nhung canh buom tac gia bo cuc tom tat noi dung chinh dan y ztsqj

Tác giả - tác phẩm: Những cánh buồm - Ngữ văn lớp 6
I. Tác giả

Hồng Trung Thơng (1925-1993)
- Q qn: Nghệ An
- Là nhà thơ tiêu biểu của nền thơ cách mạng Việt Nam.
- Thơ ca của ông giúp con người sống tốt hơn, tâm hồn trong sạch hơn, đánh thức
tình yêu với con người, nỗ lực đấu tranh vì những lí tưởng nhân đạo và sự tiến bộ
của con người. Thơ Hồng Trung Thơng ảnh hưởng mạnh mẽ và tác động tới đời
sống nhiều thế hệ.
- Tác phẩm chính: Một số tập thơ như Quê hương chiến đấu, Đường chúng ta đi,
Những cánh buồm, Đầu sóng, … và một số tiểu luận phê bình: Chặng đường mới
của văn học chúng ta, Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống, Những người thân những
người bạn, ….
II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm
1. Thể loại: Thơ tự do
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: In năm 1964
3. Phương thức biểu đạt : Biểu cảm


4. Tóm tắt:
Sau trận mưa đêm rả rích, ánh mặt trời rực rỡ trên biển xanh trong vắt, cát
vàng mịn hơn, có hai cha con dắt tay nhau đi dạo dưới ánh mai hồng. Bóng hai
người trải dài trên cát. Người cha cao, gầy, bóng dài lênh khênh. Bóng cậu con trai
tròn trịa, chắc nịch. Cậu bé hỏi cha sao phía xa chỉ thấy nước, thấy trời, khơng thấy
nhà, thấy cây, thấy người ở? Người cha trả lời cứ theo cánh buồm đi xa mãi sẽ thấy
cây cối, nhà cửa, nhưng nơi đó cha cũng chưa hề đến. Cậu bé xin cha mượn cho
mình cánh buồm trắng để đến được nơi xa đó. Câu hỏi ngây thơ của người con chứa
đựng khao khát được đi khắp đó đây, khám phá những điều chưa biết về biển và
cuộc sống, ước mơ của con gợi cho người cha nhớ đến chính mình với ước mơ và
khát vọng đi xa, tìm hiểu cuộc sống ngày còn thơ ấu.

5. Bố cục:
Gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “chắc nịch”: Cảnh hai cha con dạo trên bãi biển.
+ Phần 2: Tiếp đến “để con đi…” : Cuộc trò chuyện giữa hai cha con.
+ Phần 3: Đoạn còn lại: Ý nghĩa những ước mơ của con.
6. Giá trị nội dung:
+ Bài thơ nói về mơ ước của cha và con. Đứng trước biển thấy những cánh buồm
kiêu hãnh ngồi biển khơi, người con muốn có một cánh buồm trắng, sẽ đi thật xa
để khám phá. Đó cũng là mơ ước thuở bé của người cha.
7. Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ tự do kết hợp với những biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ,... sinh động,
hấp dẫn.
III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm
1. Hình ảnh hai cha con và cuộc trị chuyện của họ
- Hình ảnh hai cha con
+ Khung cảnh xung quanh: tràn ngập ánh sáng và màu sắc trong trẻo sau trận bão.


Ánh mặt trời rực rỡ, ánh mai hồng, ánh nắng chảy đầy vai.
→ Nghệ thuật: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: ánh nắng chảy đầy vai.
→ Hình ảnh ánh mặt trời rực rỡ lan tỏa khắp không gian, chảy trên cả vai của hai
cha con.
Cát càng mịn, Biển xanh, biển càng trong.
→ Nghệ thuật: Điệp cấu trúc tăng tiến "Cát càng mịn, biển càng trong"
→ Bờ biển sau trận bão dữ dội trở về với sự bình yên với màu sắc tươi sáng không
chỉ từ ánh mặt trời, màu vàng lan tỏa từ cả bãi cát, kết hợp với màu xanh trong của
biển.
+ Dáng hình hai cha con:
Bóng cha dài lênh khênh/ Bóng con trịn chắc nịch.
→ Điệp cấu trúc, đối, từ láy.

→ Miêu tả hình ảnh hai cha con sóng đơi, độc đáo. Đây cũng là một cách khác miêu
tả ánh nắng vì có nắng thì mới có bóng.
Hai cha con bước đi, Cha dắt con đi, Cha lại dắt con đi.
→ Điệp ngữ và tăng tiến "Cha dắt con đi" - "Cha lại dắt con đi"
→ Từ hình ảnh song hành, đến cuối cùng lại thể hiện sự dìu dắt của người cha, thể
hiện tình cha con khăng khít.
- Cuộc trị chuyện của họ
+ Cuộc trị chuyện đầu tiên:
Người con

Người cha

Con bỗng lắc tay cha khẽ hỏi:
Cha

ơi!

Sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời
Không thấy nhà, không thấy cây,
khơng thấy người ở đó?

Nghe

con

bước

lịng

vui

phơi

phới.

Cha

mỉm

cười

xoa

đầu

con

nhỏ:

Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa
Sẽ

có

cây

có

cửa

có

nhà.


Vẫn

là

đất

nước

của

ta,

Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến.
Lời nói trực tiếp: giải thích cho con những điều
con chưa biết.
Lời nói trực tiếp: tiếng con gọi cha

Tâm trạng: lòng vui phơi phới, mỉm cười. →

đầy thân thương, trìu mến.

Niềm vui vì cùng con đi dạo, thể hiện tình cha

Điệp ngữ, sử dụng từ ngữ phủ định:

con.

thấy...., không thấy...

Điệp ngữ: sẽ..., điệp từ ở câu trước: cây, cửa,

→ Sự tò mò ngây ngô của đứa con

nhà.

muốn khám phá về cuộc sống.

→ Giải thích một cách nhẹ nhàng cho con, ngầm
ám chỉ bản thân cũng muốn khám phá phía "nơi
xa" kia.

+ Cuộc trị chuyện thứ hai
Người con

Người cha

Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ:

Lời của con hay tiếng sóng thầm thì

Cha mượn cho con buồm trắng nhé,

Hay tiếng của lòng cha từ một thời xa

Để con đi...

thẳm?

- Dùng hành động kết hợp với lời nói trực
tiếp nhưng vẫn giữ thái độ "nói khẽ" như sợ
cảnh vật giật mình, làm phá đi khơng gian yên
bình.
- Lời đề nghị ngây thơ: mượn buồm trắng.
- Mục đích: Để con đi... → Câu nói bỏ lửng,
dấu ba chấm tạo nhiều liên tưởng.
→ Có thể là do ba không nghe rõ hoặc thể
hiện khát vọng muốn khám phá thế giới.

- Lời nói gián tiếp.
- Khơng chắc chắn về câu nói vừa rồi: là
của con hay của sóng hay của chính lịng
mình.
- Câu hỏi tu từ → Đó cũng đồng thời là
khát vọng của người cha từ thuở cịn nhỏ
nhưng chưa thực hiện được. Người cha
thấy mình trong chính ước mơ của con.


2. Hình ảnh những cánh buồm: ẩn dụ cho khát vọng khám phá.
- Lần xuất hiện đầu: trong lời nói của cha.
"Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa
Sẽ có cây có cửa có nhà.
Vẫn là đất nước của ta,
Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến."
+ Đích của cánh buồm: nơi xa, vẫn là đất nước ta.

→ Vừa thân thuộc (vì vẫn là nước ta) vừa xa lạ (nơi xa).
+ Mong muốn được khám phá của người cha: Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến.
→ Sự tiếc nuối xa xăm.
- Lần xuất hiện thứ hai: trong lời nói của con.
"Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ:
Cha mượn cho con buồm trắng nhé,
Để con đi..."
+ Cánh buồm nay được con tô sắc: cánh buồm trắng.
→ Màu trắng thể hiện sự tự do.
Màu trắng thể hiện sự trong trẻo, ngây thơ.
+ Hành động trỏ + muốn mượn cánh buồm → Để con đi...
→ Muốn được khám phá thế giới rộng lớn ngoài kia.