Phân tích điều kiện đảm bảo ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội nhằm đẩy mạnh CNH, hđh gắn với phát triển kinh tế tri thức ở VN, liên hệ thực tiễn VN trong thời gian qua

Câu 18: Phân tích điều kiện đảm bảo ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội nhằm
đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức ở VN? Liên hệ thực tiễn VN
trong thời gian qua?
Trả lời:
1/. Phân tích điều kiện đảm bảo ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội nhằm đẩy
mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức ở VN
a/. Bảo đảm sự ổn định chính trị, kinh tế và xã hội
Trước bối cảnh mới của tình hình thế giới và trong nước, chúng ta thực hiện cơng
nghiệp hố, hiện đại hố khơng chỉ đơn giản là tăng thêm tốc độ và tỷ trọng của sản
xuất công nghiệp trong nền kinh tế, mà là quá trình chuyển dịch cơ cấu gắn với đổi mới
căn bản về khoa học – công nghệ, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng nhanh, hiệu quả cao
và bền vững của toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Bởi vậy, Đại hội XII của Đảng xác định
“Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mơ hình cơng nghiệp hố, hiện đại hoá…gắn với phát
triển kinh tế tri thức, lấy khoa học công nghệ, tri thức và nguồn nhân lực chất lượng cao
làm động lực chủ yếu”
Đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức là một q trình phát
triển khơng phải một sớm một chiều, mà phải trải qua thời gian khá nhiều năm. Việc
bảo đảm ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội cho q trình này là rất cần thiết và đây
chính là điều kiện tiên quyết để phát triển.
Bảo đảm ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội, xét về thực chất, đó là bảo đảm
sự ổn định về mơi trường đầu tư. Thực tế cho thấy, một nền kinh tế không thể phát
triển được nếu môi trường đầu tư ở tình trạng bất ổn.
- Ổn định về chính trị được thể hiện ở tính nhất quán, tính đồng bộ và ổn định
lâu dài của đường lối, phải có tầm nhìn dài hạn, phải xây dựng cơ sở khoa học cho
việc hoạch định và triển khai đường lối, chính sách CNH, HĐH đạt hiệu quả cao với
tốc độ nhanh, tức là phải có chiến lược đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh
1


tế tri thức. Phải ổn định luật pháp, chính sách, nhất là luật pháp, chính sách kinh tế
(luật kinh tế, chính sách phát triển cơng nghiệp, nơng nghiệp và phát triển các ngành

dịch vụ, chính sách tài chính, chính sách tiền tệ, phát triển ngoại thương, an tồn thực
phẩm, mơi trường, chính sách đất đai, tài chính cơng, ngân hàng, ngoại hối .v.v…).
Để giải quyết tốt hơn, hiệu quả hơn mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi
mới hệ thống chính trị trong giai đoạn phát triển đất nước 2011-2020, cần phải đổi
mới chính trị phù hợp và đồng bộ với đổi mới kinh tế, vì mục tiêu xây dựng một nước
Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và vững bước trên con
đường xã hội chủ nghĩa.
Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam địi hỏi một hệ thống
chính trị tôn trọng những quy luật khách quan của thị trường, quan tâm đến sự bình
đẳng về cơ hội phát triển và nâng cao năng lực để đón bắt các cơ hội phát triển cho
tất cả mọi người dân và cho mọi vùng của đất nước, gắn kết hài hòa tăng trưởng kinh
tế với tiến bộ và công bằng xã hội, giải quyết tốt các vấn đề xã hội bức xúc, tơn trọng
sự bình đẳng và tạo cơ hội thuận lợi cho tất cả các chủ thể kinh tế đều phát triển, hợp
tác và cạnh tranh bình đẳng theo luật định.
Yêu cầu phù hợp và đồng bộ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới hệ thống chính trị
trong giai đoạn 2011-2020 đòi hỏi đổi mới kinh tế phải kiên định, triệt để, mạnh mẽ
và đồng bộ, vững chắc hơn theo hướng thị trường, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mơ,
tiếp tục hồn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, trọng tâm là tạo lập
môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các chủ thể kinh tế và cải cách nền hành chính
cơng, sớm hình thành một nền kinh tế thị trường đầy đủ, giảm hợp lý đầu tư công và
nâng cao hiệu quả đầu tư công, đẩy mạnh quá trình cơ cấu lại khu vực kinh tế nhà
nước trên nguyên tắc thị trường, cạnh tranh, công nghệ mới và hiệu quả. Đồng thời,
trong quan hệ với đổi mới kinh tế và đảm bảo sự ổn định chính trị để tiến hành đổi
mới kinh tế thì đổi mới hệ thống chính trị mà chúng ta đã và đang tiến hành khơng
phải là thay đổi hệ thống chính trị đang có bằng một hệ thống chính trị mới khác.
2


- Ổn định về kinh tế, trước hết là sự ổn định thị trường, ổn định giá cả, phải
kiểm soát được lạm phát, môi trường cạnh tranh phải lành mạnh.

Trong phát triển kinh tế thị trường, ổn định kinh tế vĩ mơ có ý nghĩa và vai trị
quan trọng trên nhiều phương diện, đặc biệt là mối quan hệ gắn kết chặt chẽ với tăng
trưởng kinh tế. Có ổn định kinh tế vĩ mơ, nhất là kiểm sốt lạm phát, ổn định giá trị
đồng tiền mới tạo điều kiện thuận lợi để duy trì trật tự và thúc đẩy đầu tư, sản xuất
kinh doanh, tiêu dùng, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ngược lại, tăng trưởng
kinh tế tạo nền tảng cho ổn định vĩ mô thông qua bảo đảm các cân đối lớn của nền
kinh tế như cân đối hàng tiền, tiết kiệm đầu tư; thu chi ngân sách nhà nước, xuất nhập
khẩu, cán cân thanh toán, việc làm, thu nhập và bảo đảm an sinh xã hội.
Đối với nước ta, trong suốt hơn 3 thập kỷ thực hiện đường lối đổi mới và hội
nhập của Đảng, ổn định kinh tế vĩ mô luôn là mục tiêu xuyên suốt, được ưu tiên hàng
đầu và là một trong những yêu cầu mang tính nguyên tắc đối với Nhà nước trong
quản lý, điều hành nền kinh tế. Mặc dù nền kinh tế có những thời điểm xảy ra lạm
phát cao, đe dọa ổn định kinh tế vĩ mô do trong quá trình chuyển đổi, xuất phát điểm
thấp, tiềm lực kinh tế còn yếu, khả năng chống chịu trước những biến động kinh tế
thế giới và trong nước còn hạn chế; nhưng nhìn tổng thể, chúng ta đã nỗ lực khơng
ngừng để bảo đảm ổn định vĩ mô, tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế.
Vượt qua những khó khăn thách thức từ bên trong và bên ngoài, chúng ta rất
vui mừng trước tình hình kinh tế - xã hội đất nước chuyển biến tích cực, tồn diện
trên các lĩnh vực; đặc biệt kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định là một thành cơng lớn, góp
phần quan trọng thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh và tăng trưởng kinh tế. Việc
thực hiện chính sách tiền tệ chặt chẽ, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp đồng bộ với chính
sách tài khóa, thương mại, đầu tư, giá cả, thị trường đã góp phần quan trọng kiểm
sốt lạm phát theo mục tiêu đề ra. Tăng trưởng kinh tế đã thoát khỏi sự phụ thuộc vào
các giải pháp kích cầu ngắn hạn và ngành khai khoáng, đạt mức cao nhất kể từ năm
2007, thuộc nhóm nước tăng trưởng cao nhất trong khu vực và tồn cầu; trong đó các
3


ngành, lĩnh vực kinh tế chủ yếu đều tăng trưởng khá, tạo việc làm, thu nhập và ổn
định đời sống người dân.

Cùng với ổn định kinh tế vĩ mô, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện
với kết quả xếp hạng môi trường kinh doanh tăng 14 bậc, từ thứ 82 lên thứ 68/190;
năng lực cạnh tranh tăng 5 bậc, từ thứ 60 lên thứ 55/137 quốc gia, vùng lãnh thổ
(năm 2017); đánh giá triển vọng của hệ thống ngân hàng Việt Nam được nâng lên, từ
“ổn định” lên “tích cực”. Quyết tâm đổi mới của Việt Nam và những kết quả quan
trọng đạt được đã tạo khơng khí phấn khởi trong đầu tư kinh doanh và toàn xã hội,
củng cố niềm tin nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp. Việc tổ chức thành công
Năm APEC 2017 cũng đã góp phần quan trọng nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam
trên trường quốc tế,…
- Ổn định về xã hội thể hiện ở trật tự an toàn xã hội phải được giữ vững.
Thành tựu của công cuộc đổi mới trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa,
xã hội, quốc phịng, đối ngoại... đã mang lại những nền tảng cơ bản, điều kiện thuận
lợi và tăng cường sức mạnh để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia,
giữ gìn trật tự xã hội; ngược lại, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội được giữ
vững là một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện thắng lợi công cuộc đổi
mới trên các lĩnh vực.
Dưới sự lãnh đạo của Ðảng, cơng tác bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an
tồn xã hội đã có những đổi mới về quan điểm, đường lối, chủ trương, phương pháp
công tác và giành được những kết quả rất quan trọng, góp phần giữ vững ổn định
chính trị, bảo vệ Ðảng, Nhà nước, bảo vệ thành quả cách mạng, phục vụ đắc lực công
cuộc đổi mới của đất nước.
Ðể triển khai thực hiện đường lối do Ðại hội Ðảng XII đề ra, trên lĩnh vực bảo
vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, chúng ta đã liên tục có q trình
đổi mới cả về nhận thức và hành động, cả tư duy lý luận và chỉ đạo thực tiễn. Từ việc
xác định rõ mục tiêu, đối tượng, đối tác, phương châm, nguyên tắc, tư tưởng chỉ đạo,
4


đến điều chỉnh bố trí lực lượng, đổi mới về chủ trương đối sách, biện pháp công tác,
về phương pháp, phong cách làm việc, tổ chức và cán bộ của lực lượng Công an nhân

dân cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ và đặc điểm, diễn biến của tình hình.
Chỉ có sự ổn định về chính trị, kinh tế và xã hội, thì người dân trong nước mới
yên tâm đầu tư sản xuất kinh doanh và mới thu hút được đầu tư nước ngoài cho phát
triển. Đảng ta yêu cầu: “Phải đặc biệt coi trọng giữ vững ổn định chính trị - xã hội,
tăng cường quốc phịng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và
toàn vẹn lãnh thổ để bảo đảm cho đất nước phát triển nhanh và bền vững”; đảm bảo
ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội nhằm đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển
kinh tế tri thức ở VN
3/. Liên hệ thực tiễn Việt Nam:
CNH, HĐH là sự nghiệp của tồn đảng, tồn dân. Vì thế, sự đồng thuận xã hội
là một tiền đề điều kiện có ý nghĩa quyết định. Để tạo lập tiền đề này, cần phải phát
huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân, đồng thời phải tăng cường vai trò lãnh đạo
của Đảng và nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước.
a/. Điều kiện về chính trị:
Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi thắng lợi
của cách mạng Việt Nam. Đảng đã huy động và khơi dậy được sức mạnh từ nhân
dân, tranh thủ được sự ủng hộ của quốc tế để hoàn thành nhiệm vụ giành độc lập dân
tộc, thống nhất đất nước. Trước những khó khăn, khủng hoảng của đất nước, Đảng đã
thẳng thắn nhìn nhận những sai lầm, đánh giá một cách khách quan, tồn diện những
thành cơng cũng như những thất bại, làm cơ sở cho việc đổi mới mạnh mẽ toàn diện,
đưa đất nước tiến lên. Cũng chính qua q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng được
củng cố và hoàn thiện tổ chức bộ máy, giữ vững nguyên tắc, đề ra cơ chế hoạt động,
phương thức lãnh đạo và xây dựng đội ngũ đảng viên lớn mạnh cả về số lượng và
chất lượng. Đồng thời, Đảng cũng lãnh đạo xây dựng, hồn thiện Nhà nước và các tổ
chức chính trị - xã hội, tạo thành một hệ thống chính trị ngày càng phù hợp hơn.
5


Hệ thống chính trị nước ta hiện nay được xác định bao gồm Đảng, Nhà nước
và các tổ chức chính trị - xã hội, trong đó, Đảng ở vị trí hạt nhân lãnh đạo. Thực tiễn

cho thấy, vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng không được chú ý, lơi lỏng sẽ dẫn đến
mất đoàn kết, bất ổn và bị các thế lực thù địch lợi dụng, chống phá.
Trong bối cảnh thời cơ và thách thức đan xen như hiện nay, sự lãnh đạo sáng
suốt của Đảng càng cực kỳ quan trọng. Để đảm đương được vai trò lãnh đạo, Đảng
phải tiếp tục tự đổi mới, tự chỉnh đốn, tăng cường bản chất giai cấp cơng nhân và tính
tiên phong để xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, có tầm trí tuệ cao, có
phương thức lãnh đạo khoa học. Việc giữ vững sự ổn định chính trị của đất nước, sự
ổn định và phát triển của hệ thống chính trị là một nhiệm vụ nặng nề trong quá trình
thực hiện nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta. Ngoài những nhân tố
nêu trên phải kể đến một nhân tố vơ cùng quan trọng, đó là sự phát triển mạnh mẽ về
kinh tế. Chỉ có phát triển kinh tế mạnh mẽ, đưa đất nước ta ngày một giàu mạnh, đời
sống của nhân dân ngày càng được cải thiện, nâng cao, xóa bỏ tình trạng đói nghèo,...
thì ổn định chính trị mới được bảo đảm vững chắc. Sự ổn định và phát triển của hệ
thống chính trị phải gắn với kinh tế phát triển, văn hóa tiến bộ, an ninh, quốc phòng
đảm bảo. Nhiệm vụ này trước hết đặt lên vai Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị
- xã hội.
b/. Điều kiện về kinh tế:
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn mới của quá trình phát triển với những
thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Tình hình thế giới, khu vực diễn
biến phức tạp, khó lường; kinh tế thế giới dự báo tăng trưởng cao hơn năm 2017
nhưng còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc Hoa Kỳ và các quốc gia, đối tác lớn thay đổi
chính sách theo hướng tăng lãi suất, gia tăng bảo hộ và giảm thuế để thu hút đầu tư về
nước đã và đang tác động lớn đến sự ổn định, trật tự kinh tế thế giới cũng như tình
hình kinh tế vĩ mơ và nhiều ngành, lĩnh vực của nền kinh tế nước ta. Ở trong nước,
chúng ta có nhiều thuận lợi, được kế thừa thành tựu sau hơn 30 năm đổi mới, thế và
6


lực của nền kinh tế ngày càng lớn mạnh, tình hình kinh tế vĩ mơ ổn định hơn; các cấp,
các ngành có thêm nhiều kinh nghiệm hơn trong chỉ đạo điều hành thực tiễn. Tuy

nhiên, khó khăn, thách thức cịn rất lớn, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây bất ổn vĩ mô, đặc
biệt là rủi ro lạm phát tăng cao trước những biến động giá năng lượng, hàng hóa cơ
bản trên thế giới, sức ép của thực hiện lộ trình thị trường hóa giá điện, dịch vụ giáo
dục, y tế và những biện pháp thúc đẩy tăng trưởng thông qua các cơng cụ chính sách
tài khóa, tiền tệ. Nhu cầu chi đầu tư phát triển rất lớn trong khi nguồn lực nội tại cịn
hạn hẹp; nguồn lực bên ngồi biến động do phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan,
chủ quan. Tính ổn định, bền vững và khả năng chống chịu của nền kinh tế, của các
ngành, lĩnh vực, của cộng đồng doanh nghiệp còn hạn chế trong bối cảnh thế giới
ngày càng biến động phức tạp, khó lường, cạnh tranh ngày càng gay gắt dưới tác
động mạnh mẽ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Ổn định kinh tế vĩ mô được Đảng và Nhà nước xác định là nhiệm vụ quan
trọng, xuyên suốt và ưu tiên để tạo nền tảng cho tăng trưởng nhanh, bền vững, thể
hiện rõ trong văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII, Nghị quyết của Quốc hội về phát
triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020 và Nghị quyết 01 của Chính phủ. Quan điểm
chủ đạo về điều hành kinh tế vĩ mơ của Chính phủ trong thời gian tới là: điều hành
quyết liệt, chủ động, linh hoạt, kết hợp hài hòa và đồng bộ giữa các cơng cụ chính
sách để bảo đảm ổn định vững chắc kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền
kinh tế, phấn đấu tăng trưởng năm 2019 cao hơn năm 2018 và tạo nền tảng cho tăng
trưởng nhanh hơn, bền vững hơn trong những năm tiếp theo.
Với nhiều tín hiệu lạc quan từ quốc tế và trong nước, dự báo kinh tế vĩ mơ và
tăng trưởng năm 2019 tiếp tục chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, chúng ta tuyệt đối
không chủ quan trong bối cảnh tình hình biến đổi nhanh, khó dự báo với nhiều rủi ro
tiềm ẩn. Hoàn thiện thể chế, giữ ổn định kinh tế vĩ mô, tạo môi trường đầu tư kinh
doanh thuận lợi là một nội dung quan trọng nhằm phát huy vai trò kiến tạo của Nhà
nước trong phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo đường lối
7


đổi mới của Đảng. Kiên quyết, kiên trì giữ ổn định kinh tế vĩ mô, không tăng trưởng
bằng mọi giá, là mục tiêu xuyên suốt trong chỉ đạo điều hành. “Dĩ bất biến, ứng vạn

biến”- chúng ta cần sử dụng linh hoạt các cơng cụ chính sách để ứng phó kịp thời với
những biến động tình hình quốc tế, trong nước để giữ ổn định kinh tế vĩ mô. Điều
hành kinh tế vĩ mô vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật, đòi hỏi các cấp, các ngành
phải chủ động, linh hoạt, luôn bám sát thực tiễn, không ngừng đổi mới sáng tạo, góp
phần quan trọng cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực
cạnh tranh, đưa nền kinh tế nước ta vững bước trên con đường phát triển nhanh và
bền vững.
c/. Điều kiện về ổn định xã hội:
Quán triệt quan điểm lấy dân làm gốc, dựa vào nhân dân để triển khai thực
hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trên lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật
tự, an tồn xã hội, trọng tâm hoạt động đổi mới được thể hiện qua các mặt sau đây:
Xác định bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an tồn xã hội liên quan trực
tiếp đến sự tồn vong của chế độ, sự ổn định và phát triển của đất nước, Ðảng và Nhà
nước luôn coi đây là một nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên trong sự nghiệp của toàn
Ðảng, toàn dân, toàn quân, là trách nhiệm của các ngành, các cấp, các đồn thể trong
hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, về mọi mặt của Ðảng, quản lý
của Nhà nước, trong đó Cơng an nhân dân, Quân đội nhân dân là những lực lượng
tham mưu, nòng cốt. Nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an tồn xã hội
đã từng bước được kết hợp chặt chẽ trong suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ phát
triển kinh tế - xã hội, lấy việc ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện thành
cơng sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước làm nền tảng giữ vững an
ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, coi an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội là
điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội,…
Thực tiễn 30 năm đổi mới trên lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự
an tồn xã hội khơng những mang lại kết quả to lớn, góp phần vào thắng lợi của sự
8


nghiệp đổi mới của đất nước, đồng thời cho chúng ta nhiều bài học kinh nghiệm thiết
thực trên lĩnh vực này, những bài học đó khơng chỉ trong lãnh đạo, chỉ đạo, mà cả

trong các mặt công tác nghiệp vụ cụ thể, cần tiếp tục nghiên cứu tổng kết một cách
thật sâu sắc.
Tóm lại, các chính sách của Nhà nước phải bảo đảm định hướng có hiệu quả
tồn bộ sự nghiệp CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức, kích thích được
động lực của người dân và các doanh nghiệp. Phải đặt toàn bộ sự nghiệp CNH, HĐH
gắn với phát triển kinh tri thức của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Để hồn
thành tốt vai trị này, Đảng phải đi tiên phong trong công cuộc đổi mới, Nhà nước
phải nâng cao năng lực hoạch định và thực thi chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý đối với tồn bộ tiến trình CNH, HĐH đất nước.
Hoàn thiện cơ chế phân cấp để vừa phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp
dưới, vừa bảo đảm sự quản lý thống nhất của cấp trên, đồng thời tăng cường kiểm tra,
thanh tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Ứng dụng công nghệ thông
tin trong quản lý Nhà nước.

9


10