngữ (đối thoại, độc thoại, độc
thoại nội tâm), ngòi bút miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật tinh tế,
sắc sảo…
- Số phận của các nhân vật trong truyện đã làm nổi bật cuộc sống
khốn khổ của người dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám thể
hiện giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm

0,5
1,0

5,5
1,0
1,0
0,5
1,0
1,5

0,5

1,0


- Đằng sau bức tranh hiện thực, sau những mảnh đời chua chát của
các nhân vật là tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao.
Qua các nhân vật, Nam Cao khơng chỉ cất lên tiếng nói cảm thương,
thấu hiểu sâu sắc nỗi khổ của người nông dân, người trí thức tiểu
tư sản nghèo mà ơng cịn lên án, phê phán bộ mặt của xã hội thực
dân nửa phong kiến đã chà đạp lên quyền sống, quyền hạnh phúc

của con người
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu. Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt
câu.
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện cảm nhận sâu sắc về
vấn đề nghị luận, biết so sánh với các tác phẩm cùng đề tài để thấy
được những khám phá riêng, mới mẻ của nhà văn Nam Cao

0,5
0,5